1, 2. In welke opzichten is het menselijk brein uniek?

HET menselijk brein is uniek. Het stelt ons bijvoorbeeld in staat om een taal te leren. Daardoor kunnen we lezen, schrijven, praten, het gesproken woord begrijpen, bidden en liederen voor Jehovah zingen. ‘Het vermogen van kinderen om zich een taal eigen te maken,’ zegt een hoogleraar in de taalwetenschappen, ‘is een van de belangrijkste kenmerken van [de mens].’ Bij taal zijn hersengebieden en delen van ons zenuwstelsel betrokken die wetenschappers nog steeds niet helemaal kunnen doorgronden.

² Taal is een geweldig geschenk van God (Ps. 139:14; Openb. 4:11). Ons brein is in nog een opzicht uniek. In tegenstelling tot dieren zijn mensen ‘naar Gods beeld’ gemaakt. De mens heeft een vrije wil en kan ervoor kiezen dat geweldige geschenk, taal, te gebruiken om Jehovah te loven (Gen. 1:27).

3. Welk prachtige geschenk heeft Jehovah ons gegeven, zodat we wijs kunnen worden?

³ Jehovah, de Maker van taal, heeft aan degenen die hem  willen eren een prachtig geschenk gegeven: de Bijbel. Die is geheel of gedeeltelijk in meer dan 2800 talen beschikbaar. Als je de woorden van de Bijbel in je opneemt, vul je je geest met Gods gedachten (Ps. 40:5; 92:5; 139:17). En zo kun je mediteren over dingen die je ‘wijs kunnen maken tot redding’. (Lees 2 Timotheüs 3:14-17.)

4. Wat is mediteren, en welke vragen gaan we bespreken?

⁴ Mediteren betekent dat je ergens gericht en diep over nadenkt, of dat nu iets goeds is of iets slechts (Ps. 77:12; Spr. 24:1, 2). Er zijn geen betere onderwerpen om over te mediteren dan over Jehovah en Jezus (Joh. 17:3). Maar wat is de link tussen lezen en mediteren? Waar kunnen we allemaal over mediteren? En hoe kunnen we van mediteren een gewoonte maken waar we van genieten?

5, 6. Wat kan je helpen om wat je leest beter te begrijpen en onthouden?

⁵ Heel veel dingen doen we zonder er bewust over na te denken, bijvoorbeeld ademen, lopen, fietsen of blind typen. Dat geldt in bepaalde mate ook voor lezen. Daarom is het zo belangrijk om je te concentreren op de betekenis van wat je leest. Aan het eind van een alinea of voordat je aan een nieuw onderkopje begint, is het goed om even stil te staan bij wat je hebt gelezen, zodat je zeker weet dat je het begrijpt. Natuurlijk kan je geest door afleidingen en gebrek aan concentratie afdwalen, en dan wordt het lezen onproductief. Hoe kun je dat vermijden?

⁶ Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat je dingen beter onthoudt als je tijdens het studeren woorden hardop uitspreekt. De Maker van ons brein weet dat. Daarom gaf hij Jozua de opdracht om het wetboek ‘met gedempte stem’ te lezen. (Lees Jozua 1:8.) Waarschijnlijk zul ook jij merken dat de stof beter tot je doordringt als je de Bijbel ‘met gedempte stem’, of zachtjes, voor jezelf leest. Het zal je ook helpen om je beter te kunnen concentreren.

7. Wanneer kun je het best over Gods Woord mediteren? (Zie beginplaatje.)

⁷ Meditatie vergt inspanning en concentratie. En ons onvolmaakte brein is geneigd om te kiezen voor makkelijkere, minder veeleisende taken. Daarom kun je het best mediteren als je uitgerust en in een rustige omgeving met weinig afleidingen bent. De psalmdichter David mediteerde als hij ’s nachts wakker lag (Ps. 63:6). Zelfs Jezus, die een volmaakt brein had, zag er het voordeel van in om op een rustige plek te mediteren en te bidden (Luk. 6:12).

8. (a) Waarover kunnen we, behalve over Gods Woord, nog meer mediteren? (b) Hoe weten we dat Jehovah het waardeert als we over hem praten?

⁸ Nadenken over wat je in de Bijbel hebt gelezen, is dus een belangrijke manier om te mediteren. Maar waar kunnen we nog meer over mediteren? Bijvoorbeeld over de schepping. Neem, terwijl je van de prachtige schepping geniet, even de tijd om erover na te denken. Je zult vast geraakt worden en Jehovah willen bedanken voor zijn goedheid. En als je op dat moment samen met anderen bent, zul je ongetwijfeld je waardering voor Jehovah met hen willen delen (Ps. 104:24; Hand. 14:17). Waardeert Jehovah het als we over hem nadenken, tot hem bidden en over hem praten? De Bijbel vertelt over de tijd  waarin we nu leven: ‘In die tijd spraken degenen die Jehovah vreesden met elkaar, elkeen met zijn metgezel, en Jehovah bleef aandacht schenken en luisteren. En er werd voorts een gedenkboek voor zijn aangezicht geschreven voor degenen die Jehovah vrezen en voor degenen die aan zijn naam denken’ (Mal. 3:16).

9. (a) Welke raad kreeg Timotheüs van Paulus? (b) Hoe kunnen we Paulus’ raad toepassen als we ons op de velddienst voorbereiden?

⁹ Paulus gaf Timotheüs de raad om te mediteren of ‘diep na te denken’ over de uitwerking van zijn woorden, zijn gedrag en zijn onderwijs. (Lees 1 Timotheüs 4:12-16.) Ook wij hebben veel geestelijke activiteiten waar we over na kunnen denken. Het is bijvoorbeeld belangrijk om te mediteren als we ons voorbereiden om een Bijbelstudie te leiden. Bedenk, met de student in gedachten, standpuntvragen of illustraties die hem zullen helpen om te groeien. Als je de tijd neemt om over dit soort dingen na te denken, zul je daar veel aan hebben. Je versterkt je geloof en je wordt doeltreffender en enthousiaster in je onderwijs. Hetzelfde geldt als je je hart ‘bereidt’ om in de velddienst te gaan. (Lees Ezra 7:10.) Als je van tevoren een hoofdstuk uit het Bijbelboek Handelingen leest, zal dat je enthousiasme in de velddienst ‘als een vuur aanwakkeren’. Mediteer over Bijbelteksten die je die dag in de dienst wilt gebruiken, of over lectuur die je wilt aanbieden (2 Tim. 1:6). Denk na over de mensen in je gebied en wat ze misschien interessant zullen vinden. Als we ons zo voorbereiden, zullen we een effectief getuigenis kunnen geven ‘met een tentoonspreiding van geest en kracht’ uit Gods Woord (1 Kor. 2:4).

10. Waarover kunnen we nog meer mediteren?

 ¹⁰ Maak jij weleens aantekeningen tijdens openbare lezingen, kringvergaderingen en congressen? Pak die aantekeningen er af en toe weer eens bij en mediteer dan over wat je van Gods Woord en zijn organisatie hebt geleerd. De maandelijkse uitgaven van De Wachttoren en Ontwaakt! en de publicaties die we op congressen krijgen, geven ons ook steeds weer iets nieuws om over na te denken. Als je het Jaarboek leest, neem dan tussen de ervaringen door even de tijd om het materiaal te overdenken, want dan kan het je hart raken. Je zou belangrijke gedachten kunnen onderstrepen of aantekeningen kunnen maken in de kantlijn. Die kunnen dan weer nuttig zijn als je je voorbereidt op een nabezoek, een herderlijk bezoek of een lezing. Het grootste voordeel van meditatie tijdens het lezen van Bijbelse lectuur is dat het je de gelegenheid geeft om de stof helemaal in je op te nemen en om Jehovah te bedanken voor alles wat je van hem leert.

11. Waarover moeten we in de eerste plaats mediteren, en waarom? (Zie ook de voetnoot.)

¹¹ We moeten in de eerste plaats mediteren over Gods geïnspireerde Woord. Maar wat als je het ooit zonder Bijbel moet stellen? * Dan heb je nog steeds de mogelijkheid om te mediteren; die kan niemand je afnemen. Je kunt mediteren over alles wat je in je geheugen hebt opgeslagen, zoals je favoriete Bijbelteksten en de tekst van Koninkrijksliederen (Hand. 16:25). En Gods geest kan je helpen om dingen die je ooit hebt geleerd, weer terug te halen (Joh. 14:26).

12. Hoe kunnen we het dagelijks Bijbellezen plannen?

¹² Hoe zou je je dagelijks Bijbellezen kunnen plannen? Je zou een aantal dagen van de week kunnen gebruiken om het wekelijkse Bijbelgedeelte voor de theocratische bedieningsschool te lezen en erover te mediteren. De rest van de week zou je kunnen besteden aan andere Bijbelgedeelten, bijvoorbeeld de evangeliën (Rom. 10:17; Hebr. 12:2; 1 Petr. 2:21). We hebben een mooie publicatie waarin je in chronologische volgorde kunt lezen over Jezus’ leven op aarde. Dat is een heel nuttig hulpmiddel, vooral als we de parallelle Bijbelgedeelten bij elk hoofdstuk lezen en erover mediteren (Joh. 14:6).

13, 14. Waarom is het zo belangrijk om te mediteren over geestelijke zaken, en waartoe zal het ons motiveren?

¹³ Als we over geestelijke zaken mediteren, zal dat ons helpen om naar christelijke rijpheid te groeien en een sterk geloof te behouden (Hebr. 5:14; 6:1). Maar als we nauwelijks de tijd nemen om over Jehovah en Jezus na te denken, zullen we ons geloof langzaamaan verliezen of de waarheid zelfs de rug toekeren (Hebr. 2:1; 3:12). Jezus waarschuwde dat we Gods Woord alleen kunnen ‘vasthouden’ als we het horen, of aanvaarden, ‘met een edel en goed hart’. Als we dat niet doen, kunnen we makkelijk worden ‘meegesleept door zorgen en rijkdom en genoegens van dit leven’ en kunnen we ‘niets tot volmaaktheid brengen’ (Luk. 8:14, 15).

¹⁴ Blijf dus diep nadenken over Gods Woord. Je zult dan gemotiveerd worden om Jehovah’s eigenschappen en persoonlijkheid na te volgen (2 Kor. 3:18). Het is  echt een heel groot voorrecht om Jehovah te leren kennen en hem te mogen navolgen. En dat proces hoeft nooit te eindigen! — Pred. 3:11.

15, 16. (a) Hoe hebben we er persoonlijk voordeel van als we mediteren? (b) Waarom kan mediteren soms moeilijk zijn, maar waarom moeten we het toch blijven proberen?

¹⁵ Als we over geestelijke zaken blijven mediteren, zullen we ons enthousiasme voor de waarheid nooit verliezen. En ons enthousiasme zal een bron van aanmoediging zijn voor onze broeders en zusters, en voor geïnteresseerden die we in de velddienst ontmoeten. Als we mediteren over Gods grootste geschenk, het loskoopoffer, zullen we het voorrecht om een hechte band met Jehovah te hebben, blijven waarderen (Rom. 3:24; Jak. 4:8). Mark, uit Zuid-Afrika, die drie jaar in de gevangenis doorbracht vanwege zijn christelijke neutraliteit, zegt: ‘Je kunt mediteren vergelijken met een avontuur. Hoe meer je over geestelijke zaken mediteert, hoe meer nieuwe dingen je over Jehovah ontdekt. Soms ben ik een beetje ontmoedigd of heb ik zorgen over de toekomst. Dan pak ik de Bijbel en mediteer over een Bijbelgedeelte. Dat maakt me echt rustig.’

¹⁶ Er zijn in deze wereld zo veel afleidingen dat het soms erg moeilijk is om over geestelijke zaken te mediteren. Een andere trouwe Afrikaanse broeder, Patrick, geeft toe: ‘Mijn hoofd is als een mailbox vol met informatie — nuttig en waardeloos — die dagelijks gesorteerd moet worden. Als ik wil gaan mediteren, merk ik soms dat er “verontrustende gedachten” door mijn hoofd spoken. Dan moet ik eerst tot Jehovah over die gedachten bidden; pas daarna voel ik me weer rustig genoeg om goed te mediteren. Hoewel ik daardoor soms wat later kan beginnen met mediteren over geestelijke onderwerpen, brengt het me wel dichter bij Jehovah. En het zorgt ervoor dat ik de waarheid beter kan begrijpen’ (Ps. 94:19). We zullen er allemaal veel aan hebben als we ‘dagelijks zorgvuldig de Schriften onderzoeken’ en erover mediteren (Hand. 17:11).

17. Waar haal je de tijd vandaan om te mediteren?

¹⁷ Wanneer zou je tijd vrij kunnen maken om te lezen, te mediteren en te bidden? Sommigen staan er ’s ochtends vroeg voor op, terwijl anderen er hun lunchpauze voor gebruiken. Misschien vind jij het prettig om vroeg in de avond te mediteren of voordat je gaat slapen. Er zijn ook mensen die het fijn vinden om de Bijbel ’s ochtends te lezen en weer voor het slapengaan. Welk moment we ook kiezen, we moeten de Bijbel ‘dag en nacht’ lezen, dat wil zeggen regelmatig (Joz. 1:8). Om dat te kunnen doen, zullen we tijd van minder belangrijke dingen moeten uitkopen om dagelijks over Gods Woord te mediteren (Ef. 5:15, 16).

18. Wat zegt de Bijbel over degenen die dagelijks over Gods Woord mediteren en toepassen wat ze leren?

¹⁸ De Bijbel belooft dat Jehovah degenen zal zegenen die over zijn Woord mediteren en proberen toe te passen wat ze leren. (Lees Psalm 1:1-3.) Jezus zei: ‘Gelukkig zijn zij die het woord van God horen en het onderhouden!’ (Luk. 11:28) En, wat het belangrijkste is, als we dagelijks over geestelijke dingen mediteren, zal dat ons helpen om de Maker van ons brein te eren. Hij zal ons belonen met eeuwig leven in zijn rechtvaardige nieuwe wereld (Jak. 1:25; Openb. 1:3).