1. Ababuti banzire erikola omwatsi wahi oko bana babo?

 BABUTI, tunasi ngoko mwanzire eriwatikya abana benyu eriminya n’eryanza Yehova. Aliwe oMungu syalilangirika. Neryo mwangawatikya muti abana benyu erimulangira mo w’ekwenene batoke eriyitunda hakuhi naye?—Yak. 4:8.

2. Ababuti bangighisya bati abana babo oko mibere ya Yehova?

² Enzira ngulu y’eriwatikya abana eriyitunda hakuhi na Yehova ry’erigha nabo eBiblia. (2 Tim. 3:14-17) Kandi, eBiblia yikakanganaya eyindi nzira eyangawatikya omwana eriminya Yehova. Omo kitabu ky’Emisyo, tata mughuma akibukaya mughala wiwe ati syaleke emibere ya Yehova, eyikalangirika omo bihangyikwa yilue embere sy’ameso wiwe. (Emi. 3:19-21) Tukendilangira esyonzira silebe esyo ababuti banganakolesya eriwatikya abana babo erigha myatsi mingyi oko mibere ya Yehova erilabira ebihangyikwa.

3. Ababuti banganawatikya bati abana babo?

³ EBiblia ikabugha yiti “emyatsi [y’oMungu] eyitalolawako, yʼobutoki buwe bwʼerikota, [nʼobuMungu] buwe, byabiriminyikala ndeke-ndeke omo bindu ebyo ahangika.” (Rom. 1:20) Babuti, alinga mukanatsemera erilendera n’abana benyu. Mubye mukakolesya akanya ako erikangania abana benyu ngoko emibere ya Yehova yikalangirika omo “ebindu ebyo ahangika.” Tulangire ababuti nga bangigha bati erikangiriya rya Yesu.

4. Yesu mwakolesya ati ebihangyikwa erikangirirya abigha biwe? (Luka 12:24, 27-30)

⁴ Tulangire ngoko Yesu mwakolesya ebihangyikwa erikangirirya. Kiro kighuma mwabwira abigha biwe ati balebaye ebikororo  n’ebiranga-ranga. (Soma Luka 12:24, 27-30.) Omo syonyama syosi n’ebiti yosi ebyabya, Yesu mwasombola erikania oko syonyunyu n’amawa ebyo abigha biwe babya basi ndeke. Alinga abigha ba Yesu babya ibanemulangira ebikororo bikalaba oko mitwe yabo n’amawa akalasa omo malima. Alinga Yesu anganabya iniabya akakangania ebikororo n’amawa ayo akabugha. Neryo mwakolaki abikania oko bindu ebyo? Mwakangirirya abigha biwe esomo nene eno okwihitya n’obubuya bwa Tata wabo w’elubula: Yehova akendisyaha akalyo n’eryambalya abaghombe biwe bataleghula ngoko akaha akolyo ebikororo n’eryambalya amawa.

5. Ababuti bangakolesya ebihangyikwa byahi erikangirirya abana babo oko Yehova?

⁵ Babuti, mwanganigha muti erikangirirya lya Yesu eri? Wanganakanirya abana baghu b’oko mwatsi mulebe ogho ukatsemera omo bihangyikwa, ng’enyama kutse ekiti ekyo wanzire. Ukakania n’omwana waghu oko kindu ekyo, umubwire ebyo kikatwighisaya oko Yehova. Neryo iwanganabulya omwana waghu naye ng’akatsemera enyama yahi kutse ekiti kyahi. Wamabitsuka erikania n’omwana waghu oko myatsi eyikamutsemesaya, inianganakuhulikirira ndeke ukamukanirya oko Yehova.

6. Eky’erileberyako kya nya Christopher kyamatwighisyaki?

⁶ Ekyo kinasondire eribugha kiti ababuti batolere erisondya-sondya emyatsi mingyi oko nyama kutse oko kiti kilebe embere sy’erikania n’abana babo oko myatsi eyo ebindu ebyo bikatukangiriraya oko Yehova? Sikiribya kitya mughulu wosi. Yesu mwatabugha myatsi mingyi eyikakanganaya ngoko ebikororo bikalya kutse ngoko amawa akakula. Nomo omwana waghu anganabya inyakatsemera eriminya bingyi oko ebyo Yehova ahangyika, omwatsi muke kutse eribulyo lighuma lyanganamuwatikya eryowa ebyo ukasonda erimukangirirya. Mughala wetu oyukahulawa mo Christopher akibuka obwana bwiwe ati: “Erituwatikya eritsemera ebihangyikwa ebitutimbireko, koyo waghe isyalibugha binene. Ng’eky’erileberyako, itukabya twahika hakuhi n’ebitwa, iniakanabugha ati: ‘Mulangire ngoko ni binene-binene kandi bighambire! Simulangire ngoko Yehova mwahangyika emyatsi eyikaswekaya?’ Kandi itukabya twabihika hakuhi n’engetse, iniakabugha ati: ‘Mwanamalangira akaghala k’ebisunda by’engetse eyi? Ekyo kikakanganaya ngoko oMungu awite akaghala kanene.’” Christopher akatomekako ati: “Nomo mama waghe isyalibugha myatsi mingyi oko bihangyikwa ebyo, aliwe ebyo bisa ibikatuwatikaya erilengekania kutsibu oko myatsi eyo.”

7. Wangakangirirya wuti abana baghu erilengekania oko bihangyikwa?

⁷ Abana baghu bakakula, uwatikayebo eribya bakalengekania oko bihangyikwa n’erilangira nga bikabakangirirayaki oko Yehova. Wanganabakanirya oko kindu kighuma ekyo Yehova ahangyika neryo iwabulya uti, “Ekindu eki kyamakwighisyaki oko Yehova?” Ebyo abana baghu bakendikubwira oko mwatsi oyo byanganakuswekya n’erikutsemesya.—Mat. 21:16.

8. Bakalendera “omo nzira”, ababuti Baisraieli babya n’akanya kahi?

⁸ Yehova mwabwira ababuti be Israeli ati babye bakakangirirya abana babo ebinywa biwe omughulu bakalendera nabo “omo nzira.” (Ebi. 11:19) Emilongo y’omo kihugho kye Israeli iyuswiremo esyonzira. Ibanganahindana emihanda mbiriri-mbiriri y’esyonyama, esyonyunyu, n’amawa bakalendera. Bakalendera n’abana babo omo syonzira, ababuti be Israeli ibanganabakanirya oko myatsi eyo Yehova ahangyika. N’inywe babuti ba munabwire, mwanganabana  ehyanya hy’eribya mukakangirirya abana benyu erilabira ebihangyikwa. Tulebaye ngoko ababuti balebe bakakola.

9. Wamighaki oko Punitha na Katya?

⁹ Koyo mughuma oyukahulawa mo Punitha, oyo wikere omo muyi we India ow’aswiremo abandu bangyi akabugha ati: “Omughulu tukalenderera e mulongo, tukakolesaya akanya ako eriwatikya abana betu erigha bingyi oko bihangyikwa bya Yehova ebikaswekaya. Ngalangira ngoko abana baghe bakigha ndeke oko bihangyikwa omughulu bali hali n’esyondaki esyoswiremo abandu esy’omo miyi minene-minene.” Babuti, muminye ngoko abana benyu sibangibirirwa na hake endambi eyo mwalabaya nabo omo kanya kuwene. Mwali wetu Katya, owe Moldova, akabugha ati: “Ebyo ngibuka kutsibu eby’omo bwana bwaghe, mo mughulu twabya tukalenderera emulongo n’ababuti baghe. Ngabasima kutsibu kundi mubaniwatikya eribya ngatungerera n’erilengekania oko ebyo Yehova ahangyika eritsuka omo bwana n’erilangira nga bikanighisayaki.”

10. Ababuti bangayira bati kyamabya ikikabakalako erilua omo miyi minene-minene eyo bikeremo? (Ulebaye n’ekisanduku “ Obuwatikya oko babuti.”)

¹⁰ Mwamabya isimwangatoka erilenderera omo milongo, mwangayira muti? Mughala wetu ye Amol, naye ikere e India akabugha ati: “Eyo n’ikere ababuti bakakola kutsibu, kandi erilenderera oko mulongo kikasaba esyofranga nene. Aliwe, omundu amabilenderera omo kalima kake akalimo ehinyama kutse inimana oko singi y’enyumba inianganalangira ebihangyikwa n’erikania oko mibere ya Yehova.” Wamabitungerera ndeke, iwanganabana n’ewenyu ebindu bingyi ebyo Yehova ahangyika ebyo wangakangania abana baghu. (Esy. 104:24) Wanganabana ewenyu y’esyonyunyu, ebihuka, ebiti, n’eyindi myatsi. Mwali wetu Karina, ow’omo kihugho ky’Obujeremani, akabugha ati: “Koyo waghe anzire amawa, inikine kambesa, itukabya twalendera, inyakanikanganaya amawa wosi awaghambire agho tukendihindana.” Babuti, mwanganakolesya esyovideo n’ebindi bitabu  ebyo endondeka ya Yehova yabirilusya ebikakanaya oko bihangyikwa erikangirirya abana. Nomo wikere hayi wanganawatikya abana baghu eribya bakatungerera emyatsi eyo Yehova ahangyika. Tukanaye oko mibere milebe ya Yehova eyo wangakangirirya abana baghu.

11. Ababuti bangawatikya bati abana babo erilangira olwanzo lwa Yehova okw’itwe?

¹¹ Eriwatikya omwana waghu alangire olwanzo lwa Yehova, wanganamukangania eky’erileberyako eky’esyonyama silebe ngoko sikabetekerera ebyana byasyo. (Mat. 23:37) Kandi wanganamukangirirya oko mihanda mbiriri-mbiriri y’ebihangyikwa ebyo tukatsemera. Mwali wetu Karina oyo twabirikaniako, akatasyabugha ati: “Itukabya tukalendera na koyo waghe, inyakanibwira ati twimane n’erilebya ngoko obuli riwa riyisosire kandi ngoko obubuya bwalyo bukakanganaya olwanzo lwa Yehova. Erihika munabwire, sindinataleka eribya ngayiteghererya amawa—n’erilangira ngoko obuli riwa liwite erangyi yalyo kandi lihangyikirwe omo nzira yalyo. Erihika munabwire amawa akanyibukaya olwanzo lwa Yehova okw’itwe.”

12. Ababuti bangawatikya bati abana babo eriyilangirira amenge wa Yehova? (Esyonyimbo 139:14) (Lebaya n’epitsa.)

¹² Watikaya abana baghu batoke erilangira amenge w’oMungu. Yehova ali n’amenge manene kutulenga. (Rom. 11:33) Ng’eky’erileberyako, wanganakangania omwana waghu ngoko amaghetse akasambira endata n’eriyabya bitu, kandi ngoko ebitu ebyo bikatwala amaghetse ayo bweghu-bweghu omo kindi kiharo. (Yobu 38:36, 37) Kandi wanganamukangania ngoko omubiri w’omundu akolawa omo nzira eyikaswekaya. (Soma Esyonyimbo 139:14.) Tata mughuma oyukahulawa mo Vladimir akakola atya. Akabugha ati: “Kiro kighuma, mughala waghe mwatogha oko kinga kiwe neryo amahutala. Habere halaba biro bike, ekironda kiwe mukyalama. Ingye na mukali waghe mutwakangania omwana wetu ngoko Yehova mwahangyika omubiri wetu n’obutoki bw’eriyikokotya. Mutwamukangania ngoko ekyo sikyangatokekana oko bindu byosi ebyo abandu bakakola. Mutwamukangania eky’erileberyako ky’omutoka, tuti omutoka amabikola ekisida n’eryo inyatsanda, syangayikokotya. Omwatsi oyo mwawatikya omwana wetu eriyilangirira ngoko Yehova awite amenge manene.”

13. Ababuti bangawatikya bati abana babo eriyilangirira akaghala k’oMungu? (Isaya 40:26)

 ¹³ Yehova akatusaba erisumba ameso wetu n’erilebya omo bitu tutoke erilangira ngoko akaghala kiwe kakaleka obuli ngununu iyasighala omo mwanya wayo. (Soma Isaya 40:26.) Wanganasaba abana baghu erisamalira omo bitu n’erilengekania oko ebyo bamalangira. Mwali wetu owe Taïwan oyukahulawa mo Tingting, akibuka akyahika omughulu abya mwana. Akabugha ati: “Kiro kighuma, mutwayaghotsera omoli na mama, neryo mutwalangira esyongununu nyingyi omo bitu kundi ituli hali n’omuyi munene ow’oswiremo esyotala. Oko mughulu oyo nabya ingalengekanaya niti alinga si niendisyatoka eribya mutaleghula oko Yehova kundi abandi bakolo abo ngasoma nabo ibakasonda erinikuna erileka Yehova. Mama waghe mwakolesya akanya ako erinisaba ati nilengekanaye oko kaghala kanene ako Yehova akolesaya erihangyika esyongununu esyo, kandi niminye ngoko Yehova anganakolesya akaghala kaghumerera ako erinyiwatikya erikinda erilengwako eryo ninemuhindana ekalasi. Eritungerera ebihangyikwa omo lughendo olo, mukyanyiwatikya eriminya Yehova yo ndeke, n’eriyisogha kundu erimukolera.”

14. Ababuti bangakolesya bati ebihangyikwa erikangirirya abana babo ngoko Yehova ni Mungu w’obutseme?

¹⁴ Ebindu ebyo Yehova ahangyika bikakanganaya ngoko ni Mungu w’obutseme kandi anzire netu itwabya n’obutseme. Ababirigha emyatsi y’esyonyama yo kutsibu bakabugha bati hakuhi esyonyama syosi sikatsanga, erihirako ehinyunyu n’amahere. (Yobu 40:20) Wanabirilangira abana baghu bakaseka bakalangira esyonyama sikasata? Kwamuhwa mubalangira ekyana ky’epusu kikatsanga-tsanga omo kapira kutse mubalangira ebibwana bikatsanga-tsanga kughuma nga bikalwa. Wamabilangira abana baghu bakaseka bakalola oko hinyama hikatsanga-tsanga, wibukayebo ngoko tukakolera oMungu w’obutseme.—1 Tim. 1:11.

15. Ekyangawatikya ababuti eriminya amalengekania w’abana babo niki? (Emisyo 20:5) (Lebaya n’epitsa.)

¹⁵ Kyanganakala oko babuti eriminya amaligho agho abana babo banemulabamo kundi ini bakutu. Abana baghu bamabya ibali batya, kyangakusaba  erisondya eriminya amalengekania wabo. (Soma Emisyo 20:5.) Ababuti balebe bakatoka erikola ekyo omughulu bakayatsemera ebihangyikya kughuma n’abana babo. Busanaki? Ekighuma ky’oko ebikabatokesaya ni busana obwenge bwabo bukabya ibunatekene omughulu bakayatungerera ebihangyikwa. Omubuti mughuma owe Taïwan oyukahulawa mo Masahiko akakanganaya n’ekindi ekikabatokesaya. Akabugha ati: “Omughulu ingye n’omukali waghe tukalenderera oko bitwa kutse oko misike y’esyongetse n’abana betu, bakayowa ndeke. Neryo netu tukakolesaya akanya ako erisonda eriminya ebiri omo mitima y’abana betu.” Mwali wetu Katya, oyo twabirikaniako akatasyabugha ati: “Ingabya nabilua ekalasi, itukalenderera na mama waghe omo kalima akuwene. Omo myanya eyitulere ng’eyo ingabana akanya k’erimukanirya oko ebiryalaba ekalasi n’oko ebikanyihanga-hangaya.”

16. Ebihanda byanganakolesya biti ebihangyikwa eriyitsemesya?

¹⁶ Ebindu eyo Yehova ahangyika byanganaha ebihanda by’akanya k’eritsema kughuma, n’ekyo kyanganabawatikya eryanzana kutsibu. EBiblia yikabugha yiti hali “omugulu wʼeriseka nʼomugulu wʼerisata.” (Omug. 3:1, 4.) Yehova mwabumba ehyanya ehyuwene-wene oko kihugho eyo twangakolera ebyo tukatsemera. Ebihanda bingyi bikatsemera erilenderera kughuma omo misitu, oko milongo, oko bitwa kutse oko misike y’esyongetse. Abana balebe banzire eriyatsangira omo myanya eyuwene bakatungerera esyonyama, eriyanabira oko lusi kutse oko ngetse. Tuwite ehyanya hingyi ehy’eritsemera ebyo Yehova ahangyika tukalengekania kubyo!

17. Busanaki ni ky’omughaso ababuti erikangirirya abana babo eribya bakatsemera ebihangyikwa by’oMungu?

¹⁷ Omo kihugho kihya-kihya ky’oMungu ekikasa, ababuti n’abana babo basyatsemera ebihangyikwa bya Yehova kulenga munabwire. Oko mughulu oyo sitwendisyabya tukasagha esyonyama; nasyo sisyendisyabya sikatusagha. (Isa. 11:6-9) Tukendisyabya n’endambi nene y’eritsemera ebihangyikwa bya Yehova. (Esy. 22:26) Aliwe inywe babuti, mutsuke lino erikangirirya abana benyu eritsemera ebihangyikwa, isimwalindirira ekihugho kihya-kihya erikola mutya. Mwamabibya mukakolesya ebihangyikwa erikangirirya abana benyu oko Yehova, nabo ibanganabugha ng’oMwami Dawidi bati: “Uwe [Yehova]; sihali oyukatoka erikola ngoko ukatoka erikola.”— Esy. 86:8.