Op zoek naar spiritualiteit

IN ZIJN beroemde Bergrede zei Jezus: „Gelukkig zijn zij die zich bewust zijn van hun geestelijke nood” (Mattheüs 5:3). Waarschijnlijk bent u het met die uitspraak eens. Overal erkennen mensen de behoefte aan spiritualiteit in hun leven en gaan ze ervan uit dat als ze die eenmaal gevonden hebben, ze gelukkiger zullen zijn. Maar wat is de betekenis van de term spiritualiteit?

Spiritualiteit wordt gedefinieerd als „gevoeligheid voor of gehechtheid aan godsdienstige waarden”, een „geestelijke levenshouding”. Termen als „spiritualiteit”, „geestelijk ingesteld zijn” of „een geestelijke levenshouding” zijn dan ook min of meer synoniem. Ter vergelijking: Van iemand die overal handel in ziet, kan men zeggen dat hij commercieel ingesteld is. Zo wordt iemand die grote waarde hecht aan spirituele of godsdienstige zaken geestelijk ingesteld genoemd.

Maar hoe wordt echte spiritualiteit bereikt? Hoewel bijna elke godsdienst zegt het pad naar spiritualiteit te kennen, zijn de gegeven aanwijzingen ongeveer zo talrijk als de godsdiensten zelf. Er zijn protestanten die beweren op een opwekkingsbijeenkomst gered te zijn. Katholieken zoeken contact met God bij de mis. Boeddhisten streven naar verlichting via meditatie. Hindoes zoeken bevrijding uit de kringloop van wedergeboorten door zelfverloochening. Zijn al die mensen op weg naar echte spiritualiteit? Is er wel een pad bij dat naar spiritualiteit voert?

Velen zouden die vragen ontkennend beantwoorden. Ze zijn van mening dat spiritualiteit wil zeggen dat je ’gelooft zonder ergens bij te horen’, dus dat je in een god gelooft zonder tot een kerk te behoren. Anderen vinden dat het bij spiritualiteit niet gaat om een religieuze beleving, maar om een verlangen naar innerlijke vrede en een zinvol leven. Ze beweren dat personen die op zoek zijn naar spiritualiteit, daar helemaal geen godsdienst bij nodig hebben, maar zich alleen naar binnen hoeven te keren en bij zichzelf te rade moeten gaan. Een schrijver zegt: „Echte spiritualiteit is iets wat je diep in jezelf vindt. Het is de manier waarop je met de wereld en de mensen om je heen omgaat, ze liefhebt en accepteert. Je vindt het niet in een kerk of door in een bepaalde richting te geloven.”

Het is duidelijk dat mensen zeer uiteenlopende ideeën over spiritualiteit hebben. Duizenden boeken beweren de weg te wijzen naar een spiritueel leven, terwijl de lezer zich maar al te vaak toch nog onbevredigd en verward voelt. Er is echter één boek dat wel betrouwbare raad over geestelijke zaken bevat. Het is het boek dat blijk geeft van goddelijke inspiratie (2 Timotheüs 3:16). Laten we eens kijken wat spiritualiteit volgens dat boek, de Bijbel, inhoudt en welke waarde eraan wordt toegekend.

 [Illustratieverantwoording op blz. 2]

COVER: Background: © Mark Hamblin/​age fotostock