Kanganaya emyatsi eyirimo

Kanganaya emyatsi eyirimo

ESURA Y’OMWÉNDA

Enduli y’ekihugho yiri hakuhi?

Enduli y’ekihugho yiri hakuhi?

1. Ekyangatuwatikya eriminya ebikasyabya omo biro ebikasa niki?

UNEWATAHULIKIRIRA esyongulu sy’oko televizyo kutse oko radio neryo iwayibulya, ‘Ekihugho kino kikalolaya hayi?’ Ekihugho kyoswire mw’emyatsi y’obulighe n’olutsatsuho neryo ekyo kikaleka abandu balebe ib’ikirirya bati enduli y’ekihugho yiri hakuhi. Ibwa nina kwenene? Hane ekyangatuwatikya eriminya ebikasyabya omo biro ebikasa? Inga. Abandu sibangatoka eriminya ebikasyabya, Yehova iye musa y’uwite obutoki obo. Omo Biblia, akatubwira emyatsi eyilebirye ebiro ebikasa kandi ngoko ekihugho kikasyabya.​—Isaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. Abigha ba Yesu basonda eriminyaki, kandi Yesu mwabasubirya atiki?

2 Omughulu tukasoma omo Biblia m’oko mwatsi owalebirye enduli y’ekihugho, itwaminya ngoko siy’enduli y’Ekitaka, aliwe ly’erihwaho ly’obubi. Yesu mwakangirirya abandu ati oBwami bw’oMungu bukasyatabala ekihugho. (Luka 4:43) Abigha biwe mobasonda eriminya oBwami bw’oMungu nga bukasyasa mughulu wahi, neryo mobabulya Yesu bati: ‘Emyatsi eyi yasyabya mughulu wahi, n’ekiminyikalo [ky’eribyaho] lyawu ni kyahi, n’erihwererera ly’emighulu eyi ni kiro kyahi kwehi?’ (Matayo 24:3) Yesu mwatababwira ekiro ekyo, aliwe mwababwira ebyangabere embere enduli y’ekihugho kino y’ihike. Ebyo Yesu abugha ati bikasyabya, tunemulola kubyo ko munabwire.

3 Omo sura eno, tukendikania oko ebikakanganaya ngoko tuli omo biro ebikenditukolya oko nduli y’ekihugho. Eky’erimbere, litolere itw’igha omwatsi w’amalwa awabya elubula imotwatoka eriminya ekikaleka emyatsi iyabya mibi kutsibu hano h’oko kihugho.

AMALWA OMO LUBULA

4, 5. (a) Omughulu Yesu atsuka eritabala mo Mwami, elubula moyabyaki? (b) Erikwamana n’ Eribisulirwa 12:12, enyuma sya Sitani erighuswa oko kihugho erilua elubula mohakolekaki?

4 Omo Sura 8 mutw’ighire ngoko Yesu mw’asîngibwa mo Mwami elubula omo mwaka 1914. (Danieli 7:13, 14) Ekitabu ky’Eribisulirwa kikatubwira ebyabya: ‘Mohahuluka Amalwa elubula. Mikaeli [ni bughambu, Yesu] n’abamalaika biwe mobalwa n’ekiyoka [Sitani]. N’ekiyoka ekyo n’abamalaika bakyo mobalwa.’ * Sitani n’esyombinga siwe mobasingwa neryo bamaghuswa oko kihugho. Terilengekania obutseme bunene obo abamalaika babya nabo! Nikwa mobyabya biti oko bandu omo kihugho? EBiblia yikabugha yiti angabere mughulu w’erinuba oko bandu. Busana naki? Kundi Diabolo ahitene kutsibu, ‘asi kw’awite katambi kake buyira.’​—Eribisulirwa 12:7, 9, 12.

5 Sitani akaleta erinuba lingyi ly’oko kihugho. Ahitene kundi asi kw’awite “katambi kake buyira” embere oMungu amulusayeho. Tulebaye ebyo Yesu abugha ati bikasyabya omo biro by’enduli.​—Lebaya Endomeko 24.

EBIRO BY’ENDULI

6, 7. Amalwa n’enzala bikaleta omo kihugho moki munabwire?

6 Amalwa. Yesu mwabugha ati: “Ekihanda kyasyalwa n’ekindi kihanda, n’obwami bwasyalwa n’obundi bwami.” (Matayo 24:7) Amalwa w’omo biro byetu abir’ita abandu bangyi kutsibu kulenga oghundi mughulu wosi-wosi erilwa kera. Eraporo y’endeko eyikahulawa mo Worldwatch ikakanganaya ngoko eritsuka oko mwaka 1914 amalwa abir’ita abandu bangyi kulenga esyomiliyoni 100. Omo myaka 100 erilua oko 1900 erihika oko 2000 amalwa amab’ita abandu bangyi ngendo isatu kulenga abakwa omo malwa w’emyaka 1 900 ey’embere okwaho. Terilengekania oko bulighe n’obulumi obo amalwa abiriletera abandu bangyi!

7 Enzala. Yesu mwabugha ati: “Hasyabya esyonzala.” (Matayo 24:7) Lino ebyalya ni bingyi omo kihugho kulenga kera, n’omo byangabya bithya, abandu bangyi sibalibana ebyalya ebyangabughutya. Busana naki? Kundi sibawite esyofranga esihikire erighula ebyalya kutse sibawite ekitaka ekyo bangalima kw’ebyalya. Abandu kulenga emiliare nguma bakabana n’esyofranga nge oko dolare nguma esy’erilira oko kiro. Endeko eyikalebaya obukale b’omubîri w’abandu omo kihugho kyosi (O.M.S) yikabugha yiti esyomiliyoni sy’abana bakahola obuli mwaka kundi sibawite ebyalya ebikawatikaya eribya n’omubîri owuwene.

8, 9. Ekikakanganaya ngoko obuminyereri bwa Yesu obulebirye emisiki n’esyondwala bwabiribererera niki?

8 Emisiki. Yesu mwabugha ati: “Hasyabya emisiki minene-minene.” (Luka 21:11) Lino emisiki minene-minene yikabya obuli mwaka. Eritsuka oko mwaka we 1900, abandu abalabire oko miliyoni ibiri babirikwa omo misiki. Kandi n’omo hane ebyuma ebikawatikaya eriminya embere ngoko emisiki yikendilaba, abandu bangyi bakinakwa.

9 Amakoni. Yesu mwabugha embere ati hakasyabya “esyondwala.” Amakoni awakala-kalire angakanyirire n’er’ita abandu bangyi. (Luka 21:11) N’omo abanganga babiriminya erilamya amakoni mangyi, hakine amakoni awate angalama. Eraporo nguma yikabugha yiti obuli mwaka, esyomilioni sy’abandu bakahola busana n’amakoni, ng’ekikuba kinene, omutsutsa (malaria), n’ekolera. Si byebyo bisa, abanganga babiribana awandi makoni mahya-mahya kulenga 30, n’amaghuma w’akugho syalilama.

EMIBERE Y’ABANDU B’OMO BIRO BY’ENDULI

10. Ebiri omo 2 Timoteo 3:1-5 NWT binemubererera biti munabwire?

10 Omo 2 Timoteo 3:1-5, eBiblia yikabugha yiti: “Oko biro by’enduli hasyabya emighulu yikalire.” Omukwenda Paulo mwakangania ngoko abandu bangyi bakasyabya omo biro by’enduli. Mwabugha ati abandu bakasyabya

  • abakayanza

  • ab’anzire esyofranga

  • abatyowa ababuti babo

  • abate n’emibere y’obutaleghula

  • abatawite olwanzo lw’abokw’ibo

  • abateyikakiriraya

  • abatsibu kandi b’akendaya omwagha

  • abanzire etseme, isibanzire oMungu

  • bakayihalamba bati banzire oMungu kandi ibakaghana erimwowa

11. Erikwamana n’Esyonyimbo 92:7 ekikasyahikira ababi niki?

11 Eyo w’ikere yine abandu abali n’emitsye eyiri ng’eyi? Abandu abali batya bali ehosi oko kihugho. Aliwe, hakisiya hake oMungu iniababughaho. Akalagha ati: “[omughulu] ababi bakakula ng’ebiti, n’abakakola-nabi abosi [eribogha-bogha]; ni busana batoghotibawe kera na kera.”​—Esyonyimbo 92:7, NWT.

ENGULU MBUYA OMO BIRO BY’ENDULI

12, 13. Yehova abiritukangiriryaki omo biro by’enduli?

12 EBiblia moyabugha embere yiti omo biro by’enduli, ekihugho kikasyusula mw’erinuba n’eriaghalwa. Aliwe, kandi eBiblia moyabugha yiti hakasyabya n’ebindu bibuya.

“Engulu eyuwene y’oBwami eyi yasyatsuka eritulaghanibwa omo kihugho kyosi.”​—Matayo 24:14

13 Abaghombe b’oMungu bakasy’owa eBiblia yo ndeke. Omuminyereri Danieli mwahandika ebikasyabya omo biro by’enduli. Mwabugha ati: “Eriminya [ery’ekwenene] lyasyakanyirira.” (Danieli 12:4) OMungu angahere abandu biwe b’obutoki bw’ery’owa eBiblia yo ndeke kulaba kera. Yehova abiriberererya eky’abugha eritsuka oko mwaka we 1914. Eky’erileberyako, abiritukangirirya omughaso w’erina liwe n’ekyaleka iniahangika ekihugho, ekwenene eyilebirye endihi eyikabohola, ngoko omundu akabya abihola, n’erilubuka. Twabirigha ngoko oBwami bw’oMungu busa bw’obukasyatoka eribughaho ebyosi ebikatwaghalaya. Kandi twabirigha ngoko twangabana obutseme n’eribya n’engebe eyikatsemesaya oMungu. Aliwe abaghombe bw’oMungu batolere ibakolesya bati ebyo babirigha? Obundi buminyereri bukatusubiraya.​—Lebaya Endomeko 21 na 25.

14. Engulu mbuya y’oBwami yabiritulaghanibwa omo mibughe n’ebihugho bingahi, kandi ni bahi abakatulaghanayayo?

14 Omubiri w’eritulaghania engulu mbuya y’omo kihugho kyosi. Abere anemukania oko biro by’enduli, Yesu mwabugha ati: “Engulu eyuwene y’oBwami eyi yasyatsuka eritulaghanibwa omo kihugho kyosi.” (Matayo 24:3, 14) Engulu mbuya y’oBwami yinemutulaghanibwa omo bihugho kulenga 230 n’omo mibughe kulenga 700. Kwenene, omo kihugho kyosi, Abimiri ba Yehova erilwa omo “buli kitunga n’ebihanda byosi” banemuwatikya abandu eriminya oBwami nga niki n’ekyo bukasyakolera abandu. (Eribisulirwa 7:9) Kandi bakakola omubiri oyo butsirilihwa. N’omw’abandu bangyi b’abaponire n’eribaghalya, sihali oyo wangimania omubiri w’eritulaghania engulu mbuya, ngoko Yesu abya iniabiribugha embere.​—Luka 21:17.

UKENDIKOLAKI?

15. (a) Un’ikirirye ngoko tuli omo biro by’enduli, kandi busana naki? (b) Ekikasyahikira abak’owa Yehova n’abatemw’owa niki?

15 Un’ikirirye ngoko tuli omo biro by’enduli? Amaminyereri mangyi w’eBiblia awalebirye ebiro by’enduli anemubererera. Hasiya hake Yehova iniahamula er’imania omubiri w’eritulaghania engulu mbuya, neryo “enduli” iyahika. (Matayo 24:14) Enduli niki? Ye Harmaghedoni, omughulu oMungu akasyabughaho obubi bwosi. Yehova akasyakolesya Yesu n’abamalaika biwe ab’amaka eritoghotya abosi abakaghana ery’owa Yehova na Mughala wiwe. (2 Abanya Tesalonika 1:6-9) Enyuma syaho, Sitani n’esyombinga siwe sibendisyasyatebya abandu. N’abosi abanzire ery’owa oMungu n’eriligha oBwami bwiwe bakasyalangira emilaghe yosi y’oMungu ikabererera.​—Eribisulirwa 20:1-3; 21:3-5.

16. Kundi enduli yiri hakuhi, utolere iwakolaki?

16 Hakisiya hake ekihugho kino ekikatabalawa na Sitani ikyahwaho. Neryo ni ky’omughaso eriyibulya uti, ‘Litolere inakolaki?’ Yehova anzire iwayikasa erigha eBiblia yo kutsibu. Litolere iwalangira erigha lyaghu mo kindu ky’omughaso munene. (Yoane 17:3) Abimiri ba Yehova bakabya n’emihindano obuli yenga eriwatikya abandu erigha eBiblia. Naghu uyikase erihika oko mihindano eyo. (Soma Abaebrania 10:24, 25.) Wamalangira ko utolere iwasuba oko mibere yaghu, isiwasagha erikola utya. Ukendibya unemusuba oko mibere yaghu, obwira bwaghu na Yehova bukendisika kutsibu.​—Yakobo 4:8.

17. Busana naki abandu bangyi bakasyasisira enduli y’ahika?

17 Omukwenda Paulo mwahandika ati eritoghotibwa ly’ababi likasyasa abandu bangyi isibasi, “ng’omurahi oyukasa omo kiro.” (1 Abanya Tesalonika 5:2) Yesu mwabugha embere ati abandu bangyi sibendisyatsomana ebikakanganaya ngoko tuli omo biro by’enduli. Mwabugha ati: ‘[Eribyaho] ly’Omughala w’omundu [ebiro by’enduli] lyasyabya ng’ebiro bya Noa. Kusangwa ng’oko byabya omo biro ebyo embere w’erighunga ly’amaghetse [egarika], mobabya bakalya n’eripulya, mobabya bakahikya n’eriherukania, erihika oko kiro ekyo Noa ingira omo bwato. Mobataminya ekyabya erihika aho erighunga ly’amaghetse lyasira n’eritwala abosi. [Eribyaho] ly’Omughala w’omundu ko likendisyabya litya.’​—Matayo 24:37-39.

18. Yesu mwatuha erihano lyahi?

18 Yesu mwatuhana ati isitwalengemeribawa ‘[omwirya bingyi], erikunda, n’amalengekania w’engebe eno.’ Mwabugha ati enduli yikasyabulikiranaya, “ng’ekitegho.” Kandi mwabugha ati ‘yikasyahika oko bandu bosi abikere omo kihugho kyosi.’ Kandi mwabugha ati: “Muteghaye emighulu yosi, n’erisaba, mutoke eribana akaghala k’eribala emyatsi yosi eyi eyikasonda erihika, n’erihangana embere sy’oMughala w’omundu.” (Luka 21:34-36) Erihulikirira erihano lya Yesu eri ni ky’omughaso busana naki? Kundi hakisiya hake ekihugho kibi kya Sitani ikyatoghotibwa. Abandu abo Yehova na Yesu bakaligha basa bo bakasyabala ekiro ky’enduli n’eribyaho kera na kera omo kihugho kihya.​—Yoane 3:16; 2 Petero 3:13.

^ par. 4 Mikaeli ni rindi lina lya Yesu Kristo. Eriminya emyatsi mingyi, lebaya Endomeko 23.