Ouders, leid jullie kinderen op met liefde
Ouders, leid jullie kinderen op met liefde
„Laat al uw aangelegenheden met liefde geschieden.” — 1 KORINTHIËRS 16:14.
1. Welke gevoelens ervaren ouders bij de geboorte van een kind?
DE MEESTE ouders zullen beamen dat de geboorte van een kind een van de vreugdevolste gebeurtenissen in het leven kan zijn. „Toen ik voor het eerst naar mijn pasgeboren dochter keek, was dat een geweldig gevoel”, zegt een moeder die Aleah heet. „Voor mij was ze het mooiste kind dat ik ooit had gezien.” Maar zo’n vreugdevolle gebeurtenis kan ouders ook angstig maken. Aleahs man zegt: „Ik maakte me zorgen of ik mijn dochter wel goed op de problemen van het leven zou kunnen voorbereiden.” Veel ouders delen die bezorgdheid en beseffen dat ze hun kinderen met liefde moeten opleiden. Maar christelijke ouders die zo’n liefdevolle opleiding willen geven, staan voor een moeilijke taak. Wat zijn enkele van de problemen waarmee ze te maken krijgen?
2. Met welke problemen hebben ouders te maken?
2 We leven nu ver in de laatste dagen van dit stelsel. Zoals voorzegd, is de samenleving doordrongen van een liefdeloze mentaliteit. Zelfs binnen het gezin hebben mensen geen „natuurlijke genegenheid” meer en zijn ze „ondankbaar, deloyaal, . . . zonder zelfbeheersing, heftig” geworden (2 Timotheüs 3:1-5). Dagelijks contact met mensen die zulke eigenschappen vertonen, kan invloed hebben op de manier waarop christelijke gezinsleden met elkaar omgaan. Bovendien worstelen ouders met hun eigen overgeërfde neiging om hun zelfbeheersing te verliezen, dingen te zeggen die ze niet menen en in andere opzichten van weinig inzicht blijk te geven. — Romeinen 3:23; Jakobus 3:2, 8, 9.
3. Hoe kunnen ouders gelukkige kinderen grootbrengen?
3 Ondanks die problemen kunnen ouders gelukkige, geestelijk gezinde kinderen grootbrengen. Hoe? Door de Bijbelse raad op te volgen: „Laat al uw aangelegenheden met liefde geschieden” (1 Korinthiërs 16:14). Liefde is inderdaad „een volmaakte band van eenheid” (Kolossenzen 3:14). We gaan nu drie aspecten van liefde onderzoeken waarover de apostel Paulus in zijn eerste brief aan de Korinthiërs schreef, en we zullen een paar specifieke manieren bespreken waarop ouders die eigenschap bij het opleiden van hun kinderen in praktijk kunnen brengen. — 1 Korinthiërs 13:4-8.
Ouders moeten geduldig zijn
4. Waarom moeten ouders geduldig zijn?
4 Paulus schreef: „De liefde is lankmoedig” (1 Korinthiërs 13:4). De Griekse uitdrukking die met „lankmoedig” is vertaald, duidt op geduldig zijn, niet snel boos worden. Waarom hebben ouders geduld nodig? De meeste ouders kunnen ongetwijfeld heel wat redenen bedenken. Hier zijn er een paar: Kinderen vragen zelden maar één keer om iets wat ze graag willen. Zelfs als de ouders resoluut nee zeggen, blijft het kind soms aandringen in de hoop op een ander antwoord. Tieners halen vaak duizend-en-een redenen aan waarom ze toestemming zouden moeten krijgen voor iets waarvan de ouders weten dat het onverstandig is (Spreuken 22:15). En net als wij allemaal hebben kinderen af en toe de neiging om fouten te herhalen. — Psalm 130:3.
5. Wat kan ouders helpen geduldig te zijn?
5 Wat kan ouders helpen geduld met hun kinderen te hebben? Koning Salomo schreef: „Het inzicht van een mens vertraagt stellig zijn toorn” (Spreuken 19:11). Ouders gaan het gedrag van hun kinderen beter begrijpen als ze bedenken dat ook zij eens ’als een klein kind spraken, als een klein kind dachten, als een klein kind overlegden’ (1 Korinthiërs 13:11). Weet je nog dat je als kind je vader of moeder aan het hoofd bleef zeuren om je zin te krijgen? Heb je als tiener weleens gedacht dat je ouders je gevoelens of problemen niet begrepen? Dan heb je er waarschijnlijk begrip voor dat je kinderen zich net zo gedragen en dat ze steeds maar weer geduldig aan je beslissingen herinnerd moeten worden (Kolossenzen 4:6). Het is interessant dat Jehovah tegen Israëlitische ouders zei dat ze zijn wetten bij hun kinderen moesten „inscherpen” (Deuteronomium 6:6, 7). Het Hebreeuwse woord voor „inscherpen” betekent „herhalen”, „steeds weer opnieuw zeggen”, „inprenten”. Dat houdt in dat ouders misschien wel heel vaak in herhaling moeten vervallen voordat een kind Gods wetten leert toe te passen. Hetzelfde geldt voor het onderwijzen van andere levenslessen.
6. Waarom zijn geduldige ouders nog geen toegeeflijke ouders?
6 Dat ouders geduldig zijn, wil nog niet zeggen dat ze toegeeflijk zijn. Gods Woord waarschuwt: „Een aan zichzelf overgelaten knaap zal zijn moeder beschaamd maken.” Hoe dat te voorkomen is, staat in dezelfde spreuk: „De roede en terechtwijzing, die geven wijsheid” (Spreuken 29:15). Soms vinden kinderen dat ouders niet het recht hebben om hen te corrigeren. Maar een christelijk gezin hoort geen democratie te zijn, alsof het recht van de ouders om regels vast te stellen op de een of andere manier van de goedkeuring van de kinderen zou afhangen. Nee, Jehovah, het uiteindelijke Hoofd van het gezin, geeft ouders het recht om hun kinderen liefdevol op te leiden en streng onderricht te geven (1 Korinthiërs 11:3; Efeziërs 3:15; 6:1-4). Eigenlijk houdt streng onderricht nauw verband met het volgende aspect van liefde dat door Paulus wordt genoemd.
Hoe je in liefde streng onderricht kunt geven
7. Waarom zullen liefdevolle ouders hun kinderen streng onderricht geven, en wat houdt dat strenge onderricht in?
7 Paulus schreef dat ’de liefde vriendelijk is’ (1 Korinthiërs 13:4). Liefdevolle ouders zullen hun kinderen op een vriendelijke, consequente manier streng onderricht geven. Door dat te doen, volgen ze Jehovah na. „Die Jehovah liefheeft, wordt door hem streng onderricht”, schreef Paulus. Merk op dat het strenge onderricht waarover de Bijbel spreekt, niet gewoon straf betekent. Het houdt de gedachte in van opleiding en onderwijs. Wat is het doel van dat strenge onderricht? „Voor hen die erdoor geoefend zijn,” zegt Paulus, „[werpt het] een vreedzame vrucht af, namelijk rechtvaardigheid” (Hebreeën 12:6, 11). Wanneer ouders hun kinderen liefdevol in overeenstemming met Gods wil onderwijzen, geven ze hun de gelegenheid om vreedzame, oprechte volwassenen te worden. Als kinderen „het strenge onderricht van Jehovah” aanvaarden, krijgen ze wijsheid, kennis en onderscheidingsvermogen — eigenschappen die meer waarde hebben dan zilver of goud. — Spreuken 3:11-18.
8. Wat is meestal het gevolg als ouders hun kinderen geen streng onderricht geven?
8 Aan de andere kant getuigt het niet van liefde als ouders hun kinderen geen streng onderricht geven. Jehovah inspireerde Salomo ertoe te schrijven: „Wie zijn roede inhoudt, haat zijn zoon, maar wie hem liefheeft, die zoekt hem werkelijk met streng onderricht” (Spreuken 13:24). Kinderen die niet met consequent streng onderricht zijn grootgebracht, lopen de kans egocentrisch en ongelukkig te worden. In tegenstelling daarmee heeft men ontdekt dat kinderen met ouders die begrip voor hen hebben maar toch duidelijke grenzen stellen, het op school beter doen, betere sociale vaardigheden hebben en over het algemeen gelukkig zijn. Het is dus beslist zo dat ouders die hun kinderen op een vriendelijke manier streng onderricht geven, laten zien dat ze echt van hen houden.
9. Wat leren christelijke ouders hun kinderen, en hoe moeten die vereisten bezien worden?
9 Wat wil het zeggen een kind op een vriendelijke, liefdevolle manier streng onderricht te geven? Ouders moeten met hun kinderen bespreken wat er precies van hen verwacht wordt. Kinderen van christelijke ouders krijgen bijvoorbeeld van jongs af aan fundamentele Bijbelse beginselen onderwezen, en ook wordt hun geleerd dat het belangrijk is aan de verschillende aspecten van de ware aanbidding deel te nemen (Exodus 20:12-17; Mattheüs 22:37-40; 28:19; Hebreeën 10:24, 25). Kinderen moeten weten dat er over deze vereisten niet te onderhandelen valt.
10, 11. Waarom zouden ouders rekening kunnen houden met de wensen van hun kinderen bij het opstellen van huisregels?
10 Maar wanneer ouders huisregels opstellen, willen ze in sommige gevallen misschien wel met hun kinderen overleggen. Als jongeren mee mogen doen aan besprekingen over die regels, zullen ze wellicht eerder bereid zijn die op te volgen. Wanneer de ouders bijvoorbeeld een tijd willen vaststellen waarop de kinderen thuis moeten zijn, zouden ze een specifiek tijdstip kunnen kiezen. Een andere mogelijkheid is dat ze hun kinderen een tijdstip laten voorstellen en daar redenen voor laten aanvoeren. De ouders kunnen dan aangeven welk tijdstip zij in gedachten hebben en uitleggen waarom ze dat redelijk vinden. En als de meningen nu eens verschillen, wat heel waarschijnlijk is? In sommige gevallen kunnen de ouders besluiten aan de wensen van hun kinderen toe te geven als er geen Bijbelse beginselen in het gedrang komen. Wil dat zeggen dat de ouders afstand doen van hun gezag?
11 Laten we om die vraag te beantwoorden eens stilstaan bij de liefdevolle manier waarop Jehovah zijn gezag uitoefende in het geval van Lot en zijn gezin. Toen de engelen Lot met zijn vrouw en dochters uit Sodom hadden weggeleid, zeiden ze tegen hen: „Ontkom naar het bergland, opdat gij niet wordt weggevaagd!” Maar Lot antwoordde: „Dat niet, alstublieft, Jehovah!” En hij stelde een alternatief voor: „Zie toch, deze stad is dichtbij om erheen te vluchten en ze is maar klein. Mag ik alstublieft daarheen ontkomen?” Wat was Jehovah’s antwoord? „Zie, ook hierin betoon ik u werkelijk consideratie”, zei hij (Genesis 19:17-22). Deed Jehovah afstand van zijn gezag? Beslist niet! Toch nam hij Lots verzoek in overweging en besloot hij hem in dit geval ter wille te zijn. Kun jij als ouder af en toe rekening houden met de wensen van je kinderen bij het opstellen van gezinsregels?
12. Wat zal een kind helpen zich zeker te voelen?
12 Natuurlijk moeten kinderen niet alleen de regels kennen maar ook weten welke straf er op het overtreden van die regels staat. Als de straf eenmaal doorgepraat en afgesproken is, moeten de regels ook gehandhaafd worden. Het is niet liefdevol van ouders als ze hun kinderen constant waarschuwen voor een verdiende straf maar die niet geven. „Omdat het vonnis over een slecht werk niet spoedig is voltrokken, daarom is het hart der mensenzonen in hen er volkomen op gericht kwaad te doen”, zegt de Bijbel (Prediker 8:11). Ouders zullen een kind misschien niet in het openbaar of in het bijzijn van leeftijdgenoten straffen, zodat het kind niet in verlegenheid wordt gebracht. Maar kinderen voelen zich zekerder en ontwikkelen meer liefde en respect voor hun ouders als ze weten dat hun ja ja betekent en hun nee nee, ook al heeft dat straf tot gevolg. — Mattheüs 5:37.
13, 14. Hoe kunnen ouders Jehovah navolgen bij het opleiden van hun kinderen?
13 Om liefdevol te zijn moet zowel de straf als de manier waarop die wordt toegediend op het kind afgestemd zijn. „Onze twee kinderen moesten op een verschillende manier gecorrigeerd worden”, vertelt Pam. „Wat bij de een succes had, werkte niet bij de ander.” Haar man, Larry, legt uit: „Onze oudste dochter had een sterke wil en scheen alleen op een wat hardere aanpak te reageren. Maar onze jongste dochter reageerde heel goed op strenge woorden en zelfs op een afkeurende blik.” Liefdevolle ouders doen dus hun best om te ontdekken welke aanpak bij elk afzonderlijk kind het best werkt.
14 Jehovah geeft ouders het voorbeeld, want hij kent de sterke en zwakke punten van elk van zijn dienstknechten (Hebreeën 4:13). Bovendien is Jehovah nooit overmatig streng of juist te toegeeflijk bij het toedienen van straf. Hij corrigeert zijn dienstknechten altijd „in de juiste mate” (Jeremia 30:11). Ken jij als ouder de sterke en zwakke punten van je kinderen? Ben je in staat die kennis op een positieve, vriendelijke manier te gebruiken om hen op te leiden? Daarmee bewijs je dat je van je kinderen houdt.
Moedig tot eerlijke communicatie aan
15, 16. Hoe kunnen ouders hun kinderen aanmoedigen zich eerlijk te uiten, en welke benadering hebben christelijke ouders in dit opzicht doeltreffend gevonden?
15 Nog een facet van liefde is dat ’ze zich niet over onrechtvaardigheid verheugt, maar zich met de waarheid verheugt’ (1 Korinthiërs 13:6). Hoe kunnen ouders hun kinderen leren lief te hebben wat rechtvaardig en waar is? Een belangrijke stap is de kinderen ertoe aan te moedigen hun gevoelens eerlijk te uiten, ook al gaan ze dan dingen zeggen die de ouders minder graag horen. Het spreekt vanzelf dat ouders blij zijn als hun kinderen gedachten en gevoelens uiten die in overeenstemming zijn met rechtvaardige maatstaven. Maar een andere keer zouden de spontane woorden van een kind een neiging tot onrechtvaardigheid kunnen onthullen (Genesis 8:21). Hoe moeten ouders in zo’n geval reageren? Het eerste wat in hen opkomt, is misschien het kind onmiddellijk de les te lezen. Als ouders zo reageren, zou het kind zich al snel kunnen aanleren alleen te zeggen wat ze volgens hem willen horen. Natuurlijk moet onbeleefde spraak onmiddellijk gecorrigeerd worden, maar er is een verschil tussen kinderen leren hoe ze beleefd moeten spreken en dicteren wat ze moeten zeggen.
16 Hoe kunnen ouders tot eerlijke communicatie aanmoedigen? De eerder genoemde Aleah zegt: „We hebben een sfeer van open communicatie gecreëerd door te proberen niet al te heftig te reageren als de kinderen ons dingen vertellen die we verontrustend vinden.” Een vader die Tom heet, zegt: „We hebben onze dochter aangemoedigd zich tegenover ons te uiten, ook als ze het niet met onze denkwijze eens was. We hadden het gevoel dat als we haar altijd in de rede vielen en haar zonder meer onze wil oplegden, ze gefrustreerd zou raken en ons niet meer zou vertellen wat er echt in haar hart leefde. Maar door naar haar te luisteren hebben we haar aangemoedigd ook naar ons te luisteren.” Kinderen moeten hun ouders beslist gehoorzamen (Spreuken 6:20). Maar open communicatie geeft ouders de gelegenheid hun kinderen te helpen redenatievermogen te ontwikkelen. Vincent, vader van vier kinderen, zegt: „Vaak namen we de voor- en nadelen van een situatie door, zodat onze kinderen zelf konden zien wat het beste was. Dat hielp hen hun denkvermogen te ontwikkelen.” — Spreuken 1:1-4.
17. Waar kunnen ouders zeker van zijn?
17 Natuurlijk zal geen enkele ouder de Bijbelse raad over het opvoeden van kinderen volmaakt kunnen toepassen. Toch kun je er zeker van zijn dat je kinderen heel dankbaar zullen zijn voor je pogingen om hen op een geduldige, vriendelijke en liefdevolle manier op te leiden. Jehovah zal je inspanningen beslist zegenen (Spreuken 3:33). Per slot van rekening willen alle christelijke ouders dat hun kinderen net zo veel van Jehovah leren houden als zij. Hoe kunnen ouders dit mooie doel bereiken? In het volgende artikel worden een paar specifieke methoden besproken.
Overzichtsvragen
• Hoe kan inzicht ouders helpen geduldig te zijn?
• Hoe staan liefde en streng onderricht met elkaar in verband?
• Waarom is eerlijke communicatie tussen ouders en kinderen heel belangrijk?
[Studievragen]
[Illustraties op blz. 23]
Weet je nog hoe het was om een kind te zijn?
[Illustratie op blz. 24]
Moedig je je kinderen tot open en eerlijke communicatie aan?