Samweli w’Erimbere 17:1-58

  • Daudi amasinga Goliata (1-58)

    • Goliata amapuma Abaisraeli (8-10)

    • Daudi amaligha erilwa na Goliata (32-37)

    • Daudi amalwa omo rina rya Yehova (45-47)

17  Abafilistini mubahindania abasuda* babo busana n’erilwa. Mubahindana e Soko, eyiri omo kiharo kye Yuda, kandi mubahira ekambi yabo omo kati-kati ke Soko ne Azeka, e Efese-danimu.  Sauli n’abasuda be Israeli nabo mubahindana n’erihira ekambi yabo omo Musya* we Ela. N’enyuma sy’aho, mubayipanga busana n’erilwa n’Abafilistini.  Abafilistini babya oko ghundi musirya w’ekitwa, n’Abaisraeli ibane oko ghundi, n’omusya abya omo kati-kati kabo.  Neryo omulume mbangyi mwalua omo kambi y’Abafilistini. Abya iniakahulawa mo Goliata. Abya we Gati. Obuli bwiwe bwabya amaboko 6 n’epa nguma y’ebyala.*  Abya ambite ekikeke ky’ekwivre* oko mutwe wiwe, abya ambite n’erikoti ry’ekyuma eririko ebikora ebitomengekene. Ekwivre eyabya oko rikoti ry’ekyuma eryo yabya ikaluamo esyoshekeli 5 000.*  Abya awite oko bindu ebikateghaya emihimbi ebikokotibwe omo kwivre.* Kandi abya n’akatumo k’ekwivre akabya ahekire emughongo.  Omuti w’oko ritumo riwe abya mungaha n’omuti w’erilukirako, n’omutwe-mutwe w’ekyuma w’eritumo riwe iniakaluamo esyoshekeli 600,* n’oyukamuhekera engabo abya iniane embere siwe.  Neryo Goliata mwimana, amabirikira abasuda be Israeli n’eribwirabo ati: “Busanaki mwabirisyayipanga busana n’amalwa? S’indi mbino niri Mufilistini, nenyu muli baghombe ba Sauli! Musombole omulume, asyalwe naghe.  Amabitoka erilwa naghe n’eriniita, itukendibya baghombe benyu. Aliwe namabimusinga n’erimwita, imukendibya baghombe betu n’eritukolera.” 10  Omufilistini oyo kandi mwabugha ati: “Munabwire ngapuma* abasuda be Israeli. Mumbe omulume oyo ngalwa naye.” 11  Sauli n’abasuda bosi be Israeli babere babyowa ebinywa by’Omufilistini oyo, mubasagha kutsibu n’erititimana. 12  Daudi abya mughala wa Yese owe Efrati, omo Betlehemu y’ekiharo kye Yuda. Yese abya n’abana b’obulume 8. Oko mughulu ogho Sauli abya mwami, Yese abya iniabiribya musyakulu. 13  Abana basatu ba Yese ab’erimbere-mbere babya ibabirighenda na Sauli oko malwa. Amena w’abaghala ba Yese abaya oko malwa w’ano: Eliabu akambere, Abinadabu ow’akabiri, na Shama ow’akasatu. 14  Daudi yo wabya katungo, n’abakulu basatu ba Daudi babya ibabirikwama Sauli. 15  Oko mughulu oyo, Daudi abya iniakakolera Sauli, aliwe iniakabya inianemusuba e Betlehemu akayalisya esyombuli sya Baba wiwe. 16  Omo buli tututu n’omo buli igholo, omo biro 40, Omufilistini oyo iniakasa n’eriyihanda hakuhi n’Abaisraeli akabapuma.* 17  Kiro kighuma, Yese mwabwira mughala wiwe, ye Daudi ati: “Kisi imaya e efa* eno y’engano eyisusire* n’emikati 10 eyi, utwalirebyo luba abaghala benyu abali omo kambi. 18  Wimaye n’ebihande 10 by’efromaje* eyi, utwalirebyo omukulu w’amaelfu, kandi ulebaye abaghala benyu nga bane ndeke, neryo ukendyasa, iwasyanibwira nga banuwene.” 19  Abaghala babo babya haghuma na Sauli n’abandi basuda bosi be Israeli omo Musya* we Ela, bakalwa n’Abafilistini. 20  Neryo Daudi mwabuka omo tututu, amasighira esyombuli sy’oghundi mundu. Mwasenga ebyo akendiheka, neryo amaghenda ngoko Yese amubwira. Mwahika ahali ekambi abasuda ibanemulua omo kambi bakayalwa, babya ibanemubungya. 21  Abaisraeli n’Abafilistini mubayipanga busana n’amalwa, abandi babya oko luhande olu, n’abandi oko lulya, ibanasamalirene. 22  Daudi mwalw’iniasighira omuzigo wiwe w’oyukateghaya emizigo, amatibita eyiri amalwa. Mwabya abihikayo, mwabulya abaghala babo nga bane ndeke. 23  Omughulu Daudi abya iniakinabulaya abaghala babo nga bali bati, omulume mbangyi oyukahulawa mo Goliata mwahika. Abya Mufilistini we Gati. Alua omo basuda Bafilistini, kandi mwabugha ngoko anabugha embere, neryo Daudi mowa akabugha. 24  Abasuda bosi be Israeli mubabya babimulangira, mubasuba enyuma ibabirisagha kutsibu. 25  Abasuda be Israeli babya bakabwirana bati: “Mwanamalangira ekilume ekikasa kirya? Kikasyapuma* Abaisraeli. Omwami akendiha oyukendikiita y’obuteke bunene, akendimuha omwali wiwe, n’ekihanda kya baba wiwe sikyendibya kikasabwa eriha omwami y’ebindu ebyo Baisraeli batolere erimuha.” 26  Daudi mwabulya abasuda ababya bimene hakuhi naye ati: “Oyukendiita ekilume Kifilistini kirya n’erilusya oko Israeli kw’akahemulo akendihabwaki? Ekilume ekitabanibwe eki kikayitswa kiti eripuma abasuda b’oMungu oyuliho?” 27  Neryo abasuda mubabwira Daudi ebyo mwami alyabugha, kandi mubabugha bati: “Ekyo kyo kihembo ekikendihabwa oyukendiita ekilume ekyo.” 28  Omughulu Eliabu, akambere kabo Daudi, owa Daudi akakania n’abasuda, mwahitana oko Daudi n’eribugha ati: “Ulyasyenda eno yoki? Esyombuli nge esyo tuwiteko, mukasighirasyo ndi omo mbwarara? Ninasi ngoko erihumayira ryo riryakuleta eno, kandi ngoko omutima waghu syuwene; ulyasyalebaya tu amalwa.” 29  Daudi mwasubirya ati: “Aho nanamakola kibi? Si ngabibulya risa.” 30  Neryo Daudi mwaya ahali oghundi musuda, amamubulya ebyo analyabulaya abandi, abandu mubamusubirya ebighumerera. 31  Neryo ebyo Daudi abugha mubyalabira omo matwi w’abandu balebe, neryo bamayabwirabyo Sauli. Neryo Sauli mwatuma omundu ati ayende Daudi. 32  Daudi mwabya abihika ahali Sauli, mwamubwira ati: “Omundu isyabunika mutima busana n’Omufilistini oyo. Ingye mughombe waghu ngendiyalwa n’Omufilistini oyo.” 33  Aliwe Sauli mwabwira Daudi ati: “Siwangatoka erilwa n’Omufilistini oyo, kundi ukine mulere. Omufilistini oyo atsuka erilwa iniakine mulwana.” 34  Aliwe Daudi mwasubirya Sauli ati: “Ingye mughombe waghu ngalisaya esyombuli sya baba waghe. Kiro kighuma, esimba muyasa, yamaheka embuli. Kindi kiro, edubu muyasa, nayo yamaheka embuli. 35  Munakwamasyo, namahunzasyo, namalusya esyombuli sy’omo buno bwasyo. Musyabya syabibugha siti sikalwa naghe, munahambasyo omo bweya,* namapikasyo, n’eritasyo. 36  Ingye mughombe waghu muniita esimba n’edubu, neryo Omufilistini oyu oyutabanibwe akendibya ng’enguma y’okw’ebyo, kundi mwakapuma* abasuda b’oMungu oyuliho.” 37  Daudi mwatasyabugha ati: “Yehova, oyo wanilusaya omo binyala by’esimba n’edubu, y’ukendinilusya omo byala by’Omufilistini oyo.” Neryo Sauli mwabwira Daudi ati: “Ghenda, Yehova abye haghuma naghu.” 38  Sauli mwambalya Daudi ebindu biwe by’amalwa, mwamwambalya ekikeke ky’ekwivre* oko mutwe wiwe, amamwambalya n’erikoti riwe ry’ekyuma. 39  Enyuma sy’aho, Daudi mwahira omuyali wa Sauli oko mukaba wiwe, neryo amasonda eribasula, aliwe mwatatoka, kundi abya isyabeghere eryambala ebindu ebyo by’amalwa. Neryo mwabwira Sauli ati: “Sinditatoka erighenda ininambite ebindu ebi, kundi sinibegherebyo.” Neryo Daudi mwalusyabyo. 40  Daudi mwimya omutso wiwe, amasombola ehibwe hitano ehikomerere hy’omo lusi,* amahirahyo omo ngunza yiwe eyo akayalisaya nayo. Abya iniane n’omujeledi wiwe omo byala, neryo mwaseghera hakuhi n’Omufilistini oyo. 41  Omufilistini oyo mwaseghera hakuhi na Daudi, n’oyukamuhekera engabo yiwe abya iniane embere siwe. 42  Omughulu Omufilistini oyo alangira Daudi, mwamusekererya n’erimupokya, kundi Daudi abya iniakine mulere. Daudi abya mweru-mweru kandi mubuya. 43  Neryo Omufilistini oyo mwabwira Daudi ati: “Niri mbwa kwe, kyo kyamaleka iwasyalwa naghe omo kati?” Neryo Omufilistini oyo mwatsuma Daudi omo mena w’emiungu yiwe. 44  Omufilistini oyo mwabwira Daudi ati: “Asa hano, ngendiha omubiri waghu w’ehinyunyu hy’elubula n’esyonyama sy’omoli.” 45  Daudi mwasubirya Omufilistini oyo ati: “Iwe wamasyalwa naghe n’omuyali, eritumo, n’akatumo, aliwe ingye ngasyalwa naghu omo rina rya Yehova w’emilondo, oMungu w’abasuda be Israeli oyo ulyapuma.* 46  Munabwire musa-musa, Yehova akendikuhira omo byala byaghe, ngendikwita n’erikutwako omutwe. Munabwire musa-musa, ngendiha ebinda by’abasuda Bafilistini esyonyunyu sy’omo kyanya n’esyonyama sy’omoli esiri oko kihugho, n’abandu bosi b’oko kihugho bakendiminya ngoko hane oMungu omo Israeli. 47  N’abosi abahindene hano bakendiminya ngoko Yehova syalaghire oko muyali kutse eritumo atoke erisabula, kundi amalwa ni wa Yehova, kandi inywe bosi akendibahira omo byala byetu.” 48  Neryo Omufilistini oyo mwaya eyiri Daudi, aliwe Daudi mwalw’iniatibita luba-luba eyiri abasuda Bafilistini akayalwa n’Omufilistini oyo. 49  Daudi mwatula omo ngunza yiwe, amimyamo akabwe, amahirako omo mujeledi wiwe, amaghusako. Mukayapika Omufilistini oyo y’oko mbumo, kamingira omo mbumo y’Omufilistini oyo, amawa ahisi, amaterera oko busu bwiwe. 50  Daudi kw’asinga atya Omufilistini oyo akakolesya omujeledi n’akabwe kaghuma. Mwita Omufilistini oyo isyali n’omuyali omo byala biwe. 51  Daudi mwaendelea eritibita akaya eyiri Omufilistini oyo, amamwimanako endata, neryo amalusya omuyali w’Omufilistini oyo omo lubo lwagho. Mwamutwako omutwe atoke eriminya kwenene-kwenene ng’abirihola. Abafilistini mubabya babilangira ngoko omundu wabo w’amaka amabihola, mubatibita. 52  Neryo abasuda be Israeli n’abe Yuda mubatsuka amalwa, mubabungya n’erikwamirira Abafilistini eritsuka omo musya eriyahika oko milango y’omuyi we Ekroni. Mubita Abafilistini banene. Ebinda by’Abafilistini byabya oko musike-sike w’endaki eyikalua e Shaaraimu eriyahika e Gati ne Ekroni. 53  Abaisraeli babere babilua eyo bayakwamirira Abafilistini bo luhanya-hanya, mubasubula n’eriheka ebindu ebyabya omo syokambi sy’Abafilistini. 54  Neryo Daudi mwimya omutwe wa Goliata, amatwalagho e Yerusalema. Aliwe ebindu by’amalwa by’Omufilistini oyo, mwahirabyo omo hema yiwe. 55  Omughulu Sauli alangira Daudi akayalwa n’Omufilistini oyo, mwabulya Abneri, omukulu w’abasuda, ati: “Abneri, omulwana oyo ni mughala wandi?” Abneri mwamusubirya ati: “Oko kwenene-kwenene ngoko uliho, iwe mwami waghe, sinasi!” 56  Omwami mwamubwira ati: “Ubulaye omulwana oyu nga ni mughala wandi.” 57  Daudi mwabya abinalua eyo ayalwira n’Omufilistini oyo, Abneri mwayamwenda, amamuleta embere sya Sauli. Daudi abya inianahekire omutwe w’Omufilistini oyo omo byala biwe. 58  Neryo Sauli mwamubulya ati: “Mulwana, uli mughala wandi?” Daudi mwamusubirya ati: “Niri mughala w’omughombe waghu ye Yese owe Betlehemu.”

Amaelezo awehikwa

Kinywa kwa kinywa, “esyokambi.”
Kutse “Ribanda.”
Ini muli w’esyometre hakuhi 2,9. Ulebaye Endomeko B14.
Kutse “ky’omulinga.”
Hakuhi bilo 57. Ulebaye Endomeko B14.
Kutse “mulinga.”
Hakuhi bilo 6,84. Ulebaye Endomeko B14.
Kutse “ngakara.” Kutse “ngalebaya nga banakalire kutse nga sibawite kaghala.”
Kutse “akabakara.”
Hakuhi esyolitre 22. Ulebaye Endomeko B14.
Kutse “eyikalangire.”
Kinywa kwa kinywa, “by’amaziwa.”
Kutse “Ribanda.”
Kutse “Kikasyakara.”
Kutse “omo mukese.” Kinywa kwa kinywa, “omo syonderu syasyo.”
Kutse “mwakakara.”
Kutse “ky’omulinga.”
Kutse “musya owakumamo amaghetse.”
Kutse “ulyakara.”