OMWATSI w’erihanika Yesu oko muti omo katikati k’abanyeyi babiri asibwe n’abandu bangyi. (Mat. 27:35-38) Aliwe abandu balebe bikirirye bati eBiblia siyiribugha ekwenene omughulu ikabugha yiti enyuma syaho omubiri wa Yesu mwateghekanibwa okw’itabwa n’erihirwa omw’isinda.​—Mar. 15:42-46.

Abandu balebe abakakanaya muhanda oko syo Injili bakatika-tikira omwatsi w’eribugha ambu banganalighire omundu oyo wabambawa oko muti eritabwa omo nzira eyitolere, ng’erihirwa omw’isinda. Aliwe abandu abo bikirirye bati kitokekene kutsibu abandu ababya bakahanikwa kundi ni babi sibabya bakakolerwa omo mibere mighumerera. Omo gazeti Smithsonian, omutula ngulu Ariel Sabar, akakanganaya ekikaleka abandu balebe ibayira amalengekania ng’ayo: “Erihanikwa oko muti abya malipizi awabya akahabwa omundu mubi kutsibu omo kihanda, n’abakakwesa-kwesa emyatsi balebe mobabugha bati abya mwatsi w’isoni omundu erilengekania ati Abanya Roma banganalighire abandu ng’abo eritabwa omo nzira eyitolere.” Abanya Roma ibakanza erihemula ndeke omundu oyulyatswerawa mo mubi, neryo ibabeghere erileka emibiri yabo oko miti busana n’esyonyama. N’enyuma syaho, emibiri eyilyasighalira iyikaghusawa omo kyuna ky’er’itamo abandu bangyi.

Aliwe, eritakula ebindu by’omo kitaka ryabirikangania emyatsi eyitasosire eyo, eyilebirye Abayuda balebe ababya ibakisiya ab’itawa. Oko mwaka 1968, mobabana amakuha awabya inyakisigha ow’omundu oyo witawa oko karne k’erimbere. Mwabanika omw’isinda y’ekihanda ky’abandu ababya Bayahudi hakuhi n’eYerusalema. Awabya akisigha kugho abya ahakabikawa amakuha. Omo makuha ayo mwabya erikuha ry’oko kasinziro. Ryabya ripikirwe oko kapao omo musumali w’esyosantimetere 11,5. Sabar akabugha ati “Erikuha ry’oko kasinziro ry’omulume oyo wabya akahulwa mo Yehochanan, moryateka ebikakanganaya ngoko omwatsi wa Yesu owali omo syo Injili owalebirye eritabwa liwe omw’isinda anganabya w’ekwenene.” Eribugha ekwenene, “erikuha ry’oko kasinziro rya Yehochanan rikateka eky’erileberyako ky’omundu oyo wahanikawa oko muti omo mughulu wa Yesu oyo Abanya Roma balighira eritabwa omo mibere y’akawaida y’Abayahudi.”

Hakine amalengekania mbiriri-mbiriri oko mibere eyo Yesu ahanikawamo oko muti erikwamana n’ebyo erikuha ry’oko kasinziro ka Yehochanan rikakanganaya. Aliwe ekilangirikire ni minya ngoko abandu babi balebe abahanikawa mobataghuswa lisa omo byuna ebikatabawa mw’abandu bangyi aliwe mobanatabwa. Kwenene, ebyo eBiblia yibughire ngoko omubiri wa Yesu mwahirwa omw’isinda omo nzira eyitolere, ni mwatsi w’eriyiketera. Emyatsi mingyi yilighirene n’ebyo eBiblia ikabugha ngoko omubiri wa Yesu mwateghekanibwa okw’itabwa n’erihirwa omw’isinda.

Eky’omughaso munene, Yehova mwabugha embere ngoko Yesu enditabwa omw’isinda ly’omundu w’ebindu, kandi sihali oyo wangakakirya ekinywa ky’oMungu eribererera.​—Isa. 53:9; 55:11.