Kanganaya emyatsi eyirimo

Kanganaya emyatsi eyirimo

OMWATSI W’ERIGHA 12

Ebyo Yehova ahangyika byanganakwighisya bingyi okw’iye

Ebyo Yehova ahangyika byanganakwighisya bingyi okw’iye

“Eritsuka omugulu oMungu ahangika ekihugo, emyatsi [emibere y’oMungu, nwt] eyitalolawako, . . . yabiriminyikala ndeke-ndeke omo bindu ebyo ahangika.”—ROM. 1:20.

OLWIMBO 6 Olubula lukatula olukengerwa lwa Yehova

EBIKENDIKANIBWAKO a

1. Omwatsi mughuma w’oko myatsi eyawatikaya Yobu eriminya Yehova yo ndeke ni wahi?

 OMO NGEBE yiwe, Yobu mwakania n’abandu bangyi. Aliwe omukania w’omughaso munene oko yosi w’omukania ogho akanaya na Yehova Mungu. Omo mukania wabo, Yehova mwabwira Yobu ati alebaye ebindu bilebe ebikaswekaya ebyo ahangyika. Ekyo kyendiwatikya Yobu eriminya ngoko Yehova awite amenge mangyi, n’ekyo kyendiwatya obwikirirya bwa Yobu ngoko Yehova anganaha abaghombe biwe ebyosi ebyo balaghireko. Ng’eky’erileberyako, oMungu mwibukya Yobu ngoko akaha esyonyama sy’akalyo, neryo okw’ekyo, isyangalekerania Yobu na hake. (Yobu 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Yobu abere abilengekania oko ebyo Yehova ahangyika, ekyo mukyamuwatikya eriminya bingyi oko mibere y’oMungu.

2. Busanaki kyanganakala erilengekania oko ebyo Yehova ahangyika?

2 Netu twanganigha bingyi oko Mungu omughulu tukalengekanaya oko ebyo ahangyika. Aliwe, kyanganatukalako erikola tutya. Twamabya itwikere omo miyi minene-minene, kyanganabya kikatukalako erilangira obuli kiro ebindu bingyi ebyo Yehova ahangyika. Nomo twangabya itwikere ehali n’emiyi minene-minene, twanganabya isitulibana endambi y’erilengekania kutsibu oko ebyo Yehova ahangyika. Neryo tulangire busanaki ni ky’omughaso munene eribya tukayihiriraho endambi ey’eritungerera ebihangyikwa bya Yehova. Tukendilebya ngoko Yehova na Yesu mubakolesya ebihangyikwa erikangirirya n’ekyo twangakola tutoke erigha bingyi erilabira ebihangyikwa.

BUSANAKI NI KY’OMUGHASO MUNENE ERIBYA TUKATUNGERERA EBIHANGYIKWA?

Yehova abya anzire ati Adamu iniatsemera ebihangyikwa biwe n’eriha esyonyama sy’amena (Lebaya enungu 3)

3. Niki kyo kikakanganaya ngoko Yehova abya anzire Adamu inyatsemera ebihangyikwa?

3 Abere abihangyika Adamu, omundu w’erimbere, Yehova mwanza ati kumbe iniatsemera ebihangyikwa. OMungu mwamuhira omo paradiso eyuwene n’erimuha omubiri w’erisughayo n’erikolyayo omo kihugho kyosi. (Enz. 2:8, 9, 15) Terilangira omo bwenge obutseme bwa Adamu akalangira embuto yikalasa n’omusanga akasa kuyo. Adamu abya n’olusunzo lunene olw’eriteya erilima rye Edeni! Kandi Yehova mwaha Adamu y’omubiri w’eriluka esyonyama mbiriri-mbiriri sy’amena. (Enz. 2:19, 20) Yehova abya n’obutoki bw’eriha obuli nyama y’erina; aliwe mwatakola atya, omo mwanya w’ekyo mwaha Adamu omubiri oyo. Alinga embere sy’eriha enyama nyilebe y’erina, Adamu inyakatsuka eritungererayo ndeke atoke erilangira ngoko yikayiwata n’emibere yayo. Alinga Adamu mwatsemera omubiri oyo. Alinga ekyo mukyamuwatikya erilangira ngoko Yehova ni w’amenge kandi ngoko ebyo ahangyika byuwene kandi bikaswekaya.

4. (a) Ekighuma ky’oko ebyangaleka itwabya tukatungerera ebihangyikwa niki? (b) Naghu ukatsemera ebihangyikwa byahi?

4 Ekighuma ky’oko ebyangaleka itwabya tukatungerera ebihangyikwa bya Yehova ni busana Yehova akatusaba erikola tutya. Akatubwira ati: “Musumbe ameso wenyu endata, mulangire.” Kandi iniatubulya ati: “Oyo wahangika esyongununu esi” nindi? Ekisubiryo tunasikyo. (Isa. 40:26) Yehova yo wahangyika ebindu byosi ebiri omo lubula, oko kihugho n’omo maghetse; kandi ebyosi bikatwighisaya emyatsi okw’iye. (Esy. 104:24, 25) Kandi terilengekania ngoko Yehova atuhangyika. Mwatuhangyika n’obutoki bw’eritsemera obubuya bw’ebihangyikwa. Mwatuha obutoki bw’erilangira, erihulikirira, eritula, erighonza, n’erikumba imo itwatoka eritsemera ebindu mbiriri-mbiriri ebyo ahangyika.

5. Ngoko kiri omo Abanya Roma 1:20, tukabana endundi yahi omwiyiteghererya ebihangyikwa bya Yehova?

5 EBiblia yikakanganaya oghundi mwatsi w’omughaso owangaleka itwabya tukatungerera ebihangyikwa. Bikatukangiriraya oko mibere ya Yehova. (Soma Abanya Roma 1:20.) Ng’eky’erileberyako, terilengekania oko ebyo Yehova ahangyika, ngoko abumbabyo ndeke. Bikatukangiriraya ngoko oMungu awite amenge manene. Terilengekania n’oko mihanda mbiriri-mbiriri y’akalyo ako tukatsemera. Ebyo bikakanganaya ngoko Yehova anzire abandu bo kutsibu. Omughulu tukalangira emibere ya Yehova omo bindu ebyo ahangyika, ekyo kikaleka itwamuminya ndeke n’eritukuna eriyitunda hakuhi naye. Tukanaye oko syonzira mbiriri-mbiriri esyo Yehova akolesayamo ebihangyikwa erikangirirya abandu b’esyosomo sy’omughaso.

OMUNGU AKAKOLESAYA EBIHANGYIKWA ERITUKANGIRIRYA EMYATSI OKW’IYE

6. Eribya tukatungerera esyonyunyu esikahuma ky’anganatwighisyaki?

6 Yehova mwahiraho endambi y’obuli mwatsi. Eritsuka oko mwiso w’Omwisi w’akabiri erihika omo kati-kati w’Omwisi w’akatano w’obuli mwaka, Abaisraeli ibakalangira ebinyunyu ebikahulawa mo birobi bikalaba omo kyanya ky’ekihugho kyabo bikahumira omo luhande lw’endata. OMungu mwabwira Abaisraeli ati: “Ekirobi kyʼomo kyanya kinasi ebirimo byakyo.” (Yer. 8:7) Ngoko oMungu anahiraho endambi eyo esyonyunyu esyo syangahumirako, kw’abirihiraho atya n’endambi eyo asyasoherako abandu. Munabwire omughulu tukalangira esyonyunyu sikahuma, ekyo kikatwibukaya ngoko Yehova awite “omugulu ategekawa” eribughaho ekihugho kibi kino.—Hab. 2:3.

7. Eribya tukatungerera erighuluka ry’esyonyunyu lyanganatwighisyaki? (Isaya 40:31)

7 Yehova akaha abaghombe biwe b’akaghala. Erilabira Isaya, Yehova mwalagha ati akendisyaha abandu biwe b’akaghala. Mwabugha ati “basyaguluka endata nʼebipupa ngʼamasamba” omughulu sibawite akaghala kutse babunikire mutima. (Soma Isaya 40:31.) Abaisraeli ibakanalangira amasamba akaghuluka omo kyanya butsira eripu-pupa kutsibu ebipupa byagho. Amasamba ayo akatoka ekyo busana n’erihunga erikalola endata. Erihunga eryo likawatikaya amasamba erighuluka bweghu-bweghu. Ekyo kikatwibukaya ngoko Yehova anganatuha akaghala ngoko akanaha ebinyunyu ebyo by’akaghala! Omughulu ukendibya ukalangira ekinyunyu kinene kikalola omo kyanya mo hali butsira eripupa-pupa ebipupa byakyo byo kutsibu, wibuke ngoko naghu Yehova anganakuha akaghala ak’erikinda amaligho waghu.

8. Yobu mwighaki omwilengekania oko bihangyikwa bya Yehova, n’ekyo kikatwighisayaki?

8 Yehova atolere itwayiketera iye. Yehova mwawatikya Yobu alole embere eriyiketera iye. (Yobu 32:2; 40:6-8) Akakania na Yobu, oMungu mwabugha oko myatsi mingyi eyo ahangyika, ng’esyongununu, ebitu, n’emirabyo y’eripalya. Kandi Yehova mwakania n’oko syonyama, ng’ende y’omoli n’esabayiri. (Yobu 38:32-35; 39:9, 19, 20) Ebyosi ebyo bikakanganaya obutoki bw’oMungu, olwanzo lwiwe n’amenge wiwe mangyi. Omukania oyo mwawatikya Yobu eribya n’obwikirirya obuwatire omo Yehova kwilaba kera. (Yobu 42:1-6) Netu kutya, omughulu tukatungerera ebihangyikwa, bikatwibukaya ngoko Yehova ali n’amenge manene kandi n’akaghala kanene kutulenga. Kandi bikatwibukaya ngoko ananzire eribughaho amaligho wetu, kandi akendisyabugha ghoho. Eriminya ekyo kikatuwatikaya eriyiketera iye.

YESU MWAKOLESYA EBIHANGYIKWA ERIKANGIRIRYA EMYATSI OKO TATA WIWE

9-10. Eryuba n’embula bikatukangirirayaki oko Yehova?

9 Yesu abya asi ndeke ebihangyikwa. “Ngʼomukoli mukulu,” mwakola haghuma na Tata wiwe akahangyika ekihugho n’ekyanya kyosi. (Emi. 8:30) Enyuma, abere abyasa oko kihugho, mwakolesya ebihangyikwa erikangirirya abigha biwe emyatsi oko Tata wiwe. Tulangire emyatsi milebe eyo akangiriraya.

10 Yehova akakanganaya olwanzo lwiwe oko bosi. Omo Makangirirya wiwe w’oko kitwa, Yesu mwakangirirya abigha biwe oko ryuba n’embula, emyatsi eyo abandu bangyi sibetsomana. Eryuba n’embula ni by’omughaso munene okwibyaho lyetu. Endibya anzire, endighanira abatemukolera b’embula n’eryuba. Aliwe mwatakola atya. Olwanzo lwiwe lukaleka iniahulukya eryuba n’erituma embula oko bandu bosi. (Mat. 5:43-45) Yesu mwakolesya eky’erileberyako ekyo erikangirirya abigha biwe ngoko Yehova anzire itwakangania abandu bosi b’olwanzo. Omughulu ukendibya ukatsemera eryuba likalenga kutse ukatsemera ehighetse hikakutoghongerako ukanaba, ebyo bibye bikakwibukya olwanzo olo Yehova akakanganaya oko bandu bosi. Netu twanganakangania olwanzo oluli ng’olo tukatulira abandu bosi.

11. Eribya tukatungerera esyonyunyu kikatusikaya mutima kiti?

11 Yehova akatuha ebyo tulaghireko tutoke eribyaho. Omo makangirirya wiwe w’oko kitwa, Yesu mwatomekako ati: “Musamalire esyonyonyu syʼomo kyanya; kusangwa sisyebiba, kutse sisyegesa, kutse erihirabyo omo bigona; nikwa Tata wenyu wʼelubula akalisayasyo.” Alinga nibya, abahulikiriri ba Yesu babya bakalangira esyonyunyu sikalaba oko mitwe yabo omughulu Yesu abulayabo ati: “Nenyu simuli bʼobuguli bunene kwilabasyo kwehi?” (Mat. 6:26) Omo nzira ey’olwanzo eyo, Yesu mwatuwatikya erilangira ngoko Yehova atutsomene! (Mat. 6:31, 32) Esomo eyo, erilua oko bihangyikwa, ikinawatikaya abaghombe ba Yehova bataleghula ba munabwire. Mwali wetu mughuma musika omupainia we Espanye mwayeya iniabiribunika mutima kundi mwatabana ahuwene ah’erikala. Aliwe abere alangira ehinyunyu hikalya amakerere n’ebindi bighuma, ekyo mukyamusikya mutima. Mwabugha ati, “Esyonyunyu esyo sikanibukaya ngoko Yehova atsomenesyo, naghe akendimba ebyo nilaghireko.” Enyuma w’aho, mwali wetu mwabana ah’erikala.

12. Ngoko kiri omo Matayo 10:29-31, ebiswiri bikatukangirirayaki oko Yehova?

12 Yehova atsomene obuli mughuma w’okw’itwe. Embere sy’erituma abakwenda omo mubiri w’eritulira, Yesu mwawatikyabo eritendisagha abandu abang’endereriryebo. (Soma Matayo 10:29-31.) Mwawatikyabo omwibakanirya oko syonyunyu esikahulawamo Biswiri. Esyonyunyu esyo isyoswire omo Israeli. Syabya sy’oghuli buke oko mughulu wa Yesu. Aliwe mwabwira abigha biwe oko syonyunyu esyo ati: “Sihali n’akaguma akakatogera ahisi” butsira Tata wenyu eriminya. Kandi mwatomekako ati: “Muli bʼobuguli bunene kwilaba obuguli bwʼebiswiri bingi.” Okw’ekyo Yesu mwakangania abigha biwe ngoko Yehova akalangira obuli mughuma wa kubo mo w’omughaso munene, neryo sibasaghe ery’endereribwa. Alinga abigha ba Yesu ibakibuka ebinywa bya Yesu ebyo bamabilangira ehiswiri bakatulira omo miyi kutse oko hiyi. Omughulu ukendibya ukalangira akanyunyu kake, wibuke ngoko Yehova akusikirye kutsibu kundi naghu ‘uli wʼobuguli bunene kwilaba obuguli bwʼebiswiri bingi.’ Anganakuwatikya eritendibya n’obuba omughulu ukendereribawa.—Esy. 118:6.

TWANGIGHA TUTI BINGYI OKO MUNGU ERILABIRA EBIHANGYIKWA?

13. Ekyangatuwatikya erigha bingyi erilabira ebihangyikwa niki?

13 Ebihangyikwa byanganatwighisya eyindi myatsi mingyi oko Yehova. Biti? Eky’erimbere, litolere itwabya tukayihiriraho akatambi ak’eritungerera ebihangyikwa. N’ekindi, ngambe itwabya tukalengekania nga byamatwighisyaki oko Yehova. Kangyi-kangyi kyanganabya kikatukalako erikola emyatsi eyo. Mwali wetu we Cameroun ye Géraldine, akabugha ati: “Kundi munakulira omo muyi, kikabya kikanyikalako eritungerera ebihangyikwa.” N’omusyakulu w’endeko oyukahulawa mo Alfonso akabugha ati: “Nabirilangira ngoko nilaghire okwiyihiriraho akatambi k’eribya ingyuwene ngatungerera ebihangyikwa bya Yehova n’erilengekania oko myatsi eyo bikanyikangiriraya okw’iye.”

Omughulu abya akatungerera ebihangyikwa ebyabya bimutimbireko, Dawidi inyakalengekanaya kutsibu oko myatsi eyo bikamwighisaya oko Yehova (Lebaya enungu 14)

14. Dawidi mwighaki akalengekania oko bihangyikwa by’oMungu?

14 Dawidi inyakalengekanaya kutsibu oko bihangyikwa by’oMungu. Mwabwira Yehova ati: “Omugulu ngasamalira olubula lwawe, omubiri wʼeminwe yawe, nʼomukera nʼesyongununu, ebyo wabirihira aho wabyo; ko mundu niki kwehi? Uti ukamwibuka kwehi?” (Esy. 8:3, 4) Omughulu Dawidi abya akatungerera ebitu by’omo kiro, isyalitsemera lisa erilangira esyongununu. Inyakalengekanaya n’oko myatsi eyo esyongununu sikamukangiriraya oko Mungu. Mwigha ngoko Yehova ni mukulu kutsibu. Oko sindi ndambi, Dawidi inyakalengekanaya ngoko abya akakulira omo nda ya nyinya wiwe. Omughulu abya akalengekania ngoko omubiri wiwe akolawa omo nzira y’eriswekya, ekyo ikikaleka inyatasyasima Yehova yo kutsibu busana n’amenge wiwe.—Esy. 139:14-17.

15. Teka eby’erileberyako ebyakuwatikaya erilangira emibere ya Yehova omo bihangyikwa biwe. (Esyonyimbo 148:7-10)

15 Netu nga Dawidi, sikyangatukalako kutsibu eribana omwatsi mulebe omo bihangyikwa ogho twangalengekaniako kutsibu. Tutimbirweko n’emyatsi mingyi eyangatuwatikya eriminya Yehova yo ndeke. Ng’eky’erileberyako, ubye ukalengekania oko kaghala ka Yehova omughulu ukowa ekihuhania ky’eryuba oko mubiri waghu. (Yer. 31:35) Ubye ukalengekania oko menge wa Yehova omughulu ukalangira akanyunyu kakahimba oluto lwako. Wamalangira ekyana ky’embwa kikatimba-timba oko mukira wakyo, wibuke ngoko Yehova ni Mungu w’obutseme. Ubye ukapipa Yehova busana n’olwanzo lwiwe omughulu ukalangira koyo akatsanga n’olumekeke lwiwe. Tuwite ehyanya hingyi ehy’erigha emyatsi mingyi oko Yehova erilabira ebihangyikwa biwe ebinene-binene n’ebike-bike, ebiri hakuhi n’ebiri hali, ebyosi bikamupipa.—Soma Esyonyimbo 148:7-10.

16. Twamayisogha kundu eribya tukakolaki?

16 OMungu wetu ni w’amenge, awite olwanzo, awite akaghala, n’ebyosi ebyo akakola byuwene kutsibu. Twanganigha myatsi mingyi oko mibere yiwe eyo n’oko yindi mibere yiwe mingyi twamabya tukatungerera ebihagyikwa ebitutimbireko. Litolere itwabya tukayihiriraho akatambi ak’eritsemera ebihangyikwa n’erilengekania oko myatsi eyo bikatwighisaya oko Yehova. Twamabibya tukakola ekyo itukendiyitunda hakuhi n’oMuhangyiki wetu. (Yak. 4:8) Omo mwatsi owakwamire, tukendilangira ngoko ababuti bangakolesya ebihangyikwa eriwatikya abana babo eriyitunda hakuhi na Yehova.

OLWIMBO 5 Emibiri y’oMungu ey’eriswekya

a Ebyo Yehova ahangyika bikaswekaya kutsibu. Eritsuka oko ryuba eriwite akaghala kanene erihika oko hihande ehiloberere ehy’eriwa, emibiri yiwe ikatuswekaya. Kandi twanganaminya emibere ya Yehova erilabira ebindu ebyo ahangyika. Omo mwatsi ono tukendilangira ngoko ni ky’omughaso eribya tukayihiriraho endambi y’erilengekania kutsibu oko ebyo oMungu ahangyika kandi ekyo nga kyangatuwatikya kiti eriyitunda hakuhi n’oMungu.