1. Niki kyo kikakanganaya ngoko Yesu abya asikirye Amasako?

 TERILENGEKANIA ighunemuhulikirira Yesu akakangirirya. Inyahula Amasako awabirihamba omo mutwe! Yesu mwahula ebinywa ebiri omo Masako omo binywa biwe by’erimbere abibatisibwa n’omo binywa biwe by’enduli embere ahole. b (Ebi. 8:3; Esy. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Kandi, omo myaka isatu n’enusu Yesu abibatisibwa, mwabya akasomera abandu b’Amasako, n’eryahulagho, n’eribowisyagho.​—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

2. Niki kyo kyawatikaya Yesu eriminya ndeke Amasako? (Ulebaye epitsa y’oko kijalada.)

² Emyaka mingyi embere Yesu atsuke eritulira, inyakasoma n’erihulikirira eKinywa ky’oMungu. Ewabo, inyakowa Maria na Yosefu bakahula Amasako bakakania. c (Ebi. 6:6, 7) Twanganabugha tuti Yesu inyakaghenda oko Sinagogi obuli Sabato haghuma n’ekihanda kiwe. (Luka 4:16) Oko Sinagogi, inyakahulikirira ndeke Amasako akasomwa. Endambi muyahika, Yesu naye amatoka eriyisomera Amasako ayo. Ekyo mukyaleka Yesu inyaminya ndeke Amasako, inyanzagho, n’erikolesyagho omo  ngebe yiwe. Ng’eky’erileberyako, tukanaye oko myatsi eyabya omughulu Yesu abya omo hekalu inyanawite emyaka 12. Abaghalima ababya basi ndeke Emighambo ya Musa “mobasweka busana n’amenge wuwe n’erisubirya liwe.”​—Luka 2:46, 47, 52.

3. Tukendikania okuki omo mwatsi ono?

³ Netu twamabya tukasoma eKinywa ky’oMungu, itukendiminyakyo n’eryanzakyo. Aliwe, twangakolaki tutoke eribana endundi omughulu tukasoma eBiblia? Ebyo Yesu abwira ababya basi ndeke Emighambo, nibughambu Abahandiki, Abafarisayo, n’Abasadukayo, byanganatwighisya myatsi milebe. Abandu abo babya ibakasoma kutsibu Amasako. Aliwe, isibalibana mugho mw’endundi. Yesu mwakangania emyatsi isatu eyo balume abo babya batolere erikola. Emyatsi eyo yangabawatikirye eribana endundi omo ebyo babya bakasoma. Ebyo Yesu ababwira byanganatuwatikya omo nzira isatu. Ey’erimbere, eryowa ebyo tukasoma. Ey’akabiri, eribana esyosomo sy’erikolesya omo ngebe yetu. N’eyakasatu, erileka eKinywa ky’oMungu kitubindule.

4. Ngoko kiri omo Luka 10:25-29, litolere itwabya tukakolaki omughulu tukasoma eBiblia?

⁴ Twanzire itwowa ebyo tukasoma omo Biblia. Bite bitya, isitwendibana endundi. Terilengekania oko ebyo Yesu abwira “omukangirirya w’emigambo.” (Soma Luka 10:25-29.) Abere abibulya Yesu ekyo atolere erikola atoke eribana engebe y’erikota, Yesu mwamuwatikya erisunga ekisubiryo omo Kinywa ky’oMungu. Mwamubulya ati: “Ebisakire omo migambo ni byahi kwehi? Ukasomabyo uti kwehi?” Omulume oyo mwabugha ebiri omo mighambo. Mwabugha ati litolere omundu inyanza oMungu n’omulikyabo. (Law. 19:18; Ebi. 6:5) Aliwe, enyuma syaho mwabulya Yesu ati: “Mulikyetu nindi kwehi?” Ekyo mukyakangania ngoko omulume oyo isyalyowa ebyo abya akasoma. Neryo, mwataminya ngoko angakolesya ebiri omo Masako ayo.

5. Erisaba n’erisoma lyolo-lyolo byanganakuwatikya biti eryowa ndeke-ndeke ebyo ukasoma?

⁵ Hane emyatsi milebe eyangatuwatikya eryowa eKinywa ky’oMungu kyo ndeke. Eky’erimbere: Erisaba embere sy’erisoma. Tulaghire oko buwatikya bwa Yehova tutoke eryowa Amasako. Neryo litolere itwabya tukamusaba ekirimu kiwe kibuyirire kituwatikaye erihira amalengekania wetu w’oko myatsi eyo tukasoma. Ekindi, ry’erisoma lyolo-lyolo. Ekyo kikendikuwatikya eryowa ebyo ukasoma. Wangananza erisoma omo mulenge muli. Kutse kandi wangananza erikwamana n’obusomi bw’eBiblia obwabirihambwa. Erikola utya likendikuwatikya eryowa ebyo ukasoma, eryibukabyo, n’eriminyabyo ndeke. (Yos. 1:8) Wabibugha erisoma, kandi iwasaba ukasima Yehova busana n’erituha eBiblia n’erimubwira uti akuwatikaye erikolesya ebyo ulyasoma.

6. Busanaki ni ky’omughaso eribya ukayibulya amabulyo n’erihandika ukasoma eBiblia? (Ulebaye n’epitsa.)

⁶ Hane n’eyindi myatsi ibiri eyangakuwatikya eryowa ndeke ebyo ukasoma omo Biblia. Ubye ukayibulya amabulyo wabibugha erisoma. Wabisoma omwatsi mulebe omo Biblia, uyibulaye uti: ‘Ni bahi abakakanibawako? Oyukabugha nindi? Akabugha nandi, kandi busanaki? Emyatsi eyi yabya hayi, n’oko mughulu wahi?’ Eriyibulya amabulyo ayo lyanganakuwatikya erilengekania oko myatsi eyo ukasoma n’eribana esyonzumwa  omo ebyo ukasoma. Kandi, ubye ukahandika. Omughulu ukahandika, ekyo kikaleka iwalengekania kutsibu oko myatsi eyo ukasoma n’eryowayo ndeke. Kandi, erihandika likakuwatikaya eryibuka ebyo wabirisoma. Handika amabulyo, ebyo ulyabana omwikwesa-kwesa emyatsi, n’esyonzumwa. Kandi, uhandike ngoko ukendikolesya ebyo ulyasoma, kutse ngoko ukayowa wabisomabyo. Ukendifumbula ngoko erihandika likendikuwatikya erilangira ngoko eKinywa ky’oMungu kyahandikawa busana naghu.

7. Ni mubere wahi owangatuwatikya omughulu tukasoma eBiblia? Busanaki ni w’omughaso? (Matayo 24:15)

⁷ Yesu mwakangania omubere w’omughaso owangatuwatikya eryowa ebyo tukasoma omo Biblia. Omubere oyo bw’obuyiteghererya. (Soma Matayo 24:15.) Obuyiteghererya niki? Ni butoki bw’erilangira ngoko omwatsi ahambene n’oghundi, kandi ng’asighene ati n’oghundi. Na kandi, ni butoki bw’erilangira emyatsi eyibiseme. Kandi, Yesu mwakangania ngoko tulaghire oko buyiteghererya tutoke erilangira ngoko amaminyereri w’eBiblia anemubererera. N’ekindi, obuyiteghererya bwanganatuwatikya eribana endundi omo buli mwatsi ogho tukasoma omo Biblia.

8. Twangasoma tuti n’obuyiteghererya?

⁸ Yehova akaha abaghombe biwe b’obuyiteghererya. Neryo, umusabe uti akuwatikaye eribya n’obuyiteghererya. (Emi. 2:6) Wangakola ghuti erikwamana n’ebyo ulyamusaba? Ubye ukatsopolya ndeke ebyo ukasoma, n’erilangira nga bihambene biti n’ebyo wabiriminya. Tunawite ebitsapo ebyangakuwatikya erikola utya, ng’ekitabu Musaada wa Kutafuta Habari Kwa Ajili ya Mashahidi wa Yehova. Ebitsapo ebyo bikendikuwatikya eryowa Amasako gho ndeke n’erilangira nga wangakolesyagho ghuti omo ngebe yaghu. (Ebr. 5:14) Wamabya n’obuyiteghererya omughulu ukasoma, ekyo ikikendikuwatikya eribya ukowa Amasako gho ndeke.

9. Abasadukayo babya ibabirighana erikirya omwatsi wahi owali omo Masako?

⁹ Abasadukayo babya basi ndeke ebitabu bitano eby’erimbere by’Amasako w’eKiebrania. Aliwe, isibaliligha emyatsi eyiri mubyo. Ebyo Yesu abasubiraya omughulu bamubulaya okw’ilubuka bikakanganaya ekyo. Mwababulya ati: “Simwetasoma omo kitabu kya Musa oko mulondo owakahula ekisaka ekyaka kwehi? Ngoko oMungu abugha na Musa ati, ‘Ingye indi Mungu wa Abrahamu, na Mungu wa Isaka, na Mungu wa Yakobo.’” (Mar. 12:18, 26) Nomo Abasadukayo babya ibabirisoma ebinywa ebyo byo kangyi-kangyi, ekyo Yesu ababulaya mukyakangania ngoko babya ibabirighana erikirirya omwatsi w’omughaso owali omo mulondo oyo, nibughambu, erilubuka ly’abaholi.​—Mar. 12:27; Luka 20:38. d

10. Litolere itwasondyaki omughulu tukasoma eBiblia?

¹⁰ Ekyo kyamatwighisyaki? Omughulu tukasoma eBiblia, litolere itwasondya ebyosi ebyo omulondo kutse omwatsi mulebe akatukangiriraya. Siritolere itwasonda emyatsi eyolobire misa-misa. Aliwe litolere itwasonda esyosomo n’esyokanuni esibiseme omo milondo eyo tukasoma.

11. Ngoko kiri omo 2 Timoteo 3:16, 17, wangakolaki utoke eribana esyosomo omughulu ukasoma eBiblia?

¹¹ Wangakola ghuti utoke eribana esyosomo omughulu ukasoma eBiblia? Terilengekania oko 2 Timoteo 3:16, 17. (Soma.) Erisako eryo rikabugha liti “amasako wosi ali . . . n’endundi” busana (1) n’erikangirirya, (2) erikunga erihaba, (3) erihabula kutse erilungula emyatsi, (4) n’erikangirirya abandu erikola ekitunganene. Wanganabana emyatsi ini eyo nibya n’omo bitabu by’eBiblia ebyo utabeghere erisoma. Ukasoma omwatsi, litolere iwalebya ng’akakukangirirayaki oko Yehova, okw’isonda liwe, kutse oko syokanuni siwe. Lebaya ng’anganakukunga. Lebaya emilondo eyo nga yangakuwatikya yiti eriminya emibere eyituwene eyo uli nayo, kandi ngoko wanganalekana nayo utoke erisighala mutaleghula. Lebaya omulondo oyo ng’angakolesibwa ati erilungula, kutse erihengula, amalengekania awate w’ekwenene, agho wanganabya ighukahindana nagho omw’itulira. Kandi, lebaya ng’angakukangirirya ati erikola ebitunganene utoke erilangira emyatsi ngoko Yehova akalangirayo. Wamabya ukasondya emyatsi ini eyo, ighukendibana endundi omughulu ukasoma eBiblia.

12. Busanaki Yesu mwabulya Abafarisayo ati, “Simwetasoma?”

¹² Kandi Yesu mwabulya Abafarisayo ati, “Simwetasoma?” Eribulyo lya Yesu mulyakangania ngoko Abafarisayo ibakowa  muhanda ebiri omo Masako. (Mat. 12:1-7) e Ekiro ekyo, Abafarisayo babya ibabiribugha bati abigha ba Yesu sibesikaya eSabato. Yesu akabasubirya, mwahula emyatsi ibiri eyiri omo Masako n’eribugha ebinywa ebiri omo kitabu kya Hosea atoke erikangania ngoko Abafarisayo sibasi ekyaleka eSabato iyahirwaho, kandi ngoko babiritaluka erikangania obughanyiri. Abafarisayo ibakasoma eKinywa ky’oMungu. Aliwe mubatabindula emibere yabo. Busanaki? Kundi ibakasoma ibanemusondya amakosa w’abandi, kandi ibakayiheka. Ekyo ikikaleka ibatowa ebyo babya bakasoma.​—Mat. 23:23; Yoa. 5:39, 40.

13. Litolere itwabya n’amalengekania wahi omughulu tukasoma eBiblia, kandi busanaki?

¹³ Ebyo Yesu abugha bikatukanganaya ngoko litolere itwabya n’amalengekania awatolere omughulu tukasoma eBiblia. Isitwabya ng’Abafarisayo. Itwe tubye abakayikehaya n’abakaligha erikangiriribwa. Litolere ‘itwangirira n’omutima molo ekinywa ekyo oMungu akahira omo mitima yetu.’ (Yak. 1:21) Twamabya n’omutima molo, eKinywa ky’oMungu ikikendibindula omutima wetu. EBiblia ikabugha yiti tubye n’obughanyiri, tukwire abandi b’obulighe, n’eryanzabo. Tukenditoka erikola emyatsi eyo, twamatendibya bandu abakasonda omo bandi mw’amakosa, kandi twamatendibya n’emiyiheko.

14. Twangaminya tuti nga tunemuligha eKinywa ky’oMungu kitubindule? (Ulebaye n’esyopitsa.)

¹⁴ Twanganakangania nga tunemuleka eKinywa ky’oMungu kitubindule omo nzira eyo tukakoleramo abandi. Abafarisayo mubatalighira eKinywa ky’oMungu eritula oko mitima yabo. Ekyo mukyaleka ‘ibabya bakatswera abandu abate n’omusango.’ (Mat. 12:7) Netu  kutya, ngoko tukalangira abandi n’eribakolera kyo kikakanganaya nga tunemuleka eKinywa ky’oMungu kitubindule kutse iyehe. Teriyibulya utya: Nganalangira emibere mibuya y’abandi, kutse ngasonda-sonda emibere yabo mibi? Nganaghanyira abandi, kutse nyanzire eribugha muhanda oko bandi n’eribabikako ekinigha? Ebyo tukendisubirya oko mabulyo ayo bikendikangania nga tunemuleka ebyo tukasoma bibindule amalengekania wetu, emitima yetu, n’emibere yetu.​—1 Tim. 4:12, 15; Ebr. 4:12.

15. Yesu abya inyakalangira Amasako w’ati?

¹⁵ Yesu abya anzire eKinywa ky’oMungu. Kandi, ebinywa ebiri omo Esyonyimbo 40:8 mubyakangania ngoko akendisyanza eKinywa ky’oMungu. Erisako eryo likabugha liti: “Nyanzire erikola erisonda lyawe, uwe [Mungu] wage! Ega, emigambo yawe iri omo mutima wage.” Yesu abya n’obutseme kandi mwakolera Yehova butaleghula kundi abya anzire Amasako. Netu, twanganabya n’obutseme n’eribya bataleghula twamabya tukasoma eKinywa ky’oMungu n’eryanzakyo.​—Esy. 1:1-3.

16. Twangakolaki tutoke eribana endundi omughulu tukasoma eBiblia? (Lebaya akasanduku “ Ngoko ebyo Yesu abugha byangakuwatikya eryowa ebyo ukasoma.”)

¹⁶ Ebinywa bya Yesu n’emikolere yiwe bikatuwatikaya eribya tukasoma eBiblia n’omuhwa. Erisaba, erisoma lyolo-lyolo, eriyibulya amabulyo, n’erihandika ni myatsi eyikendituwatikya eryowa ndeke ebyo tukasoma omo Biblia. Tukakolesaya obuyiteghererya omughulu tukatsopolaya ndeke ebyo tukasoma, n’ebyo tukakwesa-kwesa omo bitsapo. Twanganaminya erikolesya eBiblia yo ndeke, nibya n’Amasako agho tutabeghere erisoma, twamabya tukasondya-sondya esyosomo omo myatsi eyo tunemusoma. Kandi, twanganaleka eKinywa ky’oMungu kitubindule twamabya tukasoma itunawite amalangekania awatolere. Erikola emyatsi eyo likendituwatikya eribana endundi omughulu tukasoma eBiblia. Kandi, likendituwatikya eriyitunda hakuhi na Yehova.​—Esy. 119:17, 18; Yak. 4:8.