De invloed van het oude koninkrijk Lydië op ons in deze tijd

ALS u nog nooit van het oude koninkrijk Lydië hebt gehoord, zal het u misschien verbazen te lezen dat een ontdekking die daar werd gedaan, de manier waarop de wereld zaken doet heeft veranderd. Ook Bijbellezers zullen zich er misschien over verbazen dat een Lydische uitvinding licht werpt op een raadselachtige Bijbelprofetie. Wat hebben de Lydiërs dan ontdekt? Voordat we hier een antwoord op geven, zal het interessant zijn wat meer te weten te komen over dit bijna vergeten rijk.

 De koningen van Lydië regeerden vanuit hun hoofdstad Sardes, in het westelijke deel van wat toen Klein-Azië werd genoemd maar nu Turkije heet. Croesus, de laatste koning van Lydië, vergaarde een fabelachtige rijkdom, maar rond 546 voor onze jaartelling verloor hij zijn rijk aan Cyrus de Grote van Perzië, dezelfde Cyrus die enkele jaren later het Babylonische Rijk veroverde.

De innovatieve zakenlieden van Lydië waren naar verluidt de eersten die munten gebruikten. Goud en zilver werden al lang als geld gebruikt, maar omdat gouden staven en ringen niet allemaal even groot waren, moesten mensen het geld bij elke transactie afwegen. In Israël bijvoorbeeld kocht de profeet Jeremia een stuk land en schreef: „Ik woog hem voorts het geld af, zeven sikkelen en tien zilverstukken.” — Jeremia 32:9.

In Lydië ontdekten tijdgenoten van Jeremia iets om de handel te vereenvoudigen: het gebruik van munten waarvan het standaardgewicht werd gegarandeerd door een officieel stempel op elke munt. De eerste Lydische munten werden gemaakt van een in de natuur voorkomende legering van goud en zilver die elektrum wordt genoemd. Toen Croesus koning werd, verving hij deze door munten die uit vrijwel zuiver zilver of zuiver goud bestonden. De Lydiërs bedachten een geldstelsel waarin twaalf zilveren munten evenveel waarde hadden als één gouden munt. Maar het systeem werd bedreigd door valse munten die gemaakt waren van een mengsel van goud en inferieure metalen. Handelaars hadden behoefte aan een makkelijke manier om de zuiverheid van goud te testen.

De Lydiërs ontdekten dat een bepaalde plaatselijke zwarte steen (lydiet of Lydische steen) de oplossing bood voor hun probleem. Als een munt over deze platte, enigszins ruwe steen gewreven wordt, laat hij een streep achter. Door de kleur van de streep te vergelijken met die van toetsnaalden met een bekend goudgehalte, wordt de hoeveelheid goud in de munt onthuld. Dankzij deze ontdekking, de toetssteenmethode, werd een betrouwbaar muntstelsel mogelijk. Maar hoe helpt de kennis van toetsstenen ons om de Bijbel beter te begrijpen?

Figuurlijke toetsstenen in de Bijbel

Toen het testen van goud met een toetssteen onder handelaars een algemeen gebruik werd, kreeg het woord voor toetssteen de betekenis van een methode om iets te toetsen. In het Grieks, de taal waarin een deel van de Bijbel werd geschreven, werd het woord ook gebruikt voor het pijnigen van mensen die onder foltering werden verhoord.

Omdat gevangenbewaarders degenen waren die gevangenen folterden, werd het woord dat van toetssteen werd afgeleid, ook op gevangenbewaarders toegepast. Zo staat in de Bijbel Jezus’ illustratie opgetekend waarin een ondankbare slaaf werd uitgeleverd aan „de gevangenbewaarders” of, zoals een andere vertaling het weergeeft, „de folteraars” (Mattheüs 18:34; NBG-vertaling 1951). The International Standard Bible Encyclopaedia zegt over deze tekst: „Waarschijnlijk werd de gevangenschap op zichzelf als ’pijniging’ (wat ze ongetwijfeld was) beschouwd, en de ’folteraars’ waren dan niets anders dan gevangenbewaarders.” Dat is een hulp om een intrigerende Bijbeltekst te verklaren.

Een raadsel opgelost

Oprechte Bijbellezers hebben zich vaak afgevraagd wat er uiteindelijk met Satan zal gebeuren.  De Bijbel zegt: „De Duivel . . . werd in het meer van vuur en zwavel geslingerd, waar zowel het wilde beest als de valse profeet reeds waren; en zij zullen dag en nacht gepijnigd worden tot in alle eeuwigheid” (Openbaring 20:10). We kunnen met zekerheid zeggen dat het in strijd is met Jehovah’s liefde en gerechtigheid om iemand eeuwig te pijnigen (Jeremia 7:31). Bovendien is eeuwig leven volgens de Bijbel een gave, en geen straf (Romeinen 6:23). Het is dus duidelijk dat Openbaring 20:10 in symbolische taal geschreven is. Het wilde beest en het meer van vuur zijn figuurlijk (Openbaring 13:2; 20:14). Is de pijniging ook figuurlijk? Wat zou deze uitdrukking kunnen betekenen?

Zoals we hebben gezien, is het Griekse woord voor pijniging afgeleid van het woord voor toetssteen en kan het de pijniging van gevangenschap betekenen. Dat Satan eeuwig gepijnigd wordt, kan dus betekenen dat hij voor altijd opgesloten wordt in de best bewaakte gevangenis: de dood.

De toetssteen uit Lydië werpt licht op nog een aspect van Satans eeuwige ’pijniging’ dat in overeenstemming is met Gods liefde. In sommige talen is een toetssteen een norm waaraan dingen worden getoetst. In een Nederlands woordenboek wordt toetssteen gedefinieerd als een „middel om de echtheid, waarde en dergelijke van iets vast te stellen” (Grote Van Dale). Zo duidt Satans eeuwige ’pijniging’ erop dat zijn veroordeling voor eeuwig als toetssteen zal dienen in het geval er in de toekomst ooit nog een opstand tegen Jehovah ontstaat. Nooit meer zal een betwisting van Jehovah’s heerschappij over een lange periode getoetst hoeven te worden om de onjuistheid ervan te bewijzen.

De reden waarom handelaars overal de methode van de Lydische toetssteen overnamen en de figuurlijke uitdrukkingen die naar aanleiding van het gebruik ervan ontstaan zijn, helpen ons te begrijpen wat er met Satan gaat gebeuren. Zijn bestemming zal voor altijd als een toetssteen dienen die het voor God onnodig maakt ooit nog opstand te tolereren. — Romeinen 8:20.

[Inzet op blz. 23]

Satans symbolische pijniging duidt erop dat zijn veroordeling voor eeuwig als toetssteen zal dienen

[Kaart op blz. 21]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

Zwarte Zee

LYDIË

SARDES

Middellandse Zee

[Illustratie op blz. 21]

Ruïnes van het oude Sardes

[Illustratie op blz. 22]

In de oudheid werden weegschalen gebruikt om geld af te wegen

[Verantwoording]

E. Strouhal/Werner Forman/Art Resource, NY

[Illustraties op blz. 22, 23]

De methode van de toetssteen bestaat nog steeds

[Verantwoording]

Coins: Courtesy Classical Numismatic Group, Inc.; touchstone: Science Museum/Science & Society Picture Library

[Illustratieverantwoording op blz. 21]

Electrum coin: Courtesy Classical Numismatic Group, Inc.