Emibiiri y’Abakwenda 7:1-60

  • Ehotuba ya Stefano embere sy’Esanhedrini (1-53)

    • Stefano amakania oko mughulu w’abotata-kulu b’Abaisraeli (2-16)

    • Stefano amakania oko bulwana bwa Musa, ngoko asondola Abaisraeli, kandi ngoko Abaisraeli baramaya esyosanamu (17-43)

    • OMungu syalikala omo syohekalu esikahimbawa n’abandu (44-50)

  • Stefano amaghuswako amabwe (54-60)

7  Neryo omuhereri mukulu mwabulya ati: “Emyatsi eyi nina kwenene?”  Stefano mwasubirya ati: “Balume, baghala betu, n’abotata, muhulikirire. OMungu w’olukengererwa mwahulukira tata-kulu wetu Abrahamu iniane e Mesopotamia, embere ayikale e Harani.  Mwamubwira ati: ‘Ulue omo kihugho kyaghu, usighe abatunga baghu, neryo ughende omo kihugho ekyo ngendikukangania.’  Neryo mwalua omo kihugho ky’Abakaldayo amayikala e Harani. Baba wiwe abere abihola iniane eyo, oMungu mwamuleta omo kihugho kino, ekyo mwikeremo lino.  Nikwa oko mughulu oyo, oMungu mwatamuha omwandu wosi-wosi omo kihugho kino. Mwatamuha nibya n’ah’erihira ebisandu, aliwe mwamulagha ati akendisyamuha ekihugho kino kibye kiwe, n’enyuma sy’aho, Abrahamu abihola ikyabya ky’olubuto lwiwe nomo anabya isyawite omwana.  Kandi oMungu mwamubwira ngoko abana biwe bakendisyabya bagheni omo kihugho ekite kyabo. Kandi mwamubwira ngoko abandu bakendisyayira abana biwe mo bakobe n’eryaghalyabo omo myaka 400.  OMungu mwamubwira ati: ‘Ngendisyatswera ekihugho ekikendisyabayiramo bakobe, n’enyuma sy’aho bakendisyalua omo bukobe n’erinyikolera omubiiri mubuyirire omo mwanya ono.’  “Kandi mwakola naye endaghane y’eribanibwa. Kandi Abrahamu mwabuta Isaka amamubania omo kiro ky’omunani, na Isaka mwabuta Yakobo, na Yakobo mwabuta abakulu b’ebihanda 12.  Abakulu abo b’ebihanda mubatsura Yozefu, mubamughulya, neryo amatwalwa e Misri. Aliwe, oMungu abya haghuma naye, 10  kandi mwamulusya omo maligho wiwe wosi. OMungu mwamuwatikya eribana olukogho n’erikangania amenge embere sya Farao, omwami we Misri. Kandi omwami oyu mwamuha omubiiri w’erimanira ekihugho kye Misri n’enyumba yiwe yosi. 11  Aliwe enzala muyabya omo kihugho kyosi kye Misri n’ekye Kanana. Abandu mubaghalwa kutsibu, n’abotata-kulu wetu mubabula eky’erirya. 12  Aliwe, Yakobo mwowa ngoko akalyo kane e Misri. Neryo mwatumayo abotata-kulu wetu engendo y’erimbere. 13  Engendo y’akabiri, Yozefu mwayiminyikalya oko baghala babo, neryo Farao mwaminya emyatsi milebe oko kihanda kya Yozefu. 14  Neryo Yozefu mwatuma omulaghe oko baba wiwe Yakobo n’ab’omo kihanda kiwe bosi ati balue eyo bali. Abosi babya bandu* 75. 15  Neryo Yakobo mwandaghalira e Misri, n’eyo yo aholera, n’eyo yo abotata-kulu wetu baholera. 16  Mubaheka amakuha wabo bamatwalagho e Sekemu, n’erihiragho omo yisinda eyo Abrahamu aghula oko syofranga esyo aha abaghala ba Hamori e Sekemu. 17  “Omughulu endambi y’eriberererya ebyo oMungu alagha Abrahamu yasonda erihika, abandu mubakanyirira kutsibu e Misri. 18  Neryo muhabya oghundi mwami e Misri, oyo wataminya Yozefu. 19  Mwakolera ekihanda kyetu omo menge n’erikasa abobaba wetu ati basighe esyomekeke syabo sitoke erihola. 20  Oko mughulu oyo Musa mwabutwa. Abya mubuya kutsibu, nibya n’omo meso w’oMungu. Mwalemberwa* omo nyumba ya baba wiwe omo misi isatu. 21  Aliwe, babere babimusigha, mwali wa Farao, mwamwimya, amayayilembereraye. 22  Neryo Musa, mwakangiriribwa amenge wosi w’Abamisri. Kandi iniakabugha n’erikola lulume-lume. 23  “Abere abibya n’emyaka 40, mwayisogha* eriyasunga baghala babo,* abana be Israeli. 24  Abere abilangira omughuma w’oko baghala babo, ibanemumukolera muhanda, mwamulwirako, mwatuhulirya omughala wabo oyo omw’ita Omumisri oyo wabya akamwaghalya. 25  Mwalengekania ati baghala babo bakendilangira ngoko oMungu akendibasabula erilabira iye. Aliwe baghala babo mubatalangirakyo batya. 26  Ekiro ekikwamire, kandi mwayasungabo. Mweyabo ibanemulwa. Mwasondya eribasubya omo bughuma. Mwababwira ati: ‘Balume! Muli baghuma, busanaki mukakolerana muhanda?’ 27  Aliwe, oyo wabya akakolera mulikyabo yo muhanda, mwamukuna n’erimubwira ati: ‘Nindi yulyakuyiramo mukulu kandi mutsweri wetu kwe? 28  Wanzire iwanyita ngoko wita Omumisiri yo muligholo? Ngakubulaya.’ 29  Musa abere abyowa ebyo, mwatibita n’eriyabya mugheni omo kihugho kye Midiani. Mwabutirayo abana babiri b’obulume. 30  “Habere habilaba emyaka 40, omumalaika mwahulukira Musa iniane omo mbwarara y’ekitwa kye Sinai. Mwamuhulukira omo kirimi ky’omuliro kye kisaka ky’amahwa ekyabya kikaka. 31  Omughulu Musa alangira omwatsi oyo, mwasweka kutsibu. Aliwe, omughulu abya akaseghera hakuhi atoke erilebya ekyamabya nga niki, mwowa omulenge wa Yehova.* 32  Omulenge oyo mwamubwira ati: ‘Niri Mungu w’abotata-kulu waghu, oMungu wa Abrahamu, wa Isaka, n’owa Yakobo.’ Musa mwatitimana. Mwatasyaseghera hakuhi, atoke erilebererya. 33  Yehova* mwamubwira ati: ‘Lusaya ebiryato, kundi aho wimene ni habuyirire. 34  Oko kwenene, nabirilangira ngoko abandu baghe abali e Misri banemwaghalwa. Nabiryowa ngoko banemusimba kandi nabirindaghala eriyasabulabo. Neryo hulikirira, ngendikutuma e Misri.’ 35  Musa oyo yo bandu baghana, omughulu babuga bati: ‘Nindi yulyakuyiramo mukulu kandi mutsweri?’ yo n’oyo Mungu atuma eribya mukulu n’omusabuli erilabira omumalaika oyo wamuhulukira omo kisaka ky’amahwa. 36  Omulume oyo, mwabalusya e Misri. Mwakola emyatsi eyikaswekaya n’ebitiko-tiko e Misri n’oko Ngetse y’Engula, mwakolabyo n’omo mbwarara omo myaka 40. 37  “Ye Musa oyo, yo wanabwira abana be Israeli ati: ‘OMungu akendisyasombola omuminyereri oyuli ngangye omo kati-kati k’abaghala benyu.’ 38  Kandi yo wabya haghuma n’endeko y’Abaisraeli omo mbwarara. Abya omo mbwarara haghuma n’omumalaika oyo wabugha naye oko Kitwa kye Sinai. Kandi abya haghuma n’abotata-kulu wetu. Neryo mwahabwa ebinywa by’engebe ebibuyirire atoke eritubwirabyo. 39  Abotata-kulu wetu mubaghana erimwowa. Mubamughana kandi mubasuba e Misri omo mitima yabo. 40  Mubabwira Haruni bati: ‘Utukokoteraye emiungu eyikenditubera embere. Kundi sitwasi ekyabirihikira Musa oyu, oyo watulusaya e Misri.’ 41  Neryo oko biro ebyo, mubakokotya esanamu y’ekyana ky’ende n’erihererayo obuhere. Mubakola efete busana n’ekyo balyakokotaya. 42  Neryo oMungu mwabaghana, kandi mwalekabo baramaye ebindu by’elubula, ngoko omo kitabu ky’Abaminyereri muhandikire muti: ‘S’ingye mwaha ebihembo n’amahere omo myaka 40 eyo mwalabaya omo mbwarara, inywe nyumba ye Israeli. 43  Aliwe, mwabya mukaghenda n’ehema ya Moloki n’engununu y’omungu Refani, esyosanamu esyo mwayikokoteraya busana n’eriramyasyo. Busana n’ekyo ngendibatwala hali oko Babiloni.’ 44  “Omo mbwarara, abotata-kulu wetu babya n’ehema eyabya iyikakanganaya ngoko oMungu abya haghuma nabo. Ehema eyo, Musa mwakokotyayo ngoko oMungu amukanganaya omughulu akanaya naye. 45  Mubasighira abotata-kulu wetu b’ehema eyo nabo na Yoshua mubahekayo bamatwalayo omo kihugho ky’ebihanda ebyo oMungu atibitako bilue embere sy’abotata-kulu wetu. Ehema eyo yabya iyikineyo erihika oko biro bya Daudi. 46  OMungu mwakangania Daudi y’olukogho, kandi Daudi mwasaba olusunzo lw’erihimbira oMungu wa Yakobo ah’erikala. 47  Aliwe, Solomona yo wahimbira oMungu wa Yakobo, enyumba. 48  Aliwe Ow’endata Kutsibu syalikala omo manyumba awalyahimbawa n’ebyala by’abandu, kundi omuminyereri akabugha ati: 49  ‘Olubula ni kitumbi kyaghe ky’obwami, n’ekihugho ni kitumbi ky’ebisando byaghe. Mukendinihimbira enyumba eyiri yiti? Yehova* atya. Hayi ho nangaluhukira? 50  Ebyala byaghe byo byakola ebyosi ebi, ko bite bitya?’ 51  “Inywe bandu b’erighundu, inywe muwite emitima n’amatwi awatabanibwe, mukabya imunemulwa n’ekirimu kibuyirire; mukakola ng’abotata-kulu wenyu. 52  Hane omuminyereri oyo abotata-kulu wenyu bataghalaya kwe? Mubita ababugha embere bati hakendisyabya omutunganene oyukendisyasa. Nenyu, inywe mwamuhotera n’erimwita, 53  OMungu mwakolesya abamalaika eribaha Emighambo, aliwe mumwatasikyayo.” 54  Neryo babere babyowa ebinywa ebyo, mubahitana kutsibu omo mitima yabo n’erimukereghetera ameno. 55  Aliwe, Stefano inianaswireko ekirimu kibuyirire, mwasamalira elubula, neryo mwalangira olukengerwa lw’oMungu na Yesu inianimene oko luhande lw’amali lw’oMungu. 56  Neryo mwabugha ati: “Namalangira olubula ilunakingulire n’Omughala w’oMungu inianimene oko luhande lw’amali lw’oMungu.” 57  Neryo mubalaka omo mulenge muli kutsibu, bamahira ebyala byabo by’oko matwi wabo, n’abosi mubayamuwako. 58  Babere babimughusa ehihya w’omuyi, mubatsuka erimughusa kw’amabwe. Abimiri* abamubughako muhanda mubahira esyongyimba* syabo embere sy’omulwana oyukahulawamo Saulo. 59  Omughulu babya bakamughusako amabwe mwasaba ati: “Mukama Yesu, wangirire ekirimu kyaghe.” 60  Neryo mwakukama n’erilaka omo mulenge muli ati: “Yehova,* isiwabahirako erilolo eri.” Abere abibugha ebinywa ebyo, amahola.*

Amaelezo awehikwa

Kutse “esyonafsi.”
Kutse “mwakulibwa.”
Kutse “mukyahika omo mutima wiwe.”
Kutse “eriyalebya abaghala babo nga bali bati.”
Kutse “Abatemwe.”
Kutsye “esyongyimba sy’eryambalira oko sindi.”
Kinywa kwa kinywa, “amaghotsera omo luholo.”