Is hij een goed of een waarschuwend voorbeeld?
Is hij een goed of een waarschuwend voorbeeld?
„De God van Jakob (...) zal ons onderrichten omtrent zijn wegen, en wij willen zijn paden bewandelen.” — JESAJA 2:3.
1, 2. Hoe kunnen Bijbelse voorbeelden ons helpen?
ONGETWIJFELD ben je het ermee eens dat de Bijbel praktisch voor ons is. Er staan voorbeelden in van trouwe mannen en vrouwen die je kunt navolgen (Hebr. 11:32-34). Maar er staan ook waarschuwende voorbeelden in. Het denken en doen van die personen moet je juist niet navolgen.
2 Eigenlijk gaven sommige personen in de Bijbel zowel een goed als een slecht voorbeeld. Denk maar aan David, een nederige herder die later een machtige koning werd. Hij is een goed voorbeeld van iemand die van de waarheid hield en op Jehovah vertrouwde. Maar hij beging ook ernstige zonden, zoals zijn overspel met Bathseba, de moord op Uria en de onverstandige volkstelling. In dit artikel gaan we het hebben over zijn zoon, Salomo, die koning en Bijbelschrijver was. We gaan eerst twee terreinen bespreken waarop hij een goed voorbeeld was.
„De wijsheid van Salomo”
3. Waarom kunnen we zeggen dat Salomo een goed voorbeeld voor ons is?
3 De Grotere Salomo, Jezus Christus, sprak positief over koning Salomo, waaruit blijkt dat hij een goed voorbeeld voor ons is. Jezus zei tegen een aantal Joden: „De koningin van het Zuiden zal in het oordeel worden opgewekt met dit geslacht en zal het veroordelen, want zij kwam van de einden der aarde om de wijsheid van Salomo te horen, maar ziet! méér dan Salomo is hier” (Matth. 12:42). Salomo stond dus bekend om zijn wijsheid, en hij moedigde ons aan ook wijs te worden.
4, 5. Hoe kwam Salomo aan zijn wijsheid? Wat moeten wij daarvoor doen?
4 Toen Salomo koning werd, zei God hem in een droom dat hij mocht vragen wat hij wilde. Omdat Salomo wist dat hij weinig ervaring had, vroeg hij om wijsheid. (Lees 1 Koningen 3:5-9.) God was blij dat hij om wijsheid vroeg in plaats van rijkdom en eer, en daarom gaf hij hem zowel „een wijs en verstandig hart” als voorspoed (1 Kon. 3:10-14). Volgens Jezus was Salomo’s wijsheid zo buitengewoon dat de koningin van Scheba erover hoorde en een lange reis maakte om er zelf getuige van te kunnen zijn (1 Kon. 10:1, 4-9).
5 In deze tijd verwachten we niet dat we door een wonder wijsheid krijgen. Hoewel Salomo zei dat ’Jehovah wijsheid geeft’, schreef hij ook dat we er zelf veel moeite voor moeten doen: ’Schenk met uw oor aandacht aan wijsheid, opdat gij uw hart neigt tot onderscheidingsvermogen.’ Hij gebruikte ook termen als ’roepen om’, ’blijven zoeken naar’ en ’blijven speuren naar’ (Spr. 2:1-6). Wijsheid is dus iets wat binnen ons bereik ligt.
6. Hoe kunnen we Salomo’s goede voorbeeld navolgen?
6 Het is goed je af te vragen: hecht ik net als Salomo veel waarde aan de wijsheid die God geeft? Door economische onzekerheid zijn veel mensen zich gaan concentreren op hun baan en het verdienen van geld. Of ze nemen daardoor een andere beslissing over hoeveel en wat voor soort opleiding ze nodig hebben. Hoe zit het met jou en je gezin? Blijkt uit je keuzes dat je naar de wijsheid van God speurt als naar een schat? Zou je je doelen moeten bijstellen zodat je je meer kunt concentreren op het verkrijgen van wijsheid? Dat heeft blijvende voordelen, want Salomo schreef: „In dat geval zult gij rechtvaardigheid en recht en oprechtheid begrijpen, de gehele baan van wat goed is” (Spr. 2:9).
Hij gaf prioriteit aan de ware aanbidding
7. Hoe kwam Gods schitterende tempel tot stand?
7 Kort nadat Salomo koning was geworden, begon hij met de bouw van een schitterende tempel. Die zou de tabernakel vervangen, die sinds de tijd van Mozes gebruikt werd (1 Kon. 6:1). Hoewel we het vaak Salomo’s tempel noemen, is het niet zo dat hij naam wilde maken als architect of rijke weldoener. De bouw van de tempel was niet eens zijn idee maar dat van David. David kreeg van God gedetailleerde instructies voor de tempel en de inrichting ervan. Hij gaf ook een grote bijdrage voor het project (2 Sam. 7:2, 12, 13; 1 Kron. 22:14-16). Toch was het aan Salomo om de tempel te bouwen, wat zeven en een half jaar duurde (1 Kon. 6:37, 38; 7:51).
8, 9. (a) Waarin was Salomo een goed voorbeeld voor ons? (b) Welk resultaat had het dat Salomo prioriteit gaf aan de ware aanbidding?
8 Salomo gaf dus een goed voorbeeld door het niet op te geven goede werken te doen en gefocust te blijven op de belangrijkste dingen. Toen de tempel klaar was en de ark van het verbond erin stond, zei Salomo in een openbaar gebed: ’Mogen uw ogen nacht en dag geopend blijken te zijn naar dit huis, naar de plaats waarvan gij hebt gezegd: „Mijn naam zal daar blijken te zijn”, om te luisteren naar het gebed waarmee uw knecht in de richting van deze plaats bidt’ (1 Kon. 8:6, 29). Israëlieten en buitenlanders konden in de richting bidden van dit gebouw waar Jehovah’s naam aan verbonden was (1 Kon. 8:30, 41-43, 60).
9 Welk resultaat had het dat Salomo prioriteit gaf aan de ware aanbidding? Na het inwijdingsfeest van de tempel was het volk „verheugd en vrolijk van hart om al het goede dat Jehovah voor zijn knecht David en voor zijn volk Israël had verricht” (1 Kon. 8:65, 66). En in de veertig jaar dat Salomo regeerde was er ongekende vrede en voorspoed. (Lees 1 Koningen 4:20, 21, 25.) Psalm 72 gaat over die tijd en geeft een indruk van de zegeningen die we zullen ervaren onder de regering van de Grotere Salomo, Jezus Christus (Ps. 72:6-8, 16).
Salomo’s waarschuwende voorbeeld
10. Aan welke tekortkoming van Salomo denken we vaak het eerst?
10 In welk opzicht is Salomo’s leven ook een waarschuwing voor ons? Misschien denk je dan meteen aan zijn buitenlandse vrouwen en bijvrouwen. De Bijbel zegt: „Nu geschiedde het toen Salomo oud werd, dat zijn eigen vrouwen zijn hart tot het volgen van andere goden hadden geneigd; en zijn hart bleek niet onverdeeld met Jehovah” (1 Kon. 11:1-6). Natuurlijk wil je niet diezelfde onverstandige weg inslaan. Maar is dat de enige waarschuwing die we uit Salomo’s leven kunnen halen? Laten we eens kijken welke waarschuwende lessen we kunnen halen uit enkele details uit zijn leven die makkelijk over het hoofd worden gezien.
11. Wat kunnen we concluderen over Salomo’s eerste huwelijk?
11 Salomo heeft 40 jaar geregeerd (2 Kron. 9:30). Wat valt er met dit in gedachten op te maken uit 1 Koningen 14:21? (Lees.) Volgens dat vers werd Salomo na zijn dood opgevolgd door zijn zoon Rehabeam, die toen 41 jaar was. Rehabeams moeder was „Naäma, de Ammonitische”. Dat betekent dus dat Salomo voordat hij koning werd trouwde met een buitenlandse vrouw uit een vijandig volk dat valse goden aanbad (Recht. 10:6; 2 Sam. 10:6). We weten niet of ze die goden is blijven aanbidden of net als Rachab en Ruth een aanbidder van Jehovah is geworden (Ruth 1:16; 4:13-17; Matth. 1:5, 6). Maar waarschijnlijk heeft Salomo door dat huwelijk wel Ammonitische schoonfamilie gekregen die Jehovah niet diende.
12, 13. Welke slechte beslissing nam Salomo in het begin van zijn regering? Hoe kan hij geredeneerd hebben?
12 Nadat Salomo koning was geworden, ging het echt de verkeerde kant op. Hij „verzwagerde (...) zich met Farao, de koning van Egypte, en nam Farao’s dochter en bracht haar in de Stad van David” (1 Kon. 3:1). Ging die Egyptische vrouw net als Ruth Jehovah aanbidden? Niks wijst daarop. Sterker nog, na verloop van tijd bouwde Salomo een huis voor haar (en misschien voor haar Egyptische dienstmeisjes) buiten de Stad van David. Waarom? Volgens de Bijbel deed hij dat omdat het niet gepast was dat een valse aanbidder in de buurt van de ark van het verbond woonde (2 Kron. 8:11).
13 Salomo heeft misschien gedacht dat het politieke voordelen had om met een Egyptische prinses te trouwen. Maar was dat een geldig excuus? Al lang daarvoor had God het verboden met Kanaänieten te trouwen, waarbij hij bepaalde volken specifiek noemde (Ex. 34:11-16). Heeft Salomo misschien geredeneerd dat Egypte niet genoemd werd? En als hij zo dacht, zou zo’n redenatie dan aanvaardbaar geweest zijn? Salomo negeerde Jehovah’s waarschuwing dat het gevaarlijk was met iemand van een ander volk te trouwen. Zo iemand kon een Israëliet ertoe brengen valse goden te aanbidden. (Lees Deuteronomium 7:1-4.)
14. Hoe kan Salomo’s voorbeeld een waarschuwing voor ons zijn?
14 De vraag is wat je zelf doet met het waarschuwende voorbeeld van Salomo. Zo probeert een zuster misschien een relatie goed te praten waarmee ze Gods gebod negeert om „alleen in de Heer” te trouwen (1 Kor. 7:39). Of iemand zou kunnen redeneren dat hij niks verkeerds doet als hij aan buitenschoolse sportactiviteiten meedoet, lid wordt van verenigingen op school, onvolledige belastingaangifte doet of leugens vertelt als er gevraagd wordt naar daden waar hij zich misschien voor schaamt. Waar het om gaat is dat Salomo waarschijnlijk excuses verzon om Jehovah’s geboden te omzeilen, en dat gevaar bestaat voor ons ook.
15. Hoe toonde Jehovah in Salomo’s geval barmhartigheid? Wat mogen we niet vergeten?
15 Het is interessant dat de Bijbel eerst vermeldt dat Salomo met die buitenlandse prinses trouwde en daarna zegt dat God hem de wijsheid gaf waar hij om vroeg en er ook nog rijkdom aan toevoegde (1 Kon. 3:10-13). Salomo had Jehovah’s instructies genegeerd, maar er is geen aanwijzing dat Jehovah hem meteen als koning verwierp of hem strafte. Dat komt overeen met het feit dat Jehovah weet dat we onvolmaakte mensen zijn die van stof zijn gemaakt (Ps. 103:10, 13, 14). Maar vergeet niet: onze daden kunnen consequenties hebben, nu of later in ons leven.
Zo veel vrouwen!
16. Welk gebod negeerde Salomo door veel vrouwen te nemen?
16 In het Hooglied sprak koning Salomo vol lof over een meisje dat mooier was dan zestig koninginnen en tachtig bijvrouwen (Hoogl. 6:1, 8-10). Dit kan het aantal vrouwen zijn geweest dat Salomo op dat moment had. Zelfs als ze allemaal of de meesten van hen aanbidders van Jehovah waren, dan nog was Salomo ongehoorzaam aan Jehovah’s instructies. Jehovah had via Mozes over de koning van Israël gezegd: „Ook dient hij zich geen menigte vrouwen te nemen, opdat zijn hart niet afwijkt” (Deut. 17:17). Maar opnieuw verwierp Jehovah Salomo niet zomaar. Hij bleef hem zelfs zegenen en gebruikte hem om het Bijbelboek Hooglied te schrijven.
17. Welke realiteit mogen we niet vergeten?
17 Wil dat zeggen dat Salomo ongestraft Gods geboden kon negeren, en dat wij dat ook kunnen? Nee. Het laat juist zien dat God soms een tijdlang dingen verdraagt. Maar dat een van Gods aanbidders zonder directe gevolgen zijn geboden kan negeren, wil niet zeggen dat hij nooit de gevolgen ervan zal dragen. Denk maar aan wat Salomo schreef: „Omdat het vonnis over een slecht werk niet spoedig is voltrokken, daarom is het hart der mensenzonen in hen er volkomen op gericht kwaad te doen.” Hij voegde eraan toe: „Ik [ben] mij er toch ook van bewust dat het goed zal aflopen met hen die de ware God vrezen, omdat zij hem hebben gevreesd” (Pred. 8:11, 12).
18. Hoe laat Salomo’s voorbeeld zien dat de woorden in Galaten 6:7 waar zijn?
18 Helaas negeerde Salomo die waarheid. Hij had veel goeds gedaan en lang Jehovah’s zegen ervaren. Maar na een tijd begon hij fouten te maken en werd het een gewoonte Jehovah’s geboden te negeren. Het is precies zoals Paulus schreef: „Wordt niet misleid: God laat niet met zich spotten. Want wat een mens zaait, dat zal hij ook oogsten” (Gal. 6:7). Uiteindelijk moest Salomo de gevolgen dragen van zijn ongehoorzaamheid. De Bijbel zegt: „Koning Salomo zelf had naast de dochter van Farao vele buitenlandse vrouwen lief: Moabitische, Ammonitische, Edomitische, Sidonische en Hethitische vrouwen” (1 Kon. 11:1). Veel van die vrouwen bleven waarschijnlijk hun valse goden aanbidden, en daar was Salomo niet immuun voor. Hij week af van het rechte pad en verloor de goedkeuring van onze geduldige God. (Lees 1 Koningen 11:4-8.)
Leer van zijn goede en slechte voorbeeld
19. Welke goede voorbeelden staan er in de Bijbel?
19 Jehovah inspireerde Paulus om te schrijven: „Alle dingen die eertijds werden geschreven, werden tot ons onderricht geschreven, opdat wij door middel van onze volharding en door middel van de vertroosting uit de Schriften hoop zouden hebben” (Rom. 15:4). Die geschreven dingen omvatten veel goede voorbeelden van mannen en vrouwen met een groot geloof. Paulus zei over hen: „Wat zal ik nog meer zeggen? Want de tijd zal mij ontbreken indien ik verder vertel over Gideon, Barak, Simson, Jefta, David alsook Samuël en de andere profeten, die door geloof koninkrijken een nederlaag toebrachten in de strijd, rechtvaardigheid bewerkten, beloften verkregen, (...) van een zwakke toestand krachtig werden gemaakt” (Hebr. 11:32-34). We kunnen en moeten ons voordeel doen met die mooie voorbeelden in de Bijbel door ze na te volgen.
20, 21. Waarom wil je blijven leren van de voorbeelden uit de Bijbel?
20 Maar sommige voorbeelden uit de Bijbel zijn een waarschuwing voor ons. Soms gaat het om mannen en vrouwen die ooit Jehovah dienden en zijn goedkeuring hadden. Als we de Bijbel lezen, kunnen we erop letten wat ze verkeerd deden zodat we zelf die fout niet hoeven te maken. We zien dat sommigen langzaam maar zeker verkeerde houdingen of neigingen ontwikkelden, met alle gevolgen van dien. Om daarvan te leren kunnen we ons afvragen: Hoe heeft die persoon die verkeerde manier van denken ontwikkeld? Zou het mij kunnen overkomen? Hoe kan dit voorbeeld me helpen die fout te vermijden?
21 We hebben goede reden om die voorbeelden serieus te bestuderen, want Paulus zei: „Deze dingen nu bleven hun overkomen als voorbeelden en ze werden opgeschreven tot een waarschuwing voor ons, tot wie de einden van de samenstelsels van dingen gekomen zijn” (1 Kor. 10:11).
Wat heb je geleerd?
• Waarom staan er zowel goede als slechte voorbeelden in de Bijbel?
• Hoe kwam het dat Salomo een slechte gewoonte ontwikkelde?
• Wat kun je leren van Salomo’s waarschuwende voorbeeld?
[Studievragen]
[Illustratie op blz. 9]
Salomo gebruikte de wijsheid die hij van God had gekregen
[Illustraties op blz. 12]
Hoe laat je zien dat je van Salomo’s fouten leert?
