1. Nibirikirwa lyahi elyo Yesu abwira abasohi bani b’amahere, nabo mubasubirya bati?

ABAKWENDA ba Yesu ye Petero, Ndereya, Yakobo, na Yoane babya bakaghulya amahere. Talengekania ngo mubayowa bati babyowa eribirikirwa lya Yesu lino: “Munyikwame naghe, nasyabayira mo basohi b’abandu.” * Mubasubirya bati? EBiblia yikabugha yiti: “Neryo neryo [aho n’aho] mobasigania ebisohi byabo, mobakwama Yesu.” (Mat. 4:18-22) Eriyisogha eryo lyangaletire esyombinduka omo ngebe yabo yosi. Aliwe omo mwanya w’erisoha amahere, ‘bakendisyasoha abandu.’ (Luka 5:10) Na munabwire, Yesu anemubirikira abandu b’emitima myolo abanzire ekwenene. (Mat. 28:19, 20) Wanabiriligha eribirikirwa eryo ly’eribya musohi w’abandu?

2. Busanaki litolere itwalengekania ndeke okwiyisogha ry’eribya basohi b’abandu, kandi ekyangatuwatikya erikola ekyo niki?

² Kwamuhwa wabirilola embere erigha eBiblia, kandi unanzire iwabya mutuliri w’engulu mbuya. Wamabya iwukatika-tikira eribirikirwa lya Yesu, isiwabunika mutima. Alinga ukatika-tika kundi wanzire iwayisogha ndeke. Kwenene, eBiblia yikabugha yiti Petero n’abandi mubalubasigha amatimba wabo “neryo neryo [aho n’aho].” Aliwe, Petero n’abaghala babo mubatsuka erilengekania okwiyisogha lyabo. Mubaminya ngoko Yesu yo Kristo Masiya habilaba emisi sita. (Yoa. 1:35-42) Alinga naghu  wabirigha emyatsi mingyi oko Yehova na Yesu, kandi wanzire erilola embere erikula bunya-kirimu. Aliwe, embere sy’eriyisogha utolere iwalengekania kutsibu oko mwatsi oyo. Ekyawatikaya Petero, Ndereya, n’abandi eriyisogha ndeke niki?

3. Ni mibere yahi eyangakuwatikya eriligha eribirikirwa lya Yesu?

³ Abigha ba Yesu b’erimbere babya n’omuhwa, ibasi erikola omubírí wabo wo ndeke, ibali n’obutubaha kandi ibali n’omubere w’eriyikehya. Ahate eritika-tika, emibere eyo muyawatikyabo eribya basohi babuya b’abandu. Omo mwatsi ono tukendilangira ngoko twangabya batuliri babuya b’engulu mbuya, kandi ngoko twangakangirirya abandi.

4. Ekyawatikaya Petero eribya musohi w’omuhwa niki?

⁴ Petero inyakasoha amahere eriwatikya ekihanda kiwe, aliwe syabya akasoha amahere busana n’eriwatikya ekihanda kiwe lisa, alinga kandi abya anzire omubírí w’erisoha amahere. (Yoa. 21:3, 9-15) Mwigha eribya musohi w’abandu, kandi busana n’obuwatikya bwa Yehova, Petero mwabya mukoli mubuya w’omubírí oyo.​—Emib. 2:14, 41.

5. Ngoko kiri omo Luka 5:8-11, busanaki Petero mwakwa obuba, kandi niki kyo kyamuwatikaya erisinga obuba obo?

⁵ Tukatulira kundi twanzire Yehova; ekyo kyo kikatuhiramo omuhwa w’erikola omubírí oyo. Olwanzo lwetu oko Yehova lwanganatuwatikya erilola embere eritulira nomo twangayowa nga situli n’obutoki. Omughulu Yesu abirikira Petero eribya musohi w’abandu mwamubwira ati: “Sigubahe.” (Soma Luka 5:8-11.) Petero mwatakwa obuba bw’eribya mukwenda wa Yesu busana n’emyatsi eyangalolireko. Aliwe, mwakwa obuba busana  n’ekitiko-tiko ekyo Yesu akola eribaha amahere mangyi, kandi Petero mwayowa ngasyatolere erikola haghuma na Yesu. Nga Petero naghu wanganakwa obuba wabiminya nga kisabireki eribya mwigha wa Kristo. Byamabya iko biri bitya, ubye n’olwanzo oko Yehova, oko Yesu n’oko bandi. Wamakola utya iwukendibana omuhwa w’eriligha eribirikirwa lya Yesu ly’eribya musohi w’abandu.​—Mat. 22:37, 39; Yoa. 14:15.

6. Ni kindi kyahi ekikatuhiramo omuhwa w’eritulira?

⁶ Tulangire ekindi ekikaleka itwabya n’omuhwa w’eritulira. Twanzire erisikya ekyalayiro kya Yesu kino: “Mugende, . . . muyire abiga.” (Mat. 28:19, 20) Kandi tukatulira busana abandu ‘bakagalawa n’eriluha’ kandi banzire eriminya ekwenene oko Bwami. (Mat. 9:36) Yehova anzire abandu bosi baminye ekwenene n’eribana omulamo.​—1 Tim. 2:4.

7. Ngoko kiri omo Abanya Roma 10:13-15, busanaki omubírí w’eritulira ni w’omughaso?

⁷ Omughulu tukaminya ngoko omubírí w’eritulira akasabula abandu, ekyo kikatuhiramo omuhwa w’eritulira. Abakasoha amahere, bakaghulayagho kutse ibalyagho, aliwe itwe “tukasoha” abandu busana n’erisabula esyongebe syabo.​—Soma Abanya Roma 10:13-15; 1 Tim. 4:16.

8-9. Omusohi w’amahere atolere inaminyaki, kandi busanaki?

⁸ Omo biro bya Yesu, omusohi mu Israeli abya atolere inyaminya ndeke emihanda y’amahere. (Law. 11:9-12) Abya atolere inyaminya ndeke aho mahere abeghere eribanika. Amahere abeghere eribya aho amatsemera amaghetse kandi oho akendisunga akalyo kangyi. Omusohi akanasoha amahere oko ndambi eyanzire kwehi? Eriminya endambi ngoko ni y’omughaso, tulebaye ekyo oMwimiri wa Yehova mughuma w’omo kiharo ky’ePasifike abwira omumisyonere oyuwamusaba eriyasoha naye amahere. Omumisyonere mwamubwira ati: “Ngandisyasa omungya oko saha isatu sye tututu.” Mughala wetu mwamubwira ati, “Situlighenda oko ndambi eyo twanzire, aliwe tukaghenda oko ndambi eyo amahere akabanikako.”

⁹ Kutya, n’abasohi b’abandu b’oko karne k’erimbere ibakaya eyo “mahere” angasungika, n’oko ndambi eyo akabanikako. Eky’erileberyako, abigha ba Yesu ibakatulira omo hekalu, omo syosinagogi, nyumba oko nyumba n’omo syosoko. (Emib. 5:42; 17:17; 18:4) Netu munabwire tutolere itwaminya emibere y’abandu b’omo kiharo kyetu. Netu litolere itwanguha eriyatulira eyo bandu bakasungika n’endambi bakasungikirako.​—1 Kor. 9:19-23.

10. Endondeko ya Yehova yabirituha ebyombo byahi?

¹⁰ Omusohi w’amahere atolere inyayira oko byombo ebyuwene, kandi inyaminya ndeke erikolesyabyo. Netu kutya, tunawite oko byombo ebyuwene ebikatuwatikaya eritulira kandi litolere itwaminya ndeke erikolesyabyo. Yesu mwakangania abigha biwe ngoko bangatulira engulu mbuya. Mwakangania ngoko bangatulira, eyo bangatulira, n’ebyo bangabugha. (Mat. 10:5-7; Luka 10:1-11) Munabwire, endondeko ya Yehova ikatuha ebyombo ebyo tukakolesaya erikangirirya, n’ebyombo ebyo bikatuwatikaya erikola omubírí oyo wo ndeke. * Kandi tukakangiriribawa ngoko twangakolesyabyo. Ekyo kikaleka itwatabya n’obuba, kandi itwakola omubírí oyo wo ndeke.​—2 Tim. 2:15.

11. Busanaki abasohi b’abandu batolere ibabya n’obutubaha?

¹¹ Abasohi b’amahere batolere ibabya n’obutubaha.  Hakanabya endambi ibayeya omo mibere eyo batalue bayilindirireko. Hakanabya omughulu bakakola omo kiro n’eryo ekihunga ikyasa kitsumbukirania. Kobine bitya n’oko basohi b’abandu, batolere ibabya n’obutubaha. Omughulu tukatsuka eritulira, n’eriyiminyikalya mo Bimiri ba Yehova, twanganabana “ekihunga” ky’eryendereribwa erilua oko bandu bomo kihanda kyetu, abira betu eritusekererya, n’erighana obukwenda bwetu. Aliwe ekyo sikyangatuswekya. Yesu mwabugha ati akendisyatuma abigha biwe eriyatulira abandu abatanzirebo.​—Mat. 10:16.

12. Ngoko kiri omo Yosua 1:7-9, ekyangatuwatikya eribya n’obutubaha niki?

¹² Wangabya wuti n’obutubaha? Eky’erimbere, wikiriraye ngoko Yesu anemulola embere erisondola omubírí ono erilua elubula. (Yoa. 16:33; Erib. 14:14-16) N’ekindi wikiriraye ngoko Yehova akendikuteya. (Mat. 6:32-34) Ukendibya n’obutubaha, omughulu ukawataya obwikirirya bwaghu. Petero n’abandi mubakangania obwikirirya bunene, omughulu basigha omubírí wabo w’erighulya amahere n’erikwama Yesu. Netu tukakanganaya obwikirirya bunene omughulu tukabwira abo twasi n’abomo kihanda kyetu ngoko twabiritsuka erigha eBiblia n’Abimiri ba Yehova, n’eriya oko mihindano yabo. Ahate n’eritika-tika wabirikola esyombinduka nyingyi omo mighendere yaghu, utoke erikwama n’esyokanuni sya Yehova esitunganene. Ekyo mukyakusaba obwikirirya n’obutubaha. Omughulu ukabya n’obutubaha ukayiketera ngoko ‘Yehova Mungu  wawe ali haguma nagu ehosi ukaya.’​—Soma Yosua 1:7-9.

13. Erilengekania buli n’omusabe byangatuwatikya biti eritendibya n’obutubaha?

¹³ Ekindi ekyangatuwatikya eribya n’obutubaha niki? Usabe Yehova akuhe obutubaha. (Emib. 4:29, 31) Yehova akendisubirya oko misabe yaghu, kandi syendisyakulekerania n’ahake. Syendileka erikuwatikya. Kandi wanganalengekania buli oko ebyo Yehova akola erisabula abandu biwe ba kera. Kandi lengekanaya ngoko akuwatikaya omughulu wabya omo maligho, n’erikuha akaghala ak’erikola esyombinduka omo ngebe yaghu. Oko kwenene, oyo wasondola abandu erilaba omo Ngetse y’eNgula, anganakuwatikya eribya mwigha wa Kristo. (Eri. 14:13) Ubye n’obwikirirya obuli ng’obo muhandiki w’esyonyimbo, oyo abugha ati: “Yehova ali haguma nage, sinendyubaha; kw’abandu basyanikolaki kwehi?”​—Esy. 118:6.

14. Wamighaki oko ebyo Masae na Tomoyo balolako?

¹⁴ Ekindi ekyangatuwatikya eribya n’obutubaha, ry’erigha ngoko Yehova awatikaya abandu ababya bakutu, aliwe abigha eribya n’obutubaha. Lengekanaya oko ky’erileberyako kya mwali wetu uyukahulawa mo Masae. Abya mukutu kandi inyakayowa ngasyangatoka erikola omubírí w’eritulira. Inyakalengekanaya ati syangatoka eribugha n’abandu obo atasi, inyakalinganisayekyo n’erisamba oko luhimbo luli olo ate angatoka erisambako. Aliwe, mwayikasa kutsibu erikulya olwanzo lwiwe oko Yehova n’oko bandi. Mwalangira ngoko omubírí wetu ni w’erikola luba-luba omo biro ebyo tulimo bino kandi mwasaba Yehova amuwatikaye eribya n’omuhwa w’eritulira. Mwasinga obuba bwiwe, neryo amabya mupainia w’omughulu wosi. Yehova anganawatikya abatuliri bahya-bahya ‘eribya n’amaka.’ Terilengekania oko ky’erileberyako kya mwali wetu oyukahulawa mo Tomoyo. Omughulu atsuka eritulira nyumba oko nyumba, omundu oyo atsukirako mwamukaramira ati: “Sinanzire eryowa ekyosi-kyosi oko Bimiri ba Yehova!” Neryo mwalua inyakinga omulango. Tomoyo mwatasagha, aliwe mwabwira oyo babya bakatulira naye ati: “Mughukanowa ekyalyabugha kwehi? Mungabya bukutu, aliwe mungatsema kundi mwakaminya ngoko niri mughuma w’oko Bimiri ba Yehova!” Lino Tomoyo ni mupainia w’omughulu wosi.

15. Busanaki ni ky’omughaso oko Bakristo eritendibya baghata?

¹⁵ Abasohi babuya si baghata. Abasohi b’amahere sibatolere eribya baghata kundi bakabuka omo tututu, bakalindira amahere akwe, kandi bakahanda omutima n’omo obutuku bwangabya isibuwene. Netu kutya litolere isitwabya baghata, itwahanda omutima kutoke eriberererya omubírí wetu.​—Mat. 10:22.

16. Litolere itwakolaki eritendibya baghata?

¹⁶ Eribya n’obutoki bw’erikola omubírí si mwando. Tukanza erikola emibírí eyo tukalangira nga yolobire. Eritendibya baghata litolere itwabya n’omubere w’eriyikakirya. Litolere itwayibegherya erikola emyatsi eyo tukalangira nga yikalire erikola. Yehova akatuha akaghala kiwe kabuyirire akakatuwatikaya erikolayo.​—Gal. 5:22, 23.

17. Ngoko kiri omo 1 Abanya Korinto 9:25-27, omukwenda Paulo mwakolaki eritendibya mughata?

¹⁷ Omukwenda Paulo syabya mughata. Aliwe, akabugha ati “inyakagalaya” omubiri wiwe atoke erikola ekyuwene. (Soma 1 Abanya Korinto 9:25-27.) Mwabwira abandi ati babye n’omubere w’eriyikakirya kandi bakole emyatsi yosi “omwitegekania n’eritondekayo.” (1 Kor. 14:40) Eribya n’emibere eyuwene  bunya-kirimu, kikasaba eritendibya mughata. Kihiriremo eriya omo mubírí w’eritulira n’erikangirirya abandi.​—Emib. 2:46.

18. Ekyangaleka Yehova inyatulangira mo bakoli babuya niki?

¹⁸ Omusohi mubuya akalangirika erilabira amahere awalita. Aliwe, omubírí w’eritulira kwate atya. Itwe situlibya babuya erilabira emighanzo y’abandu abo twabiriwatikya eribya Bimiri ba Yehova. (Luka 8:11-15) Omughulu tukalola embere eritulaghania engulu mbuya, n’erikangirirya abandi, Yehova akatulangira mo bakoli babuya. Busanaki? Kundi tukabya itwamakola ebyo Yehova na Yesu banzire itwakola.​—Mar. 13:10; Emib. 5:28, 29.

19-20. Ni kindi kyahi kyo kikaleka itwatulira lino?

¹⁹ Omo bihugho bingyi, bakalighira abandu erisoha amahere oko misi milebe. Omo bihugho ebyo, abasohi b’amahere batolere ibakola luba-luba erihamba amahere mangyi, embere akatambi oko bakabalighira erisoha amahere kahwe. Kundi tuli basohi b’abandu, netu litolere itwabya n’omuhwa owali ng’oyo lino kusangwa enduli y’ekihugho kino yiri hakuhi kutsibu! Hakisiya katambi kake ak’eritulira engulu mbuya eyikasabula esyongebe. Isiwalindiriraya emyatsi, kandi isiwalindirira omughulu owuwene erisangira oko mubírí oyo w’omughaso.​—Omug. 11:4.

²⁰ Eno y’endambi y’eribya n’omuhwa w’erigha bingyi oko Biblia, eribya n’obutubaha, n’eritendibya mughata. Uyighunge oko batuliri b’engulu mbuya, abalabire oko milioni munane, n’eryo ukendibana obutseme obo Yehova akatuha. (Neh. 8:10) Yisoghe erikola oko mubírí oyo erihikira aho Yehova akasyabughira ati ahwe. Omo mwatsi owakendikwama, tukendilangira esyonzira isatu esyangawatikya eriyisogha lyetu ly’erilola embere erikangirirya engulu mbuya tukabya basohi b’abandu.