Enzuko 24:1-67

  • Abrahamu amatuma omughombe wiwe eriyaronderya Isaka y’omukali (1-58)

  • Rebeka amayasungana na Isaka (59-67)

24  Abrahamu abya iniabiribya musyakulu, iniamabiyira emyaka minene, na Yehova abya iniabirimutsumula omo buli mwatsi.  Abrahamu mwakania n’omughombe wiwe, oyo wabya mukulu oko baghombe bosi b’omo nyumba yiwe, kandi oyo wabya akimanira ebindu biwe byosi. Mwamubwira ati: “Kisi, hira ebyala byaghu eyikwa w’ekihinga kyaghe.  Ngendikulapisya omo rina rya Yehova oMungu w’elubula, n’oMungu w’ekihugho, ngoko siwendisyatahirya mughala waghe oko bakali be Kanana, eyo nikere.  Utolere iwaya omo kihugho kyaghe, eyiri abatunga baghe n’erironderyayo mughala waghe Isaka omukali.”  Aliwe omughombe oyo, mwabulya Abrahamu ati: “Omukali oyo amaghana eryasa naghe omo kihugho kino, ingendiyira niti? Ingenditwala mughala waghu omo kihugho ekyo waluamo?”  Neryo Abrahamu mwamusubirya ati: “Uyikase, isiwatwala mughala waghe y’eyo.  Yehova oMungu w’elubula, oyo wanilusaya omo nyumba ya baba waghe n’omo kihugho ky’abatunga baghe, kandi oyo wanibwira n’erilapa ati: ‘Ngendisyaha abana baghu ekihugho kino,’ akendisyatuma omumalaika wiwe embere syaghu. Eyo yo ukendisyabana omukali oyo ukendisyatahirya mughala waghe.  Omukali oyo amaghana eryasa naghu, isighukiriko lubanza busana n’ebyo ulyalapa. Aliwe isiwanasyatatwala mughala waghe y’eyo.”  Neryo omughombe mwahira ebyala biwe eyikwa w’ekihinga ky’omukama wiwe Abrahamu, amalapa embere sya Abrahamu busana n’omwatsi oyo. 10  Omughombe mwimya esyongamia 10 sy’oko syongamia sy’omukama wiwe, neryo amaghenda. Mwaheka n’oko bindu byosi ebyuwene-wene by’omukama wiwe, neryo mwaghenda e Mesopotamia, eyiri omuyi wa Nahori. 11  Mwabya abihika hakuhi n’eribulu ehihya w’omuyi, amabundamisya esyongamia. Bwabya bukasonda erira, omughulu abakali bakayateha. 12  Omughombe mwabugha ati: “Yehova, oMungu w’omukama waghe Abrahamu, kisi uniwatikaye emyatsi yosi ighende ndeke munabwire, kandi ukanganaye omukama waghe Abrahamu olwanzo oluteleghula. 13  Hano niri hakuhi n’ekitehero n’abali b’abandu b’omo muyi banemusyateha. 14  Omumbesa oyo ngendibwira niti, ‘Kisi, kimaya erilegha ryaghu, nganywe,’ neryo inianibwira ati, ‘Unywa, ngendinywisya n’esyongamia syaghu,’ oyo yubye mukali oyo wamasombolera omughombe waghu Isaka, kandi ekyo kyo kikendileka inaminya ngoko wabirikangania omukama waghe olwanzo oluteleghula.” 15  Iniakinabugha, Rebeka mwasa inianahekire erilegha oko kitigho. Abya mwali wa Betueli, mughala wa Milka, oyo wabya muka Nahori, mughala wabo Abrahamu. 16  Omumbesa oyo abya mubuya kutsibu, abya mubikira, abya isyalyataghotsera n’omulume. Mwandaghalira oko kitehero, amusulya erilegha riwe n’erihetuka. 17  Aho n’aho omughombe mwalw’iniatibita eyali n’erimubwira ati: “Kisi, umba ehighetse hike oko maghetse awali omo rilegha ryaghu.” 18  Naye mwamusubirya ati: “Unywa, mukama waghe.” Neryo mwalw’iniakimya erilegha riwe, amamuha amaghetse w’erinywa. 19  Mwabya abimuha amaghetse w’erinywa, mwabugha ati: “Ngenditehera n’esyongamia syaghu, erihika omughulu sikendibugha erinywa.” 20  Mwakungumulira amaghetse awabya omo rilegha omo kindu ekyo esyonyama sikanywiramo. Mwasuba oko ribulu ko ngendo-ngendo inianemutibita akatehera esyongamia syosi sy’amaghetse. 21  Omo ndambi yosi eyo, omughombe abya akamutungerera bukutu, inianemusangala. Abya akayibulya Yehova ngabiritsumula olughendo lwiwe, kutse iyehe. 22  Esyongamia syabere syabibugha erinywa, omulume oyo mwaha Rebeka y’embuka* y’ehoro eyikaya oko nindo eyabya yikaluamo enusu y’eshekeli.* Mwamuha n’ehibangila hibiri hy’ehoro ehyabya hikaluamo esyoshekeli* 10. 23  Omulume oyo mwamubulya ati: “Wanganambwira ng’uli mwali wandi? Ewenyu yine omwanya aho twangaghotsera?” 24  Neryo Rebeka mwamusubirya ati: “Niri mwali wa Betueli, mughala wa Milka, oyo Milka abutira Nahori.” 25  Kandi mwabugha ati: “Tunawite ebiti, n’akalyo k’esyongamia, n’ah’erighotsera.” 26  Omulume oyo munama n’erikukama embere sya Yehova. 27  Mwabugha ati: “Yehova, oMungu w’omukama waghe Abrahamu, apipawe, kandi syetaleghula oko mukama waghe. Yehova mwakanitwala omo nyumba y’abaghala b’ab’omukama waghe.” 28  Neryo omumbesa oyo mwatibita ewabo, amayabwira mama wiwe n’abandi bandu oko mwatsi oyo. 29  Rebeka abya na mughala wabo, oyukahulawa mo Labani. Labani mwatibita eyiri omulume oyo, ehihya w’omuyi, ahali ekitehero. 30  Omughulu alangira embuka* eyabya oko nindo ya mwali wabo n’ehibangila ehyabya oko byala bya mwali wabo, n’eryowa ebinywa bya mwali wabo Rebeka, oyo wabya akabugha ati: “Omulume oyo mwakambwira kino na kino,” Labani mwayahindana n’omulume oyo, oyo wabya iniakine hakuhi n’ekitehero n’esyongamia siwe. 31  Mwalw’iniamubwira ati: “Asa, iwe wabiritsumulwa na Yehova. Busanaki wabirisighala hano? Nabiriteghekania enyumba n’oho syongamia sikendighotsera.” 32  Neryo omulume oyo mwingira omo nyumba, amalusya* emizigo y’oko syongamia, amahasyo ebiti n’akalyo, amaha omulume oyo n’ababya haghuma naye amaghetse w’erinaba oko bisando. 33  Babere babimuletera akalyo, mwabugha ati: “Sinendirya nitenababwira ekiryaleka inasa.” Neryo Labani mwamubwira ati: “Kanaya!” 34  Mwabugha ati: “Niri mughombe wa Abrahamu. 35  Yehova abiritsumula omukama waghe yo kutsibu. Abirimuyira mo muteke omw’imuha esyombuli, esyonde, efeza,* ehoro, abaghombe b’obulume n’ab’obukali, esyongamia, n’esyopunda. 36  Kandi Sara, omukali w’omukama waghe, mwamubutira omwana w’obulume iniabiribya mukekulu. Neryo omukama waghe akendisyaha omwana oyo obuli kindu kiwe. 37  Neryo omukama waghe mwanilapisya ati: ‘Isiwanatatahiraya mughala waghe oko bambesa be Kanana, eyo nikere. 38  Ukendisyaya ewetu, eyiri ekihanda kyetu, n’eyo yo ukendisyaronderya mughala waghe y’omukali.’ 39  Munabwira omukama waghe niti: ‘Omukali amaghana eryasa naghe, ingendiyira niti?’ 40  Mwanisubirya ati: ‘Yehova, oyo nabirikolera, akendituma omumalaika wiwe embere syaghu, kandi akenditsumula olughendo lwaghu. Ritolere iwatahirya mughala waghe omukali w’omo kihanda kyaghe n’ow’ewetu. 41  Wamabiya omo kihanda kyetu,* neryo ibaghana erikuha omukali, isighukiriko lubanza busana n’ebyo ulyalapa. Aho kabisa isighuliko lubanza busana n’ebyo ulyalapa.’ 42  “Munabwire, mungabya nahika oko kitehero, mungabugha niti: ‘Yehova, oMungu w’omukama waghe Abrahamu, wamabya ighukenditsumula olughendo lwaghe, 43  emyatsi ko yibye yitya: Hano niri hakuhi n’ekitehero, omughulu omumbesa akendisyateha, ngendimubwira niti: “Kisi, umba ehighetse hike oko maghetse awali omo rilegha ryaghu,” 44  neryo amabimbwira ati: “Unywa, ngenditehera n’esyongamia syaghu,” oyo yubye mukali oyo Yehova abirisombolera omukama waghe.’ 45  “Inikinayibughako omo mutima, Rebeka mwakasa inianahekire erilegha riwe oko kitigho. Mwakandaghalira oko kitehero, amatsuka eriteha amaghetse. Neryo mungamubwira niti: ‘Kisi, umba amaghetse w’erinywa.’ 46  Mwakalw’iniakimya erilegha riwe n’eribugha ati: ‘Unywa, ngenditehera n’esyongamia syaghu.’ Neryo munganywa, naye amanywisya esyongamia. 47  Enyuma sy’aho, mungamubulaya niti: ‘Uli mwali wandi?’ Naye mwakanzubiraya ati: ‘Niri mwali wa Betueli, mughala wa Nahori oyo Milka amubutira.’ Neryo mungahira embuka* oko nindo yiwe, n’ehibangila oko byala biwe. 48  Neryo mungunama n’erikukama embere sya Yehova, namapipa Yehova, oMungu w’omukama waghe Abrahamu, oyulyanisondola omo nzira eyitolere nitoke erisonderya mughala w’omukama waghe omukali omo nyumba ya mughala wabo. 49  Neryo sasa, mumbwire ngamukendikangania omukama waghe olwanzo oluteleghula n’eritendileghula okw’iye. Mwamabya isimwendikola mutya, mumbwire, niminye eky’erikola.”* 50  Neryo Labani na Betueli mubamusubirya bati: “Omwatsi ono akalua oko Yehova, sitwendiligha kutse erighana. 51  Rebeka yoyu, mughende naye, ayabye mukali w’omughala w’omukama waghu, ngoko Yehova abiribugha.” 52  Omughombe wa Abrahamu abere abyowa ebinywa ebyo, mwalw’inyunama n’erihira obusu bwiwe oko kitaka embere sya Yehova. 53  Neryo omughombe mwahulukya ebindu by’efeza,* n’eby’ehoro, n’esyongyimba, amahabyo Rebeka. Kandi mwaha mughala wabo na mama wiwe ebindu by’obughuli. 54  Enyuma sy’aho, iye n’abalume ababya naye mubalya n’erinywa, kandi mubaghotsera aho. Abere abibuka omo asubui, mwabugha ati: “Muleke ngaghende ew’omukama waghe.” 55  Neryo mughala wabo Rebeka na mama wiwe mubabugha bati: “Leka omumbesa asighale netu omo biro ng’ikumi. Bikendibya byabihwa, neryo iniaghenda.” 56  Aliwe mwababwira ati: “Isimwanihamba-hambira hano ho biro binene, kundi Yehova abiritsumula olughendo lwaghe. Muleke ngaghende ew’omukama waghe.” 57  Neryo mubabugha bati: “Leka tubirikire omumbesa wetu, tumubulaye ngakalengekanaya atiki.” 58  Mubabirikira Rebeka, bamamubulya bati: “Unemwendighenda n’omulume oyu?” Naye mwasubirya ati: “Inga, ngendighenda.” 59  Neryo mubaleka Rebeka, mwali wabo, aghende. Mwaghenda n’omulemberi* wiwe, n’omughombe wa Abrahamu, n’abalume ababya nabo. 60  Mubatsumula Rebeka bati: “Mwali wetu, ubye mama w’amaelfu n’amaelfu,* n’abana baghu bahambe emiyi* y’esyonzighu syabo.” 61  Enyuma sy’aho, Rebeka n’abaghombe biwe mubasambira oko syopunda n’erighenda n’omulume oyo. Omughombe oyo kw’aghenda atya na Rebeka. 62  Isaka abya iniabirilua ebwanga Beeri-lahai-roi. Abya ikere omo kihugho kye Negebu. 63  Omw’igholo-gholo bukasonda erira, Isaka abya iniane mulaba-laba omo kisuki, inianemulengekania oko myatsi mbiriri-mbiriri. Omughulu asumba ameso wiwe, mwalangira esyongamia sikasa. 64  Omughulu Rebeka asumba meso wiwe, mwalangira Isaka, neryo mwalw’iniakima oko ngamia. 65  Neryo mwabulya omughombe ati: “Omulume oyukalaba-laba omo kisuki mwerya nindi?” Omughombe mwamusubirya ati: “Yo mukama waghe.” Neryo Rebeka mwalw’inyimya ekitambara, amayiswika. 66  Neryo omughombe mwabwira Isaka emyatsi yosi eyo alyakola. 67  Enyuma sy’aho, Isaka mwatwala Rebeka omo hema ya Sara, mama wiwe. Kw’amuyira atya mo mukali wiwe. Isaka mwanza Rebeka, neryo obulighe obw’abya nabo busana n’oluholo lwa mama wiwe mubwahwa.

Amaelezo awehikwa

Kutse “y’ebage; y’epeta.”
Eshekeli nguma ni syograme 11,4. Ulebaye Endomeko B14.
Eshekeli nguma ni syograme 11,4. Ulebaye Endomeko B14.
Kutse “ebage; epeta.”
Alinga ni Labani.
Ni kindu ky’obughuli ekikalua omo kitaka.
Kinywa kwa kinywa, “omo nyumba ya baba.”
Kutse “ebage; epeta.”
Kinywa kwa kinywa, “nitoke eribindukira oko luhande lw’amali kutse lw’amalembe.”
Ni kindu ky’obughuli ekikalua omo kitaka.
Ni bugha ambu, omukali oyo amulembera oyo abya iniabiribya mughombe wiwe.
Kutse “amaelfu ngendo elfu ikumi.”
Kutse “omulango.”