1, 2. Waarom is vuur een passende illustratie voor de macht van de tong?

IN OKTOBER 1871 werd het noordoosten van Wisconsin getroffen door de dodelijkste bosbrand uit de geschiedenis van de VS. Het vuur verteerde zo’n twee miljard bomen, en meer dan 1200 mensen kwamen om door de vlammen en de intense hitte. De vlammenzee was mogelijk ontstaan door vonken van passerende treinen. Dit doet denken aan de woorden in Jakobus 3:5: ‘Hoe weinig vuur is er nodig om zo’n groot bos in brand te steken!’ Waarom zei de Bijbelschrijver dat?

² Kijk eens wat er staat in vers 6: ‘De tong is een vuur.’ De tong is een afbeelding van ons vermogen om te spreken. Net als vuur zouden onze woorden enorm schadelijk kunnen zijn. De Bijbel zegt zelfs dat ‘dood en leven in de macht van de tong zijn’ (Spr. 18:21). Natuurlijk stoppen we niet met praten, alleen omdat we bang zijn om iets schadelijks te zeggen; we stoppen immers ook niet met het gebruik van vuur vanwege de schade die het vuur zou kunnen aanrichten. Waar het om gaat is beheersing. Als we vuur onder controle houden, kunnen we het gebruiken om te koken, om onszelf warm te houden en als verlichting in het donker. Als we onze tong beheersen, kunnen we de kracht  ervan gebruiken om God te eren en anderen op te bouwen (Ps. 19:14).

3. Over welke drie aspecten van spraak gaan we het hebben?

³ Of we nu met onze mond praten of gebarentaal gebruiken, het vermogen om onze gedachten en gevoelens met anderen te delen, is een prachtig geschenk van God. Hoe kunnen we dit geschenk gebruiken om op te bouwen in plaats van af te breken? (Lees Jakobus 3:9, 10.) We gaan het over drie belangrijke aspecten van spraak hebben: wanneer je iets zegt, wat je zegt en hoe je het zegt.

4. Geef voorbeelden van ‘een tijd om je stil te houden’.

⁴ Communicatie hoort bij het dagelijks leven, maar we hoeven niet de hele tijd te praten. De Bijbel spreekt dan ook over ‘een tijd om zich stil te houden’ (Pred. 3:7). Als we zwijgen terwijl anderen aan het woord zijn, kan dat een teken van respect zijn (Job 6:24). Als we onze tong beheersen door niet over vertrouwelijke zaken te praten, laten we zien dat we onderscheidingsvermogen hebben (Spr. 20:19). En als we niet reageren op provocatie, is dat alleen maar verstandig (Ps. 4:4).

5. Hoe kunnen we waardering tonen voor het spraakvermogen dat we van Jehovah hebben gekregen?

⁵ Maar de Bijbel spreekt ook over ‘een tijd om te spreken’ (Pred. 3:7). Als je van een vriend een mooi cadeau krijgt, zet je het waarschijnlijk niet uit het zicht. Je uit je waardering door het goed te gebruiken. We tonen onze dankbaarheid voor het spraakvermogen door het verstandig te gebruiken; bijvoorbeeld door onze gevoelens te uiten, te vertellen waar we behoefte aan hebben, anderen aan te moedigen en God te eren (Ps. 51:15). Maar hoe kun je bepalen wat de beste ‘tijd is om te spreken’?

6. Hoe illustreert de Bijbel dat het belangrijk is de juiste tijd te kiezen om te spreken?

⁶ De woorden in Spreuken 25:11 illustreren hoe belangrijk het is de juiste tijd te kiezen om te spreken: ‘Als gouden appels in zilver beeldsnijwerk is een woord, gesproken op de juiste tijd ervoor.’ Gouden appels zijn op zich al mooi. Maar als je ze tegen de achtergrond van zilver beeldsnijwerk zet, worden ze nóg mooier. Zo kunnen onze woorden aantrekkelijker en effectiever worden als we de juiste tijd kiezen om te spreken.

7, 8. Hoe volgden onze geloofsgenoten in Japan Jezus’ voorbeeld door de juiste tijd te kiezen om over de opstandingshoop te spreken?

⁷ Onze woorden kunnen misschien precies zijn wat iemand nodig heeft, maar ze zullen niet aankomen als we niet het juiste moment kiezen om te spreken. (Lees Spreuken 15:23.) In maart 2011 bijvoorbeeld werd het oosten van Japan getroffen door een aardbeving en een tsunami. Hele steden werden weggevaagd. Meer dan 15.000 mensen kwamen om. Hoewel Jehovah’s Getuigen in die omgeving het ook moeilijk hadden, gebruikten ze elke gelegenheid om anderen aan de hand van de Bijbel te troosten. Maar veel Japanners hebben diepgewortelde boeddhistische opvattingen en weinig of geen kennis van Bijbelse leringen. Onze broeders en zusters onderscheidden dat het meteen na de tsunami waarschijnlijk niet de beste tijd was om de intens verdrietige slachtoffers over de opstandingshoop te vertellen. In plaats daarvan gebruikten ze hun spraakvermogen om emotionele steun te geven en aan de hand van de Bijbel te vertellen waarom onschuldige mensen zulke verschrikkelijke dingen overkomen.

⁸ Jezus wist wanneer het niet het juiste  moment was om te spreken, maar ook wanneer het wél het juiste moment was (Joh. 18:33-37; 19:8-11). Hij zei eens tegen zijn discipelen: ‘Nog vele dingen heb ik u te zeggen, maar gij kunt ze op het ogenblik niet dragen’ (Joh. 16:12). De Getuigen in het oosten van Japan volgden Jezus’ voorbeeld. Twee en een half jaar na de tsunami deden ze mee aan een wereldwijde campagne met het traktaat Zullen de doden weer leven? Tegen die tijd waren meer mensen ontvankelijk voor de hartverwarmende opstandingshoop, en velen namen het traktaat aan. Natuurlijk zijn er wereldwijd grote verschillen in cultuur en religieuze overtuiging, dus moeten we onderscheidingsvermogen gebruiken om te bepalen wat de juiste tijd is om te spreken.

9. In welke situaties is het belangrijk het juiste moment te kiezen om te spreken?

⁹ Er zijn verschillende situaties waarin we moeten bepalen wat het juiste moment is om te spreken. Stel dat iemand je heeft beledigd. Vraag je af of het incident ernstig genoeg is om erover te beginnen. Zo ja, wat is dan het juiste moment? Niet als je nog boos bent en misschien dingen gaat zeggen waar je later spijt van krijgt. (Lees Spreuken 15:28.) We hebben ook onderscheidingsvermogen nodig als we met andersdenkende familieleden over de waarheid praten. Natuurlijk willen we dat ze Jehovah leren kennen, maar we moeten geduldig zijn, en oog hebben voor wat de ander denkt en voelt. Met de juiste woorden op het juiste moment kunnen we onze familie misschien helpen.

10. (a) Waarom moeten we onze woorden zorgvuldig kiezen? (b) Wat voor spraak moeten we vermijden?

¹⁰ Woorden hebben de kracht om zowel te kwetsen als te genezen. (Lees Spreuken 12:18.) In Satans wereld is het heel normaal om elkaar met woorden pijn te doen. Veel films en tv-programma’s moedigen aan om je ‘tong te scherpen net als een zwaard’ en ‘bittere taal’ af te schieten als pijlen (Ps. 64:3). Een christen moet zulke taal vermijden. Een voorbeeld van ‘bittere taal’ is sarcasme: bijtende opmerkingen die bedoeld zijn om iemand te kleineren of op zijn nummer te zetten. Sarcastische opmerkingen zijn vaak grappig bedoeld, maar ze kunnen snel ontaarden in respectloze en beledigende spraak. Wreed sarcasme is een vorm van ‘schimpend gepraat’, wat niet bij een christen hoort. Humor kan kleur geven aan onze woorden, maar we moeten oppassen dat we niet grappig willen zijn ten koste van anderen. De Bijbel geeft de raad: ‘Laat geen verdorven woord uit uw mond voortkomen, maar elk woord dat goed is tot opbouw waar het nodig is, opdat daardoor iets meegedeeld mag worden wat gunstig is voor de hoorders’ (Ef. 4:29, 31).

11. Wat is het verband tussen ons hart en onze woorden?

¹¹ Jezus zei: ‘Uit de overvloed des harten spreekt de mond’ (Matth. 12:34). Het kiezen van de juiste woorden begint dan ook bij het hart. Wat we zeggen, laat zien hoe we echt over anderen denken. Als we om iemand geven, zullen onze woorden positief en aanmoedigend zijn.

12. Hoe kunnen we beter worden in het kiezen van onze woorden?

¹² Het kost denkwerk om de juiste woorden te kiezen. Zelfs de wijze koning Salomo ‘dacht diep na en stelde een grondig onderzoek in’ om ‘verrukkelijke woorden te vinden en juiste woorden van waarheid’ op te schrijven (Pred. 12:9, 10). Vind jij het ook weleens lastig om ‘verrukkelijke woorden te vinden’? Dan moet je misschien  je woordenschat vergroten. Kijk hoe woorden in de Bijbel en in onze lectuur worden gebruikt. Leer de betekenis van uitdrukkingen die je nog niet kent. En belangrijker, leer hoe je met je woorden anderen kunt helpen. In de Bijbel staat over de band tussen Jehovah en zijn eerstgeboren Zoon: ‘Jehovah zelf heeft mij [Jezus] de tong der onderwezenen gegeven, opdat ik de vermoeide met een woord weet te antwoorden’ (Jes. 50:4). Als we de tijd nemen om over onze woorden na te denken, kan dat ons helpen om de juiste woorden te kiezen (Jak. 1:19). We kunnen ons afvragen: Zullen deze woorden echt overbrengen wat ik bedoel? Welke uitwerking zullen mijn woorden op de ander hebben?

13. Waarom is makkelijk te begrijpen taal zo belangrijk?

¹³ In Israël werden trompetten gebruikt om het kamp bijeen te roepen en uiteen te laten gaan, en om het leger tot de strijd aan te sporen. De Bijbel gebruikt het signaal van de trompet om het belang te illustreren van makkelijk te begrijpen taal. Een onduidelijk trompetsignaal kon rampzalig zijn voor een oprukkend leger. Zo is het ook met onze spraak. Als die te vaag of indirect is, kan dat verwarrend of misleidend zijn. Daarom proberen we helder en duidelijk te communiceren. Maar we willen natuurlijk niet bot of tactloos zijn. (Lees 1 Korinthiërs 14:8, 9.)

14. Geef een voorbeeld van de makkelijk te begrijpen taal die Jezus gebruikte.

¹⁴ Als het gaat om goede woordkeus, gaf Jezus het beste voorbeeld. Kijk eens naar zijn korte, maar krachtige toespraak in Mattheüs 5 tot 7. Jezus zei dingen niet op een vage of onnodig ingewikkelde manier; ook gebruikte hij geen harde of kwetsende taal. In plaats daarvan koos hij eenvoudige uitdrukkingen die het hart bereikten. Om bijvoorbeeld mensen te helpen zich minder zorgen te maken over hun dagelijkse behoefte aan voedsel, wees hij op de vogels en hoe Jehovah voor ze zorgde. Vervolgens vroeg hij: ‘Zijt gij niet meer waard dan deze?’ (Matth. 6:26) Wat een liefdevol onderwijs! Met die eenvoudige woorden sterkte Jezus zijn luisteraars en hielp hij ze om een belangrijke les te begrijpen.

15. Waarom is een vriendelijke manier van spreken belangrijk?

¹⁵ Hoe we iets zeggen, kan net zo belangrijk zijn als wat we zeggen. Toen Jezus in de synagoge van Nazareth sprak, waren de mensen onder de indruk van zijn ‘innemende woorden’ (Luk. 4:22). Innemende woorden bereiken het hart. Ze maken wat we zeggen niet minder krachtig; ze kunnen onze spraak juist overtuigender maken (Spr. 25:15). We kunnen Jezus’ voorbeeld volgen door vriendelijk en beleefd te zijn in onze spraak, en rekening te houden met de gevoelens van anderen. Toen Jezus zag hoeveel moeite mensen hadden gedaan om naar hem te komen luisteren, werd hij ‘met medelijden bewogen’ en ‘begon hun vele dingen te leren’ (Mark. 6:34). Zelfs toen hij werd uitgescholden, reageerde hij niet onvriendelijk (1 Petr. 2:23).

16, 17. (a) Hoe kunnen we Jezus’ manier van spreken navolgen in onze omgang met vrienden in de gemeente of familie? (Zie beginplaatje.) (b) Geef een voorbeeld van hoe goed het is om altijd vriendelijk te blijven.

¹⁶ Als we met iemand praten die we goed kennen, bijvoorbeeld een vriend in de gemeente of een familielid, is het niet altijd makkelijk om vriendelijk en tactvol te zijn. Misschien voelen we ons dan vrij  om heel direct te zijn. Maar dacht Jezus dat zijn hechte band met zijn discipelen hem de vrijheid gaf om onvriendelijk te worden? Nee, want toen zijn beste vrienden bleven ruziën over wie het belangrijkst was, corrigeerde Jezus ze vriendelijk en gebruikte hij een illustratie over een jong kind om ze te helpen (Mark. 9:33-37). Ouderlingen kunnen Jezus’ voorbeeld volgen door raad te geven ‘in een geest van zachtaardigheid’ (Gal. 6:1).

¹⁷ Zelfs als iemand ons beledigt, kan het goede resultaten hebben als we vriendelijk reageren (Spr. 15:1). Een voorbeeld. Een alleenstaande moeder had een zoon in de tienerleeftijd die een dubbelleven leidde. Een zuster, die het goed bedoelde, zei tegen de moeder: ‘Wat jammer dat je je kind niet goed hebt weten op te voeden.’ De moeder dacht een moment na en zei: ‘Het gaat nu inderdaad nog niet goed, maar er wordt aan gewerkt. Na Armageddon weten we het zeker.’ Door deze milde reactie bleef de vrede tussen de zusters bewaard. De zoon, die het gesprek opving, voelde zich aangemoedigd omdat hij besefte dat zijn moeder het vertrouwen in hem niet had verloren. Dat gaf hem de motivatie om met verkeerde vrienden te breken. Na een tijdje werd hij gedoopt, en later ging hij op Bethel dienen. In gesprekken met onze geloofsgenoten, familie maar ook met onbekenden moeten we er altijd voor zorgen dat onze woorden innemend zijn, ‘gekruid met zout’ (Kol. 4:6).

18. Hoe kan Jezus’ voorbeeld ons helpen om de kracht van onze tong ten goede te gebruiken?

¹⁸ Het vermogen om onze gedachten en gevoelens onder woorden te brengen is een prachtig geschenk van Jehovah. Volg Jezus’ voorbeeld door het goede moment en de juiste woorden te kiezen, en moeite te doen om op een vriendelijke manier te spreken. Dat zal genezend werken voor anderen en het zal Jehovah behagen. Gebruik dus de kracht van woorden ten goede!