OMWATSI W’ERIGHA 21
OLWIMBO 107 OMungu ni ky’erileberyako ky’olwanzo
Wangabana uti ow’erilunga naye?
“Omukali mugenge nindi wangamubana kwehi? Enzwere yiwe ilabire esyolulu syo kutsibu.”—MISYO 31:10.
ENZUMWA NGULU:
EBiblia yikakanaya oko syokanuni esyangawatikya omundu eribana ow’erilunga naye oyuwene kandi ngoko abandi bangawatikya abasimbi abanzire erilunga.
1-2. (a) Ni myatsi yahi eyo Abakristo basimbi batolere ibalengekaniako embere sy’eritsukisya “obwira bw’eritahania?” (b) Ebinywa obwira bw’eritahania bikamaanisayaki? (Ulebaye “Amaana w’ebinywa.”)
UNANZIRE erisyalunga? Nomo endwa yo yite yangaleka omundu inyabya n’obutseme, aliwe Abakristo bangyi basimbi bangabya balwana kutse abakulire, banalindirire n’omuhwa omundu w’erisyalunga naye. Oko kwenene embere sy’eritsukisya obwira bw’eritahania kutse obuchumba, litolere iwayiteghekania kinya-mubiri, bunya-kirimu n’omo bwenge. a (1 Kor. 7:36) Wamabikola ebyo iwanganasyabya n’endwa eyirimo obutseme.
2 Aliwe, mughulu wosi sikiribya kyolo eribana ow’erilunga naye oyuwene. (Misyo 31:10) Nibya n’omughulu wamabana omundu oyo wanzire eritsukisya naye obwira utoke erimuminya ndeke, kyanganakala eritsukisya naye obwira bw’eritahania. b Omo mwatsi ono tukendikania okw’ebyangawatikya Abakristo basimbi eribana abo bangalunga nabo abuwene n’eritsukisya obwira bw’eritahania. Kandi tukendilangira ngoko abandi b’omo ndeko bangawatikya bati abanzire erilunga.
ERIBANA OW’ERILUNGA NAYE OYUTOLERE
3. Embere sy’erirondya ow’erilunga naye, ritolere Omukristo inialengekania okuki?
3 Wamabya iwanzire erilunga ni ky’omughaso embere sy’erirondya omwira w’eritahania naye iwatsuka eriyiminya nga wanzire erilunga n’omundu oyuli n’emibere eyiri yiti. Wamabya isiwasi nga wanzire erilunga n’omundu w’emibere yahi, iwanganalabya oyukutolere, kutse iwalola embere n’obwira n’oyutakutolere. Litolere iwalunga n’Omukristo oyubatisibwe. (1 Kor. 7:39) Aliwe, ekyo si bugha ambu Omukristo wosi-wosi anganabya mulume kutse mukali mubuya okw’iwe. Neryo ngambe iwayibulya uti: ‘Ni myatsi yahi eyo nga landamirira omo ngebe? Ni mibere yahi yo nanzire niti ngambe oyo ngendisyalunga naye iniabya nayo? Sinditalabyaho kateho oko ebyo nianzire kutse ebyo ngasonda?’
4. Abaghala n’abali betu balebe bakahira omo misabe yabo mw’emyatsi yahi?
4 Wamabya iwanzire erisyalunga, alinga wabirisabira omwatsi oyo. (Filip. 4:6) Aliwe Yehova syalilagha eriha omundu ow’erilunga naye. Aliwe atsomene ebyo ulaghireko n’eriyowa lyaghu. Kandi anganakuwatikya omughulu ukaronda ow’erilunga naye. Neryo ulole embere erimubwira ngoko ukayowa n’ebyo wanzire. (Esy. 62:8) Usabe Yehova akuhe omutima w’erilindirira n’amenge. (Yak. 1:5) John c mughala wetu musimbi owe Amerika, akatubwira ebyo akahira omo misabe yiwe, akabugha ati: “Ngabwira Yehova emibere eyo nyanzire oyukendisyabya mukali waghe inyabya nayo. Ngamusaba niti ambe ehyanya hy’erisungana n’oyo wangabya mukali waghe. Kandi ngasaba Yehova niti aniwatikaye erikulya emibere eyangaleka inabya mulume oyuwene.” Mwali wetu Tanya owe Sri Lanka akabugha ati: “Ininemusondya ow’erilunga naye, ngasaba Yehova niti aniwatikaye erilola embere eribya mutaleghula, eribya n’amalengekania awuwene n’eribya n’obutseme.” Nomo kyanganakusaba mughulu muli eribana ow’erilunga naye, Yehova abirilagha erilola embere erikukangania olwanzo n’erikutsomana.—Esy. 55:22.
5. Omukristo musimbi angakolaki atoke eribana ehyanya hy’erihindana n’omundu w’erilunga naye oywanzire Yehova? (1 Abanya Korinto 15:58) (Ulebaye n’epitsa.)
5 EBiblia ikatusaba eribya “n’ebingyi by’erikola omo mubiiri w’Omukama.” (Soma 1 Abanya Korinto 15:58.) Wamabya n’ebingyi by’erikola omo mubiiri wa Yehova n’eribya ukalabya endambi haghuma n’abaghala n’abali betu mbiriri-mbiriri, isiwenditsemera lisa erilabya nabo endambi, aliwe kandi ighukendibana n’ehyanya ehy’eriminya abasimbi ng’awe abanzire erikolera Yehova. Wamabiyikasa eritsemesya Yehova, ighukendibana obutseme bw’ekwenene.
Wamabya ukabya n’ebingyi by’erikola omo mubiiri wa Yehova n’eribya ukalabya endambi haghuma n’Abakristo balikyetu mbiriri-mbiriri, iwanganahindana n’abandi abanzire erilunga (Ulebaye enungu 5)
6. Omughulu Omukristo musimbi akasondekanaya ow’erilunga naye, litolere inibukaki?
6 Uyiteghaye oko kino: Isiwahwereraya amalengekania waghu wosi n’endambi yaghu yosi omwirondya ow’erilunga naye. (Filip. 1:10) Erisighala musimbi kutse erilunga byo biteleka omundu inyabya n’obutseme bw’ekwenene, aliwe eribya n’obwira obuwene haghuma na Yehova kyo kyangaleka iwabya n’obutseme bw’ekwenene. (Mat. 5:3) N’omughulu ukine musimbi wanganabya n’obwiranda bw’erikola bingyi omo mubiiri w’eritulira. (1 Kor. 7:32, 33) Ukolesaye omughulu oyo wo ndeke. Mwali wetu Jessica owe Amerika oywalunga n’emyaka hakuhi 50, akabugha ati: “Inikine musimbi, ingakola ebingyi omo mubiiri w’eritulira, ekyo mukyaniwatikya eribya n’obutseme nomo nabya inanzire erilunga.”
UYITEGHERERAYE NDEKE OMUNDU OYO
7. Busanaki ni ky’amenge eriyiteghererya ndeke oko katambi kalebe omundu oyo wanzire erilunga naye embere sy’erimubwira ngoko umwanzire? (Emisyo 13:16)
7 Neryo byangabya biti wamabilengekania uti omundu mulebe anganakutolera omo ndwa? Wanganaluwayamubwira ngoko wabirimwanza? EBiblia yikatubwira yiti omundu w’amenge akalengekanaya embere sy’erikola omwatsi. (Soma Emisyo 13:16.) Ni ky’amenge eriyiteghererya omundu omo bubiso-biso oko mughulu mulebe embere sy’erimubwira ngoko wabirimwanza. Aschwin ow’omo kihugho kye Hollande akabugha ati: “Wanganatsemera omundu yo luba-luba, aliwe kandi wanganamupona luba. Neryo, wamabiyihiriraho endambi y’eriyiteghererya omundu yo ndeke, ekyo kyanganakuwatikya eritenditsukisya luba-luba obwira obw’eritahania busana n’eritsemera omundu oko katambi kake.” Kandi wamabiyiteghererya iwanganafumbula ngoko nibya omundu oyo ulwe wabiritsemera syakutolere.
8. Omusimbi angayiteghererya ati omundu oyo akalengekanaya ati anganalunga naye? (Ulebaye n’epitsa.)
8 Wangayiteghererya ghuti oghundi mundu omo bubiso-biso? Oko mihindano y’endeko kutse oko syofete wanganalangira eyindi myatsi oko bunya-kirimu b’omundu oyo, emibere yiwe, n’emighendere yiwe. Abira biwe ni bahi kandi abeghere erikania okuki? (Luka 6:45) Ebyo akalandamirira n’ebyo ukalandamirira binasosene? Wanganabulya abasyakulu b’endeko kutse Abakristo abakulire bunya-kirimu abamwasi ndeke. (Misyo 20:18) Iwanganabulya abandi, omundu oyo ngasibwe ati n’emibere yiwe. (Ruta 2:11) Omughulu ukayiteghereraya omundu oyo, isiwaleka inyayowa muhanda. Neryo uyikase erisikya eriyowa liwe kandi isiwasonda eriminya obuli katsi okw’iye.
Embere sy’erikangania omundu ngoko wabirimutsemera, uyiteghereraye omundu oyo omo bubiso-biso oko mughulu mulebe (Ulebaye enungu 7-8)
9. Embere sy’erikania n’oyukalengekanaya uti anganakutolera, litolerere iwaminyaki?
9 Litolere iwayiteghererya omundu oko mughulu mungahi embere sy’erimubwira ngoko umwanzire? Wamabikania n’omundu mulebe luba inyanganalangira nga sighulilengekanaya ndeke embere sy’eriyisogha. (Misyo 29:20) Aliwe kandi wamabihiraho omughulu muli embere sy’eribwira omundu oyo ngoko wabiri mwanza, inyangalangira nga ukatika-tika kutsibu embere sy’eriyisogha. (Omug. 11:4) Wibuke ngoko embere sy’eriyakania n’omundu mulebe ngambe isiwaluwayibwira uti omundu oyo, yo ukendisyalunga naye. Aliwe litolere iwabya iwabiriyiteghekania ndeke oko ndwa, kandi iwalebya ndeke omundu oyo wamasombola ng’anakutolere.
10. Litolere iwakolaki wamabilangira omundu mulebe inyabirikwanza aliwe iwe isighumwanzire?
10 Wangakolaki wamabiminya ngoko omundu mulebe akwanzire? Wamabya isighumwanzire, isiwayiwata ng’umwanzire. Sikyuwene erileka omundu inyalengekania ati alinga ukenditsukisya obwira naye aliwe iko bite bibya.—1 Kor. 10:24; Efe. 4:25.
11. Omo bihugho ebyo endwa kutse obwira bw’eritahania bikateghekanibawa n’abandi bandu, litolere iwakolaki wamabisabwa erikola oko myatsi eriyi ng’eyi?
11 Omo bihugho bilebe ababuti kutse abandu abakulire, bo b’akasombolera omundu ow’erilunga naye. N’omo bindi bihugho, abandu b’omo kihanda ky’omundu kutse abira biwe bo bakaronderaya omundu y’ow’erilunga naye, n’enyuma sy’aho ibasondekania enzira y’erihindania abandu babiri abo batoke erilangira nga batolerene. Wamabisabwa erikola oko myatsi eyiri ng’eyi, litolere iwaminya ebyo balaghireko n’ebyo bakatsemera. Wamabilengekania uti omwira waghu kutse omutunga waghu atolere inyalunga n’omundu mulebe, uyikase eriminya omundu oyo yo ndeke, eriminya emibere yiwe n’ekikulu oko byosi uminye ng’ane n’obwira obuwene haghuma na Yehova. Obwira haghuma na Yehova ni mwatsi mukulu kulenga obuteke, akalasi, kutse n’ekihanda ky’omundu. Aliwe wibuke ngoko, omulume n’omukali oyo bo bakendibugha eky’omwiso.—Gal. 6:5.
UKENDIMUBWIRA UTI?
12. Wamanza eritsukisya obwira bw’eritahania n’omundu mulebe, wanganakania naye uti?
12 Wamanza eritsukisya obwira bw’eritahania n’omundu mulebe, wanganakania naye yo uti? d Eky’eritsukirako ry’eribwira omundu oyo ngoko wanzire erikania naye. Ekiro ky’erikania naye kyabihika, umubwire butsira eribisa ngoko wabirimutsemera kandi ngoko wanzire imwabya bira utoke erimuminya ndeke. Wanganasonda omwanya mulebe aho mukendikanirya oko mwatsi oyo, kutse mwanganakanirya n’oko telefone. (1 Kor. 14:9) Kyamabitolera, umuhe endambi ey’erilengekania oko mwatsi ogho wamabimubwira. (Misyo 15:28) Kandi omundu oyo amabighana, isiwamukasa-kasa.
13. Wangayira ghuti omundu mulebe amabisyakubwira ngoko abirikutsemera? (Abanya Kolosai 4:6)
13 Neryo wangayira ghuti omundu mulebe amabisyakubwira ngoko abirikutsemera? Kyanganabya imukikasaba obutubuha oko mundu oyo erisyakania naghu, neryo ngambe iwamusikya n’eritendimusubirya kitya-kitya. (Soma Abanya Kolosai 4:6.) Wamabilangira ighulaghire oko ndambi y’erilengekania nga wanganatsukisya obwira haghuma naye, umubwire. Nomo bine, uyikase erimubwira luba kyamatokekana. (Misyo 13:12) Wamabya isiwanzisibwe n’omwatsi oyo, omo bolo umubwire butsira eribisa amalengekania waghu. Tulebaye ngoko mughala wetu Hans owe Austrilia abugha omughulu mwali wetu mughuma amubwira ngoko abirimutsemera. Hans akabugha ati: “Omo menge, aliwe kandi butsira eribisa, munamubwira amalengekania waghe. Munitanza erimuhiramo amaha w’erilengekania nga ngenditsukisya obwira naye. Kandi ingayikasa eritendibugha kutse erikola omwatsi owangaleka inyalengekania ati alinga nanganayisubako.” Aliwe wamabya iwanzisibwe n’omwatsi wiwe, umubwire amalengekania waghu neryo mukaniranaye oko myatsi eyangahuluka mwabitsukisya obwira bw’eritahania. Ebyo ukalindirira oko ghundi, byanganabya isiby’ebyo akakulindirirako, kundi mumwakulira omo mibere eyisighene kutse busana n’eyindi myatsi.
ABANDI BANGANAWATIKYA BATI ABAKRISTO BASIMBI?
14. Twangawatikya tuti Abakristo basimbi omo binywa byetu?
14 Obuli mughuma w’okw’itwe angawatikya ati Abakristo basimbi abanzire eritahya kutse eritahibwa? Enzira nguma ry’eriyiteghererya ebyo tukabugha. (Efe. 4:29) Twanganayibulya tuti: ‘Nganasekereraya abanzire eritahibwa kutse eritahya? Omughulu ngalangira mughala wetu musimbi akanania n’amwali wetu musimbi, nganalunalengekania niti alinga babiriryanzana?’ (1 Tim. 5:13) Silitolere tukaleka Abakristo basimbi ibayowa nga sibaghonere kundi sibalungire. Hans oyo twabirikaniako akabugha ati: “Abaghala betu balebe bakabugha bati: ‘Ukendisyalunga kiroki? Unemukula!’ Ebinywa ebiri ng’ebyo byanganaleka abasimbi ibayowamo bandu bule kandi byanganaleka ibabya n’epaku-paku y’erilunga.” Kyuwene kutsibu eribya tukasondekania ehyanya hy’erisima Abakristo basimbi!—1 Tes. 5:11.
15. (a) Ngoko kiri omo Abanya Roma 15:2, litolere itwalengekania okuki embere sy’eriwatikya omundu mulebe eribana ow’erilunga naye? (Ulebaye n’epitsa.) (b) Mughukigha esyosomo syahi omo video?
15 Neryo byangabya biti twamabilengekania tuti mughala wetu mulebe na mwali wetu mulebe batolerene? EBiblia yikatubwira yiti tubye tukasikya eriyowa ly’abandi. (Soma Abanya Roma 15:2.) Abasimbi bangyi sibalyanza abandi bakayababughira oko abo bakalengekanaya bati banganabatolera. Neryo, litolere itwasikya amalengekania wabo ayo. (2 Tes. 3:11) Abandi bangananza itwabawatikya, aliwe silitolere itwakola ekyo bamatenditusaba obuwatikya. e (Misyo 3:27) Abasimbi balebe sibalyanza eribahindania omo nzira eyo. Mwali wetu Lydia, omusimbi ow’omo Alemanye akabugha ati: “Wanganahindania mughala wetu na mwali wetu omo kikuto ky’abandu bangyi. Aho ukabya iwamabaha akanya ak’eriminyana, neryo ubalekere ebindi.”
Abandu bangyi erihindana haghuma, kikaha Abakristo basimbi b’akanya ak’eriminyana (Ulebaye enungu 15)
16. Abakristo basimbi batolere ibibukaki?
16 Itwe bosi, abasimbi kutse abalungire twanganabya n’obutseme! (Esy. 128:1) Neryo wamabya iwanzire erilunga aliwe isighuliwabana omundu, ulole embere erikolera Yehova n’omuhwa. Mwali wetu oyukahulawamo Sin Yi owe Macao akabugha ati: “Endambi eyo ukalabaya omo busimbi ni nguhi kutsibu erilinganisyayo n’eyo ukendisyalabya n’omulume kutse n’omukali waghu omo Paradiso. Utsemere obusimbi bwaghu n’eribukolesya ndeke.” Neryo tubughe tutiki wamabya iwabiribana omundu kandi imwabiritsuka obwira bw’eritahania? Omo mwatsi owakwamire, tukendisyalangira ngoko wangabya n’obwira bw’eritahania obwangakuwatikya eriyisogha ndeke.
OLWIMBO 137 Abakali bataleghula, bali betu Bakristo
a Eriminya nga une tayari erilunga, ulebaye omwatsi owakabanika oko jw.org owali n’omutwe “Obwira bw’eritahania ekitsweka 1—Ninayiteghekire oko ndwa?”
b AMAANA W’EBINYWA: Omo mwatsi ono n’owakwamire ebinywa “obwira bw’eritahania” kutse obuchumba bikamaanisaya omughulu ogho omulume n’omukali bakanza eriminyana ndeke batoke eriyisogha nga banemwendisyatahania kutse iyehe. Obwira bw’eritahania bukatsuka omughulu omulume n’omukali bakabwirana ngoko babiryanzana kandi bukalola embere erihika omughulu bakendisyayisogha erilunga kutse eritwa obwira obo.
c Amena malebe mwakabindulawa.
d Omo bihugho bilebe kangyi-kangyi mughala wetu yukatsuka erikania na mwali wetu, eritsukisya obwira bw’eritahania. Aliwe, si kibi oko mwali wetu naye eritsuka erikania na mughala wetu. (Ruta 3:1-13) Eriminya bingyi ulebaye omwatsi “Ebyo abalwana n’abambesa bakayibulaya . . . nanganamubwira niti ngoko nga yowa?” owakabanika omo Amuka! y’ekiro 22 Omwisi 10, 2004.
e Ulebaye oko jw.org evideo Bakabana ebighuma ebyuwene busana n’erilwira oko bwikirirya bwabo—Abakristo basimbi.
