1, 2. Aan wie hebben we het geweten te danken, en waarom kunnen we er dankbaar voor zijn?

JEHOVAH heeft de mens gemaakt met een vrije wil, de vrijheid om verschillende keuzes te maken. God gaf de eerste man en vrouw, en hun toekomstige kinderen, een waardevolle gids: het geweten, een innerlijk besef van goed en kwaad. Als je je geweten goed gebruikt, kan het je helpen om het goede te doen en om kwaaddoen te vermijden. Daarom kunnen we zeggen dat het geweten een bewijs is dat Jehovah van ons houdt en dat hij wil dat iedereen het goede doet.

² Mensen hebben nog steeds een geweten. (Lees Romeinen 2:14, 15.) Hoewel het gedrag van velen behoorlijk van Bijbelse maatstaven is afgedwaald, zijn er nog steeds mensen die vaak doen wat goed is en een afschuw hebben van slechte dingen. Het geweten weerhoudt mensen ervan om extreem slechte dingen te doen. Stel je voor hoe de wereld eruit zou zien als niemand een geweten zou hebben. Er zou nog veel meer ellende zijn. We kunnen echt dankbaar zijn dat Jehovah de mens een geweten heeft gegeven!

3. Wat zijn de voordelen van een goed getraind geweten?

 ³ In tegenstelling tot mensen in het algemeen willen aanbidders van Jehovah hun geweten trainen. Ze willen hun geweten afstemmen op Jehovah’s kijk op goed en kwaad, die we in de Bijbel vinden; dan zal hun geweten de juiste signalen afgeven. Christenen met een goed getraind geweten hebben een positieve invloed op de eenheid van de gemeente. Maar wat is een goed getraind geweten? Het houdt meer in dan alleen maar weten hoe Jehovah over dingen denkt, want de Bijbel brengt een goed geweten ook in verband met geloof en liefde. Paulus schreef: ‘Het doel van deze opdracht is liefde uit een rein hart en uit een goed geweten en uit geloof zonder huichelarij’ (1 Tim. 1:5). Als we ons geweten trainen en er goed naar luisteren, versterkt dat onze liefde voor Jehovah en ons geloof. De manier waarop we ons geweten gebruiken, laat zien hoe hecht onze band met Jehovah is en hoe graag we zijn goedkeuring willen. Onze innerlijke stem laat zien wat voor mensen we echt zijn.

4. Hoe kunnen we ons geweten trainen?

⁴ Hoe kunnen we ons geweten trainen? Vooral door regelmatig en gebedsvol de Bijbel te bestuderen, erover te mediteren en toe te passen wat we hebben geleerd. We moeten dus meer doen dan feiten verzamelen en regeltjes leren. We willen een steeds duidelijker beeld van Jehovah krijgen, van zijn persoonlijkheid en zijn eigenschappen. We willen ontdekken waar hij wel en niet van houdt. Ons geweten zal afgestemd raken op Jehovah’s manier van denken. En dan zullen we graag ons best doen om steeds meer op hem te lijken.

5. Wat gaan we in dit artikel bespreken?

⁵ Hoe kan een goed getraind geweten ons helpen bij het nemen van beslissingen? Hoe kunnen we respect tonen voor de gewetensvolle beslissing van een broeder of zuster? En hoe kan ons geweten ons ertoe bewegen om het goede te doen? Houd die vragen in gedachte terwijl we drie terreinen bespreken waarbij ons geweten een goede hulp kan zijn: (1) onze gezondheid, (2) ontspanning en (3) onze dienst voor Jehovah.

6. Wat is één terrein waarop er vragen kunnen rijzen en beslissingen moeten worden genomen?

⁶ De Bijbel moedigt aan om schadelijk gedrag te vermijden en om matig te zijn in gewoonten, zoals eten en drinken (Spr. 23:20; 2 Kor. 7:1). Als we Bijbelse principes toepassen, zullen we tot op zekere hoogte onze gezondheid beschermen. Toch kunnen we ziek worden of last krijgen van ouderdomsverschijnselen. In sommige landen zijn er zowel reguliere als alternatieve geneeswijzen beschikbaar. Bijkantoren ontvangen regelmatig brieven van broeders en zusters die een bepaalde behandeling overwegen, met de vraag: ‘Mag een aanbidder van Jehovah zo’n behandeling aanvaarden?’

7. Hoe kunnen we goede beslissingen nemen als het om medische behandelingen gaat?

⁷ Het is niet aan een bijkantoor of ouderling in de gemeente om voor een andere Getuige een beslissing te nemen over zijn gezondheid, zelfs niet als de Getuige dat specifiek vraagt (Gal. 6:5). Ze kunnen broeders en zusters wel helpen om een goede beslissing te nemen, door te wijzen op Bijbelse wetten en principes die wellicht van toepassing zijn. De Bijbel gebiedt bijvoorbeeld om ons ‘te blijven onthouden van (...) bloed’ (Hand. 15:29). Dat sluit duidelijk behandelingen uit waarbij vol bloed of een van de  vier hoofdbestanddelen van bloed is betrokken. Zelfs als het gaat om kleine bloedfracties, waarin iedereen een persoonlijke beslissing moet nemen, kan dit gebod het geweten van een christen beïnvloeden. * Welke raad geeft de Bijbel verder als we een medische behandeling overwegen?

8. Hoe kan Filippenzen 4:5 ons helpen bij een beslissing over onze gezondheid?

⁸ Spreuken 14:15 zegt: ‘De onverstandige gelooft elk woord, maar de verstandige denkt bij alles na’ (Willibrordvertaling). Sommige ziekten zijn misschien nog niet te genezen. Daarom is het verstandig om voorzichtig te zijn wanneer een bepaalde behandeling fantastische resultaten belooft zonder degelijke bewijzen. De Bijbel zegt ook: ‘Laat uw redelijkheid aan alle mensen bekend worden’ (Fil. 4:5). Redelijkheid zal ons ervan weerhouden om zo veel tijd aan onze gezondheid te besteden dat geestelijke zaken op de achtergrond raken. Als we toelaten dat onze gezondheid het belangrijkste in ons leven wordt, zouden we egocentrisch kunnen worden (Fil. 2:4). Volmaakte gezondheid is nu nog niet mogelijk. Wees daarom redelijk in je verwachtingen en laat geestelijke zaken het belangrijkst in je leven zijn. (Lees Filippenzen 1:10.)

9. Hoe helpt Romeinen 14:13, 19 ons om de eenheid van de gemeente niet in gevaar te brengen?

⁹ Een christen die redelijk is, zal zijn ideeën niet aan anderen opdringen. In een Europees land promootte een echtpaar een dieet en bepaalde voedingssupplementen. Sommige broeders en zusters lieten zich overhalen om de supplementen te gebruiken, anderen niet. Na verloop van tijd bleken de resultaten tegen te vallen, en veel broeders en zusters kregen een afkeer van de hele situatie. Natuurlijk had het echtpaar het recht om zelf voor het dieet en de supplementen te kiezen. Maar was het redelijk om de eenheid van de gemeente op het spel te zetten? In het oude Rome hadden christenen verschillende meningen over het gebruik van bepaald voedsel en het onderhouden van speciale dagen. Wat voor advies gaf Paulus? ‘De een oordeelt dat de ene dag belangrijker is dan de andere; een ander oordeelt dat de ene dag gelijk is aan alle andere; een ieder zij volledig overtuigd in zijn eigen geest.’ Het was dus belangrijk dat ze elkaar op geen enkele manier tot struikelen zouden brengen. (Lees Romeinen 14:5, 13, 15, 19, 20.)

10. Waarom moeten we de persoonlijke beslissingen van anderen respecteren? (Zie beginplaatje.)

¹⁰ Misschien neemt een medegelovige in een persoonlijke zaak een beslissing die we niet begrijpen. Maar we moeten niet  te snel met ons oordeel klaarstaan of hem onder druk zetten om van gedachten te veranderen. Misschien is zijn geweten nog ‘zwak’ en niet genoeg getraind. Of misschien is zijn geweten op sommige vlakken te gevoelig (1 Kor. 8:11, 12). Maar het kan ook zijn dat we ons eigen geweten nog eens onder de loep moeten nemen. Is het goed afgestemd op Bijbelse principes, of moet het nog wat meer getraind worden? Als het aankomt op zaken als gezondheidszorg moet ieder van ons een persoonlijke beslissing nemen en de verantwoordelijkheid daarvoor dragen.

11, 12. Welke Bijbelse raad moeten we in gedachte houden als we ontspanning kiezen?

¹¹ Jehovah heeft ons zo gemaakt dat we van het leven kunnen genieten. Salomo schreef dat er ‘een tijd is om te lachen’ en ‘een tijd om rond te huppelen’ (Pred. 3:4). Maar niet alle ontspanning is goed of gezond voor ons, en van sommige soorten ontspanning rust je niet echt uit. Ook te veel is niet goed. Hoe kan ons geweten ons helpen om ontspanning te kiezen die ons goeddoet?

¹² De Bijbel waarschuwt tegen ‘de werken van het vlees’. Die werken omvatten seksuele immoraliteit, onreinheid, schaamteloos gedrag, afgoderij, spiritisme, vijandigheid, strijd, jaloezie, vlagen van toorn, ruzies, verdeeldheid, sekten, afgunst, dronkenschap, wilde feesten en dergelijke. Paulus schreef dat ‘wie zulke dingen beoefenen, Gods koninkrijk niet zullen beërven’ (Gal. 5:19-21). We moeten ons afvragen: Is mijn geweten zo geoefend dat ik sporten vermijd die agressief, competitief, nationalistisch of gewelddadig zijn? Spreekt mijn geweten als ik in de verleiding kom om een film te kijken die pornografische scènes bevat of die immoraliteit, dronkenschap of spiritisme als iets leuks voorstelt?

13. Hoe kan het advies in 1 Timotheüs 4:8 en Spreuken 13:20 ons helpen bij het nemen van beslissingen over ontspanning?

¹³ In de Bijbel staan principes die we bij het nemen van beslissingen over ontspanning in gedachte kunnen houden. Bijvoorbeeld: ‘Lichamelijke oefening is nuttig’ (1 Tim. 4:8). Veel mensen zijn tot de conclusie gekomen dat het gezond voor lichaam en geest is om regelmatig aan wat lichaamsbeweging te doen. Maar maakt het uit met wíe we sporten? Spreuken 13:20 zegt: ‘Hij die met wijzen wandelt, zal wijs worden, maar wie zich met de verstandelozen inlaat, zal het slecht vergaan.’ Laat deze tekst niet zien dat we ons in onze keuze van ontspanning moeten laten leiden door een goed getraind geweten en dat we selectief moeten zijn?

14. Hoe paste een gezin de principes uit Romeinen 14:2-4 toe?

¹⁴ Christian en Daniela hebben twee tienerdochters. Christian zegt: ‘Tijdens de avond voor gezinsaanbidding bespraken we het onderwerp ontspanning. We waren het erover eens dat je sommige dingen wel kunt doen en andere niet. En wie is bijvoorbeeld goede omgang? Een van onze dochters klaagde dat sommige Getuigen op haar school zich in de pauze op een manier gedroegen die zij niet bij christenen vond passen. Ze voelde zich onder druk gezet om net zo te doen. We legden haar uit dat iedereen een eigen geweten heeft. Je moet je door je eigen geweten laten leiden bij de keus wat je wel of niet doet en met wie.’ (Lees Romeinen 14:2-4.)

15. Hoe kan Mattheüs 6:33 ons helpen bij het plannen van ontspanning?

¹⁵ Dan is er de vraag wanneer we aan ontspanning doen. Plan je ontspanning om vergaderingen, velddienst en persoonlijke  studie heen? Of probeer je theocratische activiteiten tussen al je andere activiteiten te proppen? Wat zijn je prioriteiten? Jezus zei: ‘Blijft dan eerst het koninkrijk en Zijn rechtvaardigheid zoeken, en al deze andere dingen zullen u worden toegevoegd’ (Matth. 6:33). Zet jouw geweten je ertoe aan om de juiste prioriteiten te stellen?

16. Wat heeft ons geweten te maken met het predikingswerk?

¹⁶ Een goed getraind geweten helpt ons niet alleen om geen slechte dingen te doen, maar motiveert ons ook om juist goede dingen te doen. Bijvoorbeeld om het goede nieuws van huis tot huis te prediken en gelegenheden te benutten om informeel getuigenis te geven. Het geweten van Paulus zette hem aan om dat te doen. Hij schreef: ‘De noodzaak is mij opgelegd. Werkelijk, wee mij indien ik het goede nieuws niet zou bekendmaken!’ (1 Kor. 9:16) Als we een voorbeeld aan hem nemen, zullen we een goed geweten hebben, omdat we beseffen dat we het juiste doen. En we zullen het geweten aanspreken van degenen tot wie we prediken. Paulus zei: ‘Door de waarheid openbaar te maken, bevelen wij onszelf aan ieder menselijk geweten voor het oog van God aan’ (2 Kor. 4:2).

17. Hoe luisterde een jonge zuster naar haar geweten?

¹⁷ Toen Jacqueline zestien was, kreeg ze op school biologie. Op een gegeven moment werd de evolutietheorie besproken. ‘Mijn geweten liet niet toe dat ik volop met de klasbesprekingen meedeed, zoals normaal. Ik kon gewoon niet meegaan in die theorie. Ik sprak met mijn leraar en legde uit wat mijn probleem was. Tot mijn verbazing was hij heel vriendelijk en bood hij me de kans om voor de klas iets te vertellen over schepping.’ Jacqueline voelde diepe voldoening omdat ze naar haar geweten had geluisterd. Motiveert jouw geweten je ook om het juiste te doen?

18. Waarom is het belangrijk om een goed getraind geweten te hebben?

¹⁸ We willen zo goed mogelijk volgens Jehovah’s maatstaven leven. Om dat doel te bereiken, kun je heel veel aan je geweten hebben. We trainen ons geweten door ons regelmatig in Gods Woord te verdiepen, erover te mediteren en toe te passen wat we leren. Wat is het geweten een kostbare gids in ons leven!