Engulu mbuya eyahandikawa na Matayo 13:1-58
-
EMISYO EYILEBIRYE OBWAMI (1-52)
-
Omubibi (1-9)
-
Ekyaleka Yesu inyakolesya emisyo (10-17)
-
Enzumwa y’omusyo w’omubibi (18-23)
-
Engano n’ebiti bibi (24-30)
-
Embuto y’eharadali n’ekihamya (31-33)
-
Erikolesya emisyo likaberereraya amaminyereri (34, 35)
-
Enzumwa y’omusyo w’engano n’ebiti bibi (36-43)
-
Ekindu ky’obughuli ekibisire n’elulu nyibuya (44-46)
-
Obutimba (47-50)
-
Ebindu by’obughuli ebihya-bihya n’ebya kera (51, 52)
-
-
Yesu amaghanwa ewabo (53-58)
13 Ekiro ekyo, Yesu mwalua omo nyumba neryo amayikala oko musike w’engetse.
2 Kandi abandu bangyi kutsibu mubasa eyo ali. Neryo mwasambira omo bwato n’eryikala mubo; n’abandu bosi abo mubimana oko musike w’engetse.
3 Neryo mwabakanirya emyatsi mingyi omo misyo. Mwabugha ati: “Omulimi mwayabiba embuto.
4 Omughulu abya akabiba; esindi mbuto musyatoghera oko musike w’enzira, n’esyonyunyu musyasa syamalyasyo.
5 Esindi mbuto musyatoghera oko kitaka ky’amabwe ahate omutaka munene; neryo kundi sihabya omutaka munene musyalw’isyalasa.
6 Nikwa eryuba ryabere ryakola mulyahisyasyo, nasyo musyuma kundi syabya isisiwite emirihi.
7 N’esindi mbuto musyatoghera omo mahwa. Neryo amahwa mwalasa amaleka isyakusa.
8 N’esindi musyatoghera oko mutaka oghuwene; nasyo musyaheta n’eryasako esyombuto. Esindi, ngendo 100; n’esindi, ngendo 60; n’esindi, ngendo 30.
9 Oyuwite amatwi owe.”
10 Neryo abigha mubasa bamabulya Yesu bati: “Ekikaleka iwabugha nabo omo misyo niki?”
11 Yesu mwasubiryabo ati: “Inywe mwabirihabwa obutoki bw’eriminya esyokumbo esibuyirire* esy’Obwami bw’elubula. Nikwa ibo sibetahabwa obutoki obo.”
12 Kusangwa oyuwite akendisyahabwa bingyi, nabyo bikendisyakanya. Aliwe oyutawite, nibya n’ekyo awite, akendisyasaghulwakyo.
13 Ekyo kyo kikaleka inabugha nabo omo misyo. Kusangwa nomo bakasamalira, sibelangira; nomo bakahulikirira, sibalyowa. Kandi sibalyowa nga bikasonda eribugha bitiki.
14 N’ebinywa by’omuminyereri Isaya binemubererera kubo. Mwabugha ati: “Kwenene mukendisyowa, aliwe simwendisyaminya nga bikasonda eribugha bitiki. Mukendisyasamalira, aliwe simwendisyalangira n’ahake.
15 Kusangwa abandu aba babiribya n’emitima eyikalire, kandi amatwi wabo akowa aliwe sibalikola. Kandi babiriliba ameso wabo sibalangire omo meso wabo. Kandi babiriliba amatwi wabo sibowe omo matwi wabo n’eriminya omo mitima yabo nga bikasonda eribugha bitiki batoke eribinduka, naghe nitoke eribalamya.”
16 “Nikwa inywe mutsemire kundi ameso wenyu akalangira n’amatwi wenyu akowa.
17 Kusangwa kwenene ngababwira, abaminyereri bangyi n’abandu bangyi abatunganene mubanza erilangira emyatsi eyo mukalangira, nikwa mubatalangirayo. Kandi mubanza eryowa ebyo mukowa, nikwa mubatowabyo.
18 “Neryo muleke nyibowisaye omusyo w’omundu oyo wabiba embuto.
19 Omughulu omundu akowa omwatsi w’Obwami, nikwa iniatowa ng’akasonda eribugha atiki, omubi akasa n’erilusya omo mutima w’omundu oyo mw’embuto eyilue iyabiriherwamo. Eyo ye mbuto eyatoghera oko musike w’enzira.
20 Embuto eyabibawa oko kitaka ky’amabwe, yo mundu oyukowa ekinywa neryo inyalw’inialighakyo n’obutseme.
21 Nikwa kusangwa ekinywa sikiribya n’emirihi omo mutima wiwe, akikirirayakyo omo mughulu mulebe. Neryo akabya abihikirwa n’amaghali n’eryendereribwa busana n’ekinywa, akalw’inialeka erikiriryakyo.
22 N’embuto eyabibawa omo mahwa, yo mundu oyukowa ekinywa nikwa erihangya-hangya ly’omo kihugho kino, n’obutebya bw’obuteke bikaleka ekinywa ikyakusa; neryo ekinywa ekyo sikyehetaya.
23 N’embuto eyabibawa oko mutaka owuwene, yo mundu oyukowa ekinywa n’eryowa nga kikasonda eribugha kitiki. Embuto eyo ikahetaya; eyindi, ngendo 100; n’eyindi, ngendo 60; n’eyindi, ngendo 30.”
24 Kandi Yesu mwababwira oghundi musyo. Mwabugha ati: “Obwami bw’elubula bwanganasosekanibwa n’omundu oyo wabiba embuto eyuwene omo ririma liwe.
25 Abandu ibanaghotsere, enzighu yiwe muyasa yamabiba ebiti bibi by’omo ngano, n’erighenda.
26 Omughulu engano yalasa n’erisohola, ebiti nabyo mubyalangirika.
27 Neryo abaghombe b’omukama w’enyumba mubasa n’erimubwira bati, ‘Mukama, simuwahera omo ririma ryaghu mw’embuto eyuwene! Nikwa ebiti bibi ebirimo biryalua hayi?’
28 Mwasubiryabo ati, ‘Omundu, enzighu yaghe yo yiryakola ekyo.’ Neryo abaghombe mubamubulya bati, ‘Unanzire itwayayo n’erikulabyo?’
29 Nikwa mwababwira ati, ‘Iyehe, kundi imwanganakula engano haghuma n’ebiti.
30 Muleke ebyosi bikule haghuma erihika oko mughulu w’erighesa. Neryo oko mughulu w’erighesa, ngendisyabwira abaghesi nyiti: Mutsuke mwakulanga ebiti n’eribohabyo mo bulo-bulo* busana n’erihisyabyo, n’enyuma syaho muhire engano y’omo depo* yaghe.’”
31 Kandi Yesu mwabwirabo oghundi musyo. Mwabwirabo ati: “Obwami bw’elubula buli ng’embuto y’eharadali eyo omundu imaya n’eriherayo omo lirima liwe.
32 Embuto eyo, yo nge oko syombuto syosi. Nikwa ikabya yabilasa n’erikula iyabya ng’omuti, n’esyonyunyu sy’omo kyanya sikasa isyikala omo mitahi yagho.”
33 Yesu mwabwirabo oghundi musyo ati: “Obwami bw’elubula buli ng’elevire* eyo omukali imaya n’eridungirayo omo hilengyi hisatu hy’eyisyano y’engano erihika aho obundu bosi b’omukati bwabimbira.”
34 Yesu mwakolesya emisyo akakanirya abandu b’emyatsi yosi eyi. Inyakakanaya nabo omo misyo misa-misa.
35 Yesu akola atya atoke eriberererya obuminyereri obukabugha buti: “Ngendisyakumbula obuno bwaghe omo misyo. Ngendisyatula emyatsi eyabisawa erilua oko nzuko.”*
36 Yesu abere abibwira abandu ati baghende, mwingira omo nyumba. Neryo abigha biwe mubahika aho ali bamamubwira bati: “Utukumbulire omusyo w’ebiti ebyabibawa omo ririma ly’engano.”
37 Yesu mwasubiryabo ati: “Omulimi oyo wabiba embuto eyuwene, yo Mughala w’omundu.
38 Eririma, kye kihugho; n’embuto eyuwene ba bana b’Obwami; n’ebiti ba bana b’omubi.
39 N’enzighu eyahera ebiti ebyo, ni Diabolo; n’omughulu w’erighesa ye nduli y’ekihugho kino; n’abaghesi ba bamalaika.
40 Neryo ngoko ebiti bikanakuma-kumawa n’erighuswa omo muliro, ko binemwendisyabya bitya n’oko biro by’enduli y’ekihugho.
41 Omughala w’omundu akendisyatuma abamalaika biwe, nabo bakendisyalusya omo Bwami bwiwe mw’abandu bosi abakaleka abandi ibakola amalolo* n’erilusyamo abakola-nabi bosi.
42 Neryo bakendisyabaghusa omo muliro owakaghulumira. Eyo bakendisyalira n’erikeregheta ameno.
43 Oko mughulu oyo, abatunganene bakendisyakangabasania ng’eryuba omo Bwami bwa Tata wabo. Oyuwite amatwi owe.
44 “Obwami bw’elubula buli ng’ekindu ky’obughuli bunene ekibisirwe omw’irima. Omundu mwabanakyo, neryo mwabisakyo. Busana n’obutseme, omundu oyo mwaghenda n’eriyaghulya obuli kindu ekyo awite, amaghula eririma eryo.
45 “Kandi Obwami bw’elubula bulingene n’omuhingania oyukalaba-laba akasonda esyolulu* nyibuya.
46 Abere abibana elulu* nguma y’obughuli bunene, mwaghenda n’erilw’inyaghulya ebindu byosi ebyo awite, amaghulayo.
47 “Kandi Obwami bw’elubula bulingene n’obutimba obwaghusawa omo ngetse n’erihamba emihanda yosi y’esyosamaki.
48 Obutimba bwabere busula, mubakurirabo oko musike. Neryo mubikala bamatsuka erisombola esyosamaki esyuwene n’erihirasyo omo bindu; nikwa esituwene mubaghusasyo.
49 Ko binemwendisyabya bitya n’oko biro by’enduli y’ekihugho. Abamalaika bakendisyasa ibasombola abandu babi omo kati-kati k’abatunganene.
50 Neryo bakendisyaghusabo omo muliro owakaghulumira. Eyo bakendisyalira n’erikeregheta ameno.”
51 Yesu mwabulyabo ati: “Mwanamowa enzumwa y’emyatsi yosi eyi kwehi?” Nabo mubamusubirya bati: “Inga Mukama.”
52 Neryo mwabwirabo ati: “Obuli mukangirirya w’abandu akabya abikangiriribwa oko Bwami bw’elubula, akabya ng’omukama w’enyumba oyukahulukaya ebindu by’obughuli ebihya-bihya n’ebya kera omo depo* yiwe y’eribikamo ebindu by’obughuli.”
53 Yesu abere abibugha erikaniryabo emyatsi eyi, mwaluaho.
54 Mwabya abihika omo kiharo ky’ewabo, mwatsuka erikangirirya abandu omo sinagogi* yabo. Abandu mubasweka n’eribugha bati: “Omulume oyu alusaya amenge aya wo hayi? Kandi alusaya obutoki bw’erikola ebitiko-tiko bo hayi?
55 Oyu si mughala w’omuranda mbao* kwehi? Kandi si mughala wa Maria kwehi? N’abaghala babo si Yakobo, na Yozefu, na Simoni na Yuda kwehi?
56 N’abali babo abosi situne nabo hano! Neryo amenge wosi aya n’obutoki bwosi obu amalusyabyo hayi?”
57 Neryo mubatsuka erimutika-tikira. Aliwe Yesu mwababwira ati: “Omuminyereri akasikibawa omo bindi biharo, aliwe syalisikibawa omo kiharo ky’ewabo n’omo nyumba yabo.”
58 Neryo busana n’eritendimwikirirya, Yesu mwatakolayo ebitiko-tiko bingyi.
Amaelezo awehikwa
^ Kutse “esyosiri esibuyirire.”
^ Kutse “mughanda-mughanda.”
^ Kutse “ekighona.”
^ Kutse “ekihamya.”
^ Kutse “erilua okw’ihangyika,” alinga eryahula omughulu Adamu na Eva babuta abana.
^ Kutse “ebindu ebikatwikalaya.”
^ Kutse “esyoperle.”
^ Kutse “perle.”
^ Kutse “ekighona.”
^ Ulebaye amaana w’ebinywa.
^ Kutse “omuseremala, omusapate”
