Vriendschappen in stand houden in een liefdeloze wereld

„Deze dingen gebied ik u, dat gij elkaar liefhebt.” — JOHANNES 15:17.

1. Waarom moesten de eerste-eeuwse christenen een hechte vriendschap in stand houden?

TIJDENS zijn laatste avond op aarde moedigde Jezus zijn loyale discipelen aan om vrienden van elkaar te blijven. Eerder die avond had hij gezegd dat de liefde die ze voor elkaar toonden, hen als zijn volgelingen zou kenmerken (Joh. 13:35). De apostelen moesten een hechte vriendschap in stand houden om te kunnen volharden onder de beproevingen die hun te wachten stonden en om het werk te kunnen doen dat Jezus hun binnenkort zou toewijzen. De eerste-eeuwse christenen kwamen inderdaad bekend te staan om hun onverbrekelijke toewijding aan God en aan elkaar.

2. (a) Waartoe zijn we vastbesloten, en waarom? (b) Welke vragen gaan we bespreken?

² Wat is het heerlijk in deze tijd verbonden te zijn met een wereldwijde organisatie waarvan de leden het voorbeeld van die eerste-eeuwse christenen volgen! We zijn vastbesloten gehoorzaam te zijn aan Jezus’ gebod om oprechte liefde voor elkaar te tonen. Maar in deze laatste dagen zijn de mensen in het algemeen deloyaal en tonen geen natuurlijke genegenheid (2 Tim. 3:1-3). Als ze al vriendschappen sluiten, zijn die vaak oppervlakkig en egoïstisch.  Om onze identiteit als ware christenen te behouden, moeten we een andere mentaliteit hebben. Laten we daarom eens stilstaan bij de volgende vragen: Wat is de basis voor goede vriendschappen? Hoe krijgen we goede vrienden? Wanneer kan het nodig zijn een vriendschap te beëindigen? En hoe kunnen we opbouwende vriendschappen in stand houden?

Wat is de basis voor goede vriendschappen?

3, 4. Wat is de basis voor de sterkste vriendschappen, en waarom?

³ De sterkste vriendschappen zijn gebaseerd op liefde voor Jehovah. Koning Salomo schreef: „Indien iemand één die alleen is zou kunnen overweldigen, zouden twee te zamen tegen hem kunnen standhouden. En een drievoudig snoer kan niet zo snel in tweeën getrokken worden” (Pred. 4:12). Als Jehovah de derde persoon in een vriendschap is, dan is die vriendschap duurzaam.

⁴ Natuurlijk kunnen er ook tussen mensen die Jehovah niet liefhebben waardevolle vriendschappen ontstaan. Maar als personen dicht tot elkaar getrokken worden door een gemeenschappelijke liefde voor God, zal hun vriendschap onwrikbaar zijn. Wanneer er misverstanden rijzen, zullen echte vrienden elkaar behandelen op een manier waarmee Jehovah ingenomen is. Als tegenstanders van God verdeeldheid proberen te zaaien, ontdekken die vijanden dat vriendschappen onder ware christenen onverbrekelijk zijn. Door de hele geschiedenis heen hebben aanbidders van Jehovah bewezen dat ze liever sterven dan elkaar verraden. (Lees 1 Johannes 3:16.)

5. Hoe kwam het dat de vriendschap tussen Ruth en Naomi zo duurzaam was?

⁵ De waardevolste vriendschappen die we kunnen hebben, zijn ongetwijfeld de vriendschappen met degenen die Jehovah liefhebben. Denk maar aan het voorbeeld van Ruth en Naomi. Deze vrouwen hadden een vriendschap die een van de meest bewonderenswaardige in de Bijbel is. Hoe kwam het dat hun vriendschap zo duurzaam was? Dat maakte Ruth duidelijk toen ze tegen Naomi zei: „Uw volk zal mijn volk zijn, en uw God mijn God. (...) Moge Jehovah zo met mij doen en daaraan toevoegen indien iets anders dan de dood scheiding zou maken tussen mij en u” (Ruth 1:16, 17). Ruth en Naomi hadden onmiskenbaar een diepe liefde voor God, en ze lieten die liefde van invloed zijn op de manier waarop ze elkaar behandelden. Het gevolg was dat beide vrouwen door Jehovah werden gezegend.

Hoe we goede vrienden krijgen

6-8. (a) Waarvan zijn duurzame vriendschappen het resultaat? (b) Hoe kun je het initiatief nemen om vrienden te maken?

⁶ Uit het voorbeeld van Ruth en Naomi blijkt dat goede vriendschappen niet toevallig ontstaan. Gemeenschappelijke liefde voor Jehovah is de basis. Maar duurzame vriendschappen zijn het resultaat van inspanning en zelfopoffering. Zelfs broers en zussen die Jehovah aanbidden binnen een christelijk gezin moeten eraan werken een hechte vriendschap te ontwikkelen. Hoe krijg je dan goede vrienden?

 ⁷ Neem het initiatief. De apostel Paulus moedigde zijn vrienden in de gemeente in Rome aan: „Bewandelt de weg der gastvrijheid” (Rom. 12:13). Een letterlijke weg bewandelen betekent dat je een reeks stappen neemt, een voor een. Zo is ook bij gastvrijheid een reeks kleine, telkens terugkerende handelingen betrokken. Niemand anders kan voor jou de weg der gastvrijheid bewandelen. (Lees Spreuken 3:27.) Eén manier waarop je gastvrij kunt zijn, is door verschillende broeders en zusters in de gemeente voor een eenvoudige maaltijd uit te nodigen. Kun je er een vaste gewoonte van maken om leden van je gemeente gastvrijheid te betonen?

⁸ Nog een manier waarop je het initiatief kunt nemen om vrienden te maken, is door verschillende gemeenteleden uit te nodigen met je mee te gaan in de velddienst. Als jullie samen bij een wildvreemde aan de deur staan en je hoort je velddienstpartner oprecht over zijn of haar liefde voor Jehovah praten, krijg je vanzelf een hechtere band met je partner.

9, 10. Welk voorbeeld gaf Paulus, en hoe kunnen we hem navolgen?

⁹ Verruim je in je genegenheden. (Lees 2 Korinthiërs 6:12, 13.) Heb je weleens het gevoel dat er in de gemeente gewoon niemand is met wie je bevriend kunt raken? Heb je dan misschien een wat beperkte kijk op wie een vriend kan zijn? Paulus gaf een goed voorbeeld door zich te verruimen in zijn genegenheden. Er was een tijd dat het nooit bij hem opgekomen zou zijn een hechte vriendschap met niet-Joden aan te gaan. Toch werd hij „een apostel der natiën” (Rom. 11:13).

¹⁰ Bovendien maakte Paulus niet alleen vrienden binnen zijn eigen leeftijdsgroep. Hij en Timotheüs werden bijvoorbeeld goede vrienden ondanks een verschil in leeftijd en achtergrond. In deze tijd zijn veel jongeren blij met de vriendschappen die ze met oudere gemeenteleden hebben opgebouwd. „Ik heb een hele goede vriendin van in de vijftig”, zegt Vanessa, die zelf begin twintig is. „Ik kan haar alles vertellen wat ik aan vriendinnen van mijn eigen leeftijd kan vertellen. En ze geeft heel veel om me.” Hoe ontstaan zulke vriendschappen? Vanessa zegt: „Ik moest er zelf moeite voor doen en heb niet zitten afwachten.” Ben jij bereid vriendschap te sluiten met personen die niet van jouw leeftijd zijn? Jehovah zal je zeker belonen voor je inspanningen.

11. Wat kunnen we van het voorbeeld van Jonathan leren?

¹¹ Wees loyaal. „Een ware metgezel heeft te allen tijde lief, en is een broeder die geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is”, schreef Salomo (Spr. 17:17). Hij kan daarbij gedacht hebben aan de vriendschap van zijn vader, David, met Jonathan (1 Sam. 18:1). Koning  Saul wilde dat zijn zoon Jonathan de troon van Israël zou erven. Maar Jonathan accepteerde het feit dat Jehovah David voor dit voorrecht had uitgekozen. Anders dan Saul werd Jonathan niet jaloers op David. Hij had geen moeite met de lof die David kreeg, en hij hechtte geen geloof aan de lasterpraat die Saul over David rondstrooide (1 Sam. 20:24-34). Zijn wij net als Jonathan? Zijn we blij voor onze vrienden als ze voorrechten krijgen? Troosten en steunen we hen als ze het moeilijk hebben? En als er over een vriend geroddeld wordt, zijn we dan geneigd het te geloven of verdedigen we hem loyaal, zoals Jonathan dat deed?

Wanneer het nodig is vriendschappen te beëindigen

12-14. Met welk probleem hebben sommige Bijbelstudenten te maken, en hoe kunnen we hen helpen?

¹² Als een Bijbelstudent veranderingen in zijn leefwijze gaat aanbrengen, kan hij wat vriendschappen betreft voor een reëel probleem komen te staan. Hij heeft misschien vrienden met wie hij graag omgaat maar die niet naar Bijbelse maatstaven leven. Voorheen heeft hij wellicht vaak tijd met hen doorgebracht. Maar nu begrijpt hij dat wat zij doen een slechte invloed op hem kan hebben, en hij beseft dat hij zijn contacten met zulke vrienden moet beperken (1 Kor. 15:33). Toch kan hij het gevoel hebben dat hij deloyaal is als hij niet met hen omgaat.

¹³ Als je een Bijbelstudent bent en met dit probleem te maken hebt, bedenk dan dat een echte vriend blij zal zijn dat je je leven probeert te verbeteren. Hij zal misschien net als jij meer over Jehovah te weten willen komen. Maar iemand die geen echte vriend is, zal ’ermee voortgaan schimpend over je te spreken’ omdat je niet langer met hem meegaat „naar dezelfde lage poel van liederlijkheid” (1 Petr. 4:3, 4). Eigenlijk zijn die vrienden deloyaal aan jou, en niet andersom.

¹⁴ Als Bijbelstudenten in de steek worden gelaten door vroegere vrienden die geen liefde voor God hebben, kunnen leden van de gemeente die leegte vullen (Gal. 6:10). Ken je de Bijbelstudenten die de vergaderingen bezoeken persoonlijk? Kun je af en toe voor wat opbouwende omgang zorgen?

15, 16. (a) Hoe moeten we reageren als een vriend ermee stopt Jehovah te dienen? (b) Hoe kunnen we onze liefde voor God bewijzen?

¹⁵ Maar als een vriend binnen de gemeente besluit Jehovah de rug toe te keren en misschien wel uitgesloten moet worden, wat dan? Zo’n situatie kan veel verdriet veroorzaken. Een zuster zei over de uitwerking die het op haar had toen een goede vriendin van haar stopte met het dienen van Jehovah: „Ik was er helemaal kapot van. Ik dacht dat mijn vriendin goed in de waarheid was, maar dat was ze niet. Ik vroeg me af of ze Jehovah alleen had gediend om haar familie een plezier te doen. Toen begon ik mijn eigen motieven nog eens te onderzoeken. Diende ik Jehovah wel om de juiste redenen?” Hoe heeft deze zuster dit verwerkt? „Ik wierp mijn last op Jehovah”, zegt ze. „Ik ben vastbesloten Jehovah te laten zien dat ik hem liefheb om wie hij is en niet alleen omdat hij mij vrienden geeft in zijn organisatie.”

¹⁶ We kunnen niet verwachten een vriend van God te mogen blijven als we partij kiezen voor degenen die vrienden van de wereld willen zijn. De discipel Jakobus schreef: „Weet gij niet dat de vriendschap met de wereld vijandschap met God is? Al wie daarom een vriend van de wereld wil zijn, maakt zich tot een vijand van God” (Jak. 4:4). We kunnen onze liefde voor God bewijzen door erop te vertrouwen dat als we loyaal aan hem zijn, hij ons zal helpen  het verlies van een vriend te verwerken. (Lees Psalm 18:25.) De eerder genoemde zuster kwam tot de conclusie: „Ik heb geleerd dat we iemand niet kunnen dwingen Jehovah lief te hebben of ons lief te hebben. Uiteindelijk is het een persoonlijke keus.” Maar wat kunnen we doen om opbouwende vriendschappen in stand te houden met degenen die binnen de gemeente blijven?

Goede vriendschappen in stand houden

17. Hoe praten goede vrienden met elkaar?

¹⁷ Goede communicatie houdt een vriendschap levend. Als je de Bijbelverslagen over Ruth en Naomi, David en Jonathan en Paulus en Timotheüs leest, zul je merken dat goede vrienden vrijuit maar respectvol met elkaar praten. Paulus schreef over de manier waarop we met anderen moeten communiceren: „Uw spreken zij altijd minzaam, gekruid met zout.” Paulus doelde specifiek op de manier waarop we moeten spreken met „hen die buiten zijn”, dat wil zeggen, degenen die geen broeder of zuster van ons zijn (Kol. 4:5, 6). Als ongelovigen respect verdienen wanneer we met hen praten, dan geldt dat zeker voor onze vrienden binnen de gemeente!

18, 19. Hoe moeten we raad bezien die we van een vriend krijgen, en welk voorbeeld hebben de ouderlingen in Efeze ons gegeven?

¹⁸ Goede vrienden waarderen elkaars mening, en daarom moeten hun gesprekken vriendelijk en openhartig zijn. De wijze koning Salomo schreef: „Olie en reukwerk zijn dingen die het hart verheugen, ook de zoetheid van iemands metgezel wegens de raad van de ziel” (Spr. 27:9). Is dat jouw kijk op raad die je van een vriend krijgt? (Lees Psalm 141:5.) Hoe reageer je als een vriend zijn bezorgdheid uit over je gedrag? Zie je zijn opmerkingen als een daad van liefderijke goedheid of ben je beledigd?

¹⁹ Paulus had een hechte band met de ouderlingen van de gemeente in Efeze. Waarschijnlijk kende hij sommigen van die mannen al toen ze gelovigen werden. Maar toen hij voor het laatst met hen bijeenkwam, gaf hij hun openhartige raad. Hoe reageerden ze? Paulus’ vrienden waren niet beledigd. Ze waardeerden het dat hij belangstelling voor hen had, en ze huilden zelfs bij de gedachte dat ze hem niet meer zouden zien (Hand. 20:17, 29, 30, 36-38).

20. Wat zal een liefdevolle vriend doen?

²⁰ Goede vrienden aanvaarden niet alleen wijze raad, ze geven ook raad. Natuurlijk moeten we weten wanneer we ons beter met onze eigen zaken kunnen bemoeien (1 Thess. 4:11). En we moeten ook erkennen dat ieder van ons „voor zichzelf rekenschap [zal] afleggen aan God” (Rom. 14:12). Maar als het nodig is, zal een liefdevolle vriend zijn metgezel op een zachtaardige manier aan Jehovah’s maatstaven herinneren (1 Kor. 7:39). Wat zou jij bijvoorbeeld doen als je merkt dat een ongetrouwde vriend romantische gevoelens krijgt voor een ongelovige? Zou je je ervan weerhouden je bezorgdheid te uiten omdat je bang bent dat het de vriendschap geen goed zal doen? Wat zou je doen als je vriend je raad zou negeren? Een goede vriend zal de hulp van liefdevolle herders inschakelen om iemand die een misstap heeft begaan te helpen. Daar is moed voor nodig. Maar een vriendschap die op liefde voor Jehovah gebaseerd is, zal er geen blijvende schade van ondervinden.

21. Wat doen we allemaal af en toe, maar waarom is het belangrijk dat we sterke vriendschappen in de gemeente in stand houden?

²¹ Lees Kolossenzen 3:13, 14. Soms geven we onze vrienden misschien „een reden tot klagen”, en ook zij zullen af en toe dingen doen of zeggen waar we ons aan ergeren. „Wij allen struikelen vele malen”, schreef Jakobus (Jak. 3:2). Maar bepalend voor een vriendschap is niet hoe vaak we tegen elkaar zondigen; de maatstaf is hoe volledig we die zonden vergeven. Wat is het belangrijk dat we sterke vriendschappen smeden door vrijuit te communiceren en elkaar vrijelijk te vergeven! Als we op die manier liefde tonen, zal ze „een volmaakte band van eenheid” worden.

Wat zou je antwoorden?

• Hoe krijgen we goede vrienden?

• Wanneer kan het nodig zijn een vriendschap te beëindigen?

• Wat moeten we doen om sterke vriendschappen in stand te houden?

[Studievragen]

[Illustratie op blz. 18]

Wat was de basis voor de duurzame vriendschap tussen Ruth en Naomi?

[Illustratie op blz. 19]

Toon je geregeld gastvrijheid?