1. (a) Welke toewijzing gaf God aan Adam? (b) Hoe hebben Gods aanbidders hun vermogen om te communiceren sindsdien gebruikt?

JEHOVAH heeft ons het vermogen gegeven om te communiceren. In de hof van Eden gaf hij Adam een toewijzing waar taal bij betrokken was: hij moest de dieren een naam geven. Adam gebruikte zijn creativiteit en intelligentie om elk dier een geschikte naam te geven (Gen. 2:19, 20). Gods aanbidders hebben hun vermogen om te communiceren altijd gebruikt om Jehovah te loven en zijn wil aan anderen bekend te maken. Een belangrijke manier om dat in deze tijd te doen, is door de Bijbel te vertalen.

2. (a) Welke principes heeft het vertaalcomité van de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling toegepast? (b) Wat gaan we in dit artikel bespreken?

² Er zijn duizenden Bijbelvertalingen, maar ze verschillen van elkaar in hoe getrouw ze de oorspronkelijke boodschap overbrengen. In de jaren veertig heeft het vertaalcomité van de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling een aantal vertaalprincipes opgesteld, die in meer dan 130 talen zijn toegepast: (1) Heilig Gods naam door die te herstellen op de plaatsen waar hij oorspronkelijk voorkwam. (Lees Mattheüs 6:9.) (2) Vertaal de oorspronkelijke geïnspireerde boodschap waar mogelijk letterlijk. Maar als een woord-voor-woordvertaling een onjuiste betekenis zou overbrengen, geef dan de correcte betekenis weer. (3) Gebruik  makkelijk te begrijpen taal die tot lezen aanmoedigt. * (Lees Nehemia 8:8, 12.) Laten we eens zien hoe deze principes zijn toegepast in de herziene Engelse Nieuwe-Wereldvertaling van 2013 en in de Nieuwe-Wereldvertaling in andere talen.

3, 4. (a) Welke oude manuscripten bevatten het Tetragrammaton? (b) Wat hebben veel Bijbelvertalingen met Gods naam gedaan?

³ Degenen die oude Hebreeuwse bijbelmanuscripten, zoals de Dode Zeerollen, bestuderen, zijn verbaasd te zien hoe vaak het Tetragrammaton * erin voorkomt. Gods naam komt niet alleen in die oude Hebreeuwse manuscripten voor, maar ook in enkele afschriften van de Griekse Septuaginta uit de tweede eeuw v.Chr. tot en met de eerste eeuw n.Chr.

⁴ Ondanks duidelijke bewijzen dat de persoonlijke naam van God in de Bijbel thuishoort, laten veel vertalingen Gods heilige naam helemaal weg. Een voorbeeld. In 1952, twee jaar nadat de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling van de Christelijke Griekse Geschriften was vrijgegeven, kwam de Revised Standard Version uit, een herziening van de American Standard Version uit 1901. Deze herziene versie liet de naam weg, tegen het eerdere beleid in. Waarom? Het voorwoord zegt: ‘Het gebruik van een eigennaam voor de ene ware God (...) is totaal misplaatst voor het universele geloof van de christelijke kerk.’ Veel andere vertalingen, zowel Engelse als niet-Engelse, hebben dat voorbeeld gevolgd.

5. Waarom is het zo belangrijk om Gods naam in de Bijbel te behouden?

⁵ Maakt het echt iets uit of Gods naam in de Bijbel wordt weggelaten of behouden? Een goede vertaler weet hoe belangrijk het is om te onderscheiden wat de auteur wil overbrengen; dat beïnvloedt veel van zijn vertaalkeuzes. Talloze Bijbelverzen laten zien hoe belangrijk Gods naam en de heiliging ervan zijn (Ex. 3:15; Ps. 83:18; 148:13; Jes. 42:8; 43:10; Joh. 17:6, 26; Hand. 15:14). Jehovah God — de auteur van de Bijbel — inspireerde Bijbelschrijvers om zijn naam volop te gebruiken. (Lees Ezechiël 38:23.) Het getuigt niet van respect als Gods naam, die duizenden keren in oude manuscripten voorkomt, wordt weggelaten.

6. Waarom komt Gods naam in de herziene Nieuwe-Wereldvertaling zes keer vaker voor dan in de vorige editie?

⁶ De bewijzen dat Gods naam in de Bijbel thuishoort, zijn alleen maar toegenomen. Die naam staat 7216 keer in de herziene Nieuwe-Wereldvertaling van 2013; dat is 6 meer dan in de editie van 1984. Vijf van die gevallen vind je in 1 Samuël 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Gods naam werd op die plaatsen hersteld op basis van onderzoek van de Dode Zeerollen. Die rollen zijn meer dan 1000 jaar ouder dan de Hebreeuwse masoretische tekst die voor de Nieuwe-Wereldvertaling is gebruikt. Ook werd in Rechters 19:18 Gods naam hersteld naar aanleiding van verdere onderzoeken van oude manuscripten.

7, 8. Wat is de betekenis van Gods naam, en wat kan dat voor zijn aanbidders betekenen?

⁷ Voor ware christenen is Gods naam rijk aan betekenis. De appendix van de Engelse herziene uitgave bevat actuele informatie over Gods naam. Het vertaalcomité van de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling is van mening dat de naam afkomstig is van de causatieve vorm van het Hebreeuwse werkwoord hawah en ‘Hij veroorzaakt  te worden’ betekent. * In het verleden legde onze lectuur een verband tussen deze betekenis en Exodus 3:14, waar staat: ‘Ik zal bewijzen te zijn wat ik zal bewijzen te zijn’ of ‘Ik zal worden wat ik verkies te worden’. Dit leidde tot het idee dat Gods naam betekent dat hij ervoor zorgt zelf te worden wat nodig is om zijn voornemen te vervullen. Maar Appendix A4 van de Engelse herziene uitgave legt uit: ‘Hoewel deze gedachte opgesloten kan liggen in de naam Jehovah, is de betekenis van die naam zeker niet beperkt tot wat hijzelf verkiest te worden. Er ligt ook in opgesloten dat hij zijn schepping laat worden wat maar nodig is om zijn voornemen te realiseren.’ (Zie ook de brochure Achtergrondinformatie bij Gods Woord, blz. 5.)

⁸ Jehovah laat zijn schepping worden wat hij maar verkiest. In overeenstemming met de betekenis van Zijn naam zorgde Jehovah ervoor dat Noach de bouwer van de ark werd, Bezaleël een zeer bekwaam vakman, Gideon een groot krijger en Paulus een apostel voor de heidenen. Gods naam betekent echt iets voor zijn aanbidders. En het vertaalcomité van de Nieuwe-Wereldvertaling zou het belang van Gods naam nooit ondermijnen door hem weg te laten uit de Bijbel.

9. Wat is één reden waarom er prioriteit wordt gegeven aan het vertalen van de Bijbel in andere talen?

⁹ In de meer dan 130 verschillende talen waarin de Nieuwe-Wereldvertaling is vertaald, wordt Gods naam geëerd door die te plaatsen waar hij in de heilige tekst hoort. (Lees Maleachi 3:16.) Dit is in sterk contrast met de meeste andere Bijbelvertalingen: de trend is om Gods naam weg te laten, en hem te vervangen door titels als ‘Heer’ of door de naam van een plaatselijke god. Dat is een van de belangrijkste redenen waarom het Besturende Lichaam er prioriteit aan geeft dat er voor zo veel mogelijk mensen een Bijbel beschikbaar komt die Gods naam wel eert.

10, 11. Wat waren enkele uitdagingen waarmee vertalers van de Nieuwe-Wereldvertaling in sommige andere talen dan het Engels te maken kregen?

¹⁰ Bij het vertalen van de heilige tekst in meerdere talen kwamen er allerlei problemen aan het licht. In het verleden volgde de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling het voorbeeld van sommige andere Engelse Bijbelvertalingen die het Hebreeuwse woord Sjeool gebruiken. Bijvoorbeeld in Prediker 9:10: ‘Er is geen werk noch overleg noch kennis noch wijsheid in Sjeool, de plaats waarheen gij gaat.’ Vertalers van de Nieuwe-Wereldvertaling in andere talen werden voor het volgende probleem gesteld: de term Sjeool is voor de meeste lezers onbekend, je kunt de term niet vinden in woordenboeken en het klinkt als een geografische locatie. Om deze redenen kregen vertalers toestemming om het Hebreeuwse woord Sjeool en het Griekse woord Hades te vertalen met ‘het Graf’. Dat is een nauwkeurige vertaling, die de tekst duidelijker maakt.

¹¹ In sommige talen gaf het wat verwarring om het Hebreeuwse nefesj en het Griekse psuche consequent met een woord te vertalen dat overeenkomt met het Engelse woord voor ziel. Het woord ziel wordt in die talen namelijk vaak gebruikt voor een geest of iets onzichtbaars wat na de dood het lichaam verlaat.  Daarom werd er toestemming gegeven om deze woorden niet steeds op dezelfde manier te vertalen, maar afhankelijk van de context. Mogelijke vertalingen stonden al in de appendix van de Studiebijbel. De prioriteit ligt nu bij het maken van een tekst die meteen begrepen wordt, terwijl extra informatie over bepaalde woorden in voetnoten wordt geplaatst.

12. Wat zijn enkele veranderingen in de herziene Engelse Nieuwe-Wereldvertaling van 2013? (Zie ook het artikel ‘De herziene uitgave van de Engelse Nieuwe-Wereldvertaling’ verderop in dit tijdschrift.)

¹² Uit de vragen die vertalers wereldwijd stelden, bleek dat er waarschijnlijk meer van dit soort onduidelijkheden waren. Daarom gaf het Besturende Lichaam in september 2007 toestemming om de Engelse tekst te herzien. Hierbij werden duizenden vragen van Bijbelvertalers bekeken. Verouderde Engelse uitdrukkingen werden vervangen, en er werd veel moeite gedaan om de tekst helder en begrijpelijk te maken, zonder iets aan de nauwkeurigheid af te doen. Zo droegen vertalingen in andere talen bij tot het verbeteren van de Engelse tekst (Spr. 27:17).

13. Hoe is er op de herziene Nieuwe-Wereldvertaling gereageerd?

¹³ Welke uitwerking heeft de herziene Engelse Nieuwe-Wereldvertaling op de lezers gehad? Er kwamen duizenden bedankbrieven op het hoofdkantoor van Jehovah’s Getuigen in Brooklyn binnen. Het commentaar van één zuster weerspiegelt de gevoelens van vele anderen: ‘De Bijbel is een schatkist vol kostbare juwelen. Als je Jehovah’s woorden leest in heldere, begrijpelijke taal, is het alsof je elk juweel afzonderlijk bestudeert en de vele facetten, de helderheid, kleur en schoonheid bewondert. Dat ik de Bijbelse boodschap in eenvoudige taal kan lezen, helpt me om Jehovah beter te leren kennen. Hij is als een vader voor me, met zijn armen om me heen terwijl hij me zijn geruststellende woorden voorleest.’

14, 15. Welke positieve uitwerking heeft de Nieuwe-Wereldvertaling in andere talen gehad?

¹⁴ Ook in andere talen heeft de Nieuwe-Wereldvertaling een positieve uitwerking op de lezers gehad. Een oudere man uit Sofia (Bulgarije) zei over de Bulgaarse  vertaling: ‘Ik lees de Bijbel al heel lang, maar ik heb nog nooit een vertaling gelezen die zo makkelijk te begrijpen is en die me zo raakt.’ Een Albanese zuster zei nadat ze haar exemplaar van de complete Nieuwe-Wereldvertaling in het Albanees had ontvangen: ‘Wat klinkt Gods Woord prachtig in het Albanees! Ik vind het echt een eer dat Jehovah tot ons spreekt in onze eigen taal!’

¹⁵ In veel landen is het lastig om aan een bijbel te komen en zijn bijbels duur. Het is dan extra bijzonder om een bijbel te krijgen. In een verslag over Rwanda wordt gezegd: ‘Lange tijd maakten veel Bijbelstudenten geen vorderingen, omdat ze geen bijbel hadden. Ze konden zich de editie van de plaatselijke kerk niet veroorloven. En vaak konden ze de betekenis van bepaalde verzen niet goed begrijpen, wat een obstakel vormde voor hun groei.’ Maar daar kwam verandering in toen de Nieuwe-Wereldvertaling in hun eigen taal beschikbaar kwam. Een Rwandees gezin met vier kinderen in de tienerleeftijd zei: ‘We zijn Jehovah en de getrouwe en beleidvolle slaaf echt dankbaar voor deze vertaling. We zijn heel arm en hadden geen geld om voor elk lid van ons gezin een bijbel te kopen. Maar nu hebben we allemaal een eigen exemplaar. Om onze dankbaarheid aan Jehovah te tonen, lezen we er samen elke dag in.’

16, 17. (a) Wat gunt Jehovah zijn aanbidders? (b) Waartoe worden we aangemoedigd?

¹⁶ Te zijner tijd zal de herziene Nieuwe-Wereldvertaling beschikbaar komen in nog meer talen. Satan probeert dat te voorkomen, maar we weten dat Jehovah wil dat al zijn aanbidders zijn boodschap kunnen horen in heldere, begrijpelijke taal. (Lees Jesaja 30:21.) Binnenkort zal ‘de aarde vervuld zijn van de kennis van Jehovah, zoals de wateren ook de zee bedekken’ (Jes. 11:9).

¹⁷ Trek dus voordeel van alles wat Jehovah ons geeft, waaronder deze Bijbelvertaling die zijn naam eert. Laat hem door middel van zijn Woord dagelijks tot je spreken. Zijn grenzeloze vermogens stellen hem in staat om aandachtig naar je gebeden te luisteren. Door zulke communicatie met Jehovah zul je hem steeds beter leren kennen en steeds meer van hem gaan houden (Joh. 17:3).