1-2. (a) Uit welk voorbeeld blijkt dat mensen behoefte hebben aan troost en troost kunnen geven? (b) Welke wonden lopen sommige kinderen op?

MENSEN hebben een natuurlijke behoefte aan troost en een bijzonder vermogen om te troosten. Denk maar aan een kind dat bij het spelen valt en zijn knie schaaft. Huilend rent hij naar papa of mama. De ouders kunnen de wond niet genezen, maar ze kunnen hun kind wel troosten. Ze vragen misschien wat er is gebeurd, drogen zijn tranen, stellen hem gerust en doen een pleister op zijn knie. Al gauw is het kind weer vrolijk aan het spelen. En ook de wond is na een tijdje weer genezen.

² Maar soms lopen kinderen veel ergere wonden op. Ze worden seksueel misbruikt, misschien één keer maar vaak ook jarenlang. In beide gevallen kan het misbruik diepe emotionele littekens achterlaten. Hoewel de daders soms worden gepakt en gestraft, komt het ook voor dat ze aan strafvervolging ontsnappen. Maar zelfs als de dader snel wordt gepakt, hebben veel slachtoffers als volwassenen nog steeds last van de schadelijke gevolgen.

3. Wat wil Jehovah volgens 2 Korinthiërs 1:3, 4, en welke vragen gaan we bespreken?

³ Welke hulp is er beschikbaar voor een broeder of zuster die nog steeds veel emotionele pijn heeft omdat hij of zij als kind is misbruikt? (Lees 2 Korinthiërs 1:3, 4.) Jehovah wil dat zijn schapen de liefde en troost krijgen die ze nodig hebben. We gaan daarom drie vragen bespreken: (1) Hoe komt het dat iemand die als kind is misbruikt troost nodig heeft? (2) Wie kan de nodige troost geven?  (3) Hoe kun je ze op een goede manier troosten?

4-5. (a) Waarom is het belangrijk te beseffen dat kinderen anders zijn dan volwassenen? (b) Wat doet misbruik met het vermogen van een kind om anderen te vertrouwen?

⁴ Slachtoffers van kindermisbruik kunnen zelfs jaren later, als ze volwassen zijn, nog behoefte hebben aan troost. Hoe komt dat? Om dat te begrijpen, moeten we eerst beseffen dat kinderen heel anders zijn dan volwassenen. Mishandeling heeft op een kind vaak een heel andere uitwerking dan op een volwassene. Hier volgen een paar voorbeelden.

⁵ Kinderen moeten een hechte vertrouwensband opbouwen met degenen die hen opvoeden en verzorgen. Zo’n band geeft ze een gevoel van zekerheid en leert ze om anderen die van hen houden te vertrouwen (Ps. 22:9). Droevig genoeg vindt het misbruik vaak thuis plaats en zijn de daders in veel gevallen naaste familieleden of vrienden van de familie. Als op die manier het vertrouwen van een kind geschaad wordt, heeft dat kind vaak jaren later nog moeite om anderen te vertrouwen.

6. Waarom is seksueel misbruik wreed en schadelijk?

⁶ Kinderen zijn kwetsbaar en seksueel misbruik is wreed en schadelijk. Het kan heel schadelijk zijn kinderen te dwingen tot seksuele handelingen lang voordat ze fysiek, emotioneel of mentaal toe zijn aan seks binnen het huwelijk. Door het misbruik kunnen ze een totaal verwrongen kijk krijgen op seks, op zichzelf en op iedereen die vriendschap probeert op te bouwen.

7. (a) Waarom zijn kinderen makkelijk te misleiden, en hoe probeert een kindermisbruiker dat misschien te doen? (b) Welke gevolgen kunnen zulke leugens hebben?

⁷ Bij kinderen is het vermogen om te denken, te redeneren of gevaar te herkennen en vermijden nog niet volledig ontwikkeld (1 Kor. 13:11). Het is daarom heel makkelijk kinderen te misleiden. Kindermisbruikers leren kinderen gevaarlijke leugens. Bijvoorbeeld dat het hun eigen schuld is, dat het een geheim moet blijven, dat niemand hen zal geloven of helpen of dat seksuele handelingen tussen een volwassene en een kind eigenlijk normale uitingen van liefde zijn. Door zulke leugens heeft een kind soms nog jarenlang een verwrongen manier van denken en een vervormd beeld van wat waar is. Zo’n kind krijgt misschien een negatief zelfbeeld, voelt zich schuldig en vies en denkt dat hij de liefde en steun van anderen niet waard is.

8. Waarom kunnen we er zeker van zijn dat Jehovah slachtoffers troost kan geven?

⁸ Het is dus niet vreemd dat seksueel misbruik blijvende schade kan veroorzaken. Het is echt een kwaadaardig vergrijp! De omvang van kindermisbruik is een duidelijk bewijs dat we in de laatste dagen leven, een tijd waarin velen ‘geen natuurlijke genegenheid hebben’ en ‘slechte mensen en bedriegers van kwaad tot erger vervallen’ (2 Tim. 3:1-5, 13). Satans tactieken zijn echt doortrapt en het is droevig als mensen doen wat Satan wil. Maar Jehovah is veel sterker dan Satan en zijn dienaren. Hij is nooit blind voor Satans trucs. We kunnen er zeker van zijn dat Jehovah heel goed weet hoeveel pijn we ervaren. Wat een zegen dat hij ons de troost kan geven die we nodig hebben! We dienen ‘de God van alle troost, die ons troost bij  al onze beproevingen zodat wij anderen bij allerlei beproevingen kunnen troosten met de troost die wij van God krijgen’ (2 Kor. 1:3, 4). Maar wie gebruikt Jehovah om anderen te troosten?

9. Wat zal Jehovah volgens Psalm 27:10 doen voor degenen die door hun eigen familie in de steek zijn gelaten?

⁹ De behoefte aan troost kan vooral groot zijn bij personen die zijn misbruikt door iemand uit hun directe omgeving of die niet door hun ouders beschermd zijn. De psalmist David wist dat Jehovah de meest betrouwbare bron van troost is. (Lees Psalm 27:10.) David geloofde dat Jehovah degenen aanneemt die door familie zijn afgewezen. Hoe doet Jehovah dat? Hij gebruikt zijn trouwe aanbidders. Onze broeders en zusters zijn onze geestelijke familie. Jezus noemde degenen die samen met hem Jehovah aanbaden zijn broers, zussen en moeder (Matth. 12:48-50).

10. Hoe beschreef Paulus zijn werk als ouderling?

¹⁰ Laten we eens kijken hoe de gemeente als een familie kan zijn. Paulus was een hardwerkende, trouwe ouderling. Hij gaf een geweldig voorbeeld en leerde anderen onder inspiratie zelfs om hem na te volgen zoals hij Christus navolgde (1 Kor. 11:1). Merk op hoe hij zijn werk als ouderling beschreef: ‘We zijn bij jullie vriendelijk geweest, zoals een zogende moeder die haar eigen kinderen teder verzorgt’ (1 Thess. 2:7). Ook nu kunnen trouwe ouderlingen met vriendelijke, tedere woorden troost geven uit de Bijbel.

11. Waaruit blijkt dat ouderlingen niet de enigen zijn die troost kunnen bieden?

¹¹ Zijn ouderlingen de enigen die slachtoffers van misbruik troost kunnen geven? Nee. We hebben allemaal de verantwoordelijkheid elkaar te blijven troosten (1 Thess. 4:18). Rijpe zusters kunnen een grote steun zijn voor zusters die troost nodig hebben. Jehovah vergelijkt zichzelf heel passend met een moeder die haar  zoon troost (Jes. 66:13). In de Bijbel staan voorbeelden van vrouwen die troost boden aan degenen die het zwaar hadden (Job 42:11). Wat maakt het Jehovah gelukkig te zien dat christelijke vrouwen in deze tijd troost geven aan hun zusters die het emotioneel heel moeilijk hebben! In sommige gevallen kunnen ouderlingen een rijpe zuster discreet vragen om een neerslachtige zuster op die manier te helpen. *

12. Wat moet je niet doen?

¹² Natuurlijk moet je oppassen dat je je niet gaat bemoeien met dingen die een broeder of zuster liever voor zichzelf houdt (1 Thess. 4:11). Maar wat kun je doen voor degenen die behoefte hebben aan hulp en troost? Laten we eens kijken naar vijf Bijbelse manieren om troost te geven.

13. Wat deed Jehovah’s engel voor Elia, zoals in 1 Koningen 19:5-8 staat, en hoe kunnen we de engel navolgen?

¹³ Bied praktische hulp. Toen de profeet Elia op de vlucht was omdat zijn leven gevaar liep, was hij zo ontmoedigd dat hij dood wilde. Jehovah stuurde een machtige engel naar die ontmoedigde man. De engel gaf hem praktische hulp. Hij gaf Elia een warme maaltijd en spoorde hem aan wat te eten. (Lees 1 Koningen 19:5-8.) Dat verslag laat een nuttig punt uitkomen: soms bereik je heel veel met een heel eenvoudige, praktische daad van vriendelijkheid. Misschien kun je met een maaltijd, een eenvoudig geschenk of een bemoedigend kaartje liefde en aandacht voor een terneergeslagen broeder of zuster tonen. Als je het niet fijn vindt heel persoonlijke of pijnlijke onderwerpen te bespreken, kun je misschien wél dit soort praktische hulp bieden.

14. Welke les kunnen we leren van het verslag over Elia?

¹⁴ Zorg dat de bedroefde persoon zich veilig en op zijn gemak voelt. We kunnen nog een les leren van het verslag over Elia. Jehovah gaf de profeet door een wonder de hulp die hij nodig had om helemaal naar de Horeb te gaan. Op die afgelegen plek, waar Jehovah eeuwen daarvoor het verbond met zijn volk had gesloten, voelde Elia zich misschien veilig. Mogelijk dacht hij dat hij nu ruimschoots buiten het bereik was van degenen die hem iets wilden aandoen. De les? Als je slachtoffers van misbruik wilt troosten, moet je er misschien eerst voor zorgen dat ze zich veilig voelen. Ouderlingen moeten in gedachte houden dat een zuster die van streek is zich met een kop thee in een ontspannen setting bij haar thuis misschien veiliger en meer op haar gemak voelt dan in een vergaderruimte in de Koninkrijkszaal. Bij een ander is dat misschien precies andersom.

15-16. Wat houdt het in goed te luisteren?

¹⁵ Wees een goede luisteraar. De Bijbel geeft dit duidelijke advies: ‘Iedereen moet snel zijn om te luisteren, langzaam om te praten’ (Jak. 1:19). Ben jij een goede luisteraar? Misschien ben je geneigd te denken dat luisteren iets passiefs is, alsof je niets anders hoeft te doen dan stil zijn, de persoon aankijken en niets zeggen. Maar goed luisteren gaat veel verder. Toen Elia uiteindelijk zijn hart uitstortte, luisterde Jehovah echt. Jehovah merkte dat Elia bang was, zich alleen voelde en dacht dat al zijn werk voor niets was. Liefdevol pakte Jehovah elk van die zorgen aan. Hij liet  zien dat hij echt naar Elia had geluisterd (1 Kon. 19:9-11, 15-18).

¹⁶ Geef tijdens het luisteren blijk van genegenheid en medegevoel — uitingen van liefde. Hoe doe je dat? Soms kun je met een paar tactvolle, vriendelijke woorden laten merken wat je voelt. Je zou kunnen zeggen: ‘Ik vind het heel erg dat dit met je is gebeurd. Geen enkel kind mag zoiets meemaken.’ Misschien kun je een of twee vragen stellen om na te gaan of je begrijpt wat hij of zij zegt. Bijvoorbeeld: ‘Wat bedoel je precies?’ Of: ‘Dus als ik het goed begrijp (...). Klopt dat?’ Met zulke vriendelijke woorden kun je de persoon ervan verzekeren dat je echt luistert en hem of haar probeert te begrijpen (1 Kor. 13:4, 7).

17. Waarom moeten we geduldig zijn en ‘langzaam om te praten’?

¹⁷ Let erop dat je ‘langzaam om te praten’ bent. Val iemand niet in de rede om advies te geven of zijn manier van denken te corrigeren. En wees geduldig! Toen Elia zijn hart uitstortte voor Jehovah, drukte hij zich krachtig uit om zijn angst te verwoorden. Nadat Jehovah zijn geloof had versterkt, gebruikte Elia precies dezelfde woorden om nog eens zijn hart te luchten (1 Kon. 19:9, 10, 13, 14). De les? Soms moeten personen die het moeilijk hebben meer dan één keer hun hart luchten. Luister dan geduldig, net als Jehovah. Probeer niet met oplossingen te komen, maar toon medegevoel en genegenheid (1 Petr. 3:8).

18. Wat kun je doen om je gebeden vertroostend te maken, en waarom is dat belangrijk?

¹⁸ Bid vurig met degene die het zwaar heeft. Personen die heel erg down zijn, kunnen het moeilijk vinden om te bidden. Misschien voelen ze zich onwaardig om Jehovah te naderen. Je zou zulke personen troost kunnen geven door samen met hen te bidden, waarbij je hun naam gebruikt. Je kunt tegen Jehovah zeggen hoeveel jij en de gemeente om hen geven.  En je kunt Jehovah vragen om zijn kostbare schapen te kalmeren en troosten. Dat soort gebeden kan bijzonder vertroostend zijn (Jak. 5:16).

19. Hoe kun je je erop voorbereiden iemand te troosten?

¹⁹ Kies woorden die genezen en vertroosten. Denk na voordat je iets zegt. Ondoordachte woorden kunnen kwetsen, vriendelijke woorden kunnen genezen (Spr. 12:18). Vraag Jehovah dus in gebed om je te helpen vriendelijke, vertroostende, kalmerende woorden te vinden. Bedenk dat geen woorden zo krachtig zijn als Jehovah’s eigen uitspraken in de Bijbel (Hebr. 4:12).

20. Wat zijn sommigen door nare ervaringen gaan geloven, en waar moeten we ze aan herinneren?

²⁰ Sommigen die misbruikt zijn voelen zich vies of waardeloos. Ze zijn ervan overtuigd dat niemand van hen houdt of van hen kan houden. Wat een vreselijke leugen! Gebruik dus de Bijbel om ze te herinneren aan hun echte waarde in Jehovah’s ogen. (Zie het kader ‘ Troost uit de Bijbel’.) Bedenk hoe een engel vriendelijk de profeet Daniël sterkte toen die zich zwak en down voelde. Jehovah wilde dat Daniël wist hoe geliefd hij was (Dan. 10:2, 11, 19). Ook onze gekwetste broeders en zusters zijn heel geliefd bij Jehovah!

21. Wat zal er gebeuren met alle berouwloze kwaaddoeners, maar wat moeten wij ondertussen doen?

²¹ Als je anderen troost, herinner je ze aan Jehovah’s liefde. En vergeet niet dat Jehovah ook een God van gerechtigheid is. Misbruik is nooit echt geheim. Jehovah ziet alles en zal niet toelaten dat berouwloze kwaaddoeners onbestraft blijven (Num. 14:18). Laten we ondertussen doen wat we kunnen om de slachtoffers van misbruik te laten merken dat we van hen houden. Wat is het bovendien een vertroostende gedachte dat Jehovah iedereen die door Satan en zijn wereld is misbruikt definitief zal genezen! Binnenkort zal er niet meer aan die pijnlijke dingen worden gedacht, ze zullen nooit meer in het hart opkomen (Jes. 65:17).