1. Welke betekenis heeft brood in de Bijbel?

 BROOD was in Bijbelse tijden het hoofdvoedsel van veel mensen (Gen. 14:18; Luk. 4:4). Het was zelfs zo belangrijk dat het in de Bijbel ook wordt gebruikt om voedsel in het algemeen aan te duiden (Matth. 6:11; zie de aantekening bij Handelingen 20:7). Brood stond daarnaast centraal in twee bekende wonderen van Jezus (Matth. 16:9, 10). Een van die wonderen vind je in Johannes 6. Laten we eens kijken welke lessen we uit dat verslag kunnen halen.

2. In welke situatie was er behoefte aan voedsel?

² Als de apostelen na een predikingstocht wat rust nodig hebben, neemt Jezus ze in een boot mee naar de overkant van het Meer van Galilea (Mark. 6:7, 30-32; Luk. 9:10). Ze komen aan op een afgelegen plek in de buurt van Bethsaïda. Maar ze zijn niet alleen. Er verzamelen zich duizenden mensen. Jezus negeert ze niet. Vriendelijk neemt hij de tijd om ze over het Koninkrijk te onderwijzen en de zieken te genezen. Omdat het al laat wordt, vragen de discipelen zich af hoe al die mensen nog aan eten moeten komen. Sommigen hebben misschien wel wat bij zich, maar de meesten zullen naar de dorpen moeten gaan om eten te kopen (Matth. 14:15; Joh. 6:4, 5). Wat gaat Jezus doen?

 JEZUS VOORZIET DOOR EEN WONDER IN BROOD

3. Wat zegt Jezus in reactie op de behoefte van de mensen? (Zie ook de afbeelding.)

³ ‘Ze hoeven niet weg’, zegt Jezus tegen zijn apostelen. ‘Geven jullie ze maar iets te eten’ (Matth. 14:16). Maar het probleem is dat er zo’n 5000 mannen zijn. Met vrouwen en kinderen erbij moeten er misschien wel 15.000 mensen eten (Matth. 14:21). Andreas zegt: ‘Er is hier een jongetje met vijf gerstebroden en twee visjes. Maar wat hebben we daaraan voor zo veel mensen?’ (Joh. 6:9) Gerstebrood is voedsel dat mensen geregeld eten, ook de armen. En de visjes zijn misschien gezouten en gedroogd. Maar het kleine beetje dat de jongen bij zich heeft kan toch nooit genoeg zijn om zo veel mensen te voeden?

4. Wat kunnen we leren van Johannes 6:11-13? (Zie ook de afbeeldingen.)

⁴ Jezus wil gastvrij zijn en vraagt de mensen dus om in groepen op het gras te gaan zitten (Mark. 6:39, 40; lees Johannes 6:11-13). Vervolgens dankt hij zijn Vader voor het brood en de vis. Dat is heel passend, want Jehovah is degene die eigenlijk in het voedsel voorziet. Het herinnert ons eraan Jezus’ voorbeeld te volgen door te bidden voordat je gaat eten, of je nu alleen bent of met anderen erbij. Daarna laat Jezus het voedsel uitdelen, en de mensen eten tot ze genoeg hebben. Er is zelfs nog eten over. Omdat Jezus wil dat er niets verspild wordt, laat  hij wat over is verzamelen, mogelijk voor later gebruik. Jezus gaat verstandig met de middelen om. Daarmee geeft hij ons het goede voorbeeld. Als je een ouder bent, zou je dit verhaal kunnen gebruiken om je kinderen lessen te leren over gebed, gastvrijheid en vrijgevigheid.

5. Hoe reageren de mensen op wat Jezus die dag heeft gedaan, en wat doet hij vervolgens?

⁵ De mensen zijn onder de indruk van Jezus’ onderwijs en wonderen. Ze weten dat Mozes heeft gezegd dat God een bijzondere profeet zal laten opstaan. Misschien vragen ze zich af of dat Jezus zou kunnen zijn (Deut. 18:15-18). En misschien denken ze dat hij een geweldige leider zou zijn, iemand die het hele volk van voedsel kan voorzien. Vandaar dat de mensen Jezus willen ‘dwingen mee te gaan om hun koning te worden’ (Joh. 6:14, 15). Als hij dat laat gebeuren, zou hij zich mengen in de politiek van de Joden, die onder de Romeinse overheersing stonden. Doet hij dat? Nee. We lezen dat Jezus zich resoluut ‘op de berg terugtrok’. Dus ondanks druk van anderen laat hij zich niet in met politiek. Dat is een belangrijke les voor ons.

6. Hoe kun je Jezus’ voorbeeld volgen? (Zie ook de afbeelding.)

⁶ Natuurlijk zal niemand ons ooit vragen door een wonder brood te vermenigvuldigen,  zieken te genezen of koning te worden. Mensen kunnen je wel onder druk zetten om je stem of je steun te geven aan iemand die in hun ogen voor verbetering zal zorgen. Zo kun je je makkelijk laten meeslepen in politieke kwesties. Maar het voorbeeld van Jezus is duidelijk. Hij weigerde betrokken te raken bij politiek. Hij zei later zelfs: ‘Mijn Koninkrijk is geen deel van deze wereld’ (Joh. 17:14; 18:36). Als christenen moeten we in ons denken en doen Jezus navolgen. We steunen het Koninkrijk. Daar prediken we over en bidden we om (Matth. 6:10). Laten we eens kijken wat we nog meer kunnen leren van de wonderbaarlijke manier waarop Jezus in brood voorzag.

‘DE BETEKENIS VAN DE BRODEN’

7. Wat doen Jezus en de apostelen? (Johannes 6:16-20)

⁷ Als Jezus de menigte te eten heeft gegeven, laat hij zijn apostelen met de boot teruggaan naar Kapernaüm. Zelf trekt hij zich op de berg terug om te voorkomen dat de mensen hem koning maken. (Lees Johannes 6:16-20.) Als de apostelen op het meer varen, begint het te stormen. Een sterke wind zorgt voor hoge golven. Ineens zien ze Jezus. Hij loopt over het water naar ze toe. En hij nodigt Petrus uit ook over het water te lopen (Matth. 14:22-31). Als Jezus eenmaal in de boot is, gaat de storm liggen. De discipelen zeggen: ‘Jij bent echt Gods Zoon’ (Matth. 14:33). a Maar ze leggen geen verband tussen dit wonder en het wonder met het brood. Markus zegt over de apostelen: ‘Ze waren stomverbaasd, omdat ze de betekenis van de broden niet hadden begrepen en ze nog steeds geen inzicht hadden’ (Mark. 6:50-52). Ze begrepen niet hoe groot de kracht was die Jezus van Jehovah had gekregen om wonderen te doen. Maar al snel brengt Jezus zelf het wonder van het brood ter sprake. Hij wil de mensen een les leren waar wij ook iets aan hebben.

8-9. Waarom zoeken de mensen Jezus? (Johannes 6:26, 27)

⁸ De mensen die Jezus te eten heeft gegeven, waren gericht op hun fysieke behoeften en verlangens. Als ze de volgende dag zien dat Jezus en zijn apostelen zijn vertrokken, gaan ze met boten die uit Tiberias zijn gekomen naar Kapernaüm om hem te zoeken (Joh. 6:22-24). Doen ze dat om meer over het Koninkrijk te horen? Nee. Ze willen vooral dat Jezus ze meer brood geeft. Hoe weten we dat?

⁹ Dat blijkt uit wat er gebeurt als de mensen Jezus vinden in de buurt van Kapernaüm. Jezus zegt openlijk waar hun prioriteit ligt: bij hun tijdelijke fysieke behoeften. Ze hebben ‘volop van de broden kunnen eten’ maar zijn tevreden met ‘voedsel dat bederft’. Hij spoort ze aan in plaats daarvan te werken voor ‘voedsel dat goed blijft en eeuwig leven geeft’. (Lees Johannes 6:26, 27.) Het idee dat voedsel tot eeuwig leven kan leiden moet verbazingwekkend zijn! Welk voedsel zou dat kunnen doen en hoe kunnen mensen daaraan komen?

10. Welk ‘werk van God’ moeten de mensen doen?

¹⁰ Blijkbaar hebben deze Joden het idee dat ze bepaalde werken of daden moeten doen om dit voedsel te krijgen. Misschien  denken ze aan de ‘werken’ van de wet van Mozes. Maar Jezus zegt tegen ze: ‘Dit is het werk van God: dat je gelooft in degene die hij gestuurd heeft’ (Joh. 6:28, 29). Je moet in Gods vertegenwoordiger geloven om ‘eeuwig leven te hebben’. In feite heeft Jezus dat al eerder gezegd (Joh. 3:16-18, 36). En hij zou er later nog meer over zeggen (Joh. 17:3).

11. Waaruit blijkt dat de Joden nog steeds op letterlijk brood gericht zijn? (Psalm 78:24, 25)

¹¹ De Joden accepteren niet wat Jezus ze over dit nieuwe ‘werk van God’ leert. Ze vragen: ‘Welk teken kunt u ons laten zien zodat we u geloven?’ (Joh. 6:30) Ze zeggen dat hun voorouders in de tijd van Mozes het manna kregen, dat net als brood was (Neh. 9:15; lees Psalm 78:24, 25). Het is duidelijk dat hun denken nog steeds gericht is op letterlijk brood. Als Jezus het vervolgens heeft over ‘het echte brood uit de hemel’, dat in tegenstelling tot het manna eeuwig leven kan geven, vragen ze niet eens wat hij bedoelt (Joh. 6:32). Ze zijn zo gefocust op hun fysieke behoeften dat ze geen aandacht hebben voor de geestelijke waarheden die Jezus met ze probeert te delen. Wat kunnen we van dit verslag leren?

WAT JE FOCUS MOET ZIJN

12. Hoe geeft Jezus aan wat het belangrijkst is?

¹² Welke belangrijke les kunnen we uit het verslag in Johannes 6 halen? Leg de focus op je geestelijke behoeften. Jezus had dit punt al duidelijk gemaakt toen hij door Satan op de proef werd gesteld (Matth. 4:3, 4). Daarnaast liet hij in de Bergrede uitkomen dat je je bewust moet zijn van je geestelijke behoeften (Matth. 5:3). Vraag je dus af: blijkt uit mijn manier van leven dat ik meer nadruk leg op mijn geestelijke behoeften dan op mijn fysieke verlangens?

13. (a) Waarom is het niet verkeerd van voedsel te genieten? (b) Welke waarschuwing gaf Paulus? (1 Korinthiërs 10:6, 7, 11)

¹³ Het is niet verkeerd te bidden om de fysieke dingen die je nodig hebt en om van die dingen te genieten (Luk. 11:3). Volgens de Bijbel is het voor een mens goed ‘te eten en te drinken en te genieten van zijn harde werk’. Dat ‘komt uit de hand van de ware God’ (Pred. 2:24; 8:15; Jak. 1:17). Maar materiële dingen moeten niet het belangrijkste in je leven worden. Paulus liet dat uitkomen toen hij christenen schreef over gebeurtenissen uit de geschiedenis van Israël. Hij had het bijvoorbeeld over wat er bij de berg Sinaï gebeurde. Hij waarschuwde christenen ‘niet te verlangen naar slechte dingen’, zoals de Israëlieten deden. (Lees 1 Korinthiërs 10:6, 7, 11.) Door hun verlangen naar voedsel veranderden zelfs Jehovah’s wonderbaarlijke voorzieningen voor de Israëlieten in ‘slechte dingen’ (Num. 11:4-6, 31-34). Ze gingen eten, drinken en plezier maken terwijl ze een gouden kalf aanbaden (Ex. 32:4-6). Paulus haalde die voorbeelden aan om christenen te waarschuwen die voor het einde van het Joodse tijdperk in het jaar 70 leefden. Wij leven nu ook vlak voor het einde van een tijdperk, dus we doen er goed aan Paulus’ raad serieus te nemen.

14. Wat kun je in de nieuwe wereld verwachten als het om voedsel gaat?

¹⁴ Toen Jezus ons leerde bidden om ‘het brood dat we vandaag nodig hebben’,  wees hij op de tijd waarin Gods wil gedaan zou worden ‘op aarde net zoals in de hemel’ (Matth. 6:9-11). Welk beeld roept dat bij je op? De Bijbel laat zien dat Gods wil op aarde ook goed voedsel omvat. Volgens Jesaja 25:6-8 zal er onder Jehovah’s Koninkrijk genoeg heerlijk voedsel zijn om van te genieten. Psalm 72:16 voorspelt: ‘Er zal volop graan zijn op aarde, zelfs op de toppen van de bergen.’ Kijk jij ernaar uit om met dat graan je favoriete broodsoort te maken of om nieuwe recepten uit te proberen? Daarbij kun je dan genieten van de vruchten van de wijngaarden die je hebt geplant (Jes. 65:21, 22). En je zult niet alleen zijn.

15. Wat zullen degenen die worden opgewekt leren? (Johannes 6:35)

¹⁵ Lees Johannes 6:35. Denk nog eens aan de mensen die het brood en de vis aten waarin Jezus voorzag. Ook al hadden velen van hen toen geen geloof, je kunt er misschien enkelen ontmoeten als ze worden opgewekt (Joh. 5:28, 29). Zulke personen zullen de betekenis moeten leren van wat Jezus zei: ‘Ik ben het brood van het leven. Wie bij mij komt zal geen honger meer krijgen.’ Ze zullen geloof moeten ontwikkelen in Jezus’ loskoopoffer, geloof dat hij zijn leven voor hen gaf. In die tijd zal er een onderwijsprogramma zijn voor degenen die worden opgewekt en voor kinderen die dan misschien geboren worden. Wat zal het geweldig zijn aan dat onderwijsprogramma deel te nemen! Van die geestelijke dingen zul je nog meer genieten dan van al het letterlijke brood.

16. Waar gaat het volgende artikel over?

¹⁶ We hebben een deel van het verslag in Johannes 6 bekeken, maar Jezus had nog veel meer over ‘eeuwig leven’ te zeggen. Dat verdiende de aandacht van de Joden toen en het verdient onze aandacht nu. In het volgende artikel gaan we met Johannes 6 verder.