MEI 1910. Terwijl de boot richting de zeearm Belfast Lough voer, keek het kleine groepje passagiers op het dek naar de groene heuvels die zich in het ochtendlicht baadden. Voor één van hen, Charles Russell, was dit de vijfde reis naar Ierland. Er begonnen zich voor het oog van broeder Russell twee gigantische lijnschepen in aanbouw af te tekenen: de Titanic * en haar zusterschip de Olympic. Voorbij de scheepswerf stonden een aantal Bijbelonderzoekers op de kade te wachten op zijn komst.

Zo’n 20 jaar eerder had broeder Russell, die naar de beste manier zocht om het goede nieuws over de hele wereld te verspreiden, besloten om een aantal reizen buiten de VS te maken. Zijn eerste reis begon met Ierland in juli 1891. Aan boord van de City of Chicago keek hij naar de zonsondergang terwijl de boot de kustlijn van Queenstown (nu Cobh) naderde. Misschien dacht hij wel aan wat zijn ouders hem over hun geboorteland hadden verteld. Terwijl broeder Russell en zijn reisgenoten langs mooie steden en prachtige landschappen reisden, realiseerden ze zich dat er ‘velden waren die rijp zijn en erop wachten geoogst te worden’.

In totaal bezocht broeder Russell Ierland zeven keer. De interesse die tijdens het eerste bezoek was aangewakkerd, leidde ertoe dat honderden mensen, soms zelfs duizenden, tijdens latere bezoeken naar zijn lezingen kwamen luisteren. Bij zijn tweede bezoek in mei 1903 werden in Belfast en Dublin de openbare vergaderingen in plaatselijke kranten aangekondigd. Broeder Russell zei dat het ‘publiek zeer veel aandacht had’ voor de lezing ‘De met een eed bekrachtigde belofte’, die over het geloof van Abraham en de toekomstige zegeningen voor de mensheid ging.

Omdat er in Ierland zo veel interesse was, deed broeder Russell dat land ook tijdens zijn derde Europese reis aan. Hij werd door vijf broeders verwelkomd toen hij op een ochtend in april 1908 in Belfast voet aan wal zette. De aangekondigde openbare lezing ‘De omverwerping van Satans wereldrijk’, die hij ’s avonds hield, trok een ‘intelligent publiek van ongeveer 300 man’. Een tegenstander had geen weerwoord meer toen er bekwaam gebruikgemaakt werd van de Bijbel. In Dublin probeerde een meer vastberaden tegenstander — de heer O’Connor, secretaris van de YMCA — het publiek van ruim 1000 man tegen de Bijbelonderzoekers op te zetten. Wat gebeurde er?

Laten we teruggaan in de tijd en reconstrueren wat er die avond gebeurd kan zijn. Een man die op zoek is naar Bijbelse waarheid besluit om af te gaan op een openbare lezing die in The Irish Times is aangekondigd. In de overvolle zaal kan hij nauwelijks een zitplaats vinden. De man luistert aandachtig naar de spreker, die wit haar en een baard heeft en een lange, zwarte jas draagt. Tijdens de lezing loopt  de spreker op het podium heen en weer terwijl hij ongedwongen gebaren maakt en zijn redenatie logisch opbouwt aan de hand van Bijbelteksten. Daardoor begint de man Bijbelse waarheden te begrijpen. Zelfs zonder gebruik van geluidsapparatuur is de stem van de spreker in elke hoek van de zaal te horen en weet hij de aandacht van het publiek anderhalf uur lang vast te houden. Dan kunnen er vragen gesteld worden. De spreker wordt uitgedaagd door O’Connor en zijn vrienden, maar bekwaam verdedigt hij de boodschap aan de hand van de Bijbel. Het publiek klapt goedkeurend. Als de gemoederen bedaard zijn, gaat de man naar de broeders toe. Hij wil meer leren. Volgens ooggetuigenverslagen hebben velen de waarheid op zo’n manier leren kennen.

Toen broeder Russell in mei 1909 in New York voor zijn vierde bezoek aan boord ging van de Mauretania nam hij een stenograaf mee, broeder Huntsinger. Zo kon hij de tijd die nodig was om de oceaan over te steken, gebruiken om Watch Tower-​artikelen te dicteren. De openbare lezing in Belfast trok 450 man, van wie zo’n 100 moesten staan vanwege gebrek aan ruimte.

Bij de vijfde reis, die in de inleiding is genoemd, werd hetzelfde patroon gevolgd. In Dublin bracht O’Connor een bekende theoloog mee naar de openbare lezing. Die kreeg na afloop tot genoegen van het publiek Bijbelse antwoorden op zijn vragen. De volgende dag pakte het reisgezelschap de snelle boot naar Liverpool om daar aan boord te gaan van de beroemde Lusitania, * die naar New York voer.

Ook in 1911 hield broeder Russell tijdens zijn zesde en zevende reis aangekondigde openbare lezingen. In het voorjaar ontvingen 20 Bijbelonderzoekers in Belfast 2000 man, die naar de lezing ‘Hiernamaals’ kwamen luisteren. In Dublin kwam O’Connor opdagen met een andere predikant die vragen stelde, maar het publiek juichte de Bijbelse antwoorden toe. In de herfst van hetzelfde jaar werden andere steden bezocht, waar ook veel mensen op de openbare lezingen afkwamen. In Dublin probeerde O’Connor samen met 100 herrieschoppers de vergadering opnieuw te verstoren, maar het publiek kwam enthousiast voor de spreker op.

Hoewel in die tijd voornamelijk broeder Russell openbare lezingen hield, erkende hij dat ‘geen mens onvervangbaar is’, aangezien ‘dit geen mensenwerk is; het is Gods werk’. De aangekondigde openbare lezing — de voorloper van de openbare vergadering — was een goede gelegenheid om Bijbelse waarheden bekend te maken. Het resultaat? Via openbare lezingen werd het goede nieuws verspreid, en in verschillende steden door heel Ierland werden er gemeenten opgericht. — Uit ons archief in Groot-Brittannië.