1-3. (a) Waaruit blijkt dat Jehovah’s taal- en communicatievaardigheden superieur zijn aan die van mensen? (b) Wat gaan we in dit artikel bespreken?

JEHOVAH wilde dat ook anderen net als hij van het leven zouden kunnen genieten, dus schiep hij intelligente wezens (Ps. 36:9; 1 Tim. 1:11). Gods eerste schepping is ook wel ‘het Woord’ genoemd (Joh. 1:1; Openb. 3:14). Jehovah communiceerde met zijn eerstgeboren Zoon en deelde zijn gedachten en gevoelens met hem (Joh. 1:14, 17; Kol. 1:15). Paulus spreekt over ‘de talen van engelen’, een vorm van communicatie tussen engelen die superieur is aan mensentaal (1 Kor. 13:1).

² Jehovah kent de miljarden engelen en mensen die hij heeft gemaakt door en door. Op elk willekeurig moment bidden ontelbare personen in allerlei verschillende talen tot hem. Hij luistert niet alleen naar die gebeden, maar communiceert tegelijkertijd ook met engelen en geeft ze instructies. Om dit te kunnen, moeten zijn gedachten en zijn taal- en communicatie­vaardigheden veruit superieur zijn aan die van mensen. (Lees Jesaja 55:8, 9.) Dus als Jehovah met mensen communiceert, drukt hij zich op een sterk vereenvoudigde manier uit. Anders zouden mensen hem nooit kunnen begrijpen.

³ We gaan nu bespreken hoe deze oneindig wijze God door de  geschiedenis heen duidelijk met zijn volk heeft gecommuniceerd. We gaan ook zien hoe hij zijn manier van communiceren aanpast aan de veranderende behoeften en omstandigheden.

4. (a) Welke taal gebruikte Jehovah om met Mozes, Samuël en David te communiceren? (b) Wat staat er zoal in de Bijbel?

⁴ In de Hof van Eden communiceerde Jehovah waarschijnlijk met Adam in een oude vorm van het Hebreeuws. Later maakte hij zijn gedachten bekend aan Hebreeuwssprekende Bijbelschrijvers, zoals Mozes, Samuël en David. Ze schreven die gedachten op in hun eigen woorden en stijl. Naast rechtstreekse uitspraken van God schreven ze ook op hoe Jehovah met zijn volk omging. Ze vertelden over hun geloof en liefde, over hun fouten en ongehoorzaamheid. We hebben nu heel veel aan al die informatie (Rom. 15:4).

5. Stond Jehovah erop dat zijn aanbidders alleen het Hebreeuws zouden gebruiken? Leg uit.

⁵ Toen omstandigheden veranderden, beperkte Jehovah zich in zijn communicatie met mensen niet tot het Hebreeuws. Na de ballingschap in Babylon spraken sommige aanbidders van Jehovah in het dagelijks leven Aramees. Waarschijnlijk inspireerde Jehovah om die reden de profeten Daniël en Jeremia en de priester Ezra om delen van hun Bijbelboeken in het Aramees op te schrijven. (Zie de voetnoten bij Ezra 4:8; 7:12; Jeremia 10:11 en Daniël 2:4.)

6. Hoe kwam Gods Woord in andere talen dan het Hebreeuws beschikbaar?

⁶ Later in de geschiedenis werden grote delen van de wereld veroverd door Alexander de Grote. Zo werd het algemene Grieks, of Koinè, een internationale taal. Na verloop van tijd spraken ook veel Joden Grieks. Daarom werden de Hebreeuwse Geschriften in het Grieks vertaald. Deze vertaling, waarvan wordt aangenomen dat die door 72 vertalers is gemaakt, kwam bekend te staan als de Septuaginta. Het is de eerste vertaling van de Bijbel en één van de belangrijkste. * Het werk van zo veel vertalers leverde verschillende vertaalstijlen op, variërend van letterlijk tot nogal vrij. Toch werd de Septuaginta door Griekssprekende joden en later door christenen als Gods Woord bezien.

7. Welke taal gebruikte Jezus waarschijnlijk bij het onderwijzen van zijn discipelen?

⁷ Toen Gods Zoon naar de aarde kwam, sprak en onderwees hij waarschijnlijk in wat de Bijbel Hebreeuws noemt (Joh. 19:20; 20:16; Hand. 26:14). Het eerste-eeuwse Hebreeuws was kennelijk beïnvloed door het Aramees, dus gebruikte Jezus mogelijk wat Aramese uitdrukkingen. Maar hij kende ook het oude Hebreeuws dat Mozes en de profeten gebruikten, van wie de geschriften wekelijks in de synagogen werden voorgelezen (Luk. 4:17-19; 24:44, 45; Hand. 15:21). Verder werd er in Israël Grieks en Latijn gesproken. De Bijbel zegt niet of Jezus deze talen sprak.

8, 9. Waarom werden sommige Bijbelboeken in het Grieks geschreven, en wat zegt dat over Jehovah?

⁸ Jezus’ eerste volgelingen spraken Hebreeuws, maar na zijn dood spraken christenen ook andere talen. (Lees Handelingen 6:1.) Terwijl het christendom zich verbreidde, werd Grieks de taal waarin christenen over het algemeen met elkaar communiceerden. Daarom werden de  evangeliën van Mattheüs, Markus, Lukas en Johannes, die geïnspireerde verslagen bevatten over wat Jezus onderwees en deed, op grote schaal in het Grieks verspreid. * Ook de brieven van Paulus en andere geïnspireerde boeken werden in het Grieks geschreven en verspreid.

⁹ Als schrijvers van de christelijke Griekse Geschriften bepaalde gedeelten uit de Hebreeuwse Geschriften citeerden, haalden ze de tekst meestal uit de Septuaginta. Deze citaten, die soms wat afweken van de exacte Hebreeuwse formulering, maken nu deel uit van de geïnspireerde Bijbel. Zo werd het werk van onvolmaakte menselijke vertalers deel van het geïnspireerde Woord van onze God, die niet één cultuur of taal boven een andere stelt. (Lees Handelingen 10:34.)

10. Wat leren we van de manier waarop Jehovah met mensen communiceert?

¹⁰ Dit korte overzicht leert ons dat Jehovah zijn manier van communiceren aanpast aan de veranderende behoeften en omstandigheden. Hij staat er niet op dat we een specifieke taal leren om hem en zijn voornemens te leren kennen. (Lees Zacharia 8:23; Openbaring 7:9, 10.) En hoewel Jehovah de Bijbel heeft geïnspireerd, mochten de schrijvers hun eigen stijl en bewoordingen gebruiken.

11. Waarom vormde de verscheidenheid aan talen geen obstakel voor Gods communicatie met mensen?

¹¹ Vormden de verscheidenheid aan talen en kleine verschillen in vertaling een obstakel voor Gods communicatie met mensen? Nee. Er zijn bijvoorbeeld maar een paar van Jezus’ woorden bewaard gebleven in de taal waarin hij ze oorspronkelijk gezegd heeft (Matth. 27:46; Mark. 5:41; 7:34; 14:36). Maar Jehovah zorgde ervoor dat Jezus’ boodschap in het Grieks werd overgezet, en uiteindelijk ook in andere talen. Joden en christenen schreven de bijbelmanuscripten steeds weer opnieuw over, waardoor Gods boodschap bewaard bleef. Deze afschriften werden vervolgens in veel andere talen vertaald. In de vierde of vijfde eeuw n.Chr. zei Johannes Chrysostomus dat Jezus’ leringen in zijn tijd inmiddels waren vertaald in de talen van de Syriërs, Egyptenaren, Indiërs, Perzen, Ethiopiërs en vele andere volken.

12. Hoe is de vertaling en verspreiding van de Bijbel tegengewerkt?

¹² Door de geschiedenis heen zijn er talloze aanvallen gedaan op Gods Woord en op degenen die het vertaalden en verspreidden. In 303 n.Chr. bijvoorbeeld gaf de Romeinse keizer Diocletianus bevel om alle bijbels te vernietigen. In de zestiende  eeuw besloot William Tyndale om de Bijbel van het Hebreeuws en Grieks naar het Engels te vertalen. Hij zei tegen een hoogopgeleide man: ‘Indien God mijn leven spaart, zal ik er binnen niet vele jaren voor zorgen dat een jongen die achter de ploeg loopt, beter met de Schrift op de hoogte is dan u.’ Om de Bijbel te vertalen en te drukken, moest hij van Engeland naar het Europese vasteland vluchten. Hoewel de geestelijken alle bijbels die ze konden vinden publiekelijk verbrandden, kregen veel mensen zijn vertaling in handen. Uiteindelijk werd Tyndale verraden en werd hij gewurgd en verbrand. Maar zijn Bijbelvertaling leefde voort. De vertaling werd volop geraadpleegd bij het maken van de welbekende King James-vertaling. (Lees 2 Timotheüs 2:9.)

13. Wat toont een studie van oude manuscripten aan?

¹³ Toegegeven, sommige oude afschriften van de Bijbel bevatten kleine fouten en soms verschillen ze iets van elkaar. Maar geleerden hebben duizenden fragmenten, manuscripten en oude vertalingen vergeleken en zorgvuldig bestudeerd. Uit zulke studies is gebleken dat het aantal verschillen maar heel klein is. En de paar verzen waar enige onduidelijkheid over bestaat, veranderen niet de algehele boodschap. Een studie van oude manuscripten overtuigt oprechte Bijbelstudenten ervan dat de Bijbel die we nu hebben, Jehovah’s geïnspireerde boodschap is (Jes. 40:8). *

14. In welke mate is de Bijbel nu beschikbaar?

¹⁴ Jehovah heeft erop toegezien dat zijn Woord het meest vertaalde boek in de geschiedenis van de mensheid is. Ondanks hevige tegenstand van vijanden is de Bijbel geheel of gedeeltelijk verkrijgbaar in meer dan 2800 talen. En hoewel veel mensen weinig of geen geloof in God hebben, is de Bijbel nog steeds een bestseller. Geen ander werk haalt het bij de Bijbel wat verspreiding en beschikbaarheid betreft. Bijbelvertalingen zijn niet allemaal even duidelijk of betrouwbaar, maar bijna alle vertalingen brengen de fundamentele boodschap van hoop en redding over.

15. (a) Hoe zijn huidige taalbarrières overwonnen? (b) Waarom wordt onze lectuur eerst in het Engels geschreven?

¹⁵ In het begin van de vorige eeuw werd een kleine groep ijverige Bijbelonderzoekers aangesteld als ‘de getrouwe en beleidvolle slaaf’. In die tijd was de communicatie met de ‘huisknechten’ grotendeels in het Engels (Matth. 24:45). Die ‘slaaf’ heeft enorm veel moeite gedaan om geestelijk voedsel beschikbaar te stellen in  steeds meer talen; nu wordt er in meer dan 700 talen vertaald. Net als Koinè in de eerste eeuw is Engels nu een veelgebruikte taal in de handel en het onderwijs. Onze lectuur wordt dan ook eerst in het Engels geschreven en daarna vertaald in andere talen.

16, 17. (a) Welke behoefte ontstond bij Gods volk? (b) Hoe werd in die behoefte voorzien? (c) Welke hoop sprak broeder Knorr in 1950 uit?

¹⁶ Al onze lectuur is gebaseerd op de Bijbel. Halverwege de twintigste eeuw was de King James-vertaling van 1611 de meest gebruikte Engelse Bijbel. Maar de taal was behoorlijk verouderd. En Gods naam kwam er maar een paar keer in voor, terwijl die in oude bijbelmanuscripten duizenden keren voorkwam. Ook stonden er enkele vertaalfouten in en enkele verzen die in gezaghebbende oude manuscripten niet voorkwamen. Andere beschikbare Engelse Bijbelvertalingen hadden soortgelijke tekortkomingen.

¹⁷ Er was dus behoefte aan een Bijbelvertaling die de oorspronkelijke boodschap nauwkeurig in moderne taal zou overbrengen. Het vertaalcomité van de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling werd gevormd. De vertaling werd in een periode van meer dan tien jaar, van 1950 tot 1960, in zes delen gepubliceerd. Toen Nathan Knorr op 2 augustus 1950 het eerste deel vrijgaf, legde hij aan het congrespubliek uit dat er steeds meer behoefte was ontstaan aan een vertaling in moderne taal. Een vertaling die overeenkwam met de onthulde waarheid en toch een basis bood om de waarheid nog beter te gaan begrijpen. Een vertaling die even begrijpelijk zou zijn als de oorspronkelijke geschriften waren voor de eenvoudige, nederige lezers van toen. Hij sprak de hoop uit dat deze vertaling miljoenen mensen zou helpen Jehovah te leren kennen.

18. Welke beslissingen hebben meer vaart gezet achter het vertalen van de Bijbel?

¹⁸ Die hoop werd op een bijzondere manier realiteit toen in 1963 de Nieuwe-Wereldvertaling van de Christelijke Griekse Geschriften werd uitgegeven in zes andere talen: Duits, Frans, Italiaans, Nederlands, Portugees en Spaans. In 1989 richtte het Besturende Lichaam een afdeling op het hoofdkantoor op die ondersteuning zou bieden aan het vertalen van de Bijbel. In 2005 kreeg het vertalen van de Bijbel prioriteit in alle talen waarin dit tijdschrift verschijnt. Het resultaat is dat de Nieuwe-Wereldvertaling nu, geheel of gedeeltelijk, in meer dan 130 talen beschikbaar is.

19. Welke historische gebeurtenis vond in 2013 plaats, en wat gaan we in het volgende artikel bespreken?

¹⁹ Op een gegeven moment werd duidelijk dat de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling herzien moest worden omdat de Engelse taal in de loop van de tijd veranderd was. Op 5 en 6 oktober 2013 volgden 1.413.676 toehoorders in 31 landen, in de hal zelf of via een verbinding, de 129ste jaarvergadering van de Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Iedereen was dolenthousiast toen een lid van het Besturende Lichaam bekendmaakte dat de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling was herzien. Velen waren tot tranen toe bewogen toen de bijbels werden uitgedeeld. Toen er teksten uit de herziening werden voorgelezen, ontdekte het publiek dat de weergave van Gods Woord in het Engels nog nooit zo duidelijk was geweest. Het volgende artikel zal enkele details van deze herziening bespreken. Ook gaan we het hebben over de vertaling ervan in andere talen.