1. Oko karne k’erimbere, abandu ba Yehova babya batondekire bati?

 OMUGHULU Yehova akaha abandu biwe b’omubiiri, akanza ibaberereryagho omo nzira eyitondekire. (1 Kor. 14:33) Ng’eky’erileberyako, oMungu anzire engulu mbuya iyatulaghanibwa omo kihugho kyosi. (Mat. 24:14) Yehova abirihiraho Yesu erimanira omubiiri oyo. Yesu abirikola ekyosi-kyosi omubiiri oyo akolawe omo nzira eyitondekire. Oko karne k’erimbere, omughulu esy’endeko syabya sikatsukisibwa omo biharo mbiriri-mbiriri, abasyakulu mubasombolwa busana n’erimanirasyo n’erisondolasyo. (Emib. 14:23) E Yerusalema y’abya akatunga akakasondola ak’abasyakulu, akabyamo abakwenda n’abasyakulu. Abalume abo, ibakayisogha emyatsi milebe eyo esyondeko syosi syabya sisabirwe erikwama. (Emib. 15:2; 16:4) Busana n’erikwama obusondoli obo syabya sikabana, “musyalola embere eribya isinasikire omo bwikirirya n’erikanya obuli kiro.”​—Emib. 16:5.

2. Eritsuka oko 1919, Yehova akaha abandu biwe obusondoli n’akalyo k’obunya-kirimu ati?

² Na munabwire, Yehova akatondeka abandu biwe. Eritsuka oko 1919, Yesu anemukolesya akakuto kake ak’abalume abahirirweko amaghuta eritondeka omubiiri w’eritulira n’eriha abandu biwe b’akalyo k’obunya-kirimu. a (Luka 12:42) Kilangirikire ndeke-ndeke ngoko Yehova anemutsumula omubiiri wabo.​—Isa. 60:22; 65:13, 14.

3-4. (a) Teka eky’erileberyako ekikakanganaya ngoko tukabana endundi busana n’eribya itutondekire. (b) Omo mwatsi ono tukendikania okuki?

³ Ko twatabya tutondekire, nga sitwangatoka eriberererya  omubiiri ogho Yesu atuha. (Mat. 28:19, 20) Tuteke eky’erileberyako. Ebiharo ko byatabya bikaghabirwa abandu; obuli mundu ng’akatulira aho anzire. Abatuliri mbiriri-mbiriri nga bakatulira kangyi-kangyi omo biharo bighumerera, n’ebindi biharo ibinemubula abakatulira mubyo. Wangahula eyindi miyisa yahi eyo tukabana busana n’eribya itutondekire?

⁴ Ngoko Yesu atondeka abigha biwe omughulu abya oko kihugho, na munabwire kw’anemutondeka atya abandu b’oMungu. Omo mwatsi ono tukendikania oko ky’erileberyako ekyo Yesu asigha kandi tukendilandira endondeka yetu nga yinemukwama yiti eky’erileberyako ekyo. Kandi tukendilangira nga twangakangania tuti ngoko tuyiketere endondeka ya Yehova.

ENDONDEKA YETU IKAKWAMA EKY’ERILEBERYAKO KYA YESU

5. Ni mwatsi mughuma wahi owakakanganaya ngoko tukakwama eky’erileberyako kya Yesu? (Yohana 8:28)

⁵ Ebyo Yesu abya akabugha n’erikola mwighabyo oko Tata wiwe w’elubula. Endondeka ya Yehova inemukwama eky’erileberyako kya Yesu. Amakangirirya wayo awalebirye emighendere n’obusondoli obo yikatuha bikalua omo Kinywa ky’oMungu. (Soma Yohana 8:28; 2 Tim. 3:16, 17) Kangyi-kangyi ikabya iyinemutwibukya erisoma Ekinywa ky’oMungu n’erikolesya ebyo tukasoma mukyo. Twamabikwama erihano eryo, tukabana endundi yahi?

6. Twamabya tukigha eBiblia, ekyo kikaleka itwatoka erikola omwatsi wahi w’omughaso?

⁶ Omughulu tukakolesaya ebitsapo byetu eriyighisya eBiblia, tukabana endundi nene. Ng’eky’erileberyako, twanganatoka erilingirirania amakangirirya w’eBiblia n’obusondoli obo endondeka ikatuha. Tukabya twalangira ngoko obusondoli obo endondeka ikatuha buhambene ndeke-ndeke n’Amasako, ekyo kikaleka itwayiketerayo kutsibu.​—Rom. 12:2.

7. Yesu abya akatula omwatsi wahi, n’endondeka ya Yehova ikamwigha yiti?

⁷ Yesu iniakatula “engulu mbuya y’Obwami bw’oMungu.” (Luka 4:43, 44) Yesu mwabwira abigha biwe nabo ati babye bakatula omwatsi w’Obwami. (Luka 9:1, 2; 10:8, 9) Munabwire, abosi abali omo ndondeka ya Yehova bakatula omwatsi w’Obwami, nomo bangabya ibikere hayi kutse nomo bangabya ibawite mibiiri mingahi.

8. Twabirihabwa olusunzo lwahi?

⁸ Tukalangira ini lusunzo lunene, erikanirya abandi oko kwenene eyilebirye Obwami bw’oMungu! Omubiiri oyo si w’obuli mundu. Ng’eky’erileberyako, omughulu Yesu abya oko kihugho, mwatalighira esyombinga eribugha okw’iye. (Luka 4:41) Munabwire, embere omundu abane olusunzo olw’eritsuka eritulira haghuma n’abandu ba Yehova, hane emyatsi eyo atolere inyatsuka erikola. Tukakanganaya ngoko eritula engulu mbuya ni lusunzo lunene okw’itwe, omughulu tukatulira ehosi-hosi, n’oko ndambi yosi-yosi. Nga Yesu, netu omuradi wetu ry’erihera embuto y’Obwami omo mitima y’abandu n’eryuta kuyo kw’amaghetse.​—Mat. 13:3, 23; 1 Kor. 3:6.

9. Endondeka ya Yehova ikaminyikalaya yiti erina ly’oMungu?

⁹ Yesu mwaminyikalya erina ly’oMungu. Akasaba Tata wiwe w’elubula, Yesu mwabugha ati: “Nabiriminyisyabo erina lyaghu.” (Yoh. 17:26) Endondeka ya Yehova ikakola nga Yesu. Ikayikasa kutsibu eriwatikya abandi baminye erina ly’oMungu. EBiblia​—Embindula y’ekihugho kihya-kihya yabiriwatikya kutsibu oko mwatsi oyo. Yabirisubya erina ly’oMungu aho litolere eribya. Lino eBiblia eyi, eyosi kutse ebitswe-bitswe byayo, iri omo  mibughe eyilabire oko 270. Endomeko A4 ne A5 omo mbindula eyi, sinemo emyatsi eyikakanganaya busanaki kyabya ky’omughaso erisubya erina ly’oMungu omo Biblia. Endomeko C, eyikabanika omo Biblia y’eriyighisya (eye Kifaranza), nayo yirimo emyatsi mingyi eyikakanganaya ngoko erina ly’oMungu ritolere ilyabanika omo Masako w’Ekigiriki w’Ekikristo ngendo 237.

10. Ebinywa ebyo omukali we Myanmar abugha, byamakwighisyaki?

¹⁰ Nga Yesu, netu twanzire itwawatikya abandu bangyi kutsibu eriminya erina ly’oMungu. Omo kihugho kye Myanmar, omukekulu ow’emyaka 67 abere aminya ngoko oMungu anawite erina mwatoghongya emisonia. Mwabugha ati: “Erilua aho ngabutirwa, eno ye ngendo yaghe y’erimbere eriminya ngoko erina ly’oMungu yo Yehova. . . . Mwamabinikangirirya omwatsi w’omughaso munene kutsibu kulenga eyosi eyo nabirigha.” Eky’erileberyako kino kyamatukangania ngoko, omughulu abandu bakaminya erina ry’oMungu, ekyo kyanganabindula amaisa wabo.

ULOLE EMBERE ERIYIKETERA ENDONDEKA YETU

11. Abasyakulu b’endeko bangakangania bati ngoko banzire endondeka ya Yehova? (Ulebaye n’epitsa.)

¹¹ Abasyakulu b’endeko bangakangania bati ngoko bayiketere endondeka y’oMungu? Omughulu bakabana obusondoli, litolere ibasomabo omwiyiteghererya ndeke; neryo enyuma w’aho, ibakola ngoko bangatoka erikolesyabo. Ng’eky’erileberyako, bakahabawa obusondoli obukakanganaya ngoko bangalabya ebihindi oko mihindano kandi ngoko bangabya bakasabira endeko, nibya ngoko bangabya bakakolera esyombuli sya Kristo. Abasyakulu bamabikwama obusondoli obo endondeka ikahabo, ekyo ikikendileka abaghala n’abali betu ibayilangirira ngoko Yehova anzirebo kandi atsomenebo.

12. (a) Busanaki litolere itwabya tukowa abakasondola? (Abaebrania 13:7, 17) (b) Busanaki litolere itwabya tukalangira kutsibu-tsibu ebyuwene ebyo abakasondola bakakola?

¹² Omughulu tukahabawa obusondoli erilua oko basyakulu b’endeko, litolere itwakwamabo butsira eriyilungumula. Twamabikola tutya, itukendileka omubiiri inyanguha oko abakatusondola. EBiblia ikatubwira yiti twowe abakatusondola n’erikola ebyo bakatubwira. (Soma Abaebrania 13:7, 17.) Ekyo kyanganakala oko ndambi silebe. Busanaki? Kusangwa abalume aba, sibahika-hikene. N’esyonzighu syetu syanzire itwatika-tika tukayibulya kwenene-kwenene Yehova ng’anemukolesya endondeka eritusondola. Neryo twamabya tukahanda omunwe oko makosa w’abakatusondola omo mwanya w’eribya tukalangira ebyuwene ebyo bakakola, aho itukendibya itunemuwatikya esyonzighu syetu. Kandi isitwendiyiketera endondeka ya Yehova. Neryo ibwa, twangakolaki eriminya amabehi agho esyonzighu syetu sikalalaghanaya, tutoke eriyihighula kugho?

ISIWALEKA ABANDI IBAKEHYA ERIYIKETERA LYAGHU OMO NDONDEKA Y’OMUNGU

13. Esyonzighu sy’oMungu sikasonda siti eritsandirya endondeka yiwe y’erina?

¹³ Esyonzighu sy’oMungu sikasonda siti ngambe emyatsi mibuya y’omo ndondeka ya Yehova ilangirike nga siyuwene. Ng’eky’erileberyako, Yehova anzire itwabya ab’erire kinya-mubiri, itwabya n’emighendere ey’erire, kandi itwamuramya omo nzira eyo alighire. Akabugha ati omundu oyukakola ekibi kandi isyanzire eriyisubako, ngambe inyahiwa omo ndeko. (1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10) Tukasikaya ekyalayiro ekyo ekikalua omo Masako. Aliwe kundi tukayikasa  erikwama ekyalayiro ekyo, esyonzighu syetu sikabugha siti sitwanzire abandu, tukatswerabo, kandi siti situlyanza omundu akabya n’amalengekania awasighene n’awetu.

14. Nindi yukakanyiriraya emyatsi y’amabehi eyo bakabugha oko ndondeka ya Yehova?

¹⁴ Uminye ndeke enzighu yetu. Emyatsi y’amabehi eyo bakabugha oko ndondeka yetu, Sitani yukakanyirirayayo. Ni “baba w’amabehi.” (Yoh. 8:44; Enz. 3:1-5) Okw’ekyo, tunasi ngoko Sitani syangabula erikolesya abandu abali oko luhande lwiwe erikanyirirya amabehi oko ndondeka ya Yehova. Ekyo mukyalangirika ndeke-ndeke oko karne k’erimbere.

15. Abasondoli b’ebisomo mubakolera abigha ba Yesu bo bati?

¹⁵ Oko karne k’erimbere, Omughala w’oMungu oyuhika-hikene ye Yesu, mwakola ebitiko-tiko ebikaswekaya. Nomo byanabya bitya, Sitani mwakuna abandu ababya oko luhande lwiwe eribugha amabehi oko Yesu. Ng’eky’erileberyako, abasondoli b’ebisomo ibakabwira abandu bati “omutabali w’esyombinga” yo wabya akaha Yesu y’obutoki bw’erihigha esyombinga. (Mar. 3:22) Yesu abere akatondesibwa, abasondoli b’ebisomo mubamutsongera ambu mwakatsuma oMungu kandi mubatsotsya abandu erimwitisya. (Mat. 27:20) Enyuma, Abigha ba Yesu ibanemutula engulu mbuya, esyonzighu syabo musyatsotsya “abandu b’ebihanda n’eribahiramo amalengakania awatuwene” w’eryendererya Abakristo abo. (Emib. 14:2, 19) Kakakania oko risako ly’ Emibiiri 14:2, Akaleberyo k’Omuteya k’ekiro 1 Omwisi 12, 1998, mukabugha kati abandu ababya oko luhande lwa Sitani mubaghana omwatsi ogho Abakristo babya bakatula kandi ibakababughako emyatsi eyituwene kusudi abandu baponebo kandi sibabye bakahulikirirabo.

16. Twamabyowa emyatsi y’amabehi oko ndondeka ya Yehova, litolere itwakolaki?

 ¹⁶ Erilua oko karne k’erimbere, Sitani syalyatumbya eribugha amabehi. Na munabwire, ‘akinatebaya ekihugho kyosi.’ (Erib. 12:9) Wamabyowa bakabugha emyatsi y’amabehi oko ndondeka ya Yehova n’oko baghala betu abakasondola omubiiri, ngambe iwibuka ngoko esyonzighu sy’oMungu syakolera abigha ba Yesu b’oko karne k’erimbere. Ngoko eBiblia yanabya iyabiribugha, munabwire abaramya ba Yehova banemwendereribwa kandi abandu banemubabughako amabehi. (Mat. 5:11, 12) Twamabiminya amabehi ayo ng’akalua oko ndi, kandi twamabiyikasa eriyiteya kugho ko luba, amabehi ayo isyenditukola kindu, isitwangikiriryagho. Twangayiteya tuti?

17. Twangayihighula tuti oko bitsibu ebyangaluira omo myatsi y’amabehi? (2 Timoteo 1:13) (Ulebaye n’akasanduku “ Eby’erikola wamabyowa emyatsi y’amabehi.”)

¹⁷ Ughane esyohadisi sy’amabehi. Omukwenda Paulo mwakangania ndeke-ndeke ekyo litolere itwakola twamabyowa emyatsi y’amabehi. Mwabwira Timoteo ati “usighale e Efeso, utoke eribwira abandi uti . . . isibakwama esyohadisi sy’amabehi” kandi “ughane esyohadisi sy’amabehi esikahemula oMungu.” (1 Tim. 1:3, 4; 4:7) Omwana anganahira ekindu ky’omutsafu ekyo alyatola ahisi omo buno bwiwe; aliwe omundu mukulu syangakola atya kundi inyanasi ebitsibu ebyangaluira omw’ekyo. Netu kutya, tukayihighula oko myatsi y’amabehi kundi itunasi nga ikalua oko ndi. Tukamakirira “ebinywa ebyuwene” eby’ekwenene.​—Soma 2 Timoteo 1:13.

18. Twangakangania tuti ngoko tuyiketere endondeka ya Yehova?

¹⁸ Twamabikania oko nzira isatu sisa esyo endondeka ya Yehova ikakwamamo eky’erileberyako kya Yesu. Omughulu ukigha eBiblia, usondaye n’esindi nzira esyo endondeka ya Yehova ikakwamamo eky’erileberyako kya Yesu. Uwatikaye n’abandi omo ndeko yenyu, nabo bayiketere endondeka ya Yehova yo kutsibu. Neryo ulole embere erikangania ko uyiketere endondeka ya Yehova omw’imukolera butaleghula n’erisighala omo ndondeka eyo anemukolesya eriberererya erisonda liwe. (Esy. 37:28) Kwesi, tulole embere eritsemera olusunzo olw’eribya omo kati-kati k’abandu ba Yehova bataleghula kandi abawite olwanzo.