Unalue wasi?
Omutoka oyo Omukulu w’Etiopia abya akaghendamo omughulu Filipo ahindana naye abya mutoka wamuhanda wahi?
Ekinywa ky’omo mubughe wa kera ekikabindulawa mo “mutoka” omo Mbindula y’ekihugho kihya-kihya kikakanaya oko mihanda mbiriri-mbiriri y’emitoka. (Emib. 8:28, 29, 38) Aliwe kitokekene omutoka ogho mukulu w’Etiopia abyamo, abya munene kulenga emitoka eyabya yikakolesibwa omo malwa kutse omo bitsange byamatibiti. Tulebaye emyatsi milebe eyikaleka itwabugha tutya.
Omulume w’Etiopia oyu abya Mukulu kandi mwabalama olughendo luli. Omulume oyu “abya mukulu kandi abya akakolera ye Kandake, omwami-mukali w’Abaetiopia. . . . [Kandi] abya akimanira obuteke bosi bwa Kandake.” (Emib. 8:27) Ekihugho kye Etiopia ya kera, kyabya ikihiriremo ekihugho kye Sudani kya munabwire n’oluhande lwe yikwa lw’ekihugho ky’Emisiri kya munabwire. Omulume oyu, anganabya imwatakolesya omutoka mughumerera oyo musa omo lughendo lwiwe olo, nomo bine bitya abya ahekire ebindu bingyi eby’erimuwatikya omo lughendo luli olo. Oko karne k’erimbere M.W emitoka eyabya yikakolesibwa eriheka abandu, yabyamo n’eyabyako esyopine ini kandi iyinasukwire endata. “Ekitabu kighuma ekikabugha oko kitabu ky’Emibiiri y’Abakwenda kiti emitoka ng’eyo yabya iyanganaheka ebindu bingyi, iyikuwanaya olughendo n’eryanguhyalo.”
Omuetiopia abya akasoma omughulu Filipo ahindana naye. Erisako likabugha liti: “Filipo abya akakwama omutoka oyo w’endambi-ndambi, mwowa Omuetiopia oyo inianemusoma omo mulenge muli obuminyereri bwa Isaya.” (Emib. 8:30) Emitoka eyo muyatakokotibwa busana n’erighenda luba-luba. Neryo kundi emitoka eyo isiyiritibita, ekyo mukyawatikya omukonwe oyo erisoma inyanemughenda, na Filipo oyuwabya omo bisando erimuhikako.
Omuetiopia “mwabwira Filipo ati asambire omo mutoka n’erikala naye.” (Emib. 8:31) Omo mutoka w’amatangwa, oyukaghendayagho inyakabya inyanimene. Aliwe omo mutoka w’olughendo, imukabya omwanya ngoko Filipo n’omulume Muetiopia babana omwanya w’erikalamo.
Busana n’omwatsi owasondolawa n’ekirimu ky’oMungu owakabanika omo kitabu ky’ Emibiiri y’Abakwenda esura 8, kandi busana n’ebyo abasi emyatsi ya kera bakabugha, mutwayisogha erihira omo bitabu byetu bya lino-lino mw’epitsa eyikakanganaya omukonwe Muetopia na Filipo ibanikere omo mutoka munene kulenga emitoka y’amalwa kutse ey’amatangwa.