‘Brand! Er is brand!’ Sandra, die bij haar schoonouders aan het ontbijten was, zag ineens vlammen onder de deur van een schuur komen die naast het huis stond. Zij en haar man Thomas kwamen meteen in actie. Terwijl Sandra de brandblusser pakte, rende Thomas alvast naar de schuur. Sandra gaf snel de brandblusser aan Thomas en hij doofde het vuur. Ze zegt: ‘Als we niet hadden ingegrepen, had de hele schuur kunnen afbranden.’

Hoe konden Thomas en Sandra zo resoluut reageren en het hoofd koel houden? Ze hebben, samen met zo’n 1000 anderen die op het bijkantoor van Jehovah’s Getuigen in Selters (Duitsland) werken, geleerd hoe je moet reageren als er brand uitbreekt.

Het bijkantoor in Selters heeft een oppervlakte van 30 hectare en bestaat niet alleen uit kantoren en woongebouwen, maar heeft ook een wasserij, drukkerij en verschillende werkplaatsen — plekken die allemaal hun eigen risico’s hebben wat brand betreft. Daarom heeft de afdeling Veiligheid een programma opgestart om mensen op te leiden als het gaat om brandveiligheid. Ten eerste oefent een specifieke groep hulpverleners, het Noodhulpteam, met de plaatselijke brandweer. Ten tweede nemen de werkers op het bijkantoor regelmatig deel aan het volgende:

• Evacuaties oefenen.

• Lessen in brandveiligheid.

• Leren om een beginnend vuur te bestrijden.

Op die manieren leren ze vaardigheden die onmisbaar zijn bij noodsituaties.

Tijdens praktijklessen leren de deelnemers om op een veilige manier vuur te bestrijden. Christin, die voor het laatst over brandveiligheid had geleerd op de basisschool, beschrijft een oefening op het bijkantoor: ‘Ik pakte de brandblusser, ontgrendelde die en bluste de brand met de windrichting mee. Anders zouden de vlammen in mijn gezicht kunnen komen. Toen ging het vuur uit — dat had ik helemaal alleen gedaan! Ook had ik geleerd om een brand te bestrijden met een team van vier of vijf mensen.’

Praktijklessen ‘maken mensen minder bang voor vuur’, zegt Daniel, die op het bijkantoor werkt als brandveiligheidstrainer. Hij legt uit: ‘Als er brand uitbreekt, kunnen mensen vaak niet meer helder nadenken. Ze denken: Wat moet ik doen? Hoe werkt een brandblusser? Maar als ze weten wat ze moeten doen, kunnen ze makkelijk voorkomen dat een klein vuurtje uitgroeit tot een vlammenzee.’ Hij zegt dat tijdens de opleiding ‘de deelnemers de knowhow opdoen om bij een noodsituatie de brandblusser op de juiste manier vast te houden en de brand te blussen. Ze krijgen zelfvertrouwen en ontwikkelen de moed om in actie te komen als dat nodig is.’

Velen op het bijkantoor zijn dankbaar voor de opleiding. Christin, die eerder is genoemd, zegt: ‘Ik had nog nooit een brandblusser in mijn handen gehad. Ik vind dat iedereen zo’n opleiding moet krijgen.’ Nadja, die parttime op het bijkantoor meehelpt en ook op een luchthaven werkt, vertelt: ‘De afgelopen tien jaar heb ik op de luchthaven alleen theoretische kennis over brandveiligheid opgedaan. Maar door de praktijklessen op het bijkantoor voel ik me nu zekerder. Als er brand uitbreekt, weet ik wat ik moet doen.’

Sandra zegt dat ze door de opleiding op het bijkantoor meteen wist wat ze bij het huis van haar schoonouders moest doen. ‘Ik vind het nu minder eng om een brandblusser te gebruiken’, zegt ze. ‘Het is goed om elk jaar opleiding te krijgen. Dat heeft me echt geholpen.’

Het plaatselijke brandweerkorps oefent regelmatig op het terrein van het bijkantoor. Theo Neckermann, die hoofdbrandmeester is, legt uit waarom: ‘Ons brandweerkorps is verantwoordelijk voor de gemeente Selters, een landelijk gebied. We hebben meestal te maken met brand in particuliere huizen of flats. Het bijkantoor is uniek in deze regio vanwege het uitgestrekte terrein, de enorme gebouwen en het werk dat er gedaan wordt. We hebben specifieke vaardigheden nodig om noodsituaties op dit terrein aan te kunnen. Daarom zijn we blij dat we hier mogen oefenen.’

Samen met de plaatselijke brandweer oefenen de meer dan 100 leden van het Noodhulpteam van het bijkantoor reddingsoperaties en doen ze brandoefeningen. Neckermann zegt: ‘We hebben bewondering voor jullie Noodhulpteam. Zonder hun hulp en aanwijzingen zouden brandoefeningen en reddingsoperaties niet zo soepel verlopen.’

Op een avond in februari 2014 moesten de brandweer en het Noodhulpteam laten zien wat ze waard waren. Een kamer in een van de woongebouwen op het bijkantoor was gevuld met rook. ‘De rook was zo dik dat we geen hand voor ogen zagen’, vertelt Daniel, die eerder is genoemd. ‘We belden onmiddellijk de brandweer en begonnen iedereen in de 88 kamers te evacueren. Toen de brandweer arriveerde, was het hele gebouw al ontruimd.’ Neckermann zegt: ‘In steden zoals Frankfurt zou zo’n groot gebouw nooit zo snel ontruimd zijn. Jullie zijn enorm gedisciplineerd en jullie Noodhulpteam was super!’ De brandweerlieden vonden de oorzaak van de rook. Uiteindelijk raakte niemand gewond. Ook is er niets ernstig beschadigd geraakt.

Iedereen op het bijkantoor in Selters hoopt natuurlijk dat er nooit een echt grote brand uitbreekt. Maar als dat toch zou gebeuren, zijn ze voorbereid en weten ze hoe ze het gevecht tegen vuur moeten winnen.