OMWATSI W’ERIGHA 8
Tukwamirire obugholo omw’ilwa n’eritsuro
“Neryo tukwamirire emyatsi eyikaleta obuholo n’emyatsi eyikaleka itwahimbana.”—ROM. 14:19, NWT.
OLWIMBO 113 Obuholo Obo Thuwite
EBIKENDIKANIBWAKO *
1. Eritsuro mulyaletaki omo kihanda kyabo Yozefu?
YAKOBO abya anzire abana biwe bosi, aliwe abya anzire kutsibu Yozefu oyo abya n’emyaka 17. Abaghala babo Yozefu mubayiwata bati busana n’ekyo? Mubamutsura, n’eritsuro eryo mulyaleka ibamupona kutsibu. Yozefu mwatakola ekyosi-kyosi ekyangalekire abaghala babo ibamupona. Aliwe, mubaghulya Yozefu mo mukobe n’eriteba thatha wabo bati enyama y’omoli muyik’ita omwana wiwe mwanze. Eritsuro muryaleka ibatsandya obuholo bw’ekihanda n’erileka thatha wabo inyayowa muhanda kutsibu.—Enz. 37:3, 4, 27-34.
2. Erikwamana n’Abanya Galatiya 5:19-21, busanaki eritsuro ni kindu kibi kutsibu?
2 Omo Masako, eritsuro * liri oko ‘mikolere y’omubiri’ eyangaleka omundu iniabula eringira omo Bwami bw’oMungu. (Soma Abanya Galatia 5:19-21.) Kangyi-kangyi eritsuro likakolaya oko buyighu, erilwa, n’erikapikira kutse erihitana kutsibu.
3. Omo mwatsi ono tukendikania okuki?
3 Eky’erilebyeryako ky’abaghala babo Yozefu kikakanganaya ngoko eritsuro lyanganatsandya obughuma n’obuholo obuli omo kihanda. N’omo sitwangakola ebyo abaghala babo Yozefu bakola, itwe bosi situhikahikene kandi tuwite omutima ow’eriteba. (Yer. 17:9) Busana n’ekyo, oko sindi ndambi twanganatsura abandi. Muleke tukanaye oko eby’erileberyako ebiri omo Biblia ebikatukunga n’erituwatikya eriminya ebyangaleka eritsuro iryatsuka omo mitima yetu. Tukendilangira esyonzira esikendituwatikya erilwa n’eritsuro n’erikwamirira obuholo.
EBYANGALETERA ERITSURO
4. Abafilistini mubatsura Isaka busanaki?
4 Omundu eribya muteke. Isaka abya muteke, n’Abafilistini mubatsura obuteke bwiwe. (Enz. 26:12-14) Nibya mubusulya omutaka omo bitehero bya Isaka ebyabya bikamuwatikya eriha ebihangulo biwe byamaghetse. (Enz. 26:15, 16, 27) Ng’Abafilistini, munabwire, abandu balebe bakatsura abawite oko bindu binene kubalenga. Sibaliyitsutsa ebyo abandi bawiteko lisa, aliwe kandi sibalianza bakabya n’ebindu ebyo.
5. Busanaki abakulu b’ebisomo mubatsura Yesu?
5 Omundu eritsemerwa n’abandu bangyi. Abakulu b’ebisomo by’aBayuda mubatsura Yesu kundi abya anzirwe kutsibu n’abandu bangyi. (Mat. 7:28, 29) Yesu alua ew’oMugu, kandi abya inyakakangiraya ekwenene. Aliwe abakulu b’ebisomo abo mubalalaghania amabehi n’olutongo batoke eritsandya erina lya Yesu. (Mar. 15:10; Yoa. 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Omwatsi ono akatwighisayaki? Litolere itwayikasa kutsibu isitwatsura abaghala n’abali betu abawite emibere mibuya eyikaleka ibanzwa omo ndeko. Aliwe, litolere itwigha emibere yabo mibuya.—1 Kor. 11:1; 3 Yoa. 11.
6. Diotrefe mwakangania ati eritsuro?
6 Omundu eribya n’emibírí y’erikola omo ndeko. Omo kighonye ky’erimbere, Diotrefe mwatsura ababya bakasondola endeko y’eKikristo. Mwasonda “eribya mukulu” omo kati k’abomo ndeko, neryo mwabugha emyatsi mingyi mibi oko mukwenda Yoane n’oko bandi baghala betu ab’omo ndeko akasonda ati abandi sibasikayebo. (3 Yoa. 9, 10) Sitwanzire erikola ebyo Diotrefe akola, aliwe netu twanganatsuka eritsura mulikyetu Mukristo amahabwa omubiri mulebe omo ndeko owo twabya twanzire eribana—kutsibu-tsibu twamalengekania tuti netu tunawite obutoki bw’erikola omubírí oyo ng’aye.
Eritsuro lyanganaleka itutabya n’emibere eyuwene ng’olwanzo, erikwira abandi b’obulighe, n’olukogho Omutima wetu ali ng’omutaka, n’emibere yetu eyuwene yilingene n’amawa awuwene. Aliwe eritsuro liri ng’ebiti ebituwene. (Lebaya enungu 7)
7. Eritsuro ryanganaleka itwabya tuti?
7 Eritsuro rilingene n’ebiti ebituwene. Omughulu eritsuro likabya n’emirihi omo mutima wetu, kyanganatukalako erilusyalyomo. Emibere mibi, ng’obuha, emiyiheko, n’omundu eriyanza iyuwene byanganakulya eritsuro. Ngoko ebiti ebituwene bikaleka amawa inyatakula ndeke, eritsuro nalyo lyanganaleka itutabya n’emibere eyuwene ng’olwanzo, erikwira abandi b’obulighe, n’olukogho. Twamalangira eritsuro likatsuka erilasa omo mutima wetu, litolere itwarilusyamo. Twangalwa tuti n’eritsuro?
UBYE N’OMUBERE W’ERIYIKEHYA N’ERITSEMERA EBYO UWITEKO
Twangalwa tuti n’eritsuro? Omo buwatikya bw’ekirimu kibuyirire ky’oMungu, twanganayihighula kw’eritsuro n’eribya n’omubere w’eriyikehya n’ow’eritsemera ebyo tuwiteko (Lebaya enugu 8-9)
8. Ni mibere yahi eyangatuwatikya erilwa n’eritsuro?
8 Twanganalwa n’eritsuro omwikulya emibere eno: eriyikehya n’eritsemera ebyo tuwiteko. Twamakangania emibere eyuwene eyi, isitwendibya n’eritsuro. Eriyikehya likendituwatikya eritendilengekania nga tuli bw’omughaso kulenga bandi. Omundu oyukayikehaya syaliyowa ng’atorele erisikibwa kulenga abandi bosi. (Gal. 6:3, 4) Omundu oyukatsemera ebyo awiteko syaliyilingiriranaya n’abandi. (1 Tim. 6:7, 8) Omundu oyukayikehaya n’eritsemera ebyo awiteko, akatsema omughulu oghundi akabana ekindu kibuya.
9. Erikwamana n’Abanya Galatia 5:16 n’Abanya Filipi 2:3, 4, ekirimu kibuyirire kyanganatuwatikya erikolaki?
9 Tulaghire oko kirimu kibuyirire erituwatikya eriyihighula oko ritsuro, kandi tulaghire kukyo erituwatikya erikulya omubere w’eriyikehya n’eritsemera ebyo tuwiteko. (Soma Abanya Galatia 5:16; Abanya Filipi 2:3, 4.) Ekirimu kibuyirire kya Yehova kyanganatuwatikya eriminya amalengekania wetu w’emwisi n’ebikatukuna erikola. OMungu anganatuwatikya eribindula amalengekania wetu awatuwene abye malengekania awuwene. (Esyo. 26:2; 51:10) Tukanaye ku Musa na Paulo, abalume abakinda eritsuro.
Omulwana Muisraeli amatibita eyiri Musa na Yosua eribabwira ngoko abalume babiri omo kambi banemuyighendya ng’abaminyereri. Yosua amabwira Musa ati aghanayebo erikola batya, aliwe Musa amaghana. Neryo Musa amabwira Yosua ati amatsema ngoko Yehova amahira Ekirimu kiwe Kibuyirire oko balume babiri abo. (Lebaya omwatsi w’erigha 8, enungu 10)
10. Ni mwatsi wahi owangalekire Musa inyabya n’eritsuro? (Lebaya epitsa y’oko kijalada.)
10 Musa abya n’ehamuli oko bandu b’oMungu, aliwe mwatakakirya abandi eribana ehamuli eyo. Eky’erileberyako, omughulu mulebe, Yehova mwimya oko kirimu kiwe kibuyirire ekyaha Musa n’erihirakyo oko kikumula ky’abasyakulu Baisraeli abahindana hakuhi n’ehema y’emihindano. Habere halaba akatambi, Musa mwowa ngoko abasyakulu babiri abatahika oko hema y’emihindano nabo mubabana ekirimu kibuyirire kandi mubatsuka eriyiwata ng’abaminyereri. Musa mwakolaki omughulu Yosua amubwira ati akunge abasyakulu abo? Musa mwatatsura abalume babiri abo busana n’olusunzo olo Yehova abaha. Aliwe, mwayikehya n’eritsema kundi abalume abo bakendibya baminyereri. (Emig. 11:24-29) Eky’erileberyako kya Musa kikatwighisayaki?
Abasyakulu Bakristo bangigha omubere wa Musa ow’eriyikehya wo bati? (Lebaya enungu 11-12) *
11. Abasyakulu b’endeko bangigha Musa yo bati?
11 Wamabya iwuli musyakulu, wanabirisabwa eribegherya omundu mulebe omo ndeko erikola akasi ako wanzire kutsibu? Wanganabya iwanzire omubírí w’erisondola Akaleberyo k’Omuteya obuli yenga. Aliwe wamabya mundu oyukayikehaya nga Musa, isiwendilangira nga ukendibya w’omughaso muke bamabikusaba eribegherya oghundi mughala wetu atoke erikola akasi ako. Aliwe iwukenditsema erimuwatikya.
12. Munabwire, aBakristo bangyi bakakanganaya bati ngoko bakatsemera ebyo bawiteko n’eriyikehya?
12 Tulebaye oghundi mwatsi owakahikira abaghala betu bangyi abakulire. Omo myaka mingyi, mubakola ng’abaratibu b’akatunga k’abasyakulu. Aliwe omughulu bakabya n’emyaka 80, omwiyikehya, bakaleka edaraka yabo. Abalebererya b’omutimbo abawite emyaka 70, omwiyikehya, bakaleka edaraka eyi n’eriligha eyindi mibírí eyo bakahabawa. Kandi omo myaka eyalaba, abaghala n’abali betu bangyi b’omo kihanda ky’Ebeteli omo kihugho kyosi mubahabwa omubiri w’eriyatulira omw’irima. Abaghala n’abali betu abo sibalitsura abalikyetu abakinakola emibírí eyo babya bakakola.
13. Ni myatsi yahi eyangalekire Paulo inyatsura abakwenda 12?
13 Omukwenda Paulo ni kindi ky’erilebyeriako ekyuwene eky’eribya n’omubere w’eritsemera ebyo omundu awiteko n’eriyikehya. Paulo syabya n’eritsuro. Mwakola kutsibu omo mubiri w’eritulira, aliwe omw’iyikehya mwabugha ati: “Ingye indi muke oko bakwenda bosi, kandi sinyitolere eriahulwa mo mukwenda.” (1 Kor. 15:9, 10) Abakwenda 12 mubakwama Yesu omughulu w’omubírí wiwe w’eritulira oko kihugho, aliwe Paulo mwabya Mukristo enyuma sy’oluholo n’erilubuka lya Yesu. N’omo Paulo mwanasombolwa mo “mukwenda w’Ebihanda,” mwatalangira ng’amabya mughuma w’oko bakwenda 12. (Rom. 11:13; Emib. 1:21-26) Omo mwanya w’eritsura abalume 12 abo n’obwira obo babya nabo na Yesu, mwatsemera ebyo abya awiteko.
14. Twamabya bandu abakatsemera ebyo bawiteko n’abakayikehaya kyangaleka itwakolaki?
14 Twamabya tukatsemera ebyo tuwiteko n’eriyikehya, itukendibya nga Paulo n’erisikya abo Yehova abiriha ehamuli. (Emib. 21:20-26) Yehova akahiraho abalume erisondola endeko y’eKikristo. N’omo sibahikahikene, Yehova akabalangira mo “bihembo by’omo bandu.” (Efe. 4:8, 11, NWT) Omughulu tukasikaya abalume abo n’erikwama obusondoli bwabo omw’iyikehya, tukasighala hakuhi na Yehova kandi tukabya n’obuholo haghuma n’aBakristo balikyetu.
“TUKWAMIRIRE EMYATSI EYIKALETA OBUHOLO”
15. Litolere itwakolaki?
15 Twamabya tukatsurana, obuholo sibwangabya omo katikati ketu. Litolere itwalusya eritsuro ry’omo mutima wetu n’eriyihighula oko malengekania awangaleka itwatsura bandi. Tutolere itwakola ebindu by’omughaso ebyo, tutoke erisikya ekyalayiro kya Yehova ‘eky’erikwamirira emyatsi eyikaleta obuholo n’emyatsi eyikaleka itwahimbana.’ (Rom. 14:19, NWT) Twangawatikya abandi bo tuti batoke erilwa n’eritsuro, kandi twangakwamirira obuholo bo tuti?
16. Twangawatikya abandi bo tuti batoke erilwa n’eritsuro?
16 Emibere n’emikolere yetu yanganaleka abandi ibabya n’eritsuro. Ekihugho kyanzire kiti “itwakangania” ebindu ebyo tuwiteko. (1 Yoa. 2:16) Aliwe omubere oyo akakanyiriraya eritsuro. Twanganayihighula okw’ihira omo bandu mw’eritsuro twamabiyisogha eritendikania obuli ndambi oko bindu ebyo tuwiteko kutse ebyo twabiriyiteghekania erighula. Eyindi nzira ey’eritendikanyirirya eritsuro ry’eritendiyilangiramo w’omughaso busana n’edaraka eyo tuwite omo ndeko. Twamabya tukakania-kania oko ebyo tukakola omo ndeko, ekyo kyanganaletera eritsuro. Aliwe, omughulu tukakanganaya ngoko tutsomene abandi bo kundu n’eribasima busana n’ebibuya ebyo bakakola, tukawatikayabo eribya n’obutseme kandi tukaleka obughuma n’obuholo ibwalola embere omo ndeko.
17. Abaghala babo Yozefu mubatoka erikolaki, kandi busanaki?
17 Twanganakinda eritsuro! Twatasyakania oko baghala babo Yozefu. Emyaka mingyi enyuma sy’erikolera Yozefu yo muhanda, mubamweya e Misiri. Embere Yozefu ayiminyikalaye oko baghala babo, mwalenga kubo atoke eriminya nga banabiribinduka. Mwateghekania akalyo n’eriha omulere wiwe, yo Benyamina y’akalyo kanene kulenga ak’abandi. (Enz. 43:33, 34) Nikwa, sihali ekikakanganaya ngoko abaghala babo mubatsura Benyamina. Aliwe, mubakangania ngoko batsomene kundu mughala wabo na tata wabo, Yakobo. (Enz. 44:30-34) Kundi abaghala babo Yozefu babya isibakiri mw’eritsuro, mubatoka erisubya obuholo omo kihanda kyabo. (Enz. 45:4, 15) Netu kutya, twamabilusya omo mitima yetu mw’eritsuro, itukendiwatikya ekihanda kyetu n’endeko yetu eribyamo obuholo.
18. Ngoko kiri omo Yakobo 3:17, 18, twamabiwatikya erihiraho obuholo, itukenditoka erikolaki?
18 Yehova anzire itwalwa n’eritsuro n’erikwamirira obuholo. Litolere itwayikasa kutsibu erikola ebindu bibiri ebyo. Ngoko tulyalangira omo mwatsi ono, tuwite omutima owakatsura luba. (Yak. 4:5) Kandi tuli omo kihugho ekiri mw’abandu abakakanyiriraya eritsuro. Aliwe twamakulya omubere w’eriyikehya, ow’eritsemera ebyo tuwiteko, n’ow’erisima abandi, itukendiyihighula kw’eritsuro. Neryo, itukendiwatikya erihiraho obuholo n’eritoka erikulya emibere eyuwene.—Soma Yakobo 3:17, 18.
OLWIMBO 130 Wubye Mughanyiri
^ par. 5 Endondeko ya Yehova yirimo obuholo. Aliwe twamabya tukatsura abandi itwanganatsandya obuholo obo. Omo mwatsi ono, tukendikania oko myatsi eyikaleta eritsuro. Kandi tukendilangira ngoko twangalwa n’omubere mubi oyo kandi ngoko twangakwamirira obuholo.
^ par. 2 ERIKANIA OKO BINYWA: Ngoko kiri omo Biblia, eritsuro siririkuna omundu eriyitsutsa ebyo abandi bawiteko lisa, aliwe n’erianza ati sibabye n’ebindu ebyo.
^ par. 61 ERIKANIA OKO SYOPITSA: Omo muhindano w’akatunga k’abasyakulu, omughala wetu omusyakulu w’endeko oyukulire oyukasondola Akaleberyo k’Omuteya omo ndeko akasabawa eribegherya omusyakulu mulere erisondola Akaleberyo k’Omuteya. N’omo omusyakulu oyukulire oyo anzire akasi kiwe ko kutsibu, amaligha ekyo abasyakulu bamayisogha omwiha omusyakulu mulere oyo amahano awuwene n’erimusima erilua oko mutima.
