Jongeren, laat je leiden door Gods Woord

„Verwerf wijsheid, verwerf verstand.” — SPREUKEN 4:5.

1, 2. (a) Waarom kon Paulus goed omgaan met de tweestrijd binnen in hem? (b) Hoe kun je wijsheid en verstand krijgen?

„WANNEER ik het juiste wens te doen, [is] het slechte bij mij aanwezig.” Weet je wie dat zei? Niemand minder dan de apostel Paulus. Hij hield van Jehovah, maar toch vond hij het soms een hele strijd om het goede te doen. Hoe voelde hij zich bij dit innerlijke gevecht? „Ellendig mens die ik ben!”, schreef hij (Rom. 7:21-24). Herken je die gevoelens van Paulus? Vind je het weleens moeilijk om te doen wat goed is? Voel je je daardoor net als Paulus gefrustreerd? Dan hoef je je niet te laten ontmoedigen. Paulus slaagde erin hier goed mee om te gaan, en dat kun jij ook.

² Het lukte Paulus omdat hij zich door „gezonde woorden” liet leiden (2 Tim. 1:13, 14). Daardoor kreeg hij de wijsheid en het verstand om problemen aan te kunnen en goede beslissingen te nemen. Jehovah God kan je helpen wijsheid en verstand te krijgen (Spr. 4:5). Hij geeft in zijn Woord, de Bijbel, de beste raad die je maar kunt vinden. (Lees 2 Timotheüs 3:16, 17.) Kijk eens hoe de principes in de Bijbel je kunnen helpen bij je relatie met je ouders, bij het omgaan met geld, en als je alleen bent.

In het gezin

3, 4. Waarom kan het moeilijk zijn je aan de regels van je ouders te houden, maar waarom maken ouders regels?

³ Vind je het moeilijk je aan de regels van je ouders te houden? Hoe zou dat komen? Eén reden kan zijn dat je meer onafhankelijkheid wilt. Dat is heel normaal. Het hoort bij het volwassen worden. Maar zolang je thuis woont, ben je verplicht je ouders te gehoorzamen (Ef. 6:1-3).

⁴ Als je begrijpt waarom je ouders regels geven en eisen stellen, kan het makkelijker worden je eraan te houden. Soms voel je je misschien als Brielle * (18), die over haar ouders zei: „Ze zijn helemaal vergeten hoe het is om jong te zijn. Ze willen niet dat ik mijn mening geef, een eigen keus maak of volwassen word.” Net als Brielle heb je misschien het gevoel dat je ouders je meer vrijheid zouden moeten geven. Maar je ouders maken eigenlijk alleen regels omdat ze bezorgd om je zijn. En christelijke ouders weten dat ze de manier waarop ze voor je zorgen tegenover Jehovah moeten verantwoorden (1 Tim. 5:8).

5. Welke voordelen heeft het je ouders te gehoorzamen?

⁵ Je aan de regels van je ouders houden, is eigenlijk net als het aflossen van een schuld aan de bank — hoe betrouwbaarder iemand is bij de afbetalingen, hoe eerder de bank hem nog eens krediet zal geven. Jouw situatie is daarmee te vergelijken: je bent je ouders respect en gehoorzaamheid verschuldigd. (Lees Spreuken 1:8.) Hoe gehoorzamer je bent, hoe eerder je ouders je meer vrijheid zullen geven (Luk. 16:10). Als je constant de regels overtreedt, moet je natuurlijk  niet verbaasd zijn dat je ouders je steeds minder of helemaal geen ’krediet’ meer geven.

6. Hoe kunnen ouders jongeren helpen gehoorzaam te zijn?

⁶ Eén manier waarop ouders hun kinderen kunnen helpen zich aan de regels te houden, is door het goede voorbeeld te geven. Door bereidwillig te doen wat Jehovah vraagt, laten ze zien dat zijn regels redelijk zijn. Dat maakt het voor jongeren makkelijker om de regels van hun ouders net zo te bezien (1 Joh. 5:3). Daarnaast staan er in de Bijbel voorvallen waarbij Jehovah zijn aanbidders zelfs in de gelegenheid stelde hun mening te geven (Gen. 18:22-32; 1 Kon. 22:19-22). Zouden er gelegenheden kunnen zijn waarbij ouders hun kinderen de kans kunnen geven te zeggen hoe ze erover denken?

7, 8. (a) Waar kunnen sommige jongeren moeite mee hebben? (b) Wanneer heb je iets aan de correctie die je krijgt?

⁷ Jongeren kunnen ook moeite hebben met wat zij ervaren als onredelijke kritiek van hun ouders. Soms voel je je misschien als Craig, die zei: „Mijn moeder leek wel een detective. Ze was altijd op zoek naar dingen die ik fout had gedaan.”

⁸ Wanneer je ouders je willen corrigeren of je iets willen leren, voelt dat vaak als kritiek. De Bijbel erkent dat het moeilijk is „streng onderricht” te krijgen, zelfs als het volkomen terecht is (Hebr. 12:11). Maar wat moet je doen om iets te hebben aan de correctie die je krijgt? Het is belangrijk te bedenken dat je ouders je waarschijnlijk uit liefde raad geven (Spr. 3:12). Ze willen je ertegen beschermen slechte gewoonten te ontwikkelen en je helpen goede gewoonten te krijgen. Je ouders beseffen waarschijnlijk dat het een uiting van haat zou zijn je niet te corrigeren! (Lees Spreuken 13:24.) Je moet ook begrijpen dat fouten nu eenmaal bij het leerproces horen. Dus als je correctie krijgt, waarom zou je dan niet zoeken naar de kostbare wijsheid die erin te vinden is? „[Wijsheid] als gewin te hebben, is beter dan zilver als gewin te hebben, en haar als opbrengst te hebben, beter dan het goud zelf” (Spr. 3:13, 14).

9. Wat kunnen jongeren doen in plaats van na te blijven denken over iets wat niet eerlijk lijkt?

⁹ Maar ook ouders maken natuurlijk fouten (Jak. 3:2). Wanneer ze je corrigeren, zeggen ze misschien iets zonder daar goed over na te denken (Spr. 12:18). Hoe zou dat komen? Misschien zijn ze gestrest of geven ze zichzelf de schuld van de fouten die jij maakt. In plaats van na te blijven denken over wat volgens jou niet eerlijk is, zou je dankbaar kunnen zijn dat ze je graag willen helpen. Als je leert correctie te aanvaarden, zul je daar ook wanneer je volwassen bent veel aan hebben.

10. Hoe kun je het makkelijker voor jezelf maken de regels en correctie van je ouders te accepteren?

¹⁰ Zou je het makkelijker willen vinden de regels en correctie van je ouders te accepteren? Dan moet je beter leren communiceren. Hoe doe je dat? De eerste stap is luisteren. Je moet „vlug zijn om te horen, langzaam om te spreken, langzaam met betrekking tot gramschap” (Jak. 1:19). Ga niet meteen in de verdediging, maar probeer je emoties in bedwang te houden en in je op te nemen wat je ouders zeggen. Focus op wat er wordt gezegd, niet op hoe het wordt gezegd. Laat merken dat je hebt gehoord wat je ouders hebben gezegd door het respectvol in je eigen woorden te herhalen. Maar stel dat je wilt uitleggen waarom je iets gezegd of gedaan hebt. Meestal is het verstandig ’je lippen in bedwang te houden’ totdat je hebt gedaan wat je ouders van je vragen (Spr. 10:19). Als je ouders merken dat je echt hebt geluisterd, zullen ze veel eerder geneigd zijn naar jou te luisteren. Zo’n volwassen aanpak laat zien dat je je door Gods Woord laat leiden.

 In geldzaken

11, 12. (a) Welke kijk moeten we volgens de Bijbel op geld hebben, en waarom? (b) Hoe kunnen je ouders je helpen goed met geld om te gaan?

¹¹ De Bijbel zegt dat „geld tot bescherming is”. Maar hetzelfde vers laat zien dat wijsheid veel meer waarde heeft dan geld (Pred. 7:12). We moeten dus beseffen dat geld belangrijk is, maar mogen er geen liefde voor hebben. Waarom moet je liefde voor geld vermijden? Denk eens na over het volgende voorbeeld: in de handen van een ervaren kok is een scherp mes een nuttig hulpmiddel. Maar in de handen van iemand die onvoorzichtig of onverschillig is, kan datzelfde mes grote schade aanrichten. Ook geld kan nuttig zijn als je er goed mee omgaat. Maar zij „die besloten zijn rijk te worden”, offeren vaak vriendschappen, familiebanden en zelfs hun band met God op. Daardoor ’doorboren ze zich overal met vele pijnen’. (Lees 1 Timotheüs 6:9, 10.)

¹² Hoe kun je leren goed met geld om te gaan? Je zou je ouders om tips kunnen vragen voor het opstellen van een budget. „Een wijze zal luisteren en meer onderricht in zich opnemen, en een man van verstand is degene die bekwaam beleid verwerft”, schreef Salomo (Spr. 1:5). Anna vroeg haar ouders om praktisch advies. Ze zegt: „Mijn vader leerde me hoe ik een budget moest opstellen, en hij liet me zien hoe belangrijk het is je financiën goed te beheren.” Ook Anna’s moeder had praktische tips voor haar. „Ze liet me zien hoe nuttig het is prijzen te vergelijken voordat je iets koopt”, vertelt Anna. Wat heeft ze hieraan gehad? „Ik kan nu goed mijn eigen financiën regelen. Ik ben voorzichtig met wat ik uitgeef zodat ik geen onnodige schulden maak, en dat geeft me vrijheid en innerlijke rust.”

13. Hoe kun je bij het uitgeven van geld zelfdiscipline tonen?

¹³ Je kunt snel in de schulden raken als je impulsaankopen doet of geld uitgeeft om indruk te maken op je vrienden. Wat kan je helpen dat te vermijden? Je moet leren zelfdiscipline te hebben bij het uitgeven van geld. Dat doet Ellena (begin 20) ook. „Als ik met vrienden op stap ga, plan ik van tevoren hoeveel geld ik maximaal wil uitgeven. (...) Ik heb ook gemerkt dat het verstandig is alleen met vriendinnen te gaan shoppen die goed met geld kunnen omgaan en die me aanmoedigen om prijzen te vergelijken en niet het eerste het beste te kopen wat ik zie.”

14. Waarom moet je oppassen voor „de bedrieglijke kracht van de rijkdom”?

¹⁴ Geld verdienen en beheren is een belangrijk onderdeel van het leven. Maar Jezus zei dat mensen pas echt gelukkig worden als ze „zich bewust zijn van hun geestelijke nood” (Matth. 5:3). Hij waarschuwde dat iemands belangstelling voor geestelijke zaken verstikt kan worden door bijvoorbeeld „de bedrieglijke kracht van de rijkdom” (Mark. 4:19). Het is dus heel belangrijk dat je je door Gods Woord laat leiden en een evenwichtige kijk op geld houdt!

Als je alleen bent

15. Wanneer zal je loyaliteit aan God waarschijnlijk het meest op de proef gesteld worden?

¹⁵ Wanneer zou je loyaliteit aan God het meest op de proef gesteld worden: als je anderen om je heen hebt of als je alleen bent?  Op school of op je werk ben je waarschijnlijk alert op geestelijke gevaren. Wanneer je je ontspant en niet op je hoede bent, ben je het meest kwetsbaar voor een aanval op je morele normen.

16. Waarom moet je Jehovah ook als je alleen bent willen gehoorzamen?

¹⁶ Waarom moet je Jehovah ook als je alleen bent willen gehoorzamen? Vergeet niet dat je Jehovah kunt kwetsen of blij kunt maken (Gen. 6:5, 6; Spr. 27:11). Wat je doet, raakt Jehovah, want je „ligt hem na aan het hart” (1 Petr. 5:7, De Nieuwe Bijbelvertaling). Hij wil dat je naar hem luistert zodat je daar baat bij zult hebben (Jes. 48:17, 18). Toen aanbidders van Jehovah in het oude Israël zijn raad negeerden, deden ze hem verdriet (Ps. 78:40, 41). Maar Jehovah was wel heel blij met de profeet Daniël, want een engel noemde hem een „zeer begeerde man” (Dan. 10:11). Waarom? Daniël bleef niet alleen in het openbaar maar ook als hij alleen was loyaal aan Jehovah. (Lees Daniël 6:10.)

17. Welke vragen kun je jezelf stellen bij het kiezen van amusement?

¹⁷ Om loyaal aan God te blijven wanneer je alleen bent, moet je je „waarnemingsvermogen” ontwikkelen „om zowel goed als kwaad te onderscheiden” en dat dan „door gebruik” oefenen door te doen wat goed is (Hebr. 5:14). Bij de keuze van bijvoorbeeld de muziek waar je naar luistert, de films waar je naar kijkt of de sites die je bezoekt, zullen de volgende vragen je helpen het goede te kiezen en het verkeerde te vermijden: Zal dit me aanmoedigen om medegevoel te hebben of zal het me er juist toe aanzetten ’verheugd te zijn over een andermans ongeluk’? (Spr. 17:5) Word ik hierdoor geholpen ’het goede lief te hebben’ of wordt het me moeilijk gemaakt ’het kwade te haten’? (Amos 5:15) Wat je doet als je alleen bent, laat zien welke waarden je er echt op na houdt (Luk. 6:45).

18. Wat moet je doen als je stiekem verkeerde dingen hebt gedaan, en waarom?

¹⁸ Wat moet je doen als je je stiekem hebt beziggehouden met iets waarvan je weet dat het verkeerd is? „Wie zijn overtredingen bedekt, zal geen succes hebben, maar wie ze belijdt en laat, zal barmhartigheid worden betoond” (Spr. 28:13). Het is heel onverstandig door te gaan met slecht gedrag en ’Gods heilige geest te bedroeven’! (Ef. 4:30) Je bent het aan God, aan je ouders en aan jezelf verplicht om zonden die je hebt begaan te belijden. Hierbij kunnen „de oudere mannen van de gemeente” veel voor je doen. Jakobus zegt: „Laten zij over [de zondaar] bidden en hem in de naam van Jehovah met olie inwrijven. En het gebed des geloofs zal degene die zich niet wel voelt beter maken, en Jehovah zal hem oprichten. En als hij zonden heeft begaan, zal het hem vergeven worden” (Jak. 5:14, 15). Dat kan natuurlijk moeilijk zijn omdat je je schaamt en het misschien  wat nare gevolgen voor je heeft. Maar als je de moed hebt om hulp te vragen, zul je toekomstige schade voorkomen en zul je opgelucht zijn dat je weer een goed geweten hebt (Ps. 32:1-5).

Maak Jehovah’s hart blij

19, 20. Wat wil Jehovah voor jou, maar wat moet je zelf doen?

¹⁹ Jehovah is „de gelukkige God” en hij wil dat jij ook gelukkig bent (1 Tim. 1:11). Hij heeft heel veel belangstelling voor je. Zelfs als niemand ziet hoeveel moeite je doet om het juiste te doen, ziet hij het wel. Er is niets wat hij niet kan zien. Hij kijkt niet naar je omdat hij je op fouten wil betrappen, maar omdat hij je wil helpen het goede te doen. Zijn „ogen gaan de gehele aarde rond om zijn sterkte te tonen ten behoeve van hen wier hart onverdeeld is jegens hem” (2 Kron. 16:9).

²⁰ Laat je daarom leiden door Gods Woord en pas de raad eruit toe. Dan zul je de wijsheid en het verstand krijgen om lastige problemen te overwinnen en moeilijke beslissingen te nemen. Je zult niet alleen je ouders en Jehovah blij maken maar zelf ook echt gelukkig zijn.

[Voetnoot]

Wat zou je antwoorden?

• Wat kunnen jongeren doen om regels en correctie van hun ouders te accepteren en er iets aan te hebben?

• Waarom is het belangrijk een evenwichtige kijk op geld te hebben?

• Hoe kun je ook als je alleen bent loyaal aan Jehovah blijven?

[Studievragen]

[Illustratie op blz. 6]

Blijf je loyaal aan God als je alleen bent?