Toon goede manieren als dienaren van God

„Wordt (...) navolgers van God.” — EFEZIËRS 5:1.

1, 2. (a) Waarom zijn goede manieren belangrijk? (b) Wat gaan we in dit artikel bespreken?

DE SCHRIJFSTER Sue Fox zegt over beleefdheid: „Je kunt geen vakantie nemen van goede manieren. Beleefdheid werkt overal, altijd.” Als mensen er een gewoonte van maken welgemanierd te zijn, hebben ze weinig of geen problemen met anderen. Maar het tegendeel is ook waar. Anderen ongemanierd behandelen leidt tot onenigheid, boosheid en verdriet.

² De ware christelijke gemeente bestaat uit mensen die over het algemeen heel goede manieren hebben. Toch moeten we oppassen dat we niet de slechte manieren overnemen die in de wereld van vandaag zo gewoon zijn. Laten we eens zien hoe het toepassen van Bijbelse beginselen op het gebied van beleefdheid ons in dat opzicht kan beschermen en mensen tot de ware aanbidding kan trekken. Om te begrijpen wat het wil zeggen goede manieren te hebben, kunnen we naar het voorbeeld van Jehovah God en zijn Zoon kijken.

Het voorbeeld van Jehovah en zijn Zoon

3. Welk voorbeeld geeft Jehovah God in beleefdheid?

³ Jehovah God geeft het volmaakte voorbeeld in goede manieren. Ondanks zijn hoge positie als Soeverein van het universum behandelt hij mensen met veel vriendelijkheid en respect. Toen Jehovah met Abraham en met Mozes sprak, gebruikte hij een Hebreeuwse uitdrukking die vaak met „alstublieft” wordt vertaald (Gen. 13:14; Ex. 4:6). Als zijn aanbidders fouten maken, is Jehovah „barmhartig en goedgunstig, langzaam tot toorn en overvloedig in liefderijke goedheid en waarachtigheid” (Ps. 86:15). Hij is heel anders dan mensen, die soms in woede uitbarsten als anderen niet aan hun verwachtingen voldoen.

4. Hoe kunnen we Jehovah navolgen als anderen tegen ons praten?

⁴ Gods goede manieren blijken ook uit de wijze waarop hij naar mensen luistert. Toen Abraham vragen stelde in verband met de bewoners van Sodom, beantwoordde Jehovah  elke vraag geduldig (Gen. 18:23-32). Hij zag Abrahams bezorgdheid niet als een aanslag op zijn tijd. Jehovah luistert naar de gebeden van zijn aanbidders en naar de smekingen van berouwvolle zondaars. (Lees Psalm 51:11, 17.) We moeten Jehovah navolgen door te luisteren als anderen tegen ons praten.

5. Hoe kan het navolgen van Jezus’ goede manieren onze betrekkingen met anderen verbeteren?

⁵ Een van de vele dingen die Jezus Christus van zijn Vader heeft geleerd, is welgemanierdheid. Hoewel zijn bediening soms veel van zijn tijd en energie vergde, was Jezus altijd geduldig en vriendelijk. Melaatsen, blinden die voor hun levensonderhoud moesten bedelen en andere behoeftigen ondervonden dat Jezus hen graag wilde helpen. Hij negeerde hen niet, ook al kwamen ze soms ongevraagd naar hem toe. Vaak hield hij op met wat hij aan het doen was om iemand in nood te helpen. Jezus was bijzonder attent voor mensen die geloof in hem stelden (Mark. 5:30-34; Luk. 18:35-41). Als christenen volgen we Jezus’ voorbeeld door vriendelijk en behulpzaam te zijn. Dat zal niet onopgemerkt aan onze familieleden, buren en anderen voorbijgaan. Bovendien wordt Jehovah erdoor verheerlijkt en maakt het ons gelukkig.

6. Welk voorbeeld gaf Jezus in hartelijkheid en vriendelijkheid?

⁶ Jezus toonde ook respect voor mensen door hun naam te gebruiken. Deden de Joodse religieuze leiders dat ook? Nee. Zij bezagen mensen die de Wet niet kenden als „vervloekt” en behandelden hen ook zo (Joh. 7:49). De Zoon van God deed dat niet. Hij noemde Martha, Maria, Zacheüs en vele anderen bij hun naam (Luk. 10:41, 42; 19:5). Hoewel de manier waarop we nu mensen aanspreken vaak afhankelijk is van de cultuur en de omstandigheden, doen Jehovah’s aanbidders hun best om vriendelijk tegen anderen te zijn. * Ze laten zich er niet door klassenverschillen van weerhouden hun geloofsgenoten en anderen het respect te geven dat ze verdienen. (Lees Jakobus 2:1-4.)

7. Hoe helpen Bijbelse beginselen ons attent te zijn tegenover onze medemensen?

⁷ De attente manier waarop God en zijn Zoon mensen van alle volken en etnische groepen behandelen, verleent die mensen waardigheid en trekt degenen die de juiste gezindheid hebben tot de waarheid. Natuurlijk verschillen de ideeën over wat goede manieren zijn van land tot land. Daarom volgen we geen strikte regels in verband met manieren. We laten ons door Bijbelse beginselen leiden, zodat we de flexibiliteit hebben om onze medemensen, waar ze ook wonen, waardigheid te verlenen. Laten we eens zien hoe we productiever in de bediening kunnen zijn door mensen beleefd te behandelen.

Mensen groeten en met hen praten

8, 9. (a) Welke gewoonte zou als ongemanierd opgevat kunnen worden? (b) Waarom moeten we ons door Jezus’ woorden in Mattheüs 5:47 laten leiden in de manier waarop we mensen behandelen?

⁸ In het jachtige leven dat tegenwoordig in veel landen gewoon is, lopen twee mensen vaak langs elkaar heen zonder „hallo” of „hoe gaat het ermee?” te zeggen. Natuurlijk wordt er van niemand verwacht dat hij in een drukke straat met elke voorbijganger een praatje maakt. Maar in veel andere situaties is het passend en wenselijk om anderen te groeten. Heb jij de gewoonte mensen te groeten? Of loop je vaak zonder een glimlach of een vriendelijk woord voorbij? Ongewild zou iemand een gewoonte  kunnen ontwikkelen die eigenlijk ongemanierd is.

⁹ Jezus herinnerde ons daaraan toen hij zei: „Als gij alleen uw broeders groet, wat voor buitengewoons doet gij dan? Doen ook de mensen der natiën niet hetzelfde?” (Matth. 5:47) Consultant Donald Weiss schreef hierover: „Mensen voelen zich beledigd als anderen langs of door hen heen kijken. Iemand die genegeerd is, zal u dat niet snel vergeven. De oplossing is simpel: Groet mensen. Praat met hen.” Als we onze contacten met anderen niet laten verkoelen door gereserveerd of onvriendelijk te zijn, zal dat goede resultaten hebben.

10. Hoe kunnen goede manieren ons helpen productief te zijn in de bediening? (Zie het kader „Begin met een hartelijke glimlach”.)

¹⁰ Neem bijvoorbeeld Tom en Carol, een christelijk echtpaar dat in een grote stad in Noord-Amerika woont. Ze hebben vriendelijke gesprekjes met hun buurtgenoten tot een onderdeel van hun bediening gemaakt. Hoe doen ze dat? Zinspelend op Jakobus 3:18 zegt Tom: „We proberen mensen vriendelijk en rustig te benaderen. We gaan naar degenen toe die we buiten hun huis aantreffen en naar mensen die in de buurt aan het werk zijn. We glimlachen en groeten hen. We maken een praatje over wat hen interesseert: hun kinderen, hun hond, hun huis, hun baan. Na een tijdje beschouwen ze ons als hun vrienden.” Carol zegt: „Bij een later bezoekje zeggen we hoe we heten en vragen we ook naar hun naam. We vertellen waar we mee bezig zijn in de buurt, maar we houden de gesprekken kort. Uiteindelijk kunnen we hun getuigenis geven.” Tom en Carol hebben het vertrouwen van veel van hun buurtgenoten gewonnen. Heel wat van hen hebben Bijbelse publicaties aangenomen, en enkelen hebben verdere belangstelling voor de waarheid getoond.

In moeilijke omstandigheden beleefd blijven

11, 12. Waarom verwachten we dat we tijdens de prediking van het goede nieuws onbeleefd behandeld zullen worden, en hoe moeten we daarop reageren?

¹¹ Af en toe worden we onbeleefd behandeld als we het goede nieuws prediken. Dat  verwachten we, want Christus Jezus heeft zijn discipelen van tevoren gewaarschuwd: „Indien zij mij hebben vervolgd, zullen zij ook u vervolgen” (Joh. 15:20). Maar iemand die kleinerende opmerkingen maakt met gelijke munt betalen, levert geen goede resultaten op. Hoe moeten we dan reageren? Petrus schreef: „Heiligt de Christus als Heer in uw hart, altijd gereed u te verdedigen voor een ieder die van u een reden verlangt voor de hoop die in u is, maar doet dit met zachtaardigheid en diepe achting” (1 Petr. 3:15). Als we beleefd blijven — door zachtaardig en met respect te reageren — kan dat degenen die ons beledigen, milder stemmen (Tit. 2:7, 8).

¹² Kunnen we ons erop voorbereiden om op negatieve opmerkingen te reageren op een manier die Gods goedkeuring heeft? Ja. Paulus gaf de aanbeveling: „Uw spreken zij altijd minzaam, gekruid met zout, opdat gij weet hoe gij een ieder een antwoord behoort te geven” (Kol. 4:6). Als we er een gewoonte van maken om beleefd te zijn tegen de leden van ons gezin, klasgenoten, collega’s, leden van de gemeente en mensen in de buurt, zijn we beter voorbereid om op spot en beledigingen te reageren op een manier die een christen waardig is. (Lees Romeinen 12:17-21.)

13. Geef een voorbeeld waaruit blijkt dat beleefdheid tegenstanders milder kan stemmen.

¹³ In moeilijke situaties goede manieren tonen levert goede resultaten op. In Japan bijvoorbeeld werd een Getuige door een huisbewoner en zijn gast bespot. De broeder bleef beleefd en ging weg. Terwijl hij verder predikte in het gebied, merkte hij dat de gast van een afstandje naar hem stond te kijken. Toen de broeder dichterbij kwam, zei de man: „Het spijt me wat er gebeurd is. Ik heb gemerkt dat u bleef glimlachen, ook al zeiden we onvriendelijke dingen tegen u. Wat moet ik doen om ook zo te worden?” De man was zijn baan kwijtgeraakt en zijn moeder was onlangs gestorven, en daarom had hij alle hoop verloren om gelukkig te worden. De Getuige bood hem een Bijbelstudie aan, en de man ging daarop in. Het duurde niet lang of hij studeerde twee keer per week.

 De beste manier om beleefdheid aan te kweken

14, 15. Hoe leidden Jehovah’s aanbidders in Bijbelse tijden hun kinderen op?

¹⁴ Godvrezende ouders in Bijbelse tijden zorgden dat hun kinderen thuis goede manieren leerden. Denk eens aan de beleefde manier waarop Abraham en Isaäk elkaar in Genesis 22:7 toespraken. Ook in het geval van Jozef was de goede opleiding van zijn ouders duidelijk merkbaar. Toen hij in de gevangenis zat, was hij zelfs tegen zijn medegevangenen beleefd (Gen. 40:8, 14). Uit zijn woorden tot Farao blijkt dat hij geleerd had hoe hij een hooggeplaatst persoon moest aanspreken (Gen. 41:16, 33, 34).

¹⁵ Een van de tien geboden die aan de zonen van Israël werden gegeven, luidde: „Eer uw vader en uw moeder, opdat uw dagen lang mogen blijken te zijn op de grond die Jehovah, uw God, u geeft” (Ex. 20:12). Kinderen kunnen hun ouders onder andere eren door thuis goede manieren te tonen. Jefta’s dochter toonde veel respect voor haar vader door zich in een heel moeilijke situatie te schikken naar de gelofte die hij had gedaan (Recht. 11:35-40).

16-18. (a) Wat kan er worden gedaan om kinderen goede manieren te leren? (b) Wat zijn enkele voordelen als kinderen goede manieren hebben geleerd?

¹⁶ Er kan niet genoeg beklemtoond worden hoe belangrijk het is onze kinderen goede manieren bij te brengen. Om als volwassenen goed met anderen te kunnen opschieten, moeten kinderen leren hoe ze bezoekers moeten begroeten, de telefoon moeten beantwoorden en een maaltijd met anderen moeten gebruiken. Ze moeten geholpen worden te begrijpen waarom het goed is de deur voor iemand open te houden, vriendelijk te zijn voor ouderen en zieken en hulp te bieden aan iemand die met iets zwaars loopt te sjouwen. Ze moeten begrijpen hoe belangrijk het is een welgemeend „alstublieft”, „dank u wel”, „graag gedaan”, „zal ik u helpen?” of „sorry” te zeggen.

¹⁷ Kinderen beleefdheid bijbrengen hoeft niet moeilijk te zijn. De beste manier is het goede voorbeeld te geven. De 25-jarige Kurt zegt over de manier waarop hij en zijn drie broers hebben geleerd beleefd te zijn: „We zagen en hoorden hoe Pa en Ma vriendelijk tegen elkaar praatten en geduldig en attent waren tegenover anderen. In de Koninkrijkszaal nam Pa me voor en na de vergadering altijd mee om met oudere broeders en  zusters te praten. Ik hoorde hoe hij hen begroette en zag hoeveel respect hij voor hen had.” Kurt zegt verder: „Na verloop van tijd nam ik zijn manieren over. Beleefd zijn tegen mensen wordt een automatisme. Het is niet iets wat je moet doen maar wat je wilt doen.”

¹⁸ Wat zal waarschijnlijk het gevolg zijn als ouders hun kinderen goede manieren leren? De kinderen zullen in staat zijn vrienden te maken en de vrede met anderen te bewaren. Ze zullen goed toegerust zijn om met werkgevers en collega’s samen te werken. Bovendien geven beleefde, goedgemanierde en nette kinderen hun ouders vreugde en voldoening. (Lees Spreuken 23:24, 25.)

Goede manieren zijn belangrijk

19, 20. Waarom moeten we vastbesloten zijn onze God en zijn Zoon na te volgen?

¹⁹ „Wordt (...) navolgers van God, als geliefde kinderen”, schreef Paulus (Ef. 5:1). Jehovah God en zijn Zoon navolgen betekent dat we Bijbelse beginselen toepassen, zoals de beginselen die in dit artikel zijn besproken. Dan zullen we de schijnheiligheid vermijden van een beleefdheid die alleen bedoeld is om bij een meerdere in de gunst te komen of er materieel beter van te worden (Jud. 16).

²⁰ In de laatste dagen van zijn verdorven bestuur is Satan eropuit de door Jehovah vastgestelde normen op het gebied van beleefdheid te ondermijnen. Maar hij zal er niet in slagen de goede manieren van ware christenen teniet te doen. Laten we allemaal vastbesloten zijn het goede voorbeeld te volgen van onze God en zijn Zoon. Dan zullen onze spraak en ons gedrag altijd een contrast vormen met wat degenen doen die slechtgemanierd willen zijn. We zullen de naam van onze God, Jehovah, loven en oprechte mensen tot zijn ware aanbidding trekken.

[Voetnoot]

Wat heb je onthouden?

• Wat leren we van Jehovah en zijn Zoon over goede manieren?

• Waarom werpt het een gunstig licht op ons als christenen als we mensen vriendelijk groeten?

• Hoe draagt beleefdheid bij tot een productieve bediening?

• Wat kunnen ouders doen om hun kinderen goede manieren te leren?

[Studievragen]

[Kader op blz. 27]

Begin met een hartelijke glimlach

Veel mensen aarzelen om een gesprek te beginnen met iemand die ze niet kennen. Uit liefde voor God en hun naaste doen Jehovah’s Getuigen er echter oprecht moeite voor te leren converseren zodat ze Bijbelse waarheden met anderen kunnen delen. Wat kan je helpen op dat terrein vorderingen te maken?

Een waardevol beginsel vind je in Filippenzen 2:4, waar staat dat we niet alleen uit persoonlijke belangstelling het oog moeten houden op onze eigen zaken, maar ook uit persoonlijke belangstelling op die van de anderen. Bekijk deze woorden eens zo: Als je iemand nooit eerder hebt ontmoet, beziet hij je als een vreemde. Hoe kun je hem op zijn gemak stellen? Een hartelijke glimlach en een vriendelijke groet kunnen daartoe bijdragen. Maar er is meer dat je in aanmerking moet nemen.

Door je poging een gesprek met iemand te beginnen, heb je misschien zijn gedachtegang onderbroken. Als je probeert hem te laten meepraten over wat jou bezighoudt zonder je te bekommeren om wat hem bezighoudt, zal hij misschien niet gunstig reageren. Als je er dus achter kunt komen waar hij in zijn geest mee bezig was, zou je dat kunnen gebruiken om een gesprek met hem te beginnen. Dat deed Jezus toen hij een vrouw trof bij een bron in Samaria (Joh. 4:7-26). Haar gedachten waren gericht op water halen. Jezus begon zijn gesprek met haar met dat als uitgangspunt en maakte er al gauw een levendige geestelijke bespreking van.

[Illustraties op blz. 26]

Vriendelijkheid kan tot een goed getuigenis leiden

[Illustratie op blz. 28]

Goede manieren zijn altijd op hun plaats