1. Welke geruststellende les leerde Jehovah Abraham?

 HET was een gesprek dat Abraham nooit zou vergeten. Via een engel had Jehovah gezegd dat hij de steden Sodom en Gomorra zou vernietigen. Maar dat zat die trouwe man dwars. Hij vroeg: ‘Gaat u echt de goede mensen samen met de slechte mensen vernietigen? (...) Zal de Rechter van de hele aarde niet doen wat rechtvaardig is?’ Jehovah leerde zijn geliefde vriend geduldig een les die ons allemaal geruststelt: hij zal rechtvaardige mensen nooit vernietigen (Gen. 18:23-33).

2. Waarom kunnen we er zeker van zijn dat Jehovah’s oordelen rechtvaardig en barmhartig zijn?

² Hoe weten we dat Jehovah’s oordelen rechtvaardig en barmhartig zijn? Omdat we weten dat ‘Jehovah ziet wat er in het hart is’ (1 Sam. 16:7). In feite kent hij ‘het hart van elk mens’ (1 Kon. 8:39; 1 Kron. 28:9). Dat is een bijzondere waarheid. Jehovah’s oordelen gaan ons begrip oneindig ver te boven. Paulus zei onder inspiratie over Jehovah: ‘Hoe ondoorgrondelijk zijn zijn oordelen!’ (Rom. 11:33)

3-4. Wat kunnen we ons afvragen, en waar gaan we in dit artikel bij stilstaan? (Johannes 5:28, 29)

³ Hoewel we weten dat Jehovah altijd doet wat rechtvaardig is, kunnen we soms net zulke vragen hebben als Abraham. Je kunt je bijvoorbeeld afvragen: Is er nog hoop voor mensen die net als de inwoners van Sodom en Gomorra zijn geoordeeld? Zouden sommigen van hen misschien worden opgewekt in de opstanding van ‘de onrechtvaardigen’? (Hand. 24:15)

⁴ Laten we eens kijken wat we weten over de opstanding.  Recent is ons begrip van de ‘opstanding voor leven’ en de ‘opstanding voor oordeel’ verduidelijkt. a (Lees Johannes 5:28, 29.) Deze verduidelijking heeft geleid tot verdere aanpassingen, die in dit artikel en in het volgende aan bod komen. We gaan eerst bekijken wat we niet weten over Jehovah’s rechtvaardige oordelen en dan wat we wel weten.

WAT WE NIET WETEN

5. Wat is in het verleden in onze publicaties gezegd over de mensen die in Sodom en Gomorra omkwamen?

⁵ In het verleden is in onze publicaties uiteengezet wat er gebeurt met onrechtvaardige mensen die Jehovah oordeelt. Er werd gezegd dat er voor mensen als die in Sodom en Gomorra geen hoop is op een opstanding. Maar na gebedsvolle studie is duidelijk geworden dat we dat niet met zekerheid kunnen zeggen. Waarom niet?

6. Wat zijn enkele voorbeelden van oordelen die Jehovah aan onrechtvaardige mensen voltrok, maar wat weten we niet?

⁶ Er zijn meerdere verslagen in de Bijbel over onrechtvaardige mensen die door Jehovah werden geoordeeld. Denk maar aan het onbekend aantal mensen dat in de vloed omkwam, aan de zeven volken in het beloofde land die Jehovah’s volk moest vernietigen of aan de 185.000 Assyrische soldaten die een engel in één nacht doodde (Gen. 7:23; Deut. 7:1-3; Jes. 37:36, 37). Maakt de Bijbel in die gevallen duidelijk dat Jehovah ze allemaal tot eeuwige vernietiging veroordeelde, zonder hoop op een opstanding? Nee. Waarom kunnen we dat zeggen?

7. Wat weten we niet over de mensen die in de vloed en bij de verovering van Kanaän omkwamen? (Zie de afbeelding.)

⁷ In de genoemde voorbeelden weten we niet van elk individu wat Jehovah’s oordeel was. We weten ook niet of iedereen die omkwam de kans heeft gehad om meer over Jehovah te leren en berouw te hebben. De Bijbel laat wel zien dat Noach in de tijd van de vloed ‘een prediker van rechtvaardigheid’ was (2 Petr. 2:5). Maar er staat niet dat hij tijdens het bouwen van de kolossale ark ook heeft geprobeerd tot elke persoon op aarde te prediken. Hetzelfde geldt voor de volken van Kanaän. We weten niet of al die slechte mensen de kans hebben gehad meer over Jehovah te leren en hun gedrag te veranderen.

8. Wat weten we niet over de mensen in Sodom en Gomorra?

⁸ Hoe zit het met de mensen in Sodom en Gomorra? De rechtvaardige Lot woonde in hun midden. Maar weten we dat Lot tot iedereen heeft gepredikt? Nee. Het waren allemaal slechte mensen, maar zat er niemand tussen die gewoon niet beter wist? Een grote groep mannen in die stad probeerde de gasten van Lot te verkrachten. Volgens de Bijbel bestond die groep uit ‘jong en oud’ (Gen. 19:4; 2 Petr. 2:7). Weten we echt dat de barmhartige God, Jehovah, elk van hen ter dood veroordeelde zonder hoop op een opstanding? Het is waar dat er nog geen tien rechtvaardigen in die stad waren (Gen. 18:32). Ze waren dus onrechtvaardig en Jehovah heeft ze terecht verantwoordelijk gesteld voor hun daden. Kunnen we dan met zekerheid zeggen dat geen van hen zal opstaan in de opstanding van ‘de onrechtvaardigen’? Nee!

9. Wat weten we niet over Salomo?

 ⁹ We lezen in de Bijbel ook over rechtvaardige mensen die onrechtvaardig werden. Koning Salomo is daar een voorbeeld van. Hij kende Jehovah, wist hoe hij aanbeden wilde worden en was door hem rijk gezegend. Maar later ging hij valse goden aanbidden. Zijn zonden maakten Jehovah woedend en de gevolgen ervan werkten eeuwen later nog door. Volgens de Bijbel ‘ging Salomo rusten bij zijn voorvaders’, onder wie trouwe mannen als koning David (1 Kon. 11:5-9, 43; 2 Kon. 23:13). Maar is het gebruik van die uitdrukking over zijn begrafenis een garantie dat hij zal worden opgewekt? Dat zegt de Bijbel niet. Sommigen redeneren misschien: ‘Wie gestorven is, is van zijn zonde vrijgesproken’ (Rom. 6:7). Hoewel dat waar is, betekent het niet dat iedereen die gestorven is wordt opgewekt, alsof je dan recht hebt op een nieuw leven. De opstanding is een geschenk van onze liefdevolle God. Hij geeft het aan degenen die hij de kans wil bieden hem voor altijd te dienen (Job 14:13, 14; Joh. 6:44). Zal Salomo dat geschenk ontvangen? Jehovah weet het, wij niet. Wat we wel weten is dat Jehovah zal doen wat rechtvaardig is.

WAT WE WEL WETEN

10. Hoe denkt Jehovah over het vernietigen van mensen? (Ezechiël 33:11) (Zie ook de afbeelding.)

¹⁰ Lees Ezechiël 33:11. Jehovah laat ons vriendelijk weten wat zijn gevoel is bij het oordelen van mensen. Petrus gaf onder inspiratie dezelfde gedachte weer als Ezechiël toen hij zei: ‘Jehovah (...) wil niet dat er iemand vernietigd wordt’ (2 Petr. 3:9). Die waarheid is heel geruststellend. We weten dat Jehovah niet zomaar mensen voorgoed zal vernietigen. Hij is heel barmhartig en toont genade wanneer dat maar mogelijk is.

11. Wie worden niet opgewekt, en hoe weten we dat?

¹¹ Wat weten we over de mensen die niet worden opgewekt? In de Bijbel staan maar een paar voorbeelden. b Jezus gaf aan dat Judas Iskariot niet zal worden opgewekt (Mark. 14:21; zie ook Johannes 17:12 en de aantekening). Judas werkte willens en wetens Jehovah en zijn Zoon tegen. (Zie Markus 3:29 en de aantekeningen.) Zo gaf Jezus ook aan dat sommige religieuze leiders die hem hadden tegengewerkt zouden sterven zonder hoop op een opstanding (Matth. 23:33; zie Johannes 19:11 en de aantekening bij ‘degene’). En Paulus waarschuwde dat afvalligen die geen berouw hebben niet worden opgewekt (Hebr. 6:4-8; 10:29).

12. Wat weten we over Jehovah’s barmhartigheid? Geef voorbeelden.

¹² Hoe heeft Jehovah aan de andere kant laten zien dat ‘hij niet wil dat er iemand vernietigd wordt’? Denk eens aan de keren dat hij barmhartig was voor personen die ernstig zondigden. Koning David bijvoorbeeld beging een aantal ernstige zonden, waaronder overspel en moord. Maar hij had berouw en daarom vergaf Jehovah hem barmhartig (2 Sam. 12:1-13). Koning Manasse deed een groot deel van zijn leven vreselijke dingen. Maar zelfs in dat extreme geval reageerde Jehovah welwillend op het berouw. Hij vond een basis om hem barmhartig te vergeven (2 Kron. 33:9-16). Die voorbeelden laten zien dat Jehovah barmhartig is zodra hij ziet dat  daar een basis voor is. Hij zal zulke personen weer tot leven wekken omdat ze beseften dat ze vreselijke zonden hadden begaan en berouw toonden.

13. (a) Waarom was Jehovah barmhartig voor de Ninevieten? (b) Wat zei Jezus later over de Ninevieten?

¹³ We weten ook dat Jehovah barmhartig was voor de Ninevieten. Hij had tegen Jona gezegd: ‘Hun slechtheid is onder mijn aandacht gekomen.’ Maar toen ze berouw hadden van hun zonden, vergaf Jehovah ze vriendelijk. Hij was veel barmhartiger dan Jona. Toen Jona kwaad was, moest Jehovah hem eraan herinneren dat die Ninevieten ‘niet eens het verschil tussen goed en fout’ wisten (Jona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11). Later gebruikte Jezus dat voorbeeld om anderen over Jehovah’s rechtvaardigheid en barmhartigheid te leren. Jezus zei dat de berouwvolle Ninevieten ‘in het oordeel’ zouden ‘opstaan’ (Matth. 12:41).

14. Wat zal de ‘opstanding voor oordeel’ betekenen voor de Ninevieten?

¹⁴ Wat is het ‘oordeel’ waarin de Ninevieten zouden ‘opstaan’? Jezus zei dat er een toekomstige ‘opstanding voor oordeel’ zou zijn (Joh. 5:29). Hij had het over de opstanding van ‘zowel de rechtvaardigen als de onrechtvaardigen’ tijdens zijn duizendjarige regering (Hand. 24:15). Voor de onrechtvaardigen zal dat een ‘opstanding voor oordeel’ zijn. Dat betekent dat Jehovah en Jezus hun gedrag zullen beoordelen en zullen evalueren hoe ze reageren op het onderwijs dat ze krijgen. Als een Nineviet die is opgewekt weigert zich bij de zuivere aanbidding aan te sluiten, zal zijn vonnis een veroordeling zijn (Jes. 65:20). Maar het oordeel zal positief zijn voor iedereen die ervoor kiest Jehovah trouw te aanbidden. Zij krijgen het vooruitzicht eeuwig te leven (Dan. 12:2).

15. (a) Waarom kunnen we beter niet zeggen dat er van de mensen uit Sodom en Gomorra niemand zal worden opgewekt? (b) Hoe moeten we de woorden in Judas 7 begrijpen? (Zie het kader ‘ Wat bedoelde Judas?’)

¹⁵ Toen Jezus het over de mensen in Sodom en Gomorra had, zei hij dat het hun op ‘de Oordeelsdag’ beter zou vergaan dan de mensen die hem en zijn onderwijs  verwierpen (Matth. 10:14, 15; 11:23, 24; Luk. 10:12). Wat bedoelde hij daarmee? Je zou kunnen denken dat Jezus een hyperbool gebruikte en overdreef. Maar dat lijkt hier net zomin het geval te zijn als toen hij over de Ninevieten sprak. c Het lijkt er eerder op dat zijn woorden letterlijk waren bedoeld. In beide gevallen doelde hij ongetwijfeld op dezelfde ‘Oordeelsdag’. Net als de Ninevieten hadden de mensen in Sodom en Gomorra slechte dingen gedaan. Maar de Ninevieten hadden de kans gekregen om berouw te tonen. En denk aan wat Jezus over de ‘opstanding voor oordeel’ zei. Die zou zijn voor ‘wie walgelijke dingen hebben gedaan’ (Joh. 5:29). Het lijkt er dus op dat er misschien nog hoop is voor de mensen uit Sodom en Gomorra. Het is mogelijk dat op zijn minst sommigen van hen worden opgewekt en dat wij de kans krijgen ze over Jehovah en Jezus Christus te onderwijzen.

16. Op basis waarvan beslist Jehovah wie hij zal opwekken? (Jeremia 17:10)

¹⁶ Lees Jeremia 17:10. We lezen in dit vers een samenvatting van wat we wel weten: Jehovah is iemand die altijd ‘het hart doorzoekt’ en ‘de diepste gedachten onderzoekt’. In de toekomstige opstanding zal hij, zoals hij altijd doet, ‘iedereen geven wat hij verdient op basis van zijn gedrag’. Jehovah zal waar nodig streng zijn maar waar mogelijk barmhartig. Ga er dus nooit van uit dat iemand geen hoop op een opstanding heeft zolang je niet zeker weet dat dat het geval is!

‘DE RECHTER VAN DE HELE AARDE’ ZAL ‘DOEN WAT RECHTVAARDIG IS’

17. Wat gaat er gebeuren met mensen die zijn gestorven?

¹⁷ Sinds Adam en Eva zich bij Satan aansloten in de opstand tegen Jehovah zijn miljarden mensen gestorven. De dood is een vijand die een enorme oogst heeft binnengehaald (1 Kor. 15:26). Wat ligt er voor al die mensen in het verschiet? Een beperkt aantal trouwe volgelingen  van Christus, in totaal 144.000, wordt opgewekt tot onsterfelijk leven in de hemel (Openb. 14:1). Een groot aantal trouwe mannen en vrouwen die van Jehovah hielden, zal met de opstanding van ‘de rechtvaardigen’ tot leven komen. Zij zullen voor eeuwig op aarde leven als ze tijdens Christus’ regering van duizend jaar en de laatste toets rechtvaardig blijven (Dan. 12:13; Hebr. 12:1). Daarnaast zullen tijdens het Millennium ‘de onrechtvaardigen’ — met inbegrip van degenen die Jehovah nooit hebben gediend of zelfs ‘walgelijke dingen hebben gedaan’ — de kans krijgen hun gedrag te veranderen en Jehovah te aanbidden (Luk. 23:42, 43). Maar er zijn ook mensen die zo slecht waren, zo hardnekkig in hun verzet tegen Jehovah en zijn doelen, dat hij heeft besloten ze niet tot leven te wekken (Luk. 12:4, 5).

18-19. (a) Waarom kunnen we vertrouwen hebben in Jehovah’s oordelen? (Jesaja 55:8, 9) (b) Waar gaat het volgende artikel over?

¹⁸ Zijn er goede redenen voor vertrouwen in al Jehovah’s oordelen, zowel de gunstige als de ongunstige? Ja! Zoals Abraham goed begreep, is Jehovah de volmaakte, alwijze, barmhartige ‘Rechter van de hele aarde’. Hij heeft zijn Zoon opgeleid en hem de verantwoordelijkheid gegeven iedereen te oordelen (Joh. 5:22). Zowel de Vader als de Zoon kan van elk mens het hart lezen (Matth. 9:4). Ze zullen dus altijd ‘doen wat rechtvaardig is’!

¹⁹ Wees dus vastbesloten te vertrouwen op Jehovah en al zijn beslissingen. Besef dat mensen niet bevoegd zijn om te oordelen, maar hij wel! (Lees Jesaja 55:8, 9.) Laat vol vertrouwen al het oordelen over aan Jehovah en aan zijn Zoon, de Koning die de rechtvaardigheid en barmhartigheid van zijn Vader perfect weerspiegelt (Jes. 11:3, 4). Maar wat kunnen we zeggen over de oordelen van Jehovah in de tijd van de grote verdrukking? Wat weten we niet? En wat weten we wel? Die vragen komen aan bod in het volgende artikel.