Als een dierbare sterft

Op dinsdagavond 17 juli 2007, omstreeks zeven uur, gleed een passagiersvliegtuig van de baan. Dat gebeurde op het drukste vliegveld van Brazilië, midden in São Paulo. Het vliegtuig schoot door over een grote weg en boorde zich in een vrachtterminal. Er kwamen zo’n tweehonderd mensen om het leven.

DIT werd het ergste vliegtuigongeluk in de geschiedenis van Brazilië genoemd, en het zal onuitwisbaar in het geheugen gegrift blijven van degenen die daarbij een of meer dierbaren verloren. Claudete was een van hen. Ze keek tv toen ze het bericht over de vliegramp hoorde. Haar zoon Renato zat in dat vliegtuig. Hij was nog maar 26 en zou in oktober trouwen. Wanhopig probeerde Claudete hem via zijn mobieltje te bereiken, maar er kwam geen antwoord. Ze zakte in elkaar en huilde ontroostbaar.

Antje verloor in januari 1986 haar verloofde bij een tragisch auto-ongeluk. Toen het haar verteld werd, kwam ze in een shocktoestand terecht. „Mijn eerste reactie was ongeloof. Ik dacht dat het een boze droom was en dat ik plotseling wakker zou worden en zou ontdekken dat het niet waar was. Ik beefde en voelde verschrikkelijke pijnen alsof iemand me een stomp in mijn maag had gegeven.” Antje was daarna drie jaar depressief. Hoewel het ongeluk nu meer dan twintig jaar geleden is, beeft ze nog steeds als ze eraan denkt.

De overweldigende gevoelens van hevige emotie, ongeloof, verdoving en wanhoop die het gevolg kunnen zijn van zo’n tragisch, onverwacht verlies, zijn niet in woorden uit te drukken. Maar ook als de dood van een dierbare te verwachten was, misschien na een langdurig ziekbed, kan het verdriet nog steeds heel intens zijn. Niemand is ooit helemaal voorbereid op de dood van een dierbare. Nanci’s moeder stierf in 2002 na een langdurige ziekte. Toch zat Nanci op de dag dat haar moeder stierf, in een complete shocktoestand in het ziekenhuis op de grond. Het leven leek geen zin meer te hebben. Er zijn ruim vijf jaar verstreken, maar ze begint nog steeds te huilen als ze aan haar moeder denkt.

„Mensen komen nooit over een verlies heen, ze leren er alleen mee leven”, zei Holly G. Prigerson, universitair hoofddocente psychiatrie. Als u een dierbare in de dood hebt verloren, al dan niet onverwacht, vraagt u zich misschien af: Is het normaal om verdriet te hebben? Hoe kun je zo’n verlies verwerken? Zullen we elkaar ooit terugzien? Deze en andere vragen die u wellicht hebt, worden in het volgende artikel besproken.

[Illustratieverantwoording op blz. 3]

EVERTON DE FREITAS/AFP/Getty Images