“Mwali wetu Sara * akabugha ati: “Niri mukutu, kandi ngabya n’obulinga buba. Busana n’ekyo ngayowa muhanda omughulu niri n’abandu abatesagha kandi abakalire. Aliwe ngayowa ndeke omughulu niri n’omundu w’omutima molo kandi oyukayikehaya. Nanganabwira omundu oyuli ng’oyo ngoko ngayowa, amalengekania waghe, n’ebikanihanga-hangaya. Abira baghe kundu ni bandu bolo kandi abakayikehaya.”

Ebinywa bya Sara bikakanganaya ngoko twamabibya n’omutima molo, abandi bandu bakanza eribya bira betu. Kandi eribya n’omutima molo kikatsemesaya Yehova. Ekinywa kiwe kikatusaba kiti: “Muyire . . . omutima w’obolo.” (Kol. 3:12) Omutima molo niki? Yesu mwakangania omutima molo w’ati? Kandi eribya molo lyangatuwatikya liti eribya n’obutseme?

Omutima molo ni mubere w’emwisi syetu owakatukuna erikola obuholo. Omundu oyuli n’omutima molo akakola haghuma n’abandi ndeke, omo nzira y’olukogho kandi akatekana n’eriyikakirya omughulu abandi bamamuhitania.

Omundu eribya n’omutima molo si bughambu syawite akaghala k’emwisi. Ekinywa ky’eKigiriki ekikabindulawa mo “omutima molo” kyabya ikikakolesibawa erikania oko sabayiri y’omoli eyabiritungwa. Esabayiri eyo ikabya iyikinawite akaghala kayo, aliwe iyabiribegheribwa erikakiryako. Netu kutya, omughulu tukakanganaya omutima molo tukakakiraya emibere yetu eyitahikahikene, n’erilola embere eribya omo buholo n’abandi.

Wanganalengekania uti alinga sighuwite omutima molo. Tuli omo kighuho ekirimo abandu abatsurumire kandi abatawite omutima w’erilindirira; busana n’ekyo, kyanganatukalako eribya n’omutima molo. (Rom. 7:19) Kikasaba akaghala eribya n’omutima molo, aliwe ekirimu kibuyirire kya Yehova kikendituwatikya erilola embere eribya n’omutima molo. (Gal. 5:22, 23) Busanaki litolere itwayikasa erikangania omutima molo?

Twamabya n’omutima molo abandi bakanza eribya bira betu. Nga Sara, oyo tulyakanayako, tukayowa ndeke omughulu tuli n’abandu abawite omutima molo. Oko mwatsi w’eribya n’omutima molo n’olukogho, Yesu abya eky’erileberyako ekyuwene. (2 Kor. 10:1) Nibya n’abana abatamwasi ibakanza eribya hakuhi naye​—Mk 10:13-16.

Eribya n’omutima molo ni ky’omughaso okw’itwe n’oko abatutimbireko. Omundu w’omutima molo syalihitana luba-luba kutse syalisubiraya omo buhitane. (Emis. 16:32) Sitwangahutalya  abandi, erihiramo abo twanzire, neryo ekyo kikatukakiraya okw’iyowa muhanda erikalwira omw’ibugha ebinywa ebikahutalaya abandi. Kandi eribya n’omutima molo kikaleka abandi ibatsema busana tukayikakiraya erikola emyatsi eyangaghalyabo.

N’omo Yesu anabya mundu mukulu kandi inyawite ebingyi by’erikola, mwakangania omutima molo oko bandu bosi. Oko mughulu oyo abandu bangyi babya ibakaghalawa kandi ibahekire obulito, ibalaghire okw’iluhukibwa. Mubasubibwa mutima omo nda omughulu Yesu abwirabo ati: “Mwase okw’ingye, . . . kusangwa indi molo-molo”!​—Mat. 11:28, 29.

Twangigha eribya n’omutima molo nga Yesu tuti? Omughulu tukasoma eKinywa ky’oMungu, tukaminya ngoko Yesu abya akakolera abandu kandi ngoko abya akayiwata omo mighulu eyikalire. Neryo, omughulu obolo bwetu bukalengawako, tukayikasa erikola ngoko Yesu akola. (1 Pet. 2:21) Tulebaye emyatsi isatu eyawatikaya Yesu eribya n’omutima molo.

Yesu abya mundu molo. Yesu mwabugha ngoko abya “molo-molo n’ow’omutima ahehere.” (Mat. 11:29) EBiblia yikakolesaya emibere ibiri eyi yo haghuma kundi eribya n’omutima molo likaghenda haghuma n’eriyikehya. (Efe. 4:1-3) Busanaki?

Eriyikehya rikatuwatikaya eritendihitana luba-luba busana n’ebyo abandi bakatubughako. Yesu mwakolera ati ababya bakamubughako muhanda bati “ni w’omururu n’omukundirya”? Mwaleka ebyakakola bikanganaye ngoko ebyo bakamubughako ni by’amabehi. Kundi abya molo, mwakangania ngoko “amenge akaminyikala oko mibiri yagho.”​—Mat. 11:19.

Omundu amakubughako muhanda busana n’erangyi y’engobi yaghu, kutse busana uli w’obulume kutse ow’obukali, kutse kandi busana n’eyo wakulira, uyikase erimusubirya omo bolo. Peter, omusyakulu w’endeko owe Afrika y’Endina, akabugha ati: “Omughulu ngahitana busana n’ebyo mundu akabugha, ngayibulaya niti, ‘Yesu angakolire ati?’” Akatasyabugha ati: “Nabirigha eritendibya ngahitana luba-luba busana n’ebyo abandi bakanibughako.”

Yesu abya inyanasi ngoko abandu sibahikahikene. Abigha ba Yesu babya ibananzire erikola ebyuwene, aliwe busana n’eritendihika-hikana isibalitoka erikola ebyuwene mughulu wosi. Eky’eriliberyako, embere sy’oluholo lwa Yesu, Petero, Yakobo, na Yoane mubataluka erimuha obuwatikya obo abya alaghireko kinya-mutima. Yesu mwakangania ngoko “omutima akaliga, nikwa omubiri ni molo.” (Mat. 26:40, 41) Yesu mwatahitana oko bakwenda biwe kusangwa mwibuka ngoko sibahikahikene.

Mwali wetu Mandy abya inyabeghere eribugha muhanda oko bandi, aliwe lino akayikasa eribya n’omutima molo nga Yesu. Akabugha ati: “Ngayikasa eryibuka ngoko abandu bosi sibahikahikene, neryo ngayikasa erilangira emibere yabo eyuwene nga Yehova.” Nga Yesu twamaminya ngoko “omutima akaliga, nikwa omubiri ni molo” ekyo kyanganatuwatikya erikolera abandi omo bolo.

Yesu inyakayiketera oMungu. Yesu, inyakayiyinaya omughulu abya akakolerwa muhanda. Abandu ibakamowa muhanda, erimughonera, n’erimuhunza. N’omo byanabya bitya, mwataleka erikangania omutima molo kundi “mwayihira omo byala by’oyukatswera ebitunganene.” (1 Pet. 2:23) Yesu mwaminya ngoko Tata wiwe w’elubula akendimuwatikya eriyiyinia kandi ngoko akendisyatswera abamukola nabi oko ndambi eyitolere.

Twamakolerwa nabi neryo netu itwasubirya omo buhitane, itwanganaleka emyatsi iyatsanda kutsibu. Kyo kikaleka Amasako inyatwibukya ati: ‘Erihitana ly’abandu siririyira eritunganene ly’oMungu.’ (Yak. 1:20) N’omo twangabya itunasingene erihitana, eritendihikahikana lyetu lyanganaleka itwakola muhanda.

Mwali wetu owe Bujeremani oyukahulawamo Cathy abya inyabeghere erilengekanania ati, ‘ omundu amatendiyilwirako, oghundi mundu syangamulwirako. Aliwe abere abigha eriyiketera Yehova, amalengekania wiwe mwabinduka. Akabugha ati, “Lino sinikiri mundu w’eriyilwirako luba-luba. Ngasubiraya n’omutima w’obolo kusangwa ninasi ngoko Yehova akendisyakokotya obuli  mwatsi owatuwene oko kihugho kino.” Wamabya iwabirikolerwa muhanda, eriyiketera oMungu nga Yesu kikendikuwatikya erilola embere eribya n’omutima molo.

Yesu mwabuga ati twamanza eribya n’obutseme, litolere itwabya n’omutima molo. Mwabugha ati: “Obutseme buli oko b’omutima molo.” (Mat. 5:5) Lebaya ngoko eribya n’omutima molo likawatikaya omo myatsi eyikwamire hano:

Eribya n’omutima molo kikawatikaya omo bunyumba. Ye Robert, mughala wetu we Ostralia akabugha ati “munabwira omukali waghe y’emyatsi eyikahutalaya butsira erilengekania. Aliwe ekinywa ky’obuhitane kyamabilua omo buno bwaghu, sikyangasyasubula. Munayowa muhanda n’abilangira ngoko nabirihitania omukali waghe yo kutsibu.”

‘Kusangwa itwe bosi tukatwikala’ omo binywa, ebyo tukabugha butalengekania byanganaleka obuholo ibutabya omo bunyumba. (Yak. 3:2) Ekyo kyamabituhikira, eribya n’omutima molo kikatuwatikaya eribya itunatekene n’erikakirya olulimi lwetu.​—Emis. 17:27.

Robert mwayikasa kutsibu erikulya omubere w’eritekana n’eriyikakirya. Mwabana endundi yahi? Akabugha ati: “Lino, omughulu hamabya eritendihulikirirana, ngayikasa kutsibu erihulikirira ndeke, eribugha omo bolo, n’eriyikakirya okw’ihitana. Obwira bwaghe n’omukali waghe bwabiryuwana kulenga kera.”

Eribya n’omutima molo kikatuwatikaya eribya ndeke n’abandi. Abandu bangyi abakahitana luba-luba sibalibya n’abira bangyi. Aliwe eribya n’omutima molo kikatuwatikaya ‘eribya n’obuholo obukamatanaya haghuma.’ (Efe. 4:2, 3) Cathy, oyo tulyakanayako, akabugha ati, “Eribya n’omutima molo kyabiriniwatikya erikola n’abandi, nibya n’abatsibu.”

Eribya n’omutima molo kikaleka itwabya n’obutekane omo mutima. EBiblia yikakanganaya ngoko “amenge awakalua endata” akaleka itwabya n’omutima molo n’obuholo. (Yak. 3:13, 17) Omundu molo akabya ‘n’omutima owakayibombeka.’ (Emis. 14:30) Martin, oyo wayikasa kutsibu erikulya omubere w’eribya n’omutima molo akabugha ati, “Lino, sinikihatikana niti kumbe emyatsi ikolawe ngoko nianzire. Nitekene omo mutima kandi niwite obutseme.”

Kwenene, kyanganatolera omundu eriyikasa kutsibu atoke eribya n’omutima molo. Mughala wetu mughuma akabugha ati, ‘eribugha ekwenene, erihika lino, hakanabya akatambi inahitana kutsibu.’ Aliwe, Yehova, oyukatusaba erilola embere eribya n’omutima molo, akendituwatikya erikulya omubere oyo. (Isa. 41:10; 1 Tim. 6:11) ‘Asyatuhikania, n’erituha amaka.’ (1 Pet. 5:10) Nga Paulo, itwanganigha “obolo n’obubuya bwa Kristo.”​—2 Kor. 10:1.