1. Ni myatsi yahi eyanganaleka itubaha oko ndambi silebe?

 OBULI mundu, hakanabya endambi iniakwa obuba. Oko kwenene erigha eBiblia, lyabirileka itwatabya tukasagha abaholi, ebirimu, kutse eryubaha busana n’ebiro ebikasa. Nikwa tuli omo mighulu eyisirwe mo “emyatsi eyikubahisaya,” ng’amalwa, obubi bw’emihanda yosi, n’ebihunzo. (Luka 21:11) Kandi twanganubaha abandu. Banganabya batabali b’ekihugho abakatwendereraya kutse nibya twanganubaha abatunga betu abakatwendereraya kundi tuli Bimiri ba Yehova. N’abandi b’okw’itwe banganubaha busana n’erilengekania bati sibangatoka eriyiyinia omo buligho obo balimo kutse obwanganasyabahikira omo biro ebikasa.

2. Kanaya oko mibere eyo Daudi abya mo e Gati.

² Muhabya endambi Daudi naye mwakwa obuba. Ng’eky’erileberyako, omughulu Omwami Sauli abya akamutara, Daudi mwatibitira e Gati omuyi w’ekihugho kya Bafilistini. Muhatalaba n’ebiro bingahi omwami we Gati ye Akisi amowa ngoko Daudi yo mulwi w’amaka oyo babya bakimbira ambu abiriita “amaelfu” wa Bafilistini. Daudi “mubaha kutsibu” akayibulya Akisi ng’akendimuyira ati. (1 Sam. 21:10-12) Daudi mwakinda obuba obo bw’ati?

3. Ngoko kiri omo Esyonyimbo 56:1-3, 11, Daudi mwakinda obuba bwiwe ati?

³ Omo Esyonyimbo 56, Daudi mwakangania ngoko ayowa omughulu abya e Gati. Olwimbo olo lukakanganaya burora-rora obuba bwiwe. Aliwe kandi lukakanganaya nga mwakinda obuba obo bw’ati. Abere abikwa obuba, Daudi mwayiketera Yehova. (Soma Esyonyimbo 56:1-3, 11.) Daudi anganayiketere Yehova kundi mwamuwatikya eribana amayele awuwene: Mwayiyira mo musire! N’amayele ayo mwamulamya. Omo mwanya w’erita Daudi, Akisi mwamuhigha. Neryo Daudi kwabala atya.​—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Twangakolaki tutoke eriyiketera Yehova yo kutsibu? Teka eky’erileberyako.

 ⁴ Netu, twanganakinda obuba bwetu omwiyiketera Yehova. Nikwa twangakolaki tutoke eriwatya eriyiketera lyetu oko Yehova, kutsibu-tsibu omughulu tukwire obuba? Tuteke eky’erileberyako. Bamabikubwira ambu ukwire obukoni bulebe, oko nzuko wanganubaha. Aliwe, wamabya ighuyiketere omunganga waghu, ekyo kyanganaleka obuba bwaghu ibwakehako. Kwamuhwa, omunganga waghu oyo abirilamya abakoni bangyi ababya n’obukoni obuli ng’obwaghu. Ukamubwira ebikaleka iwakwa obuba, anganakuhulikirira ndeke, neryo iwayilangirira ngoko akutsomene. Kandi anganakuha obubalya obw’abirilamya n’abandi. Netu kutya, tukabya twayiteghererya ebyo Yehova abirikola, ebyo anemukola lino, n’ebyo akendisyatukolera, ekyo kikaleka itwayiketera iye yo kutsibu. Ekyo kyo Daudi akola. Omughulu tukendibya tukakania oko binywa biwe ebyasondolawa n’ekirimu ky’oMungu ebiri omo Esyonyimbo 56, ubye ukalangira naghu nga wangakolaki utoke eriyiketera Yehova yo kutsibu n’erikinda obuba bwaghu.

NI MYATSI YAHI EYO YEHOVA ABIRIKOLA?

5. Ni myatsi yahi eyo Daudi abya akalengekaniako atoke erikinda obuba bwiwe? (Esyonyimbo 56:12, 13)

⁵ Nomo engebe yiwe yanabya iyikine omo bwiko, Daudi mwataleka erilengekania oko myatsi mibuya eyo Yehova abya inyabirikola. (Soma Esyonyimbo 56:12, 13.) Daudi mwakola ekyo omo ngebe yiwe yosi. Oko ndambi silebe inyakayiteghereraya ebindu ebyo Yehova ahangyika, ekyo mukyamuwatikya eritendibirirwa ngoko Yehova awite akaghala kanene kandi ngoko atsomene abandu bo kutsibu. (Esy. 65:6-9) Daudi mwalengekania n’oko ebyo Yehova abya inyabirikolera abandi. (Esy. 31:19; 37:25, 26) Kandi mwalengekania kutsibu-tsibu okw’ebyo Yehova abya inyabirimukolera iyuwene-wene. Yehova abya akateya Daudi n’erimuwatikya eritsuka omo bulwana bwiwe. (Esy. 22:9, 10) Inga ni kwenene, erilengekania oko myatsi eyo mulyawatikya Daudi eriyiketera Yehova yo kutsibu!

6. Omughulu tukwire obuba, ni myatsi yahi eyangatuwatikya eriyiketera Yehova?

⁶ Wamabikwa obuba, ngambe iwayibulya uti: ‘Yehova abirikolaki?’ Ubye ukalengekania oko ebyo ahangyika. Ng’eky’erileberyako,  esyonyunyu n’amawa mubyatabumbwa omo kisosekanio ky’oMungu kandi sibyangamuramya. Neryo omughulu “tukayiteghereraya” ngoko akatsomanabyo ekyo kikaleka itwayiketera kundu ngoko netu akendituwatikya. (Mat. 6:25-32) Ulengekanaye n’oko ebyo Yehova abirikolera abaramya biwe. Wanganigha omwatsi w’omundu oyukanibweko omo Biblia oyo wabya n’obwikirirya obuwatire kutse iwasoma omwatsi owalolawako owakakanaya oko mughombe mulebe wa Yehova ow’oko mughulu ono. a Kandi ulengekanaye oko myatsi eyo Yehova abirikukolera. Mwakuwatikya ati eryasa omo kwenene? Abirisubirya ati oko misabe yaghu? (1 Yoh. 5:14) Eriyiherera lya Mughala wiwe mwanzwa, linemukuletera endundi yahi obuli kiro?​—Efe. 1:7; Ebr. 4:14-16.

7. Eky’erileberyako kya Danieli mukyawatikya Vanessa yo kiti erikinda obuba bwiwe?

⁷ Mwali wetu we Haiti ye Vanessa, b mwahikirwa n’emyatsi eyaleka inyakwa obuba. Omulume mughuma w’ewabo, mwamuhatikana erimutsukisyako obwira. Inyakamubirikira ebiro byosi n’erimutumira esyomesaje. Vanessa mwamubwira burora-rora ati syangatsukisya obwira naye. Aliwe omulume oyo mwatsuka erimukaramira n’eribugha ati akendimukolako ekitsibu. Vanessa akabugha ati: “Munubaha kutsibu.” Neryo Vanessa mwakinda obuba bwiwe ati? Mwakola emyatsi milebe atoke eriyiteya. Omusyakulu mughuma w’endeko mwamuwatikya eriyasungana n’abakulu b’eleta. Aliwe kandi, mwalengekania kutsibu ngoko Yehova ateghaya abaghombe biwe ba kera. Vanessa akabugha ati: “Omundu w’erimbere oyo n’alengekanayako ni Danieli. Mwatakola ekibi kyosi-kyosi, aliwe mwaghusya omo kyuna ekyabyamo esyosimba esikwire enzala nene. Aliwe, Yehova mwamuteya. Yehova mwakinga amuno w’esyosimba. Neryo naghe munasigha emyatsi omo byala bya Yehova. Munamusaba niti omulume oyo aleke erinilengekaniako kusangwa sihabya ekindi ekyo nangakola. Nabere nabikola nitya, munaleka eryubaha.”​—Dan. 6:12-22.

YEHOVA ANEMUKOLAKI LINO?

8. Daudi abya ikiriryeki? (Esyonyimbo 56:8)

⁸ Omughulu Daudi abya e Gati, engebe yiwe yabya omo bwiko. Nomo bine bitya, mwatahwererya amalengekania wiwe wosi oko mwatsi ogho abya akamubahisya oyo. Aliwe mwayisogha erilengekania kutsibu oko ebyo Yehova abya akamukolera oko mughulu oyo. Daudi mwayilangirira ngoko Yehova abya akamusondola n’erimuteya kandi abya inyasi ndeke emibere eyo abyamo. (Soma Esyonyimbo 56:8.) N’ekindi Daudi abya n’abira abuwene nga Yonatani n’omuhereri Mukulu Ahimeleki, abamusikaya mutima n’erimuwatikya kutsibu. (1 Sam. 20:41, 42; 21:6, 8, 9) Kandi nomo Omwami Sauli mwasonda erita Daudi, mwatatoka. Neryo Daudi mwikirirya kundu ngoko Yehova anasi ndeke-ndeke amaligho wiwe n’emibere eyo alimo.

9. Yehova akaminyaki oko buli mughuma w’okw’itwe?

⁹ Omughulu ukahikirawa n’omwatsi owakakuletera obuba isiwibirirawa ngoko Yehova anasi omwatsi oyo kandi anasi ngoko ukayowa. Ng’eky’erileberyako, Yehova mwatalangira lisa ngoko Abaisraeli banemukolerwa muhanda e Misiri aliwe mwabugha ati anasi “amaligo ago babya bakalabamo.” (Eril. 3:7) Daudi mwimba ati Yehova abya akalangira ‘obulige bwiwe’ ‘n’omunubo w’omutima wiwe.’ (Esy. 31:7) N’ekindi omughulu abandu b’oMungu babya bakaghalwa, nibya busana n’eriyisogha lyabo erituwene, “[Yehova] abya akagalwa.” (Isa. 63:9) Omughulu uli n’obuba Yehova akaminya kandi akabya inyanayiteghekire erikuwatikya erikinda obuba obo.

10. Ekikaleka iwikirirya ngoko Yehova akutsomene kandi ngoko akendikuwatikya omo buligho obwangakuhikira niki?

 ¹⁰ Wamabya ighunemulaba omo maligho, ekyo kyanganaleka iwatalangira ngoko Yehova anemukuwatikya. Byamabya bitya, wangakolaki? Usabe Yehova akuwatikaye erilangira ngoko anemukuwatikya. (2 Abam. 6:15-17) Neryo wanganayibulya amabulyo ano: Oko mihindano y’endeko, muhanabya omukania kutse ekisubiryo ekyanihimba? Muhanabere ekitsapo, evideo kutse olwimbo lulebe l’oko syonyimbo sy’embaghane olwanisikaya mutima? Muhanabere omundu mulebe owanisomera erisako kutse omwatsi mulebe owali omo Biblia? Twanganibirirwa ngoko olwanzo olo abaghala n’abali betu batukanganaya n’erisikibwa mutima erilabira Ekinywa ky’oMungu, mubyatuwatikya kutsibu. Aliwe isitwibirirawa ngoko ebyo ni bihembo byuwene ebikalua oko Yehova. (Isa. 65:13; Mar. 10:29, 30) Bikakanganaya ngoko Yehova akutsomene. (Isa. 49:14-16) Kandi bikakanganaya ngoko tutolere itwayiketer’iye.

11. Ekyawatikaya Aida erikinda obuba bwiwe niki?

¹¹ Mwali wetu Aida oywikere e Senegale, mwayiteghererya ndeke enzira eyo Yehova amuwatikayamo omughulu abya omo buligho. Kundi yo wabya Masika wabo, ababuti biwe mubamubwira bati atolere erirondya esyofranga nyingyi esy’erimuwatikya iye kughuma nabo. Aliwe Aida abere abyanguhya amaisa wiwe atoke eribya mupainia, mwabya n’esyofranga nge kutsibu. Ekihanda kiwe mukyatsuka erimuhitanako n’erimubughako muhanda. Aida akabugha ati: “Munasagha niti sinenditoka eribya ngawatikya ababuti baghe kandi niti abandu bosi bakendinighana. Nibya munasaba Yehova niti ng’akaleka emyatsi iyatsanda yitya busanaki.” Neryo Aida mwakwama omukania oko muhindano w’endeko. “Oyo walabaya omukania mwatwibukya ngoko nomo twangaghalwa kungahi omo mutima, Yehova akabya inyanasi ekikaleka itwaghalwa tutya. Erilabira obuwatikya bw’abasyakulu b’endeko n’abandi, lyolo-lyolo munatasyatsuka erikirirya ngoko Yehova atwanzire. Omughulu nabya ngasaba Yehova, munatsuka eribya ngayiketera ngoko akendiniwatikya. Nabere nalangira akasubirya oko misabe yaghe, munatekana omo mutima.” Endambi muyahika Aida amabana omubiiri ow’erimuwatikya erilola embere n’obupainia n’eriwatikya  ababuti biwe n’abandi bandu. Akatasyabugha ati: “Nabirigha eriyiketera Yehova omo byosi. Lino ngabya nasaba, kangyi-kangyi obuba bwaghe bukalw’ibwahwa.”

YEHOVA AKENDISYAKOLAKI?

12. Erikwamana n’Esyonyimbo 56:9, Daudi abya ikirirye omwatsi wahi?

¹² Soma Esyonyimbo 56:9. Erisako eri likakanganaya oghundi mwatsi owawatikaya Daudi erikinda obuba bwiwe. Engebe yiwe nomo yanabya iyikine omo bwiko, mwalengekania oko myatsi eyo Yehova anganatasyamukolera omo biro ebikasa. Daudi abya asi ngoko Yehova akendisyamusabula oko ndambi eyitolere. Yehova abya inyabiribugha ngoko Daudi yukendisyabya mwami we Israeli uyukendisyasubuka Sauli. (1 Sam. 16:1, 13) Daudi inyakalangira obuli mulaghe wa Yehova ng’abiribererera.

13. Tuyiketere ngoko Yehova akendisyakolaki?

¹³ Yehova abirilagha erikukoleraki? Situlimulindirirako eribughaho amaligho wetu wosi. c Aliwe nomo wangahikirwa n’amaligho wahi omo kihugho kibi kino, uminye ngoko Yehova akendisyabughaho amaligho wosi ayo omo kihugho kihya-kihya ekikasa. (Isa. 25:7-9) Eribugha ekwenene Omuhangyiki wetu syangataluka erilubukya abaholi. Syangataluka erilamya amakoni wetu wosi n’eribughaho esyonzighu syosi.​—1 Yoh. 4:4.

14. Twanganalengekania okuki?

¹⁴ Omughulu wamakwa obuba, ubye ukalengekania oko biro ebikasa. Lengekanaya nga ukendisyayowa ghuti Sitani abitsandibwa, abandu babi nabo ibatsandibwa, neryo ihasighala abandu abatunganene basa n’eritendihika-hikana lyamatsuka erihwaho lyolo-lyolo buli kiro. Omo ky’erilangirirako kighuma ky’oko muhindano munene owe 2014 mutwalangira nga twangabya tukalengekania oko maha wetu ko tuti. Tata mughuma, mwakangania ekihanda kiwe erisako rye 2 Timoteo 3:1-5 nga ryangasomwa liti ryamabibindulwa n’erikania oko ngebe ngoko yikendisyabya omo Paradiso. Mwabugha ati: “Omo kihugho kihya-kihya mukendisyabya obutseme bunene kutsibu, abandu bakendisyanzana, bakendisyabya abanzire emyatsi y’obunya-kirimu, abayasi lulengo, abakayikehaya, abakapipa oMungu, abakasikaya ababuti, abakasima, abataleghula, abananzire ebihanda byabo, abakahulikirirana n’abandi, abakabugha oko bandi ko ndeke mughulu wosi, abakayikakiraya, ab’omutima molo, abanzire ebibuya, aberiyiketerwa, abakayibombeka, abateyiheka, abanzire oMungu omo mwanya w’eryanza eriyitsemesya, abakakunawa n’olwanzo l’oMungu omo byosi ebyo bakakola, abandu ng’aba isiwalekana nabo.” Ukanakanaya n’abomo kihanda kyaghu kutse n’Abakristo balikyenyu ngoko engebe yikendisyabya omo kihugho kihya-kihya?

15. Nomo Tanja anabya akubaha, ekyamuwatikaya erikinda obuba bwiwe niki?

¹⁵ Erilengekania oko miyisa y’omo biro ebikasa mulyawatikya mwali wetu Tanja oywikere oko luhande w’endata olwe Makedonia erikinda obuba bwiwe. Ababuti biwe mubamwendererya kutsibu busana n’eriyifunza eBiblia. Akabugha ati: Emyatsi milebe eyo nabya ngubaha niti yanganahika, muyahika. Obuli kiro kye mihindano, mama waghe inyakanihunza nabisubula. Ababuti baghe mubanwubahisya bati namabibya Mwimiri wa Yehova ibakendinita.” Oko ndulya, Ababuti ba Tanja mubamutibitako ewabo. Tanja mwakolaki? Akabugha ati: “Munahwerererya amalengekania waghe wosi oko butseme obo ngendisyabya nabo kera na kera busana n’erisombola eribya mutaleghula oko Yehova. Kandi munalengekania oko bihembo ebyo Yehova akendisyamba omo kihugho kihya-kihya busana n’obuli mwatsi ogho nanganaherya omo kihugho kibi kino kandi ngoko emyatsi  mibi yosi yikendisyabiriranwa.” Tanja mwasighala mutaleghula oko Yehova. Yehova mwamuwatikya amabana eh’erikala. Tanja abiribana obunyumba, mwatahibwa n’omughala wetu mutaleghula na munabwire banemukola kughuma omo mubiiri w’omughulu wosi.

UWATAYE ERIYIKETERA LYAGHU OKO YEHOVA MUNABWIRE

16. Omughulu tukendisyayilangirira emyatsi eyiri omo Luka 21:26-28 yikabererera, ekikendisyatuwatikya erisighala batubaha niki?

¹⁶ Omughulu w’obulighe bunene abandu bosi “bakendisyalekula busana n’obuba.” Aliwe abandu b’oMungu ibo sibendisyubaha. (Soma Luka 21:26-28.) Ekikendisyatuwatikya eribya n’obutubaha niki? Tukendisyabya itwabirigha eriyiketera Yehova. Tanja oyo twabirikaniako akatasyabugha ati: “Emyatsi eyo nalabamo embere yinemuniwatikya erilwa n’eyindi myatsi eyikalire. Yehova anganatuwatikya eriyiyinia omo buli mwatsi owakalire kandi syangabula eritutsumula. Hakanabya endambi abandi ibalangirika nga bo bakasondola emyatsi, aliwe Yehova awite obutoki bunene kubalenga. Kandi obuligho nomo bwangakala buti, bukabya n’enduli yabo, sihali olutehwa.”

17. Erisako lyetu eryo mwaka we 2024 likendituwatikya liti? (Ulebaye epitsa y’oko kijalada.)

¹⁷ Munabwire hali emyatsi mingyi eyanganatwita obuba. Aliwe netu twanganatoka erikinda obuba bwetu ngoko Daudi akola. Daudi mwasaba Yehova ati: “Omugulu ngubaha, ngayiketera we.” Omusabe wa Daudi oyo, ry’erisako lyetu eryo mwaka we 2024. (Esy. 56:3) Ekitabu kighuma ekikakanaya oko Biblia kikabugha kiti: Hano, Daudi “syalilengekanaya kutsibu oko ebikamwita obuba kutse oko maligho wiwe aliwe akalengekanaya kutsibu oko y’owangamusabula.” Omo misi eyiri embere ubye ukalengekania oko risako lyetu eryo mwaka kutsibu-tsibu omughulu ukahikirawa n’emyatsi eyangakubahisya. Uyihirireho akatambi k’erilengekania oko ebyo Yehova abirikola kera, ebyo anemukola lino, n’ebyo akendisyakola omo biro ebikasa. Neryo nga Daudi, naghu iwanganabugha uti: “Ngayiketera [oMungu], sindiendisyubaha.”​—Esy. 56:4.