OMWATSI W’ERIGHA 38
Mukole n’amenge omughulu w’obuholo
‘Kusangwa ekihugho ikyamabitulera, isihali nʼamalwa oko myaka eyo, kusangwa Yehova iniabirimuhumulya.’—2 EMY. 14:6.
OLWIMBO 60 Ni ngebe okw’ibo
EBIKENDIKANIBWAKO *
1. Ukalengekanaya uti omughulu owuwene erikolera Yehova wo wahi?
UKALENGEKANAYA uti omughulu owuwene erikolera Yehova wo wahi? Ukalengekanaya uti w’omughulu utekene, kutse uti w’omughulu uli omo maligho? Omughulu tuli omo maligho, kikoloba eriyiketera Yehova. Aliwe, tukakolaki omughulu hali obutekane omo ngebe yetu? Kikanatuhikira itwabirirwa erikolera oMungu? Yehova mwabwira Abaisraeli ngoko ekyo kyanganabahikira.—Ebi. 6:10-12.
2. Omwami Asa mwatusighira eky’erileberyako kyahi?
2 Omwami Asa ni ky’erileberyako ekyuwene eky’omulume oyo wakola n’obwenge, n’eriyiketera Yehova yo kundu. Mwatakolera Yehova omo mughulu w’embolere musa, aliwe kandi nomo mughulu owatuwene. Eritsuka oko nzuko y’engebe yiwe, ‘omutima wa Asa abya akwamire ndeke Yehova.’ (1 Bam. 15:14) Asa mwakangania ngoko akakolera Yehova n’omutima wosi, omughulu alusayaho eriramya ry’amabehi omo Yuda. EBiblia yikabugha yiti “mwalusya ekiherero ky’ehandi, n’ahendata, mwabunanga esyonduyi nyiri, kandi mwakenzera esyosanamu sya Asera syahisi.” (2 Emy. 14:3, 5) Kandi mwalusya Maaka mukaka wiwe okwibya mughole. Busanaki? Kundi mwakuna abandu eriramya esanamu.—1 Bam. 15:11-13.
3. Omo mwatsi ono tukendikania okuki?
3 Asa mwatabunanga esyosanamu lisa, aliwe kandi mwasubya eriramya ry’ekwenene, n’eriwatikya abandu b’eYuda eritasyaramya * Omo myaka ikumi y’obutabali bwa Asa, “ekihugo mukyatulera.” (2 Emy. 14:1, 4, 6) Omo mwatsi ono, tukendilebya ngoko Asa akolesaya ndeke akatambi k’obuholo. Kandi tukendilangira eky’erileberyako ky’aBakristo b’oko karne k’erimbere, abakolesaya akatambi k’obuholo ko ndeke nga Asa. Oko mwiso, tukendisubirya oko ribulyo lino: Wamabya iwikere omo kihugho ekiri m’obwiranda bw’eriramya, wangakolesya uti ndeke akatambi k’obwiranda ako?
Yehova. Yehova mwatsumula Asa n’abandu b’eYuda omwibaha akatambi k’obuholo.NGOKO ASA AKOLESAYA AKATAMBI K’OBUHOLO
4. Ngoko kiri omo 2 Emyatsi y’Emigulu 14:2, 6, 7, Asa mwakolesya akatambi k’obuholo kati?
4 Soma 2 Emyatsi y’Emigulu 14:2, 6, 7. Asa mwabwira abandu b’eYuda ngoko Yehova yubahere “erihumula oko mbande syosi.” Asa mwatalangira akatambi k’obuholo ako nga ni katambi k’erikala buyira. Aliwe, Asa mwahimba emiyi, esyombimbo, ehileberyo, n’emilango minene-minene. Mwabwira abandu b’eYuda ati: “Ekihugo kikine embere syetu.” Asa asonda eribugha atiki? Asonda eribwira abandu b’eYuda ngoko banganalendera bweghu-bweghu omo kihugho ekyo Yehova abiribaha, kandi ngoko banganahimba amanyumba butsira erikakiribwa n’enzighu yosi-yosi. Mwabwira abandu ati bakolesaye ndeke akatambi k’obuholo.
5. Busanaki Asa mwakanyirirya abasuda biwe?
5 Asa mwakolesya akatambi k’obuholo ako eriyira abasuda bangyi. (2 Emy. 14:8) Twanganabugha tuti abya isyayiketere Yehova? Iyehe. Aliwe, Asa abya inyanasi ngoko ni mubírí wiwe ng’omwami eriteghekania abandu oko butsumbu-tsumbu obwangabahikira omo biro ebikasa. Asa mwaminya ngoko akatambi k’obuholo ako abandu b’eYuda bangatsemere, alinga sikangabere k’omughulu muli. N’ekyo mukyahika.
NGOKO ABAKRISTO B’OKO KARNE K’ERIMBERE BAKOLESAYA AKATAMBI K’OBUHOLO
6. Abakristo b’oko karne k’erimbere mubakolesya bati akatambi k’obuholo?
6 Nomo aBakristo b’oko karne k’erimbere babya n’eryendereribwa, ihakanabya akatambi ibabya omo buholo. Mubakolesya akatambi ako ko bati? Abalume n’abakali abateleghula abo, mubatula engulu mbuya butsira erileka. Emibírí y’Abakwenda yikabugha yiti ‘mubayigenderya om’ubaha Yehova.’ Mubalola embere eritula engulu mbuya, neryo “mubakanyirira.” Yehova mwatsumula omuhwa wabo w’eritulira omo katambi k’obuholo. Ekyo kilangirikire ndeke-ndeke.—Emib. 9:26-31.
7-8. Paulo n’abandi bakwenda mubakolaki omughulu babana akanya k’eritulira? Kanaya.
7 Abakristo b’oko karne k’erimbere, mubatula engulu mbuya ngoko bangatoka. Eky’erileberyako, omukwenda Paulo abere abilangira ngoko hamabya akanya k’eritula engulu mbuya omo Efeso, mwakolesya akanya ako eritula engulu mbuya n’eriyira abigha omo muyi oyo.—1 Kor. 16:8, 9.
8 Paulo n’abandi Bakristo mubabana akanya k’eritulira omughulu olubanza lw’eribanibwa lwasohawa oko mwaka we 49 M.W. (Emib. 15:23-29) Esyondeko syabere syabibwirwa ngoko olubanza olo lwabirisohwa, abakwenda mobatulira n’omuhwa “ekinywa kya Yehova.” (Emib. 15:30-35) Mubyabya biti? EBiblia yikabugha yiti esyondeko “musyabana amaka omwikirirya, n’eriganza lyabo mulyakanya obuli kiro.”—Emib. 16:4, 5.
KOLESAYA NDEKE AKATAMBI K’OBUHOLO MUNABWIRE
9. Omo bihugho bingyi sibaghanisiryeki, kandi twanganayibulyaki?
9 Omo bihugho bingyi situghanisibwe eritula engulu mbuya. Unikere omo kihugho kighuma ky’oko bihugho ebyo? Byamabya iko biri bitya, unemukolesya ndeke akatambi ak’obuholo ako? Ebiro by’enduli bikatsemesaya abandu ba Yehova kundi bakakola kutsibu eritula engulu mbuya n’erikangirirya, omwatsi owate atabya. (Mar. 13:10) Tuwite ebinene by’erikola omo mubírí oyo.
10. Ngoko kiri omo 2 Timoteo 4:2, litolere itwakolaki?
10 Twangakolesya tuti ndeke akatambi k’obuholo? (Soma 2 Timoteo 4:2.) Iwe, kutse omughuma w’omo kihanda kyaghu mwanganikala imwalebya omughuma w’okwinywe ng’anganabya mupainia. Ono si w’omughulu w’eritunda ebindu binene—kusangwa sitwendisyasabuka nabyo oko bulighe bunene.—Emi. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Yoa. 2:15-17.
11. Abandi bakakolaki batoke eriwatikya abandu bangyi eryowa engulu mbuya?
11 Abatuliri bangyi babirigha omubughe muhya-muhya batoke eriwatikya abandu bangyi eriminya Yehova. Endondeko ya Yehova yabirilusya ebitabu bingyi ebikatuwatikaya eritulira omo mibughe mingyi. Eky’erileberyako, omo 2010, ebitabu byetu ibikabanika omo mibughe nga 500. Munabwire, bikabanika omo mibughe eyilabire oko 1 000!
12. Abandu bakabana endundi yahi eryowa engulu y’oBwami omo mubughe wabo? Teka eky’erileberyako.
12 Abandu bakayowa bati omughulu bakowa ekwenene oko Yehova omo mubughe wabo? Tulebaye ebyo mwali wetu alolako omughulu abya oko muhindano w’ekiharo e Amerika. Omuhindano oyo abya omo Kinyarwanda, omubughe oyo akabughawa omo Rwanda, Congo (Kinshasa), nomo Uganda.
Omuhindano abere abihwa, mwali wetu oyukabugha eKinyarwanda mwabugha ati: “Omo myaka 17 eyo namabibugha e Amerika, eno y’engendo y’erimbere erikwama omuhindano wo ndeke isihetabya n’ekikanilaba oko kutu.” Kyamalangirika ngoko omuhindano oyu mwatula oko mutima wiwe omughulu akwamagho omo mubughe wiwe w’amabutwa. Akanya kamabanika, wanganigha oghundi mubughe utoke eriwatikya abandu bomo kiharo kyaghu? Ekyo kyanganatolera kundu omo kiharo ky’endeko yaghu mwamabya imune abandu abakabugha oghundi mubughe. Erikola utya kyanganakuletera obutseme.13. Abaghala n’abali betu b’omo Burusi mubakolesya bati akatambi k’obuholo?
13 Si babaghala betu bosi bo bali n’obwiranda bw’eritula engulu mbuya. Omo bihugho bilebe abaghala betu sibali n’obwiranda bw’eritula engulu mbuya, kundi abakulu b’eleta babirighanisya omubírí w’eritulira. Terilengekania oko baghala betu b’eBurusi. Babiryendereribwa oko myaka mingyi. Aliwe omo mwisi w’Akasatu 1991, obutabali mubwabaha obwiranda bw’eriramya. Oko mughulu oyo omo Burusi mwabya abatuliri b’oBwami nga 16 000. Muhabya habilaba emyaka 20, emighanzo y’abatuliri muyalaba oko 160 000! Kilangirikire ndeke ngoko abaghala betu mubakola n’obwenge omughulu babana akanya ak’eritasyatula engulu mbuya. Akatambi k’obuholo mukatabya k’omughulu muli. Aliwe, nomo myatsi y’abiribinduka, abaghala n’abali betu banemukolera Yehova n’omuhwa. Banemulola embere erikola ekyosi ekyo bangatoka erikolera Yehova.
AKATAMBI K’OBUHOLO SI K’OMUGHULU MULI
14-15. Yehova mwakangania ati akaghala kiwe oko mughulu wa Asa?
14 Omo mughulu wa Asa akatambi k’obuholo 2 Emy. 14:11.
mukahika oko nduli. Abasuda bangyi abalabire oko—milioni nguma abakaghala—mubasira e Etiopia. Ye Zera, omukulu w’abasuda abo abyikirirye ngoko akendisinga eYuda. Aliwe, Omwami Asa mwatayiketera emighanzo y’abasuda, aliwe mwayiketera Yehova. Asa mwasaba ati: “Iwe, Yehova Mungu wetu, utuwatikaye kusangwa tukayiketera iwe, nomo rina ryawe tukayalwa n’endeko eyi.”—15 Nomo emighanzo y’abasuda b’Etiopia yanabya hakuhi ngendo kabiri emighanzo y’abasuda ba Asa, Asa mwaminya ngoko Yehova awite obutoki n’akaghala ak’erisabula abandu Biwe. Yehova mwatalekerania abandu biwe. Asa mwasinga abasuda b’Etiopia.—2 Emy. 14:8-13.
16. Tukaminya tuti ngoko akatambi k’obuholo si k’omughulu muli?
16 Nomo sitwasi ndeke ebikasyahikira obuli mughuma w’okwitwe, tunasi ngoko akatambi k’obuholo ni kake. Yesu abiribugha ngoko ‘ebihanda byosi byasyatukwa obusu.’ (Mat. 24:9) Omukwenda Paulo naye mwabugha ati ‘abosi abanzire erikwama engebe y’erikenga Yehova, n’erimatikana na Kristo Yesu basyendereribwa.’ (2 Tim. 3:12) Sitani “ahitene kutsibu,” kandi sitwangatoka eribala oko ebikalwira omo kinigha kiwe ekyo.—Erib. 12:12.
17. Obwikirirya bwetu bwanganasyalengwako buti?
17 Omo biro ebiri hakuhi obwikirirya bwetu bukendilengwako. Hakisiya hake ‘obulige bunene obutebwatabya okw’itsuka ly’ekihugo, erihika na lino’ ibwabya. (Mat. 24:21) Omughulu oyo, abandu b’oko kihanda kyetu banganasyatupona kandi omubírí wetu anganasyaghanibwa. (Mat. 10:35, 36) ngoko Nga Asa, unemwendisyayiketera ngoko Yehova akasyakuwatikya n’erikuteya?
18. Ngoko kiri omo Abaebrania 10:38, 39, ekikendituwatikya eriyiteghekania oko nduli y’akatambi k’obuholo niki?
18 Yehova anemutuwatikya lino tutoke eribya n’obwikirirya obuwatire. Anemukolesya “omugombe mutalegula n’owamenge” erituha akalyo k’obunyakirimu “oko mugulu atolere” tutoke eribya n’obwikirirya obuwatire. (Mat. 24:45) Aliwe, obuli mughuma w’okwitwe atolere inyabya n’obwikirirya obughumire ndeke oko Yehova.—Soma Abaebrania 10:38, 39.
19-20. Ngoko kiri omo 1 Emyatsi y’Emigulu 28:9, tutolere itwayibulya amabulyo wahi kandi busanaki?
2 Emy. 14:4; 15:1, 2) Tukatsuka erisonda-sondya Yehova omughulu tukigha emyatsi okwiye, n’eribatisibwa. Tukakola ekyosi-kyosi twangatoka, tutoke erikulya olwanzo lwetu oko Yehova. Erilebya nga tunemukola tutya, litolere itwayibulya eribulyo lino: ‘Ninabeghere eriya oko mihindano?’ Tukabana akaghala akerikolera Yehova n’erisubibwa mutima erikalua oko bali n’abaghala betu oko mihindano. (Mat. 11:28) Kandi twanganayibulya amabulyo ano: ‘Ninabeghere eriyighisya eBiblia?’ Wamabya iwikere n’ekihanda kyaghu, unabeghere eriteghekania akatambi obuli yenga akerikola eriramya lyeka? Wamabya iwikere iwuwene, ukanateghekanaya akatambi akerigha eBiblia nga ghune omo kihanda kirebe kwehi? Kandi, ukanakola ekyosi-kyosi ekyo wangatoka erisangira omo mubírí w’eritulira n’eriyira abigha?
19 Litolere ‘itwasonda-sondya Yehova’ ngoko Mwami Asa akola. (20 Busanaki litolere itwayibulya amabulio ayo? EBiblia yikatubwira yiti Yehova akasondaya emitima yosi n’eriminya amaghaniryo wosi w’obulengekania. (Soma 1 Emyatsi y’Emigulu 28:9.) Twamalangira itutolere erikola esyombinduka silebe omo malengekania nomo mibere yetu, litolere itwasaba Yehova atuwatikaye erikola esyombinduka esyo. Kano k’akatambi ak’eriyiteghekania okwilengwako elikasa. Siwuleke hakabya ekyangakukakirya erikola omo katambi ak’obuholo!
OLWIMBO 62 Olwimbo luhya-luhya
^ par. 5 Eyo wikere, abandu banemuramya Yehova y’omo bwiranda kwehi? Byamabya iko biri bitya, unemukolesya akatambi ako ko ndeke? Omwatsi ono akendituwatikya eriminya ngoko twangigha Omwami Asa w’eYuda kandi n’aBakristo b’oko karne k’erimbere. Omughulu habya obuholo mubakolesya akatambi kabo ko ndeke.
^ par. 3 ERIKANIA OKO KINYWA: Ekinywa “obuholo” si ry’eritendibya omo malwa lisa. Ekinywa ky’Ekiebrania kihiriremo engebe eritendibya omo bwiko, eribya ndeke.
^ par. 57 ERIKANIA OKO SYOPITSA: Omwami Asa mwalusya mukaka wiwe okwibya mughole kundi mwakuna abandu eriramya esanamu. Ababya oko luhande lwa Asa mubamuwatikya erikenzengera esyosanamu syahisi.
^ par. 59 ERIKANIA OKO SYOPITSA: Omulume n’omukali wiwe ab’omuhwa banemulobya engebe yabo batoke eriyakolera eyiri obuyitawa bw’abatuliri.