„Waarom, Heer, hebt u gezwegen?”

DAT waren de woorden van paus Benedictus XVI bij zijn bezoek aan het voormalige concentratiekamp Auschwitz in Polen op 28 mei 2006. Op de plek waar de nazi’s honderdduizenden Joden en anderen hebben omgebracht, vervolgde hij: „Wat een vragen roept deze plaats op! Steeds weer rijst de vraag: Waar was God destijds? Waarom zweeg hij? Hoe heeft hij die slachting waar maar geen eind aan kwam, die triomf van het kwaad, kunnen tolereren? . . . We moeten nederig maar met aandrang tot God blijven roepen: Kom in actie! Vergeet de mens, uw schepping, niet!”

De toespraak van de paus was aanleiding tot levendige reacties. Sommigen viel het op dat bepaalde onderwerpen met opzet werden vermeden, zoals het antisemitisme waarmee de gruweldaden in Auschwitz samenhingen. Anderen interpreteerden zijn woorden als een poging tot afzwakking van het verzoek van paus Johannes Paulus II om vergeving van zonden die de kerk had begaan. Een katholieke journalist, Filippo Gentiloni, merkte op: „Het was echter logisch dat veel commentatoren, geconfronteerd met de moeilijke vraag waar God was — een vraag zonder antwoord — in plaats daarvan de makkelijker vraag beantwoord wilden zien: waar was Pius XII?” De commentatoren doelden op het zwijgen van paus Pius XII tijdens de Holocaust.

De Holocaust en alle andere daden van genocide die in de loop van de geschiedenis zijn bedreven, bewijzen dat „de ene mens over de andere mens heeft geheerst tot diens nadeel” (Prediker 8:9). Bovendien heeft de Schepper van de mens niet gezwegen bij zo veel verschrikkingen. Via de bladzijden van de Bijbel heeft hij de redenen onthuld waarom hij het kwaad toelaat. God heeft ons ook verzekerd dat hij de mensheid niet vergeten is. Trouwens, er zal in de nabije toekomst een eind komen aan de periode waarin God de mens toestaat zelf te regeren (Jeremia 10:23). Zou u meer willen weten over Gods voornemen met ons? Jehovah’s Getuigen zullen u graag helpen het Bijbelse antwoord te vinden op de vragen die paus Benedictus XVI niet wist te beantwoorden.

[Illustratieverantwoording op blz. 32]

Oświęcim Museum