1, 2. (a) Hoe zou het leven zijn als we geen Bijbel hadden? (b) Hoe kunnen we het meeste voordeel hebben van Gods Woord?

KUN je je een leven voorstellen zonder de Bijbel? Je zou geen betrouwbare adviezen voor het dagelijks leven hebben. Je zou geen echte antwoorden hebben op vragen over God, het leven en de toekomst. En je zou niets weten over wat Jehovah in het verleden voor de mensheid heeft gedaan.

² Gelukkig heeft Jehovah voorzien in zijn Woord, de Bijbel. En hij heeft de garantie gegeven dat de boodschap erin voor eeuwig blijft. De apostel Petrus citeerde Jesaja 40:8. Dit vers verwijst niet specifiek naar de Bijbel zoals wij die kennen, maar kan wel op de boodschap van de Bijbel toegepast worden. (Lees 1 Petrus 1:24, 25.) We kunnen natuurlijk het meeste voordeel van de Bijbel hebben als we die kunnen lezen in een taal die we goed begrijpen. Lang geleden werd dit al ingezien door mensen die van Gods Woord hielden. Door de eeuwen heen zijn er altijd oprechte personen geweest die zich hebben ingezet voor het vertalen en verspreiden van de Bijbel, ondanks tegenstand en moeilijkheden. Hun verlangen om dat te doen, was in lijn met Gods wil dat ‘alle soorten mensen  worden gered en nauwkeurige kennis van de waarheid krijgen’ (1 Tim. 2:3, 4).

3. Wat gaan we in dit artikel bespreken? (Zie beginplaatje.)

³ In dit artikel gaan we bespreken hoe Gods Woord is blijven bestaan ondanks (1) veranderingen in de taal, (2) politieke ontwikkelingen die invloed hadden op de lingua franca, of algemene omgangstaal, en (3) tegenstand. Wat hebben we aan zo’n bespreking? We zullen meer waardering krijgen voor Gods Woord en meer liefde voor de Auteur ervan. Hij heeft de Bijbel gegeven tot ons voordeel (Micha 4:2; Rom. 15:4).

4. (a) Welke veranderingen ondergaat een taal na verloop van tijd? (b) Waaraan is te zien dat God niet partijdig is, en wat vind je daarvan?

⁴ Talen veranderen in de loop van de tijd. Woorden en uitdrukkingen kunnen uiteindelijk een heel andere betekenis krijgen. Misschien kun je voorbeelden bedenken van veranderingen in jouw taal. Hetzelfde geldt voor het Hebreeuws en Grieks, de talen waarin het grootste deel van de Bijbel geschreven is. Het Hebreeuws en Grieks van nu verschillen nogal van het Hebreeuws en Grieks van de Bijbel. Daarom moet bijna iedereen die Gods Woord wil begrijpen een vertaling ervan lezen — zelfs degenen die modern Hebreeuws en Grieks kennen. Sommigen zeggen dat je het oude Hebreeuws en Grieks moet leren zodat je de Bijbel in de oorspronkelijke talen kunt lezen. Maar daar hebben ze misschien niet zo veel aan als ze denken. * Gelukkig is de Bijbel nu geheel of gedeeltelijk in meer dan 3200 talen vertaald. Het is duidelijk dat Jehovah wil dat mensen van ‘alle landen, stammen, talen en volken’ de mogelijkheid krijgen om voordeel te hebben van zijn Woord. (Lees Openbaring 14:6.) Ga je daardoor niet nog meer van onze liefdevolle en onpartijdige God houden? — Hand. 10:34.

5. Welke impact had de Statenvertaling?

⁵ Ook de talen waarin de Bijbel is vertaald, zijn in de loop van de tijd veranderd. Een Bijbelvertaling die aanvankelijk heel begrijpelijk was, is misschien nu niet meer zo duidelijk. Een voorbeeld hiervan is de Statenvertaling, die voor het eerst in 1637 werd uitgegeven. Die vertaling werd een van de populairste Nederlandse Bijbels en zou een enorme invloed hebben op de Nederlandse taal. * Maar deze vertaling gebruikt de naam Jehovah slechts een paar keer, in kanttekeningen. Waar in de Hebreeuwse Geschriften oorspronkelijk Gods naam voorkwam, wordt het woord HEERE (in hoofdletters) gebruikt. Ook wordt bij sommige verzen in de christelijke Griekse Geschriften in een kanttekening gezegd dat Heere een weergave is van Jehovah’s naam. Zo erkent de Statenvertaling dat Gods naam in het zogenaamde Nieuwe Testament thuishoort.

6. Waarom ben je dankbaar voor de Nieuwewereldvertaling?

⁶ Het taalgebruik van de Statenvertaling is in de loop van de eeuwen echter verouderd. Hetzelfde geldt voor oudere Bijbelvertalingen in andere talen. Ben je daarom niet dankbaar voor de Nieuwewereldvertaling? Deze vertaling  is geheel of gedeeltelijk beschikbaar in meer dan 150 talen — voor een groot deel van de wereldbevolking dus. Door het duidelijke taalgebruik kan de boodschap van Gods Woord ons hart raken (Ps. 119:97). Bovendien heeft de Nieuwewereldvertaling Gods naam zijn rechtmatige plaats in de Bijbel teruggegeven.

7, 8. (a) Hoe kwam het dat veel Joden in de derde eeuw v.Chr. de Hebreeuwse Geschriften niet konden begrijpen? (b) Wat is de Septuaginta?

⁷ Politieke ontwikkelingen zijn soms bepalend geweest voor welke taal de lingua franca, of algemene omgangstaal, was. Hoe heeft Jehovah voorkomen dat zijn Woord door zulke ontwikkelingen onduidelijk werd voor mensen? Laten we eens een voorbeeld bekijken. De eerste 39 Bijbelboeken zijn geschreven door Israëlieten, of Joden. Aan dat volk waren in eerste instantie ‘de heilige uitspraken van God’ toevertrouwd (Rom. 3:1, 2). Maar tegen de derde eeuw v.Chr. werd het Hebreeuws door veel Joden niet meer begrepen. Hoe kwam dat? Alexander de Grote had met zijn veroveringen een enorm rijk opgebouwd (Dan. 8:5-7, 20, 21). Naarmate dat Griekse Rijk groter werd, gingen steeds meer onderdanen ervan Grieks spreken, onder wie ook de Joden die over een groot gebied verspreid waren. Omdat Grieks de omgangstaal werd van veel Joden, werd het moeilijker voor ze om de Hebreeuwse Geschriften te begrijpen. Wat was de oplossing?

⁸ Halverwege de derde eeuw v.Chr. werden de eerste vijf boeken van de Bijbel vanuit het Hebreeuws in het Grieks vertaald. De rest van de Hebreeuwse Geschriften werd in de tweede eeuw v.Chr. vertaald. De complete vertaling kwam bekend te staan als de Griekse Septuaginta. Het is de oudste bekende vertaling van de volledige Hebreeuwse Geschriften.

9. (a) Welke impact hadden de Septuaginta en andere vroege vertalingen op mensen die Gods Woord lazen? (b) Wat is jouw favoriete deel van de Hebreeuwse Geschriften?

⁹ Dankzij de Septuaginta konden Griekssprekende Joden en anderen de Hebreeuwse Geschriften lezen. Stel je eens voor hoe geweldig het voor hen moet zijn geweest om Gods Woord te lezen of te horen in hun eigen taal! Na verloop van tijd werd de Bijbel geheel of gedeeltelijk ook in andere talen vertaald, zoals Syrisch, Gotisch en Latijn. Steeds meer mensen konden Gods Woord lezen in een taal die ze begrepen. Velen zullen op een gegeven moment een favoriet Bijbelgedeelte hebben gehad, net als wij in deze tijd. (Lees Psalm 119:162-165.) Ondanks veranderingen wat betreft de algemene omgangstaal is Gods Woord niet verloren gegaan.

10. Hoe kwam het dat de meeste mensen in de tijd van John Wyclif geen bijbel hadden?

¹⁰ Door de jaren heen hebben machtige leiders geprobeerd te voorkomen dat het gewone volk de Bijbel las. Maar oprechte mensen hebben zulke tegenstand getrotseerd. Neem John Wyclif, een theoloog uit de 14de eeuw. Hij vond dat iedereen voordeel moest kunnen trekken van Gods Woord. Maar in zijn tijd kon het gewone volk in Engeland nauwelijks over een bijbel beschikken. Hoe kwam dat? Eén reden was dat de meeste mensen geen bijbel konden betalen. Bijbels  waren handgeschreven en enorm duur om te produceren. Bovendien was de meerderheid analfabeet. In de kerk konden ze natuurlijk gedeelten uit de Bijbel horen voorlezen. Maar het is niet waarschijnlijk dat ze daar iets van begrepen. De officiële kerkbijbel (de Vulgaat) was namelijk in het Latijn. Die taal werd in de middeleeuwen door het gewone volk niet meer gesproken. Hoe konden ze dan toch kostbare Bijbelse juweeltjes gaan begrijpen? — Spr. 2:1-5.

11. Wat was de impact van Wyclifs vertaling van de Bijbel?

¹¹ In 1382 werd de Engelse Bijbelvertaling van Wyclif uitgegeven. Al gauw werd die vertaling populair onder Wyclifs aanhangers. Rondtrekkende predikers, die bekendstonden als de lollarden, wilden dat Gods Woord doordrong tot het hart en de geest van gewone mensen. De lollarden reisden te voet door heel Engeland. Vaak lazen ze mensen gedeelten uit de vertaling van Wyclif voor en lieten ze handgeschreven exemplaren achter. Hun inzet bracht een ommekeer: veel mensen kregen opnieuw belangstelling voor Gods Woord.

12. Hoe reageerde de geestelijkheid op Wyclif en zijn aanhangers?

¹² Hoe reageerde de geestelijkheid? Ze haatten Wyclif, zijn vertaling en zijn aanhangers. De religieuze leiders vervolgden de lollarden. Ze spoorden zo veel mogelijk exemplaren van Wyclifs vertaling op en vernietigden die. Wyclif werd zelfs tot ketter verklaard nadat hij al gestorven was. Het was natuurlijk niet mogelijk om iemand die dood was te straffen. Maar de geestelijken groeven Wyclifs botten op, verbrandden die en gooiden zijn as in de rivier de Swift. Toch kon de kerk niet voorkomen dat veel mensen Gods Woord wilden lezen en begrijpen. In de eeuwen die volgden begonnen velen in Europa en andere delen van de wereld zich in te zetten voor de vertaling en verspreiding van de Bijbel, tot voordeel van het gewone volk.

13. Waarvan zijn we overtuigd, en welk effect heeft dat op ons geloof?

¹³ De Bijbel is door God geïnspireerd. Toch betekent dat niet dat God  vertalingen als de Septuaginta, Wyclifs Bijbel of de Statenvertaling rechtstreeks geïnspireerd heeft. Maar als we de geschiedenis van deze en veel andere vertalingen nagaan, weten we één ding zeker: Gods Woord is blijven bestaan, zoals hij heeft beloofd. Versterkt dat niet je geloof dat alle andere beloften van Jehovah ook zullen uitkomen? — Joz. 23:14.

14. Hoe vergroot de Bijbel onze liefde voor Jehovah?

¹⁴ Als we zien hoe de Bijbel door de jaren heen is blijven bestaan, versterkt dat niet alleen ons geloof, maar vergroot dat ook onze liefde voor Jehovah. * Waarom heeft hij in zijn Woord voorzien? En waarom garandeerde hij dat de Bijbel zou blijven bestaan? Omdat hij van ons houdt en ons wil leren wat goed voor ons is. (Lees Jesaja 48:17, 18.) Het is dan ook passend dat we Jehovah’s liefde beantwoorden door van hem te houden en door zijn geboden te gehoorzamen (1 Joh. 4:19; 5:3).

15. Wat gaan we in het volgende artikel bespreken?

¹⁵ Als je van Gods Woord houdt, wil je er natuurlijk volledig voordeel van trekken. Hoe kun je het meest uit Bijbellezen halen? Hoe kun je in de velddienst de aandacht van mensen op de Bijbel vestigen? Hoe kun je de Bijbel centraal stellen in je onderwijs vanaf het podium? Dat gaan we in het volgende artikel bespreken.