Abami b’Erimbere 18:1-46

  • Eliya amahindana na Obadia na Ahabu (1-18)

  • Eliya n’abaminyereri ba Baali e Karmeli (19-40)

    • ‘Eritsukudira oko malengekania awabiri’ (21)

  • Ekipwa ky’emyaka isatu n’enusu (41-46)

18  Habere habilaba mughulu mulebe, omo mwaka w’akasatu w’ekipwa, Yehova mwabwira Eliya ati: “Ghenda, uyasungane na Ahabu kundi ngendiwisya embula y’oko kihugho.”  Neryo Eliya mwayasungana na Ahabu, mwayasungana naye omughulu enzala nene yabya yikaghalya abandu e Samaria.  Oko mughulu oyo, Ahabu mwalayira oko Obadia, oyo wabya akimanira enyumba y’omwami.* (Obadia abya iniakubaha Yehova yo kutsibu.  Kandi omughulu Yezebeli abya akita abaminyereri ba Yehova, Obadia mwimya abaminyereri 100, amaghababo mo bikuto by’abandu 50, amabisabo omo myangalu. Abya iniakahabo akalyo n’amaghetse.)  Neryo Ahabu mwabwira Obadia ati: “Tuyalabe-labe omo kihugho, tulabe eyiri esyongununuko syosi sy’amaghetse, n’omo misya* yosi. Kwa muhwa tukendisunga ebiti ebitosire by’eriha esyosabayiri* n’esyonyumbu. Bite bitya, esyonyama syetu syosi isikendihola.”  Mubaghabirana ebiharo ebyo obuli mundu akendilabamo. Ahabu mwaghenda iyuwene, amalaba omo nzira yiwe, na Obadia amalaba omo nzira yiwe.  Omughulu Obadia abya akaya eyo akaya, mwahindana na Eliya. Obadia mwalw’iniamuminya. Neryo mwakukama n’erihira obusu bwiwe b’oko kitaka, amabugha ati: “Mukama waghe Eliya, ono n’iwe?”  Eliya mwamubwira ati: “N’ingye. Ghenda uyabwire mukama waghu uti: ‘Eliya ane eno.’”  Aliwe Obadia mwamusubirya ati: “Mungakola erilolo ki eryangaleka ingye mughombe waghu iwanihira omo byala bya Ahabu? Wanzire inianiita? 10  Oko kwenene-kwenene ngoko Yehova oMungu waghu aliho, omukama waghe abirituma abandu ati bayakurondaye omo bihanda byosi n’omo mami wosi. Ibakabya babibugha bati, ‘Syali eno,’ iniakababwira ati balape kwenene-kwenene nga sibetakusunga. 11  Neryo ibwa iwe ukabugha uti niyabwire omukama waghe niti: “Eliya ane eno.” 12  Ngendibya nabilekana naghu, ekirimu kya Yehova ikyakutwala omo mwanya ogho nitasi. Ngendibya nabibwira Ahabu niti une eno, neryo ibwa iniakubula, iniakendiniita. Ingye mughombe waghu, nisaghire Yehova erilua omo bulwana bwaghe. 13  Omukama waghe syalyatowa ekyo nakola omughulu Yezebeli ita abaminyereri ba Yehova? Siwasi ngoko munabisa abaminyereri ba Yehova 100? Munaghababo mo bikuto by’abandu 50, namabisabo omo myangalu, namabya ngatwalirabo akalyo n’amaghetse. 14  Nikwa lino ukanibwira uti: ‘Ghenda uyabwire omukama waghu uti: “Eliya sy’ane eno.”’ Namabiyamubwira, iniakendilw’inianiita.” 15  Aliwe Eliya mwabugha ati: “Oko kwenene-kwenene ngoko Yehova w’emilondo oyo ngakolera* aliho, munabwire ingyuwene-wene ngendiyasungana na Ahabu.” 16  Neryo Obadia mwakwamirira Ahabu, amayamukanirya ebyosi. Neryo Ahabu naye mwayasungana na Eliya. 17  Ahabu abere abilangira Eliya, mwamubwira ati: “Wamasala wasungika iwe ukaleta omo Israeli mo buhanya bungaha n’obu?” 18  Na Eliya mwamusubirya ati: “S’ingye ngaleta obuhanya b’omo Israeli, aliwe iwe n’ekihanda kya baba waghu, n’inywe mukaletabo. Kundi mwabirileka erikwama emighambo ya Yehova, kandi mwabirikwama Esyobaali. 19  Uhindanaye Abaisraeli bosi oko Kitwa kye Karmeli. Uhindanaye abaminyereri 450 ba Baali, n’abaminyereri 400 abakaramaya omuti mubuyirire,* abakalira oko mesa ya Yezebeli, naghe ngendibyayo.” 20  Neryo Ahabu mwatuma omulaghe oko bandu bosi be Israeli, amakuma-kuma abaminyereri bosi, bamaya oko Kitwa kye Karmeli. 21  Neryo Eliya mwaseghera ahali abandu bosi, amababwira ati: “Erihika mughulu wahi mukendisyabya imunemutika-tika?* Yehova amabya iyo Mungu w’ekwenene, mumukwame. Aliwe amabya ini Baali, mumukwame.” Aliwe, mubatamusubirya kindu. 22  Neryo Eliya mwabwira abandu ati: “Ingye musa, n’ingye muminyereri wa Yehova oyukisiya, aliwe Baali awite abaminyereri 450. 23  Mutuletere esyonume ibiri sy’esyonde esikine nyilere. Abaminyereri ba Baali basomboleko enume nguma y’ende eyikine nyilere, batweyo mo bihande bihande, n’erihirayo oko syongwi, aliwe isibahirako omuliro. Naghe ngenditeghekania eyindi nume y’ende eyikine nyilere, ngendihirayo oko syongwi, aliwe naghe sinendihirako omuliro. 24  Neryo mukendisaba oMungu wenyu, naghe ngendisaba Yehova. oMungu oyukendisubirya omw’itimya obuhere, akendikangania ngoko iye y’oMungu w’ekwenene.” Neryo abandu bosi mubabugha bati: “Ekyo wamabugha ekyo kyuwene.” 25  Neryo Eliya mwabwira abaminyereri ba Baali ati: “Kundi n’inywe banene, n’inywe mutsuke erisombola enume nguma y’ende eyikine nyilere n’eriteghekaniayo. Neryo musabe oMungu wenyu, aliwe isimwahira oko buhere k’omuliro.” 26  Neryo mubimya enume y’ende eyikine nyilere eyo basombola, bamateghekaniayo. Mubasaba Baali eritsuka omo tututu erihika oko medi, bakabugha bati: “Baali, tusubiraye!” Muhatabya oyukasubirayabo, kutse mubatowa omulenge wosi-wosi. Babya bakatimba oko kiherero ekyo bahimba ibanemutsukuda. 27  Emedi yabere yikasonda erihika, Eliya mwatsuka erisekereryabo. Mwabwirabo ati: “Mulake kutsibu omo mulenge wenyu wosi. Indi ni mungu! Anganabya inianemulengekania oko myatsi minene, kutse iniane ekabine.* Kutse anganabya inianaghotsere, neryo iritolere omundu iniamubukya!” 28  Babya bakabirikira omo mulenge wabo wosi n’eriyibandanga-bandanga omo mihamba n’omo matumo, erikwamana n’emibere y’ewabo, erihika oko kika omusasi amalua omo mibiri yabo, n’eribusulako. 29  Emedi muyalaba, aliwe mubataleka eriyiwata kitya-kitya* erihika omughulu endambi y’eriherera obuhere bw’akalyo k’omw’igholo yahika. Muhatabya oyukabasubiraya, kutse mubatowa omulenge wosi wosi; Baali syabya abatsomene. 30  Oko nduli, Eliya mwabwira abandu ati: “Museghere hakuhi naghe.” Neryo abandu bosi mubaseghera hakuhi naye. Neryo Eliya mwakokotya ekiherero kya Yehova ekyo babya ibabirisambula. 31  Neryo Eliya mwimya amabwe 12, emighanzo y’ebihanda by’abaghala ba Yakobo, oyo Yehova abwira ati: “Ukendyahulwa mo Israeli.” 32  Mwahimba omo mabwe ayo mw’ekiherero busana n’eriha erina rya Yehova ry’olukengerwa. Enyuma sy’aho, mwatakula ekyuna omo mwanya owatimbire oko kiherero. Ekyuna ekyo kyabya kingaha n’omwanya ogho bangaheramo esyosea* ibiri sy’embuto. 33  Enyuma sy’aho, mwahira esyongwi sy’oko kiherero, amatwa enume y’ende eyikine nyilere mo bihande-bihande, neryo amahirabyo oko syongwi. Abere abikola atya, neryo amabugha ati: “Musulaye omo malegha manene-manene ani mw’amaghetse, neryo mutegho oko buhere bw’eryokererya n’oko syongwi.” 34  Kandi mwabugha ati: “Mutasyuta w’oko engendo y’akabiri.” Neryo mubuta w’oko engendo y’akabiri. Kandi mwatasyabugha ati: “Mutasyuta w’oko engendo y’akasatu.” Neryo mubuta w’oko engendo y’akasatu. 35  Amaghetse musula, amatimba oko kiherero. Eliya musulya n’omo kyuna mw’amaghetse. 36  Endambi y’eriherera obuhere bw’akalyo k’erigholo-gholo yabere yikasonda erihika, omuminyereri Eliya mwaseghera hakuhi n’ekiherero, n’eribugha ati: “Yehova, oMungu wa Abrahamu, wa Isaka na Israeli, uleke abandu baminye munabwire ngoko uli Mungu we Israeli, kandi ngoko niri mughombe waghu, kandi ngoko n’iwe ulyanibwira uti ngakole emyatsi yosi eyi. 37  Nzubiraye, Yehova! Nzubiraye, abandu aba batoke eriminya ngoko iwe Yehova uli Mungu w’ekwenene, kandi ngoko wanzire ibakusubira.” 38  Neryo omuliro wa Yehova mwalua e lubula, amatimya obuhere bw’eryokererya, esyongwi, amabwe, n’olututu, amumya n’amaghetse awabya omo kyuna. 39  Abandu bosi babere babilangira ekyo, mubalw’ibakukama n’erihira obusu bwabo b’oko kitaka, n’eribugha bati: “Yehova y’oMungu w’ekwenene! Yehova y’oMungu w’ekwenene!” 40  Neryo Eliya mwababwira ati: “Muhambe abaminyereri ba Baali, isihabya n’omughuma oyukabala.” Mubalw’ibahamba abaminyereri ba Baali, neryo Eliya amandaghaliryabo ahali Olusi* lwe Kishoni, amitirabo aho. 41  Enyuma sy’aho, Eliya mwabwira Ahabu ati: “Hetuka, uyalye, n’erinywa, kundi namabyowa omulenge w’embula nene.” 42  Neryo Ahabu mwahetuka, amayalya, n’erinywa. Aliwe Eliya iye mwahetukira oko singyi y’Ekitwa kye Karmeli. Abere abihikayo, mwasunama, n’erihira obusu bwiwe omo kati kati k’amaru. 43  Neryo Eliya mwabwira omughombe wiwe ati: “Kisi, utasyahetukira oho ndata, neryo ulebaye eyiri engetse.” Neryo omughombe oyo mwahetuka, amayalebya. Mwabugha ati: “Sinatalangira kindu.” Eliya mwamubwira ngendo 7 ati: “Utasyahetukira aho ndata halya.” 44  Engendo ye 7, omughombe wiwe mwamubwira ati: “Tahie, namalangira akatu kake, kangaha n’ebyala by’omundu kakalua omo ngetse.” Neryo Eliya mwamubwira ati: “Ghenda, uyabwire Ahabu uti: ‘Ubohere esyosabayiri* sy’oko mutoka waghu, neryo undaghale, embula nene yikasyaleka iwataghenda!’” 45  Oko mughulu oyo, embula nene muyahimba, n’erihunga muryalaba. Neryo embula nene muyawa. Ahabu abya iniane omo mutoka wiwe akalolera e Yezreeli. 46  Aliwe Yehova mwaha Eliya y’akaghala.* Mwahangira olukimba lw’omo mbindi, amatibita, amayalaba oko Ahabu, n’eriyahika e Yezreeli.

Amaelezo awehikwa

Kinywa kwa kinywa, “enyumba.”
Kutse “ehyusi ehikuma.”
Kutse “esyofarasi; esyoshevale.”
Kinywa kwa kinywa, “oyo nimene embere siwe.”
Kutse “imunemutsukudira oko syolate ibiri.”
Kutse alinga, “iniabiribalama.”
Kutse “eriyiwata ng’abaminyereri.”
Esea nguma ini syolitre 7,33. Ulebaye Endomeko B14.
Kutse “omusya owakumamo amaghetse.”
Kutse “esyofarasi; esyoshevale.”
Kinywa kwa kinywa, “ebyala bya Yehova mubyasa oko Eliya.”