1. Busanaki Yehova syalitulingiriranaya n’abandi?

YEHOVA akatsemera emihanda mbiriri-mbiriri. Ekyo kikalangirika ndeke omo bihangikwa biwe, erihirako n’abandu. Obuli mundu ayisosire. Busana nekyo Yehova syalitulingiriranaya n’abandi. Akalangira omutima waghu. (1 Sam. 16:7) Kandi anasi ebyo wangatoka erikola, ebyo ute wangatoka erikola n’emibere eyo wakuliramo. Kandi syalikusaba erikola ebyo ute wangatoka erikola. Litolere itwakwama emibere ya Yehova omwibya tukayilangira ngoko akatulangira. Twamakola tutya ‘itukendighaniria ndeke,’ nibughambu sitwendiyilangira mo b’omughaso munene kutse sitwendiyilangira mo bandu bule.​—Rom. 12:3.

2. Busaniki sikyuwene eribya tukayilingirirania n’abandi?

² Kwenene, twanganigha emyatsi mingyi erilabira eby’erileberyako ebyuwene by’abandi. (Ebr. 13:7) Twanganabya itunasi mughala wetu kutse mwali wetu uyukabana ebighuma ebyuwene omo mubírí w’eritulira. (Flp. 3:17) Twanganighira omo mikolere ya mughala kutse mwali wetu oyo ngoko netu twangatoka eribya tukatulira ndeke. Aliwe, erighira omo mikolere y’omundu n’eriyilingirirania naye sibisosene. Eriyilingirirania n’omundu lyanganaleka iwabya n’eritsuro, iwaluha omo mutima kutse iwayilangira mo mundu bule. Ngoko mutwalangira omo mwatsi owalaba, eribya tukasonda erilangirika mo b’omughaso kulenga abandi omo ndeko lyanganatsandya obwira bwetu haghuma na Yehova. Busana n’ekyo Yehova akatuha erihano lino: “Obuli mundu alenge omubírí wuwe iyowene, neryo iniabana ekyʼeriyihalambira mugo, butsira eriringiriraniago nʼomubírí wʼogundi mundu.”​—Gal. 6:4.

3. Ni myatsi yahi eyo wabirikola omo mubírí wa Yehova eyikakuletera obutseme?

 ³ Yehova anzire ati iwabya n’obutseme busana n’emyatsi eyo ukatoka erikola omo mubírí wiwe. Eky’erileberyako, wamabya iwabiribatisibwa, litolere iwatsema kusangwa wabirihika oko kika ekyo. Iwuwene-wene muwayihamulira utya, kandi muwakola utya busana n’olwanzo lwaghu oko Mungu. Terilengekania oko myatsi eyo wabirikola erilwa ekiro wayiherera oko Mungu n’eribatisibwa. Wanabiritsemera kutsibu eribya ukasoma eBiblia n’erighayo iwuwene? Emisabe yaghu yanabiryuwana ukasaba ebikalua omo mutima? (Esy. 141:2) Wanabiryuwania enzira yaghu ey’eritsukisya emikania omo mubírí w’eritulira n’erikolesya ndeke ebyamano by’omubírí? Wamabya iwuwite ekihanda, Yehova anabirikuwatikya eribya mulume, kutse mukali, kutse mubuti oyuwene? Wanganatsemera kutsibu esyombinduka esyo wabiritoka erikola omo myatsi yosi eyo.

4. Omo mwatsi ono tukendikania okuki?

⁴ Twanganawatikya abandi eritsemera ebyo bakakola omo mubírí wa Yehova. Kandi twanganabawatikya eritendibya bakayilingirirania n’abandi. Omo mwatsi ono tukendilangira ngoko ababuti banganawatikya abana babo, ngoko omulume n’omukali bangawatikania, kandi ngoko abasyakulu b’endeko n’abandi banganawatikya abaghala n’abali betu. Oko nduli tukendikania oko masako malebe awanganatuwatikya eriyihiriraho eby’erikola erikwamana n’obutoki bwetu n’emibere eyo tulimo.

5. Ngoko kihandikire omo Abanya Efeso 6:4, ababuti batolere isibayira bati?

⁵ Litolere ababuti ibayiteya isibabya bakalingirirania omwana n’oghundi. Kutse erisaba abana babo erikola emyatsi eyilengire emyaka yabo. Erilingirirania eritatolere n’erituma omwana ebyo ate angatoka lyanganahitania omwana (Soma Abanya Efeso 6:4.) Mwali wetu mughuma oyukahulawa mo Sachiko * akabugha ati: “Abaghalima baghe ibakanyisaba eribya ngabya w’erimbere oko bandi bakolo. Kandi mama naye iniakanza ati nyibye ngabya w’erimbere omo kalasi, ati kusangwa ikyanganaleka omughalima waghe na tata waghe oyute Mwimiri wa Yehova ibabya n’amalengekania awuwene oko bandu ba Yehova. Oko kwenene, mama iniakanza ati nyitoke omo binzame byosi by’omo kalasi, omwatsi owo nabya isinangatatoka. Nomo hanabirilaba emyaka mingyi inabiribugha akalasi, nyikinayibulaya Yehova ng’akanatsemera ebyo ngakola n’omo nangakola ngoko nyiryatoka.”

6. Esyonyimbo 131:1, 2 sikighisaya ababuti b’omwatsi wahi?

 ⁶ Omwatsi w’omughaso munene oko babuti akabanika omo Esyonyimbo 131:1, 2. (Soma) Omwami Dawidi mwabugha ati “sindiyihira oko myatsi . . . eyikandema” kutse omwikola emwatsi eyimukalireko. Busana n’eriyikehya liwe n’eriminya omwiso w’obutoki bwiwe, Dawidi “mwayibombeka n’eribya n’obuholo.” Ababuti bangighaki omo binywa bya Dawidi ebi? Ababuti bamanza bati babye n’eriyikehya, litolere isibayihira omo myatsi eyo bate bangatoka kutse erilindirira bati abana babo bakole ebilengire obutoki bwabo. Ababuti banganawatikya abana babo eriyowa mo b’omughaso omwibawatikya eriminya emyatsi eyo bangakola ndeke, n’eyo batebangakola ndeke. Bamakola batya ibakendiwatikyabo erisombola emyatsi y’erikola eyo bangatoka. Mwali wetu mughuma oyukahulawa mo Marina akabugha ati: “Mama waghe syalyatanyilingirirania n’ahake n’omukulu waghe kutse n’abalere baghe kutse n’abandi bana. Mwanyikangirirya ati obuli mundu awite obutoki bwiwe, kandi itwe bosi tuli b’omughaso embere sya Yehova. Ekyo mukyanyiwatikya eritendibya ngayilingirirania n’abandi.”

7-8. Omulume anganakangania ati ngoko asikirye mukali wiwe?

⁷ Omulume Mukristo atolere iniasikya omukali wiwe. (1 Pet. 3:7) Erisikya abandi ly’eribatsomana n’eribakenga. Eky’erileberyako, omulume akasikaya omukali wiwe omughulu akamukolera n’olukengerwa. Syalisaba omukali wiwe erikola emyatsi eyo ate angatoka. Kandi syalimulingiriranaya n’abandi bakali. Omukali angayowa ati omwira wiwe amabya akamulingirirania n’abandi? Omulume oyute Mwimiri wa Yehova, mwira wa mwali wetu ye Rosa iniabeghere eribya akamulingirirania n’abandi bakali. Ebinywa ebikalire ebyo abya akamubwira mubyaleka mwali wetu Rosa iniabya akayowa muhanda n’erilengekania ati alinga sihali n’omundu n’omughuma oyumwanzire. Akatasyatomekako ati, “nyilaghire eribya ngibukibwa ngoko Yehova akanyilangira mo w’omughaso.” Aliwe, Omulume Mukristo iye akasikaya omukali wiwe. Anasi ngoko erikola atya likuwanaya obwira bwiwe haghuma n’omukali wiwe, n’obwira bwiwe haghuma na Yehova. *

⁸ Omulume oyusikirye mukali wiwe, akamupipa ahali abandu, akamubwira ngoko amwanzire kandi ngoko ni w’omughaso okw’iye. (Emi. 31:28) Omwira wa mwali wetu Katerina oyo tulyakanayako omo mwatsi owalyalaba kw’abya akamuwatikya atya, omughulu abya akayilangira nga syali n’omughaso ng’abandi bandu. Omughulu mwali wetu oyo abya inyakine mwana, mama wiwe iniakamukubungula n’eribya akamulingirirania n’abandi basika, nibya n’abanywani biwe. Busana n’ekyo Katerina mwatsuka eribya akayilingirirania n’abandi​—kandi nibya n’enyuma sy’eribya Mwimiri wa Yehova mwataleka emibere eyo! Aliwe, omwira wiwe mwamuwatikya erilekana n’omutsye oyo n’eritsuka eriyilangira ngoko litolere. Mwali wetu Katerina akabugha ati: “Mwira waghe anyanzire kutsibu, akanyisima oko buli mwatsi owo ngakola, kandi akasaba kughuma naghe. Kandi akanyibukaya emibere mibuya ya Yehova n’erinyiwatikya erilekana n’amalengekania waghe awatatolere.”

9-10. Abasyakulu b’endeko mubawatikya bati mwali wetu mughuma erikinda emibere eyitatolere ey’eribya akayilingirirania n’abandi?

⁹ Abasyakulu b’endeko bangawatikya bati abali n’emibere y’eribya bakayilingirirania n’abandi? Tukanaye oko eky’erileberyako kya mwali wetu Hanuni, naye omo bwana bwiwe isibabeghere erimusima. Akibuka ati: “Inyiri mundu w’esisoni kandi ingalangira abandi bana nga banyilengire. Neryo omo bwana bwaghe munatsuka eribya ngayilingirirania n’abandi.” N’enyuma sy’eribya Mwimiri wa Yehova, Hanuni mwataleka  eribya akayilingirirania n’abandi. Busana n’ekyo, mwabya akalengekania nga syali na mughaso wosi-wosi omo ndeko. Lino mwali wetu oyo ni mupainia oyuli n’obutseme. Ekyamuwatikaya eribindula amalengekania wiwe niki?

¹⁰ Hanuni akabugha ati mwawatikibwa n’abasyakulu b’endeko abali n’olwanzo. Mubamukangania ngoko ni w’omughaso munene omo ndeko kandi ibakamusima busana n’emibere yiwe mibuya. Mwahandika ati: “Enyuma syaho abasyakulu b’endeko mubanyisaba eriwatikya bali betu babiri. Ekyo mukyanyiwatikya erilangira ngoko niri w’omughaso. Nyikinibukire ekiro abasyakulu b’endeko banyisima oko buwatikya obo nyilyaha abali betu babiri balere. Neryo mobanyisomera 1 Abanya Tesalonika 1:2, 3. Ekyo mokyatula oko mutima waghe! Busana n’abasyakulu b’endeko abuswire n’olwanzo abo, lino nyasi ndeke ngoko nyiri w’omughaso omo ndeko.”

11. Ngoko kihandikirwe omo Isaya 57:15 twangawatikya tuti [oyo wabirihinongolwa], oyuli “[n’omutima] w’eriyikehya”?

¹¹ Soma Isaya 57:15. Yehova atsomene kutsibu ‘[oyo wabirihinongolwa], oyuli [nʼomutima] w’eriyikehya.’ Itwe bosi, butsira abasyakulu b’endeko basa, twanganawatikya erisikya omutima w’abaghala n’abali betu abo. Enzira nguma ey’eribawatikya ly’eribakangania ngoko tubatsomene. Yehova anzire itwabakangania ngoko Iye abanzire kutsibu. (Emi. 19:17) Kandi twamabiyikehya n’eriminya olulengo lw’obutoki bwetu itukendiwatikya abaghala n’abali betu abo. Sitwanzire erisonda erilangirika mo b’omughaso kundi ekyo kyanganaleka abandi ibatutsura. Omo mwanya w’ekyo, tukakolesaya obutoki bwetu n’emyatsi eyo twasi omw’iwatikya abandi.​—1 Pet. 4:10, 11.

12. Busanaki abandu abakayikehaya ibanzire eribya hakuhi na Yesu? (Ulebaye epitsa eyiri oko kijalada.)

¹² Twamasonda eriminya ndeke ngoko twangabya tukakolera abandi litolere itwigha ngoko Yesu abya akakolera abigha biwe. Iye yo wabya mundu w’omughaso munene oko kihugho. Aliwe abya “molo-molo nʼowʼomutima ahehere.” (Mat. 11:28-30) Mwatayiheka busana n’obwenge bunene n’eriminya emyatsi mingyi. Omughulu abya akakangirirya iniakakolesaya ebinywa ebyolobire n’emifano eyikowika bweghu-bweghu kandi iyikatula oko mutima w’abakayikehaya. (Luka 10:21) Yesu syabya n’emiyiheko ng’abakangirirya b’ebisomo. Iniakaleka abandu ibayowa mo b’omughaso embere sy’oMungu. (Yoa. 6:37) Omo mwanya w’erikola atya iniakasikaya abandu b’ahisi.

13. Emibere eyo Yesu abya akakolera mw’abigha biwe moyakangania yiti olwanzo n’olukogho lwiwe?

¹³ Emibere eyo Yesu abya akakolera mw’abigha biwe iyikakanganaya olwanzo n’olukogho lwiwe. Abya inianasi ndeke ngoko sibali n’emibere mighumerera kandi sibawite obutoki bughumerera. Neryo isibangatoka erikola omwatsi mughumerera kutse erikola omubírí w’eritulira w’omo lulengo lughumerera. Aliwe abya akatsemera erilangira obuli mughuma wa kubo akakola ebyangatoka. Yesu mwakangania omo musyo wiwe ow’esyotalanta ngoko kwenene kw’akanalangira emyatsi y’atya. Omo musyo oyo, omukama mwaha obuli mughombe y’omubírí “ngʼamenge wuwe kwʼali [kutse erikwamana n’obutoki bw’iwe].” Omughuma w’oko baghombe babiri ab’omuhwa mwatundya esyotalanta siwe n’eribana singyi kulenga abandi. Aliwe, omukama mwasima obuli mughuma wa kubo omo binywa biwumerera bino: “Wamakola ndeke uwe mugombe mubuya oyuteregula!”​—Mat. 25:14-23.

14. Twangigha tuti erikola ngoko Yesu abya akakolera abandi?

¹⁴ Ebiro byosi Yesu akatukolera omo lwanzo n’olukogho. Anasi ngoko situwite obutoki bughumerera, kandi situli omo mibere mighumerera. Neryo akatsema akalangira tukakola ngoko twangatoka. Netu tutolere itwabya tukakolera abandi ngoko Yesu abya akakola. Isitwaleka abaghala n’abali betu bakayowa nga sibali na mughaso, kutse erikwa esisoni kundi sibangatoka erikola emyatsi ngoko abandi bakakolayo.  Omo mwanya w’ekyo, litolere itwabya tukasima abaghala n’abali betu kundi bakakola ngoko bangatoka omo mubírí wa Yehova.

15-16. Eriyihiriraho eby’erikola ebyo angatoka erihikira bweghu-bweghu mulyawatikya mwali wetu mughuma yo liti?

¹⁵ Omughulu tukayihiriraho eby’erikola omo mubírí wa Yehova, engebe yetu ikatsemesaya kandi ikabya n’omughaso munene. Aliwe, litolere itwayihiriraho eby’erikola ebyo twangahikira bweghu-bweghu. Siritolere tukabya tukayilingirirania n’abandi. Twamabya tukakola tutya itwanganaluha omo mutima. (Luka 14:28) Tulebaye eky’erileberyako kya mwali wetu mupainia oyukahulawa mo Midori.

¹⁶ Omughulu Midori abya mwana, tata wiwe oyute Mwimiri wa Yehova iniakamuhemula eribya akamulingirirania n’abalere biwe, kandi n’abakolo balikyabo. Midori akabugha ati: “Ingayowa mo mundu bule.” Aliwe abere abikula mwatsuka eriyilangira mo w’omughaso. Akatasyatomekako ati: “Ngasoma eBiblia obuli kiro, neryo ekyo kikanyiwatikaya eritekana omo mutima n’eriminya ngoko Yehova anyanzire.” Kandi mwali wetu oyo akayihiriraho eby’erikola ebyo angahikira bweghu-bweghu. Kandi akasaba Yehova amuwatikaye erihikira ebyo abiriyihiriraho erikola. Ekyo kikawatikaya Midori eritsemera emyatsi eyo angatoka erikolera Yehova.

17. Twangayitsinga tuti eribya bahya-bahya omo mitima n’omo malengekania wetu, n’ekyo kyanganatuletera miyisa yahi?

¹⁷ Sitwangabindula amalengekania wetu omo kiro kighuma kisa. Busana n’ekyo Yehova akatuhana ati: “Mubye [muyitsinge eribya] bahya-bahya omo mitima yenyu nʼomo malengekania wenyu.” (Efe. 4:23, 24) Ekyangatuwatikya erikola tutya w’omusabe, erigha eKinywa ky’oMungu, n’eribya tukalengekania kukyo ko buli. Busana n’ekyo uyitsinge erikola emyatsi eyo, kandi  usabe Yehova y’akaghala. Ekirimu kibuyirire kya Yehova kikendikuwatikya eritendibya ukayilingirirania n’abandi. Kandi, Yehova akendikuwatikya eriminya nga wabiriyira emiyiheko n’eritsuro. Neryo iniakendikuwatikya eriyisubako luba.

18. Ebinywa ebiri omo 2 Emyatsi y’Emigulu 6:29, 30 byanganatusubya m’omutima biti?

¹⁸ Soma 2 Emyatsi y’Emigulu 6:29, 30. Yehova anasi ndeke ngoko tukayowa. Kandi anasi ndeke ngoko tunemulwa n’emibere mibi y’ekihugho kino​—n’obutahikahikana bwetu. Omughulu Yehova akalangira tukalwa n’emyatsi eyiri ng’eyo, olwanzo lwiwe okw’itwe lukakanya.

19. Yehova akakanganaya ati ngoko akayowa busana netu?

¹⁹ Eritukangania ngoko akayowa busana netu, Yehova akakolesaya eky’erileberyako ky’olwanzo oluli omo kati-kati ka mama n’omwana wiwe. (Isa. 49:15) Tulebaye eky’erileberyako kya mama mughuma oyukahulawa mo Rachel. Akabugha ati: “Mwali waghe ye Stephanie mwabutwa isyalyahindania ebiro. Omughulu namulangira engendo y’erimbere, monamulangira ini kamekeke kake kandi isyawite akaghala. Aliwe, omunganga mwanyilighira eribya ngasyamulembera obuli kiro omo mwisi mughuma owalabaya omo byala by’abanganga mw’elupitali. Omo mwisi mughuma oyo olwanzo mulwakanya omo kati-kati kaghe n’omwana waghe. Lino Stephanie awite emyaka sita. Aliye ni muke, syalingene n’abana abomo lubwa lwiwe. Nomo bine bitya, nyimwanzire kutsibu kundi mwakasana kutsibu atoke eribyaho kandi akanyitsemesaya kutsibu omo ngebe yaghe!” Kikatsemesaya kutsibu erilangira ngoko Yehova akatwanza kutsibu omughulu akatulangira tukakola ngoko twangatoka omo mubírí wiwe!

20. Abaghombe ba Yehova banganatsema busanaki?

²⁰ Kundi uli mughombe wa Yehova, uli w’omughaso munene omo kihanda kiwe kandi sihali mundu oyuli ngawe. Yehova mwatakuleta okwiye kusangwa uli w’omughaso kulenga abandi. Mwakuleta okwiye kundi mwalangira omo mutima waghu ngoko ukayikehaya kandi wanzire erigha n’eribinduka. (Esy. 25:9) Uminye ngoko akatsema kutsibu omughulu ukakola ngoko wangatoka omo mubírí wiwe. Wabiriyiyinia kandi uli mutaleghula okwiye. Ekyo kikakanganaya ngoko “uli n’omutima owuwene w’ekwenene.” (Luka 8:15) Busana n’ekyo, uyitsinge erikolera Yehova ngoko wangatoka. Wamakola utya iwukenditsema ‘butsira eriyiringirirania nʼogundi mundu.’