18 NOVEMBER 2016
RUSLAND
DEEL 2 extra
Exclusieve interviews — Deskundigen uiten kritiek op Russisch dreigement om Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift te verbieden
Dit is het tweede deel van een driedelige serie.
Kort na de recente wetswijziging van Vladimir Poetin waardoor expliciet werd vastgelegd dat bepaalde heilige teksten niet verboden kunnen worden, proberen de Russische autoriteiten de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift, die wordt uitgegeven door Jehovah’s Getuigen, te verbieden wegens “extremisme”. De rechtszaak is opgeschort in afwachting van een door de rechtbank aangevraagde analyse van de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift door het Centrum voor Sociaal-cultureel Deskundigenonderzoek in Moskou. In afwachting van de hervatting van het proces vonden exclusieve interviews plaats met bekende geleerden op het gebied van religie, politiek en sociologie, en met Sovjet- en Ruslanddeskundigen.
Hoe wordt de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift bezien door Bijbelgeleerden en wat voor reputatie hebben Jehovah’s Getuigen als vertalers?
‘Zoals alle vertalingen die getuigen van een oprechte poging om zo nauwkeurig mogelijk de betekenis van het origineel te begrijpen en weer te geven, zo doet de Nieuwe-Wereldvertaling dit ook. Alle vertalingen die zijn uitgegeven door religieuze organisaties weerspiegelen bepaalde theologische tradities en de Nieuwe-Wereldvertaling is hierop geen uitzondering — bijvoorbeeld door het consequente gebruik van ‘Jehovah’ — maar dit is niet van invloed op de betrouwbaarheid van de vertaling. In 2014 werd de Nieuwe-Wereldvertaling in het Estisch uitgegeven. Ze kreeg veel aandacht van andere Estische Bijbelvertalers, zowel van verschillende christelijke denominaties als van academici, en werd beschouwd als helder en verfrissend. Uiteindelijk werd de Estische Nieuwe-Wereldvertaling bekroond met de derde prijs in een populaire verkiezing voor de Taalprestatie van het jaar 2014, uitgereikt door het ministerie van Onderzoek en Ontwikkeling.’ — Dr. Ringo Ringvee, adviseur, Religieuze Zaken, Estisch ministerie van Binnenlandse Zaken; bijzonder hoogleraar vergelijkende godsdienstwetenschap, Theologisch Instituut van de Estische Evangelische Lutherse Kerk, Estland
‘Godsdienstgeleerden twijfelen er niet aan dat Jehovah’s Getuigen de fundamentele normen en waarden uit de Bijbel belijden. Jehovah’s Getuigen hebben een goede reputatie als Bijbelvertalers.’ — Dr. Roman Loenkin, hoofd van het Centrum voor Religie en Maatschappij aan het Instituut van Europa, Russische Academie van Wetenschappen in Moskou; voorzitter van de Raad van Deskundigen inzake Religie en Wetgeving, Rusland
‘Het is algemeen bekend dat er vandaag de dag veel Bijbelvertalingen zijn, beginnend met de vertaling van het Oude Testament in de Griekse Septuaginta en doorlopend naar vertalingen van de Bijbel in moderne talen, zoals het Russisch. Uiteraard kent elke vertaling zijn eigen nuances, die voortvloeien uit het conceptuele kader van de betreffende taal. De hoofdzaak is echter dat de grondbetekenis van het origineel onveranderd blijft in elke Bijbelvertaling, ongeacht hoe deze wordt geïnterpreteerd. Wat mij betreft is de Nieuwe-Wereldvertaling zo’n soort vertaling.’ — Dr. Jekaterina Jelbakjan, hoogleraar sociologie en management van sociale processen, Academie van Moskou voor Arbeid en Sociale Verhoudingen; lid van de Europese Vereniging voor Godsdienstwetenschap; hoofdredacteur van de Russische editie van Westminster Dictionary of Theological Terms, Study of Religion, en Encyclopedia of Religions, Rusland
‘De Nieuwe-Wereldvertaling heeft wereldwijd veel lof ontvangen van Bijbelgeleerden uit verschillende religieuze gemeenschappen.’ — Dr. Gerhard Besier, hoogleraar emeritus, Europese wetenschappen, Technische universiteit van Dresden; lector, Stanford-universiteit; bestuurder, Sigmund Neumann Instituut voor Onderzoek naar Vrijheid en Democratie, Duitsland
‘De Bijbelvertaling die door Jehovah’s Getuigen wordt aangeboden is niet het product van een amateuristische groep gelovigen. Het is het enorme werk dat een groot aantal professionele vertalers in de loop van vele jaren tot stand heeft gebracht en waarbij bekende taalkundigen, de beste deskundigen in oude talen, betrokken waren. Deskundigen — in het bijzonder Bijbelgeleerden — die de nieuwe vertaling van de Getuigen analyseren, komen tot de conclusie dat de oude en de nieuwe vertalingen niet in betekenis verschillen en vinden geen extremistische vernieuwingen aangebracht door de Jehovah’s Getuigen. Woorden, concepten en uitdrukkingen die gedateerd en niet langer begrijpelijk zijn, zijn weergegeven in moderne taal. Protestanten hebben deze vertaling rustig geaccepteerd en beschouwen het als een onderdeel van de wereldwijde Bijbelse onderwijzingsactiviteit.’ — Dr. Lioedmila Fylypovytsj, hoogleraar, hoofd, vakgroep Religieuze Geschiedenis en Praktische Wetenschappen, Instituut Filosofie van de Nationale Academie van Wetenschappen; vicepresident, Oekraïense Vereniging van Godsdienstonderzoekers, Oekraïne
‘Het klopt dat de Nieuwe-Wereldvertaling is bekritiseerd door geleerden van de gevestigde orde. Deze kritiek is echter gericht op een beperkt aantal leerstellige kwesties die van invloed zijn op de vertaling van bepaalde sleutelteksten. Jehovah’s Getuigen hebben niets aan de Bijbel toegevoegd wat een impuls biedt voor extremisme of gewelddadige activiteit. Getuigen hebben de Bijbel juist altijd gebruikt ter ondersteuning van vrede en het tegengaan van geweld.’ — Dr. George D. Chryssides, voormalig hoofd godsdienstwetenschappen, Universiteit van Wolverhampton; onderzoeker hedendaagse godsdienst aan de St. John-universiteit van York en de Universiteit van Birmingham, Verenigd Koninkrijk
‘Ik denk zeker niet dat het een “extremistische” publicatie is en wat vertalingen betreft, is deze respectabel. Omdat ik meertalig ben (Engels, Japans en Hebreeuws), begrijp ik de problemen die elke vertaling met zich meebrengt. De Nieuwe-Wereldvertaling heeft echter niet meer van dit soort problemen dan de meeste andere respectabele vertalingen en minder dan sommige andere zoals de originele King James.’ — Professor Frank Ravitch, hoogleraar rechten, leerstoel Recht en Religie aan Walter H. Stowers, Universiteit van Michigan, Verenigde Staten
‘Bijbelvertalingen zijn nooit perfect. Daar zijn veel redenen voor. Er zijn gedeelten in de Nieuwe-Wereldvertaling die ik persoonlijk anders zou vertalen. Dit geldt echter voor alle vertalingen. Ik ben geen deskundige in de Russische taal (hoewel ik het wel begrijp), dus kan ik de literaire kwaliteiten van een Russische vertaling niet beoordelen. Toen de Estische Nieuwe-Wereldvertaling werd uitgebracht in 2014, werd deze zeer goed ontvangen door het algemene publiek. Het werd zelfs de “literaire gebeurtenis van het jaar” genoemd wegens de kwaliteit en de helderheid van de Estische vertaling. Aangezien er een consequente methodiek wordt gebruikt bij de wereldwijde vertaling van de Nieuwe-Wereldvertaling, is het eindproduct in essentie dezelfde boodschap met kleine verschillen die voortvloeien uit de kenmerken die eigen zijn aan de doeltaal. Ik vind niet dat de Russische versie erg afwijkt van de Estische. Daarom kan ik vol vertrouwen zeggen dat het een betrouwbare vertaling is en zeker geen gevaarlijke of “extremistische” publicatie.’ — Dr. Ain Riistan, docent van het Nieuwe Testament, faculteit Theologie en Godsdienstwetenschappen, Universiteit van Tartu; universitair hoofddocent Theologie van vrije kerken en Geschiedenis van godsdiensten, Theologisch Seminarie van Tartu, Estland
‘Helaas begrijpen veel van de autoriteiten die besluiten beslag te leggen op de bijbels van de Getuigen helemaal niets van geloof en van de Heilige Schrift. Natuurlijk is de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift prima, en natuurlijk is de vertaling van sommige gedeelten tegelijkertijd betwistbaar, maar dit geldt ook voor andere vertalingen (ook voor die van mijn eigen kerk, de Rooms-Katholieke).’ — Dr. Basilius J. Groen, voorzitter van de Interculturele en Interreligieuze Dialoog voor Zuidoost-Europa van Unesco (VN-organisatie voor onderwijs, wetenschap, cultuur en communicatie); hoogleraar liturgiek en sacramentele theologie, bestuurder van het Instituut voor Liturgiek, Christelijke Kunst en Hymnologie, Universiteit van Graz, Oostenrijk
‘Vanuit mijn oogpunt, als wetenschapper, is de Nieuwe-Wereldvertaling een vertaling die de openbare instanties niet hoeven te controleren. Het is een religieuze tekst, en de autoriteiten van een democratische staat dienen zich daar niet in te mengen. De bewering dat de Nieuwe-Wereldvertaling gevaarlijk of extremistisch is, is onzin.’ — Dr. Hocine Sadok, docent publiekrecht, bestuurder, vakgroep Sociale en Juridische Economie, Universiteit van Haute Alsace, Frankrijk
‘Ik denk dat over het algemeen de meeste deskundigen de Bijbelvertaling van de Jehovah’s Getuigen respecteren, ook al hebben sommigen bezwaar tegen de manier waarop bepaalde woorden en zinnen zijn vertaald.’ — Dr. William Cavanaugh, hoogleraar katholieke wetenschappen, bestuurder, Centrum voor Wereldwijd Katholicisme en Interculturele Theologie, DePaul-universiteit, Verenigde Staten
Wat is uw mening over het initiatief van de Russische autoriteiten om een Bijbel die vertaald is door Jehovah’s Getuigen te verbieden op grond van beweringen dat deze ‘extremistisch’ is?
‘Ik denk dat een verbod op de import van de Nieuwe-Wereldvertaling in de Russische Federatie een duidelijke schending zou zijn van de wijziging van artikel 3 van de Federale Wet op Extremisme die is ondertekend door Poetin in het najaar van 2015, aangezien die wet niets zegt over vertalingen van heilige teksten. Zoals we weten is niet een van deze heilige boeken (de Bijbel, de Koran, de Thora en de Kangyur) geschreven in het Russisch of in het Kerkslavisch, dus binnen de Russische Federatie wordt alleen gebruik gemaakt van vertalingen van deze boeken, en, ik herhaal, er zijn veel vertalingen. De wet specificeert niet welke heilige boeken mogen worden gebruikt in de Russische Federatie, en welke zijn verboden. Daarom kunnen alle vertalingen worden gebruikt en is het opleggen van een verbod op een bepaalde vertaling onwettig.’ — Dr. Jelbakjan, Rusland
‘Het verbieden van welk authentiek religieus materiaal maar ook is verdacht, maar vooral van een Bijbel met zo’n lange geschiedenis van heilig gebruik door een gevestigde en gerespecteerde religieuze groepering als de Jehovah’s Getuigen. Er zijn tientallen Bijbelvertalingen die worden gebruikt door andere religieuze groeperingen en die niet verboden zijn; het is dus duidelijk dat Rusland feitelijk Jehovah’s Getuigen aanvalt, en niet hun Bijbel.’ — Dr. Derek H. Davis, advocaat, voormalig bestuurder van het J.M. Dawson Instituut van de Baylor-universiteit, Verenigde Staten
‘Als een verdragsluitende staat bij het IVBPR (Internationale Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten) zou Ruslands poging tot het verbieden van een dergelijke Bijbel strijdig zijn met de afspraken over de vrijheid van geloofsovertuiging.’ — Dr. Jeffrey Haynes, hoogleraar politicologie, bestuurder van het Centrum voor Religie, Conflict en Samenwerkingswetenschap, London Metropolitan-universiteit; coördinator, Europees Consortium voor de Politieke Permanente Onderzoeksgroep voor Religie en Politiek, Verenigd Koninkrijk
‘In Rusland, waar religieus sentiment altijd ten grondslag heeft gelegen aan cultuur en groei, beginnen de autoriteiten religie te bezien als verdacht en onbetrouwbaar. Wie had gedacht dat het aannemen van een wet waarin immuniteit wordt verleend aan bepaalde heilige teksten het verbieden van andere teksten zou uitlokken? Een theologisch-juridisch mechanisme voor het filteren van wat heilig is, en wat niet, is ondertussen al in gang gezet. De eersten die hieronder te lijden hebben zijn de Jehovah’s Getuigen, samen met hun Bijbelvertaling, wat niet verrassend is gezien de politiek gemotiveerde strijd die sinds 2009 tegen hen gaande is.’— Dr. Loenkin, Rusland
‘Ik ben er zeker van dat het feit dat de Nieuwe-Wereldvertaling uitgegeven wordt door de Jehovah’s Getuigen reden genoeg is voor Rusland om de verspreiding ervan te verbieden. Natuurlijk is zo’n houding volkomen onzinnig, aangezien de Bijbel de Bijbel is, net zoals de Koran de Koran is. Ik heb geen reden om te twijfelen aan de zorg waarmee de Nieuwe-Wereldvertaling tot stand is gekomen.’ — Professor William S. B. Bowring, hoogleraar rechten, bestuurder LLM/MA mensenrechten, rechtenfaculteit Birkbeck, Universiteit van Londen; advocaat bij Middle Temple and Gray’s Inn, Verenigd Koninkrijk
‘Ik ben er niet van overtuigd dat deze nieuwe wetswijzigingen niet van toepassing zijn op Jehovah’s Getuigen of andere kleine — en nieuwe — religieuze bewegingen. Deze situatie wijst op een probleem van politiek-juridische aard: het gebrek aan een algemene benadering van het begrip en de beoordeling van de relatie tussen kerk en staat als een bijzonder type burgerlijk-politieke instelling en gebied van sociaal-politiek leven. In dit land [Rusland] zijn er nog steeds geen duidelijke normen en benaderingen op het niveau van regeringsbeleid (verdragen, strategieën, programma’s) over de verhouding tussen staat en religie. Deze politiek-juridische onduidelijkheid lokt niet alleen een algemene criminalisering van dit gebied uit door de vervolging van zakelijke belangen en de selectieve toepassing van wettelijke normen, maar brengt ook schade toe aan het religieuze domein en aan de interreligieuze dialoog als geheel, omdat het leidt tot politieke speculatie over normen en waarden van het hoogste niveau en de belastering hiervan. Gehecht zijn aan heilige teksten is normaal voor elke religieuze overlevering. Elke overlevering creëert niet alleen een geheel van geschriften, maar stelt ook de canon ervan samen.’ — Dr. William Schmidt, hoofdredacteur, Eurasia: the spiritual traditions of the peoples; hoogleraar, Nationale en Federatieve Relaties, Russische Presidentiële Academie van Nationale Economie en Publiek Bestuur (RANEPA), Rusland
‘Ik kan geen goede reden bedenken waarom Russische autoriteiten de Nieuwe-Wereldvertaling zouden moeten discrimineren. Er is in ieder geval niets extremistisch in de versie van de Bijbel van de Getuigen. Het is een vertaling die de Hebreeuwse en Griekse tekst volgt, en waarvan de inhoud hoofdzakelijk hetzelfde is als in gangbare vertalingen.’ — Dr. Chryssides, Verenigd Koninkrijk
‘Het lijkt me dat wanneer Russische autoriteiten eenmaal hebben besloten om Jehovah’s Getuigen als een extremistische organisatie te beschouwen, ze alles zullen doen in overeenstemming met deze beslissing, wat men als verkeerd kan en zou moeten bestempelen.’ — Dr. Thomas Bremer, voormalig onderzoeker, Jordan Centrum voor Gevorderd Onderzoek naar Rusland, Universiteit van New York; hoogleraar oecumenische theologie, oosterse kerkwetenschappen en vredeswetenschappen, Universiteit van Münster, Duitsland
‘Dit verbaast me niet. Het stemt overeen met de voormalige regelgeving en gebruiken van de Sovjet-Unie ten aanzien van religieuze minderheden. In plaats van een algemeen verbod op de meeste religieuze activiteiten, geeft Rusland er de voorkeur aan om minderheden in bedwang te houden door quasi-juridische bestuursmaatregelen die zogenaamd gerechtvaardigd zijn om de openbare orde te beschermen en gevaarlijk extremisme te voorkomen.’ — Dr. Jim Beckford, lid van de British Academy; hoogleraar emeritus sociologie, Universiteit van Warwick; voormalig voorzitter van het Genootschap voor Wetenschappelijk Onderzoek naar Godsdienst (VS), Verenigd Koninkrijk
‘Het idee achter de recente wetgeving op religieus gebied is als volgt: er zijn zogenaamde traditionele religies (traditioneel voor Rusland; allereerst de Russisch-orthodoxe religie, maar ook de traditionele islam, het judaïsme, het boeddhisme) en niet-traditionele religies (bijvoorbeeld Jehovah’s Getuigen). Volgens deze logica moeten traditionele religies van staatswege voorrechten genieten omdat ze een positieve invloed hebben op de Russische samenleving; niet-traditionele religies moeten echter beheerst en beperkt worden in hun activiteit omdat ze voor vreemde waarden en levensstijlen in de Russische samenleving zorgen. Dit is de reden waarom Jehovah’s Getuigen of andere religieuze minderheden nauwelijks zullen profiteren van nieuwe wetten die de gevoelens van gelovigen verdedigen of die een verbod van de vier heilige teksten uitsluiten. Ik geloof echter dat Jehovah’s Getuigen, samen met andere vreedzame religieuze minderheden, in de gehele Russische Federatie constitutionele godsdienstvrijheid zouden moeten genieten.’ — Dr. Dmitry Oezlaner, onderzoeker, afdeling Sociale en Economische Wetenschappen in Moskou; hoofdredacteur van State, Religion and Church, Rusland
‘Jehovah’s Getuigen zouden volledig recht moeten hebben op toegang tot hun vertaling van de Bijbel. Toegang tot de Schrift is een essentieel onderdeel van het recht op godsdienstvrijheid, en er zijn letterlijk honderden verschillende versies van de Bijbel die behoren bij verschillende religieuze overleveringen. Als alleen de voorkeursvertaling van Jehovah’s Getuigen als “extremistisch” bestempeld wordt, is dat zowel feitelijk onjuist, als een ernstige inbreuk op de mogelijkheden van Jehovah’s Getuigen om hun geloof te beoefenen.’ — Eric Rassbach, plaatsvervangend algemeen raadsman, Becket Fonds voor Godsdienstvrijheid, Verenigde Staten
‘Elk juridisch verbod op een Bijbelvertaling is een duidelijke schoffering van de religieuze tolerantie, vooral omdat het een specifieke religieuze minderheid aanwijst en zich richt op hun interpretatie van de Schrift. Het zou geen zaak van de regering moeten zijn om zich bezig te houden met theologische debatten over de juiste vertaling van de Bijbel.’ — Dr. Emily B. Baran, assistent-hoogleraar Russische en Oost-Europese geschiedenis aan de Staatsuniversiteit van Middle Tennessee, Verenigde Staten
‘Er is momenteel een sterke band tussen de Russische staat en de Russisch-orthodoxe kerk (ROC) die, net als Rusland zelf, verschilt van andere delen van de orthodoxe wereld. Ik veronderstel dat de ROC het niet zou accepteren als de Nieuwe-Wereldvertaling van de Getuigen als een juiste tekst van het heilige boek moet worden beschouwd, gevolgd door een van Ruslands vier erkende traditionele religies: judaïsme, christendom, islam en boeddhisme. Het diepgewortelde gedachtegoed van de overheid zou impliceren dat ook zij zouden willen proberen om de invloed te beperken van degenen die vertrouwen op hun eigen geschriften en overtuiging, en de inspanningen die zij leveren om aan anderen hun gedachtegang uit te leggen. Het feit dat Jehovah’s Getuigen in Rusland aanwezig zijn sinds de tsarentijd heeft die houding niet veranderd; zo blijkt maar al te duidelijk uit de druk die er vele decennia lang op hen is uitgeoefend.’ — Sir Andrew Wood, medewerker van het Rusland en Eurazië programma, Chantam House, Koninklijk Instituut van Internationale Zaken; voormalig Brits ambassadeur in Rusland (1995-2000), Verenigd Koninkrijk
‘De reden van het verbod, niet alleen op de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift, maar ook op andere boeken, is om het geestelijke leven in Rusland te monopoliseren en de vertaling van de Heilige Geschriften als onderdeel van dat proces. Naast de vertaling van Jehovah’s Getuigen, erkent de Russisch-orthodoxe kerk ook veel andere vertalingen niet, met inbegrip van de Vulgaat, de katholieke Latijnse vertaling. Katholieken erkennen op hun beurt de Lutherse Bijbel niet.’ — Dr. Fylypovytsj, Oekraïne
‘De wijzigingen van de wetgeving over extremisme zouden de christelijke Bijbel ogenschijnlijk beschermen tegen censuur of een verbod. Het lijkt er echter op dat het niet de heilige tekst zelf is die beschermd wordt, maar bepaalde versies ervan. Het zou kunnen dat er geen beslag is gelegd op De Nieuwe-Wereldvertaling vanwege zijn inhoud, maar wegens zijn herkomst, namelijk Jehovah’s Getuigen. De Getuigen worden beschouwd als een uitdaging voor traditionele Russische gebruiken op verschillende terreinen, van hun dagelijkse leven tot hun samenkomsten en van hun geloofsovertuigingen tot hun versie van de Bijbel. Ze worden bovendien beschouwd als Amerikaanse import. Kortom, ze worden bezien als buitenstaanders zonder legitiem bestaansrecht in Rusland.’ — Dr. Zoe Knox, universitair hoofddocent moderne Russische geschiedenis, Universiteit van Leicester, Verenigd Koninkrijk
‘Massale beslagleggingen op de bijbels van Jehovah’s Getuigen tonen aan dat de Russische staat alleen bepaalde Bijbelvertalingen beziet als wettelijk ‘acceptabel’, wat een verdere schending van de godsdienstvrijheid betekent. De Russische regering zou moeten beginnen met een grondige hervorming van zijn wetgeving over extremisme, zoals voorgestaan door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, de Commissie van Venetië en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa.’ — Catherine Cosman, senior beleidsanalist (Europa en de landen van de voormalige Sovjet-Unie), Amerikaanse Commissie voor Internationale Godsdienstvrijheid (USCIRF), Verenigde Staten
‘Ik steun het verbod op de vertaling van heilige teksten niet. De stappen om de uiting van geloof in Rusland te beheersen hebben in grote mate te maken met de nauwe band tussen de Russisch-orthodoxe kerk en Russisch nationalisme. Veel Russen waren bezorgd over een ‘goudkoorts’ van proselitisme in Rusland na de val van de Sovjet-Unie. Velen hadden het gevoel dat de Russisch-orthodoxe kerk ruimte nodig had om te herstellen van het communistische regime.’ — Dr. Cavanaugh, Verenigde Staten
‘Ik pleit ten zeerste voor het recht van de Getuigen op de ontwikkeling van hun eigen versie van de Schrift, gebaseerd op hun studie van Gods woord. Geen burgerlijke overheidsinstantie zou zich moeten bemoeien met de vertaling en/of publicatie van religieus materiaal. Vrijheid van geloofsovertuiging is een fundamenteel mensenrecht en rechtvaardige burgerlijke autoriteiten zouden de vrije uiting van een verscheidenheid aan religieuze zienswijzen moeten ondersteunen.’ — Dr. John A. Bernbaum, voorzitter, Russisch-Amerikaans Instituut (Moskou), Verenigde Staten
‘We vinden geen tekenen van extremisme in de Nieuwe-Wereldvertaling. We bezien de vervolging van Jehovah’s Getuigen in Rusland en het verbod van hun lectuur en gemeenschappen als religieuze discriminatie.’ — Alexander Verchovsky, bestuurder, SOVA Centrum voor Informatie en Analyse (een non-profit organisatie in Moskou die onderzoek doet naar nationalisme, xenofobie, verhoudingen tussen de kerken en de niet-religieuze samenleving, en politieke radicalisering), Rusland
‘De door Jehovah’s Getuigen vertaalde Bijbel is geen boek van politieke strijd tegen de Russische maatschappij. Het is een van de vele vertalingen. Ik zie niet in hoe de Bijbel van Jehovah’s Getuigen “extremistisch” is. Als dit wel zo zou zijn, zou hij verboden zijn in andere democratische landen die wantrouwend zijn tegenover politiek extremisme. Hij is echter niet verboden in democratische landen.’ — Dr. Régis Dericquebourg, socioloog, universitair hoofddocent nieuwe religieuze bewegingen, FVG Antwerpen, België
‘Helaas negeert Rusland vandaag de dag geregeld de mensenrechten van haar etnische en religieuze minderheden. Het is gewoonweg een feit dat, gezien de brede definitie van “extremisme” die wordt gebruikt door Russische xenofobische ambtenaren, elke vertaling van de christelijke Bijbel kan worden aangemerkt als zodanig, met inbegrip van de Russisch-orthodoxe synodale versie van 1876.’ — Dr. Mark R. Elliott, stichtend redacteur, East-West Church and Ministry Report, Asbury-universiteit, Kentucky, Verenigde Staten
‘Rusland zou verheugd zijn als het christendom alleen vertegenwoordigd zou worden door de Russisch-orthodoxe kerk en haar literatuur. Momenteel ondervinden andere religieuze groeperingen, naast Jehovah’s Getuigen, ook aanzienlijke problemen in Rusland — waarmee overigens wordt teruggekeerd naar een tsaristische visie. Religieuze organisaties met een grote aanhang in de Verenigde Staten zijn vooral ongewenst in Rusland.’ — Dr. Besier, Duitsland
‘De poging om de Russische Bijbelvertaling van de Jehovah’s Getuigen, bestempeld als “extremistisch”, wettelijk te verbieden, is een ongekende stap in Europa. Aan de andere kant impliceert de verbodsbepaling op het verbieden van “de Bijbel, de Koran, de Tanach en de Kangyur, hun inhoud, en citaten hieruit,” hoewel op zich een goede zaak, een evident onderscheid tussen deze heilige teksten en die van andere religies. Deze scheidslijn is getrokken zonder enig bewijs dat de laatste meer “extremistisch” zijn dan de eerste en is daardoor duidelijk onredelijk.’ — Dr. Silvio Ferrari, erevoorzitter, Internationaal Consortium voor Recht en Religie; co-hoofdredacteur, Oxford Journal of Law and Religion; mede-oprichter, Europees Consortium voor Onderzoek naar Kerk en Staat; hoogleraar recht en religie en kerkelijk recht, Universiteit van Milaan, Italië
‘Het is heel gevaarlijk wanneer regeringen beginnen te beslissen wat de ‘juiste’ of toegestane versie van religieuze teksten is. Dat is geen taak voor de regering, maar het is juist aan gelovigen om daarover te debatteren en discussiëren. Er zijn veel variaties en interpretaties van heilige teksten, de Bijbel inbegrepen, en een regering die probeert zijn eigen versie van religieuze waarheid op te leggen aan gelovigen, vormt een inbreuk op de beginselen van godsdienstvrijheid van het internationaal recht.’ — Dr. Carolyn Evans, decaan, leerstoel in recht bij Harrison Moore, rechtenfaculteit van de Melbourne-universiteit; co-redacteur, Religion and International Law; co-redacteur, Law and Religion in Historical and Theoretical Perspectives, Australië
‘Ik kan in het Europees internationaal recht geen grond vinden voor een verbod op het heilige boek van een geloofsgemeenschap, zolang het geen haat zaait of indruist tegen het openbaar gezag. Het beoordelen van religieuze of Bijbelse orthodoxie is geen taak van de staat.’ — Dr. Javier Martínez-Torrón, hoogleraar rechten, bestuurder, vakgroep recht en religie, rechtenfaculteit van de Complutenzer-universiteit, Spanje
‘Zoals al lange tijd in het IVBPR is vervat, zal het feit dat een religie “gevestigd is als officieel of traditioneel (...) niet leiden tot een enige inperking op welk van de rechten maar ook”. Dus als er bijvoorbeeld aan bepaalde ‘traditionele’ religieuze groeperingen voorrechten worden uitgedeeld terwijl er aan andere ‘niet-traditionele’ geloven beperkingen worden opgelegd zou dit een schending kunnen vormen van het verbod op discriminatie op grond van godsdienst of geloof en de waarborg van gelijke bescherming uit het IVBPR.’ — Professor Robert C. Blitt, hoogleraar rechten, Universiteit van Tennessee; voormalig specialist internationaal recht, Amerikaanse Commissie voor Internationale Godsdienstvrijheid (USCIRF), Verenigde Staten
‘Als alleen de traditionele religies niet worden gediscrimineerd door de Russische autoriteiten lijkt de situatie eerder een strijd tegen buitenlandse invloeden te zijn dan een strijd tegen religie. De huidige politieke context van Rusland veroorzaakt een soort patstelling met alle meningen en bewegingen die een tegengeluid zouden kunnen voeden, politiek of religieus. Russische autoriteiten zouden buitenlandse invloed op hun grondgebied liever uitsluiten. Ze zijn van mening dat nieuwere religieuze minderheden, zoals Jehovah’s Getuigen, de buitenlandse invloed in Rusland bevorderen. Van dit standpunt bezien worden Jehovah’s Getuigen allereerst door de Russische autoriteiten beschouwd als een groepering van het Noord-Amerikaanse continent; een bron van onwenselijke invloed in Rusland. Het juridische standpunt op dit gebied is dus voor de Russische autoriteiten niet echt van betekenis. De juridische stappen die er tegen de Getuigen worden genomen zijn slechts een voorwendsel.’ — Dr. Sadok, Frankrijk
‘Overheidsbemoeienis heeft het onmisbare recht van religieuze gemeenschappen, instituten en organisaties om religieuze publicaties en materialen te produceren, importeren en te verspreiden zwaar aangetast, in de eerste plaats wat betreft heilige teksten, zoals de Nieuwe-Wereldvertaling van de Bijbel voor Jehovah’s Getuigen. In dit opzicht is de beperking zover gegaan dat het de ambitie van burgerlijke autoriteiten omvat om de fundamentele keuzevrijheid van religieuze instellingen voor hun versie van hun Schrift ter discussie te stellen, in het bijzonder aangaande vertaling en interpretatie. Door dit te doen hebben Russische burgerlijke autoriteiten hun plicht van neutraliteit en onpartijdigheid ten opzichte van religieuze waarheid en teksten geschonden.’ — Dr. Marco Ventura, hoogleraar recht en religie, Universiteit van Siena; bestuurder, Centrum voor Religieus Onderzoek bij de Bruno Kessler Stichting; onderzoeker, Centrum voor Recht, Religie, Onderneming en Maatschappij (DRES), Universiteit van Straatsburg (Frankrijk), Italië
‘Naar mijn mening heeft het te maken met de twijfelachtige toestand van de godsdienstvrijheid in Rusland. Jehovah’s Getuigen zijn niet de enige religieuze groepering die de laatste tijd problemen hebben in Rusland. Ik vind het verbod op een Bijbelvertaling echter zeer verontrustend. Wanneer je één vertaling verbiedt, zijn in principe alle vertalingen in gevaar. De wetswijziging zou dan alleen van toepassing zijn op de teksten in hun originele talen (in het geval van de Bijbel: Hebreeuws, Aramees, Grieks). En hoe staat het met de handgeschreven exemplaren? Dit feit alleen al toont de willekeur van het verbod. Het moet gebaseerd zijn op andere zaken dan de vertaling zelf.’ — Dr. Riistan, Estland
Persvoorlichters:
Internationaal: David A. Semonian, Office of Public Information, tel. +1 718 560 5000
Rusland: Jaroslav Sivoelski, tel. +7 812 702 2691