1. Welke geruststellende waarheid over Jehovah leert de Bijbel ons?

NIEMAND vindt het leuk te worden beoordeeld op basis van zijn huidskleur, gezicht of lichaam. Wat is het dus fijn dat Jehovah ons niet oordeelt naar wat zichtbaar is voor mensen! Toen Samuël bijvoorbeeld naar de zonen van Isaï keek, zag hij niet wat Jehovah zag. Jehovah had tegen Samuël gezegd dat een van Isaï’s zonen koning van Israël zou worden. Maar Samuël wist niet welke. Toen hij Eliab zag, de oudste zoon, zei hij: ‘Dit moet de gezalfde van Jehovah zijn.’ Eliab zag eruit als een koning. ‘Maar Jehovah zei tegen Samuël: “Kijk niet naar zijn uiterlijk en naar hoe groot hij is, want ik heb hem verworpen.”’ De les? ‘Mensen zien alleen het uiterlijk, maar Jehovah ziet wat er in het hart is’ (1 Sam. 16:1, 6, 7).

2. Waarom moet je in lijn met Johannes 7:24 iemand niet op zijn uiterlijk beoordelen? Geef een voorbeeld.

² Als onvolmaakte mensen zijn we allemaal geneigd op het uiterlijk af te gaan. (Lees Johannes 7:24.) Maar wat je met je ogen ziet, vertelt je niet zo veel over de persoon. Een voorbeeld. Zelfs een briljante, ervaren arts komt lang niet alles te weten door naar een patiënt te kijken. Hij moet aandachtig naar de patiënt luisteren om meer te weten te komen over zijn symptomen, zijn medische voorgeschiedenis of hoe hij emotioneel in elkaar zit. En hij kan bijvoorbeeld röntgenfoto’s laten maken om te zien hoe het inwendig met de patiënt gesteld is. Doet de arts dat niet, dan zou hij tot de verkeerde diagnose kunnen komen. Zo geldt ook  dat je je broeders en zusters niet goed kunt begrijpen door op het uiterlijk af te gaan. Probeer verder te kijken — naar het innerlijk. Natuurlijk kunnen wij niet het hart lezen, dus we zullen anderen nooit zo goed begrijpen als Jehovah. Maar je kunt wel je best doen om Jehovah na te volgen. Hoe?

3. Wat kun je leren van de manier waarop Jehovah omging met de Bijbelse personen in dit artikel?

³ Hoe gaat Jehovah met zijn aanbidders om? Hij luistert naar ze. Hij houdt rekening met hun achtergrond en omstandigheden. En hij heeft medegevoel met ze. Dit blijkt uit de manier waarop Jehovah omging met Jona, Elia, Hagar en Lot. Laten we eens kijken hoe die voorbeelden ons helpen hem na te volgen in de omgang met onze broeders en zusters.

4. Waarom zouden we een negatieve kijk op Jona kunnen hebben?

⁴ Met onze beperkte kijk zouden we Jona kunnen afschrijven als onbetrouwbaar en zelfs deloyaal. Jehovah had hem de directe opdracht gegeven het oordeel bekend te maken in Ninevé. Maar dat deed Jona niet. In plaats daarvan ging hij aan boord van een schip in de tegenovergestelde richting, ‘weg van Jehovah’ (Jona 1:1-3). Zou jij Jona een herkansing hebben gegeven? Misschien niet. Maar Jehovah zag redenen om dat wel te doen (Jona 3:1, 2).

5. Wat leer je over Jona van zijn woorden in Jona 2:1, 2, 9?

⁵ Wat voor persoon Jona echt was, komt naar voren in zijn gebed. (Lees Jona 2:1, 2, 9.) Dat gebed — zonder twijfel een van Jona’s vele gebeden — helpt ons hem te bezien als veel meer dan iemand die van een opdracht wegliep. Uit zijn woorden blijkt dat hij nederig en dankbaar was, en vastbesloten om Jehovah te gehoorzamen. Geen wonder dat Jehovah verder keek dan Jona’s fout. Hij verhoorde zijn gebed en bleef hem gebruiken als profeet.

6. Waarom is het de moeite waard aandachtig te luisteren?

⁶ Het is goed aandachtig te luisteren. Daarvoor moet je nederig en geduldig zijn. Maar het is de moeite waard om minstens drie redenen. Ten eerste omdat je dan minder snel de verkeerde conclusies over mensen trekt. Ten tweede omdat je er dan achter komt wat er in je broeder of zuster omgaat en wat zijn motieven zijn.  Dat zal je helpen meelevender te zijn. En ten derde omdat je de ander dan helpt iets over zichzelf te leren. Soms begrijpt iemand zelfs zijn eigen emoties niet tot hij ze onder woorden brengt (Spr. 20:5). Een ouderling in Azië zegt: ‘Ik weet nog dat ik een keer de fout maakte te praten voordat ik had geluisterd. Ik zei tegen een zuster dat ze betere commentaren moest geven op de vergadering. Later hoorde ik dat ze niet zo goed kan lezen en het heel moeilijk vindt antwoord te geven.’ Wat is het belangrijk dat elke ouderling ‘de feiten hoort’ voordat hij raad geeft! (Spr. 18:13)

7. Wat leer je van de manier waarop Jehovah met Elia omging?

⁷ Sommige broeders en zusters vinden het door hun achtergrond, cultuur of persoonlijkheid moeilijk over hun gevoelens te praten. Hoe kun je het ze makkelijker maken hun hart voor je te openen? Denk eens aan wat Jehovah deed toen Elia op de vlucht was voor Izebel. Het duurde heel wat dagen voordat Elia zijn hemelse Vader echt vertelde wat hij voelde. Jehovah luisterde aandachtig. Daarna bemoedigde hij Elia en gaf hij hem belangrijk werk te doen (1 Kon. 19:1-18). Het kost misschien tijd voordat iemand zich vrij voelt om met je te praten. Maar alleen dan zul je erachter komen wat er echt in hem omgaat. Als je net zoals Jehovah geduldig bent, kun je iemands vertrouwen winnen. Als hij dan zover is dat hij zijn gevoelens met je wil delen, moet je goed luisteren.

8. Hoe hielp Jehovah Hagar, zoals blijkt uit Genesis 16:7-13?

⁸ Hagar, de slavin van Sarai, ging zich misdragen toen ze de vrouw van Abram werd. Ze werd zwanger en begon op Sarai neer te kijken omdat die zelf geen kinderen had. De situatie liep uit de hand en Sarai pestte Hagar weg (Gen. 16:4-6). Met onze onvolmaakte kijk denken we misschien over Hagar: dat gemene mens krijgt gewoon wat ze verdient. Maar Jehovah zag meer in haar. Hij stuurde een engel naar haar toe. Toen die engel haar vond, hielp hij haar om haar houding te veranderen en zegende hij haar. Hagar voelde dat Jehovah haar had gezien en alles van haar situatie wist. Ze was zo onder de indruk dat ze Jehovah ‘een God die ziet’ en ‘degene die mij ziet’ noemde. (Lees Genesis 16:7-13.)

9. Waar hield God rekening mee in het geval van Hagar?

⁹ Wat zag Jehovah in Hagar? Hij kende haar achtergrond heel goed en wist wat ze allemaal had meegemaakt (Spr. 15:3). Hagar was een Egyptische vrouw in een Hebreeuws gezin. Voelde ze zich een buitenstaander? Miste ze haar familie en haar geboorteland? Ze was niet Abrams enige vrouw. In die tijd hadden sommige getrouwe mannen meer dan één vrouw. Maar oorspronkelijk was dat niet Jehovah’s bedoeling (Matth. 19:4-6). Het is dus niet zo vreemd dat zo’n regeling jaloezie en haat veroorzaakte. Hoewel Jehovah het niet goedvond dat Hagar Sarai zo respectloos had behandeld, kunnen we er zeker van zijn dat hij rekening hield met Hagars achtergrond en omstandigheden.

10. Hoe kun je je broeders en zusters beter leren kennen?

¹⁰ We kunnen Jehovah navolgen door te proberen elkaar te begrijpen. Leer je broeders en zusters beter kennen. Praat met ze voor en na de vergaderingen, werk met ze samen in de dienst en nodig ze zo mogelijk  bij je thuis uit. Misschien kom je er dan achter dat die zuster die niet zo vriendelijk overkomt, eigenlijk verlegen is, dat die broeder die je materialistisch vond heel gastvrij is of dat die zuster en haar kinderen die vaak te laat komen op de vergadering veel tegenstand krijgen (Job 6:29). Natuurlijk moeten we ons niet ‘bemoeien met andermans zaken’ (1 Tim. 5:13). Maar het is goed je broeders en zusters te leren kennen en te weten welke omstandigheden hun persoonlijkheid hebben gevormd.

11. Waarom is het belangrijk dat ouderlingen de schapen goed kennen?

¹¹ Vooral de ouderlingen moeten de achtergrond kennen van de broeders en zusters voor wie ze moeten zorgen. Neem het voorbeeld van Artoer, een kringopziener. Samen met een andere ouderling bezocht hij een zuster die verlegen en afstandelijk overkwam. ‘We kwamen erachter dat haar man een paar jaar na hun trouwen was overleden’, zegt Artoer. ‘Ondanks de uitdagingen had ze twee geestelijk sterke dochters opgevoed. Nu kon ze niet meer goed zien en was ze depressief. Maar ze had nog steeds veel liefde voor Jehovah en een sterk geloof. We beseften dat we veel van haar goede voorbeeld konden leren’ (Fil. 2:3). De kringopziener volgde het voorbeeld van Jehovah, die zijn schapen kent en weet wat voor lijden ze ondergaan (Ex. 3:7). Als ouderlingen de schapen goed kennen, kunnen ze hen beter helpen.

12. Waar kwam Yip Yee achter toen ze een zuster uit haar gemeente beter leerde kennen?

¹² Als je te weten komt wat de achtergrond is van iemand aan wie je je ergert, zul je waarschijnlijk meer begrip voor hem krijgen. Yip Yee, die in Azië woont, zegt: ‘Een zuster uit mijn gemeente praatte heel hard. Ik vond dat ongemanierd. Maar toen ik met haar in de dienst was, kwam ik erachter dat ze altijd haar ouders had geholpen op de vismarkt, waar ze luid moest roepen om klanten te trekken.’ Yip Yee voegt eraan toe: ‘Ik leerde dat ik om mijn broeders en zusters te kunnen begrijpen, moet weten wat hun achtergrond is.’ Het kost moeite om je broeders en zusters beter te leren kennen. Maar als je de Bijbelse raad opvolgt om je hart wijd open te zetten, volg je Jehovah na, die van ‘alle soorten mensen’ houdt (1 Tim. 2:3, 4; 2 Kor. 6:11-13).

13. Wat deden de engelen volgens Genesis 19:15, 16 toen Lot bleef treuzelen, en waarom?

¹³ Op een belangrijk punt in zijn leven was Lot een beetje traag met het opvolgen van Jehovah’s instructies. Er waren twee engelen bij Lot die zeiden dat hij met zijn gezin Sodom moest verlaten. Ze vertelden ook waarom: ‘Wij gaan deze plaats verwoesten’ (Gen. 19:12, 13). Maar de volgende ochtend waren Lot en zijn gezin nog steeds thuis. Daarom waarschuwden de engelen Lot opnieuw. Maar ‘hij bleef treuzelen’. Misschien vind je dat een beetje onverschillig van Lot, of zelfs ongehoorzaam. Maar Jehovah schreef hem niet af. Omdat ‘Jehovah medelijden met hem had’, namen de engelen het hele gezin bij de hand om ze de stad uit te leiden. (Lees Genesis 19:15, 16.)

14. Wat waren misschien de redenen voor Jehovah’s medelijden met Lot?

¹⁴ Er kunnen meerdere redenen zijn geweest waarom Jehovah medelijden met Lot had. Misschien durfde Lot niet weg te gaan omdat hij bang was voor de mensen buiten de stad. En er waren nog andere gevaren. Waarschijnlijk wist Lot van de twee koningen die in de nabijgelegen vallei in asfaltputten waren gevallen (Gen. 14:8-12). Als man en vader moet hij zich ook zorgen hebben gemaakt om zijn vrouw en dochters. Bovendien was Lot rijk, dus hij had misschien een heel mooi huis in Sodom (Gen. 13:5, 6). Natuurlijk neemt dat allemaal niet weg dat Lot Jehovah gewoon meteen had moeten gehoorzamen. Maar Jehovah keek verder dan wat Lot fout had gedaan en bezag hem als een ‘rechtvaardige man’ (2 Petr. 2:7, 8).

15. Wat moet je doen als je geneigd bent kritiek op iemand te hebben?

¹⁵ In plaats dat je kritiek hebt op wat iemand doet, kun je beter proberen om te begrijpen wat er in hem omgaat. Dat is wat een zuster die Veronica heet deed. Ze vertelt over een zuster: ‘Het leek wel of ze  altijd chagrijnig was. Ze sloot zich steeds voor anderen af. Soms durfde ik gewoon niet naar haar toe te gaan. Maar ik dacht: als ik in haar situatie zat, zou ik een vriendin nodig hebben. Dus besloot ik haar te vragen hoe ze zich voelde. En ze begon haar hart te luchten! Nu begrijp ik haar veel beter.’

16. Waarom moet je bidden om hulp bij het ontwikkelen van empathie?

¹⁶ De enige die ons volledig begrijpt is Jehovah (Spr. 15:11). Vraag hem dus je te helpen om in anderen te zien wat hij ziet en te begrijpen hoe je met ze kunt meeleven. Gebed hielp een zuster die Anzjela heet om meelevender te zijn. Een zuster in haar gemeente was een beetje lastig in de omgang geworden. Anzjela geeft toe: ‘Het was heel verleidelijk om kritiek op die zuster te hebben en er verder mijn handen van af te trekken. Maar toen heb ik Jehovah gevraagd of hij me wilde helpen die zuster beter aan te voelen.’ Verhoorde Jehovah haar gebed? Ze vertelt: ‘We gingen samen in de dienst en daarna hebben we nog uren gepraat. Ik luisterde met empathie. Nu voel ik meer liefde voor haar en wil ik haar echt helpen.’

17. Wat heb je geleerd?

¹⁷ Het is niet aan ons om te bepalen welke broeders en zusters ons medeleven verdienen. Ze hebben allemaal problemen, net als Jona, Elia, Hagar en Lot. In sommige gevallen hebben ze die aan zichzelf te danken. Maar de realiteit is dat elk van ons problemen krijgt die zijn eigen schuld zijn. Het is dus redelijk dat Jehovah ons vraagt met elkaar mee te leven (1 Petr. 3:8). Als we Jehovah gehoorzamen, versterken we de eenheid van onze bijzondere en diverse wereldwijde familie. Dus: luister naar elkaar, leer elkaar kennen en leef met elkaar mee.