Omwatsi owakubahisaya oyo mwabindula engebe yaghe kundi mwaleka inatsuka erisondya eriminya oMungu. Aliwe, embere nibakaniraye ebyakwama omo kiro ky’omwirimya munene ekyo, muleke nibakaniraye ekyanyihikira inikine mwana mulere ekyaleka inanza erigha eriminya Mungu.

Nabutawa omo mwaka 1937 e Guesnain, omuyi w’emine w’omo lutambi lw’endata eBufarasa. Tata waghe oyo abya mutakuli w’omo ekiho kye sharbo, mwanyikangiriya ngoko erikola omubírí n’omuhwa ni ly’omughaso. Ekindi ekyo tata waghe anikangiriraya ly’eripona eritswera eritatunganene. Abya akalangira ngoko abakoli b’omo mine bangyi sibabya bakawatwa ndeke kandi ibakakola omubírí w’omo mibere eyiri m’obwiko neryo abya anzire eribawatikya. Eryanza eryuwania emibere y’abakoli b’omo mine, Tata waghe mwingira omo kitunga ky’abandu abakalwira oko erisingana ly’abakoli b’omo mine. Mwayowa muhanda erilangira obutebya bw’abape b’omo muyi wabo. Abangyi ba kubo bali omo maisa awuwene, aliwe bakasabiriraya akalyo n’esyofranga oko bakoli b’omo mine, abera. Tata waghe mwahitana busana n’emibere y’abape, ekyo mokyaleka iniatanikangirirya  omwatsi wosi-wosi owalebirye ekisomo. Kwenene syabya akanikanirya n’ahake oko Mungu.

Nabere nyinemukula, naghe monatsuka eripona eritswera eritatunganene. Omughuma w’oko myatsi eyo nalangira iyiri mw’eritenditunganana, ly’erisolola abagheni omo Bufarasa. Nabya ngasata oko mupira haghuma n’abana b’abagheni neryo ingatsemera eribya haghuma nabo. Oko lundi luhande, mama waghe abya munya-Polonye, isi Mufaranza. Nabya ngasonda nyiti ngambe abandu b’esyorangyi y’engobi mbiriri-mbiriri ibikala haghuma omo buholo n’erikolerwa omo bulingirirania.

Eguvernema moyanisaba eriya omo mubiri w’obusuda oko 1957. Ko nabanika nyitya omo bitwa bye Algerie omo kiro ky’omwirimya munene ngoko kikanibweko oho ndata. Nabere nalakira oMungu niti aniwatikaye, monalangira epunda y’omoli yo yamahika embere syaghe, butsira enzighu! Monatulera kundu! Nomo byanabya bitya, omwatsi oyo​—n’amalwa​—mobyaleka inatsuka erilengekania kutsibu oko maisa. Busanaki tuli oko kihugho? OMungu anatutsomene? Tunemwendisyabana obuholo bwa kera na kera?

Enyuma syaho, omughulu nayabana ababuti baghe, monahindana oMwimiri wa Yehova mughuma. Mwamba, eBiblia y’eKikatoliki eye Kifaranza eyikahulawa mo La Sainte Bible, eyo natsuka erisoma nabisuba e Algerie. Omulondo mughuma owaleka inalengekania ni Eribisulirwa 21:3, 4. Akabugha ati: ‘Ehema y’oMungu iri omo katikati k’abandu!. . . Nikwa asyasangula emisonia yosi oko meso wabo. Kandi oluholo silwendisyaswabyaho, erisusumana kutse eririra kutse eriagalwa.’ * Ebinywa ebyo mobyanyiswekya. Monayibulya nyiti: ‘byanganabya by’ekwenene kwehi?’ Oko mughulu oyo, nabya isinyasi kindu oko Mungu n’oko Biblia.

Omughulu naleka omubírí w’ekisuda omo mwaka 1959, monahindana n’oMwimiri oyukahulawa mo François oyo wanikangiriraya emyatsi mingyi erilua omo Biblia. Eky’erileberyako, mwanikangania omo Biblia ngoko oMungu anawite erina, Yehova. (Esy. 83:18) Kandi François mwanyikangania ngoko Yehova akendisyahira oko kihugho kw’eritswera eritunganene, eriyira ekihugho mo paradiso, n’eriberererya ebinywa by’omo Eribisulirwa 21:3, 4.

Amakangirirya ayo abya w’ekwenene kundu, kandi mwatula oko mutima waghe. Aliwe kandi monasyahitana oko bape ko kutsibu kandi nabya nianzire inakangania obubi bwabo bo burorarora kusangwa bakakangiriraya emyatsi eyite omo Biblia! Alinga nabya inyikine n’amalengekania awali nga wa tata waghe, neryo monasonda erilwa n’eritswera eritatunganene. Monitanza erilindirira. Nabya nanzire erikola omwatsi mulebe waho-n’aho!

François n’abandi bira baghe aBimiri, mobaniwatikya eritendibya ngahitana. Mobambwira bati omubírí wetu itwe Bakristo si ly’eritswera abandi, aliwe ly’eribaha amaha awuwene omo nzira y’engulu mbuya y’oBwami bw’oMungu. Oyo w’omubírí owo Yesu akola kandi w’omubírí owo abugha ati abigha biwe bakole. (Mat. 24:14; Luka 4:43) Kandi monigha eribya ngakania n’abandu omo bolo n’amenge, n’omo bangabya ibikiriryeki. EBiblia yikabugha yiti, “omugombe w’omukama siatolere erinegena, nikwa abye mubuya oko byosi.”​—2 Tim. 2:24.

Monakola ebyosi ebitolere eribindula amaisa waghe n’eribatisibwa mo Mwimiri wa Yehova omo  mwaka 1959 oko muhindano munene w’omutimbo. Eyo, yo nahindana n’omumbesa oyukahulawamo Angèle, oyo natsemera. Monatsuka eribya ngalenderera endeko eyo abyamo, neryo oko mwaka 1960 motwalunga. Kwenene ni mukali mubuya kundu, omwanze oyuwene, kandi ni kihembo ky’obughuli erilua oko Yehova.​—Emi. 19:14.

Omo myaka mingyi, monigha myatsi mingyi y’omughaso erilua oko baghala betu b’amenge ababirilola oko myatsi mingyi. Esomo ngulu kutsibu y’eno: Omubírí wosi-wosi owalimo amaligho twanganatokagho twamakolesya amenge awakabanika omo Emisyo 15:22, eyikabugha yiti: “Omo bungi bw’abahani akahanganibawa.”

Omo mwaka 1964, monatsuka erilangira ngoko ebinywa ebyasondolibawa n’akaghala kabuyirire ebyo ni by’ekwenene. Omo mwaka oyo monatsuka erikola omubírí w’omulebererya w’omutimbo, erilenderera esyondeko, erisubya abaghala betu mutima n’eribawatikya eriyitunda hakuhi na Yehova. Aliwe, oko mughulu oyo nabya n’emyaka 27 kandi isinyasi myatsi mingyi. Neryo monakola amakosa. Aliwe, monayikasa eribana omo makosa ayo mw’esyosomo. Kulenga ebyosi, monigha myatsi mingyi y’omughaso erilua oko “bahani” abatolere kandi ababirilola oko myatsi mingyi.

Namibuka omwatsi mughuma owanyihikira omughulu natsuka omubírí w’omulebererya w’omutimbo. Nabere nalenderera endeko nguma y’omo muyi we Paris, mughala wetu mughuma oyukulire omo bwikirirya, mwanibulya ng’anganakania naghe ingyuwene. Monabugha nyiti “Inga.”

Mwabulya ati, “Louis, omughulu omudoktere akalenderera abandu b’eka, akabya inyakayabana bahi?”

Monamusubirya nyiti, “abakoni.”

Mwabugha ati: “Eyo ni kwenene. Ibwa nabirilangira nga ukalabaya endambi yaghu nene n’abawite obwira obuwene haghuma na Yehova ng’abasyakulu b’endeko. Endeko yetu yirimo abaghala n’abali betu bangyi ababunikire mutima, abahya-bahya kutse abuhuhirire. Banganatsema kutsibu erilabya endambi yo haghuma naghu, nibya n’eriyalya akalyo k’eka wabo.”

Monasima kutsibu busana n’erihano eryuwene ly’omughala wetu mwanze oyo. Olwanzo lwiwe oko syombuli sya Yehova molwanyitula oko mutima. Neryo, eriligha ngoko monakola ekosa n’omo lyanabya ilinikalireko, monalui nakolesya ebyo abugha. Ngasima Yehova busana n’abaghala betu abali ng’abo.

 Omo mwaka 1969 n’omwaka 1973, monimanira e Departema eyabya yilebirye omubírí w’eriteghekania akalyo k’oko mihindano ibiri y’ebihugho bingyi e Colombes, omo muyi we Paris. Oko muhindano w’ekiharo w’omwaka 1973, lyabya litolere itwaha abandu hakuhi 60 000 b’akalyo omo biro bitano! Nabya isinyasi nga tunemwenditoka erikola omubírí oyo. Kandi oko mughulu oyo, eritoka omubírí oyo lyabya litolere erikwama erihano eliri omo Emisyo 15:22​—erikwama erihano ly’abandi. Monasaba obuwatikya bw’abaghala betu ababirilola oko myatsi mingyi. Abaghuma ba kubo babya baserya, abakaghulaya esisagha, abakahuka, n’abakaghula ebindu. Itwe bosi haghuma, motwatoka eriberererya omubírí owakalire oyo.

Omo mwaka 1973, ingye n’omukali waghe motwabirikirwa erikolera oko Beteli y’oBufaranza. Omubírí waghe w’erimbere nawo abya akalire. Lyabya litolere inabana esyonzira sy’eritumira abaghala betu b’ebitabu omo Kameru, ekihugho ky’omo Afrika, eyo omubírí wetu abya aghanisibwe omo katikati k’omwaka 1970 erihika oko 1993. Kandi monyitaminya nga ninemwenditoka erikola omubírí oyo. Alinga abere abiminya omwatsi oyo, mughala wetu oyo wabya mwimaniri w’omubírí omo Bufaranza mwanyisubya mutima omwibugha ati: “Abaghala betu b’omo Kameru bali n’obwagha bunene bw’akalyo k’ekinywa ky’oMungu. Litolere itwabawatikya!” N’eryo omubírí motwakolagho.

Monalenderera omo bihugho ebitimbire oko Kameru by’ongendo nyingyi erihindana n’abasyakulu b’endeko b’omo kihugho ekyo. Abaghala betu abo babya n’obutubaha n’amenge. Mobanyiwatikya eribana esyonzira sy’erilabyamo ebitabu, abaghala betu batoke eribanabyo mughulu wosi. Yehova mwatsumula eriyikasa lyetu. Kwenene, omo myaka nga 20, abandu ba Yehova b’omo kihugho ekyo mobatabula n’ahake egazeti n’enguma eyo Mnara wa Mlinzi n’oko akatabu k’obuli mwisi akabya k’akahulwa mo Le service du Royaume.

Erilua oko mughulu twatsuka eriminyana ndeke, monalangira ngoko Angèle awite emibere y’omundu  oyuli n’obwira obuwene na Yehova. Emibere eyo moyalangirika kutsibu omo maisa wetu w’obunyumba. Eky’erileberyako, omwigholo ly’ekiro ky’endwa yetu, mwanyibwira ati nyisabe busana n’engumbu yetu y’erikolera Yehova ngoko twangatoka omo maisa w’abatahenie. Yehova mwasubirya oko musabe oyo.

Angèle naye mwaniwatikya eriyiketera Yehova yo kutsibu. Eky’erileberyako, omughulu batubirikira oko Beteli omo 1973, monatika-tika kundi nabya nyanzire omubírí w’obulebererya b’omutimbo. Aliwe Angèle mwanyibukya ngoko motwaherera esyongebe syetu sy’oko Yehova. Netu sitwangakola ekyosi-kyosi ekyo endondeko yiwe yikatusaba erikola kwehi? (Ebr. 13:17) Nangasirisyasubya okw’ekyo koki! Neryo motwaya oko Beteli. Omo ngebe yetu yosi itune haghuma, omukali waghe abya mundu w’amenge, iniali n’emitsye y’eriyiteya, kandi inianzire Yehova yo kundu. Emibere eyo moyawatya endwa yetu n’erituwatikya eribya tukayisogha ndeke.

Lino twabirikekeluha, Angèle akinayitsinga eribya mubuya, omukali oyukawatikaya. Eky’erileberyako, eriya oko hilasi hy’ekiteokrasi, ehingyi hya kuhyo ihikabya omo Kingeresa, lyabya litolere ingye na Angèle itwayikasa eriminya mubughe oyo wo ndeke. Neryo molyatusaba eriya omo ndeko y’eKingeresa, n’omo twanabya n’emyaka eyilabire oko 70 oko mughulu oyo. Busana n’emibírí eyo nabya nayo ng’omughuma w’omo Katunga k’eBeteli ye Bufaranza, molyanyikalako eribana akatambi k’erigha oghundi mubughe. Aliwe, ingye na Angèle itukawatikanayana. Lino omo myaka yetu 80, tunemulola embere eriteghekania emihindano yetu y’endeko omo Kingeresa n’omo Kifaranza. Kandi tukayikasa ngoko twangatoka erisubirya omo mihindano n’eriyatulira haghuma n’endeko yetu. Yehova abiritsumula eriyikasa lyetu erigha eKingeresa.

Omuyisa mughuma owo tutendisyibirirwa abya omo mwaka 2017. Ingye na Angèle motwabirikirwa eriya oko Kalasi k’ab’omo Katunga k’eBeteli n’abakali babo, ake Watchtower, ePatterson, New York.

Kwenene Yehova ni Mukangirirya Mukulu. (Isa. 30:20) Itwe bosi, abakekeluhire n’abakine balwana, tukabana amakangirirya mabuya kundu! (Ebi. 4:5-8) Kwenene, nabirilangira ngoko abalwana abakahulikirira Yehova n’abaghala n’abali betu ababirilola oko myatsi mingyi, obwira bwabo n’oMungu bukakula kandi bakabya baghombe ba Yehova abakayiketerawa omo ngebe yabo. Emisyo 9:9 ikabugha yiti, “uhe erikangirirya oko mundu w’amenge, naye asyalabya omo menge. Ukangiriraye omundu utunganene, naye asyakanyirira eriga.”

Ndambi silebe, ngalengekania oko buba omo kiro ky’omwirimya munene omo bitwa bye Algerie hamabilaba emyaka hakuhi 60. Omo kiro ekyo, mondaminya ngoko ngendisyabya n’amaisa awalimo obutseme ng’ano. Nabirigha bingyi kutsibu erilua oko bandi! Kwenene Yehova abirimba ingye na Angèle amaisa awuwene kandi awakatsemesaya. Neryo tuyisoghire eritendileka erigha oko Tata wetu w’elubula n’oko baghala n’abali betu b’amenge ababirilola oko myatsi mingyi kandi abamwanzire.