Kanganaya emyatsi eyirimo

Kanganaya emyatsi eyirimo

ESURA Y’ERIKUMI N’ENDATU

Usombole eriramya oMungu omo nzira ey’anzire

Usombole eriramya oMungu omo nzira ey’anzire

1, 2. Utolere iwayibulya eribulyo lyahi, kandi busana naki eriyibulya utya ni ly’omughaso?

ERIGHA eBiblia, lyabirikuwatikya eriminya ngoko abandu bangyi abakabugha bati bakaramaya oMungu, bakakangiriraya n’erikola ebyo oMungu aponire. (2 Abanya Korinto 6:17) Ky’ekikaleka Yehova iniatubwira ati tulue omo bisomo by’amabehi, ebikahulawa mo “Babeli Mukulu.” (Eribisulirwa 18:2, 4) Neryo ukendikolaki? Obuli mundu atolere iniasombola, n’eriyibulya ati, ‘Nyanzire eriramya oMungu ngoko anzire inamuramya, kutse nyanzire erimuramya ngoko nyibeghere erimuramya erilua kera?’

2 Wamabya iwabirilua omo kisomo ky’amabehi, iwabirikola ndeke. Aliwe hanganabya ihakine emitsye milebe ey’ebisomo by’amabehi eyo ukinatsemera. Tutakanaya oko mategheko n’emitsye milebe eyo, kandi tulebaye busana naki litolere erilangirabyo ngoko Yehova akabilangira.

ERIRAMYA ESYOSANAMU N’ABOTATA-KULU ABABIRIHOLA

3. (a) Busana naki abandu balebe bakalangira bati erileka erikolesya esyosanamu omughulu w’eriramya likalire? (b) EBiblia yikabugha yitiki okw’ikolesya esyosanamu omughulu w’eriramya oMungu?

3 Omo mughulu w’emyaka mingyi, abandu balebe babeghere erikolesya esyosanamu n’erisinziro kutse omusaka omughulu w’eriramya oMungu y’omo manyumba wabo. Naghu wamabya mughuma w’okwabo, iwanganalangira nga sikyangatokekana kutse nga siritolere eriramya oMungu aho bite. Aliwe w’ibuke ngoko Yehova yukatukangiriraya nga twangamuramya tuti. Kandi eBiblia yikabugha ndeke-ndeke yiti Yehova syanzire tukakolesya esyosanamu omughulu tukamuramaya.​—Soma Eriluayo 20:4, 5; Esyonyimbo 115:4-8; Isaya 42:8; 1 Yoane 5:21.

4. (a) Busana naki si tutolere eriramya abotata-kulu ababirihola? (b) Ekyaleka Yehova iniabwira abandu biwe ati isibakanaya n’abaholi niki?

4 Abandi bandu banganalabya endambi nene n’erikolesya akaghala kabo bakasonda eritsemesya abotata-kulu babo ababirihola. Nibya noko sindi ndambi banganabaramya. Aliwe twabirigha ngoko abaholi sibangatuwatikya kutse sibangatukola nabi. Sibali ahandu halebe, sibakiwite engebe. Kwenene, erisonda erikania n’abaholi lyanganahutalya kundi omwatsi wosi ow’akabya ng’akalwa oko ab’okw’iwe ababirihola akabya iniakalua oko syombinga. Ky’ekyaleka Yehova iniaha Abaisraeli b’ekilayiro ati isibapima erikania n’abaholi kutse eriyingirya omo mwatsi wosi-wosi ow’eriramya esyombinga.​—Eryibuka Ebihano 18:10-12; lebaya Endomeko 26 na 31.

5. Ekyangakuwatikya utoke erileka erikolesya esyosanamu omughulu w’eriramya oMungu n’erileka eriramya abotata-kulu ababirihola niki?

5 Ekyangakuwatikya erileka erikolesya esyosanamu omughulu w’eriramya oMungu kutse erileka eriramya abotata-kulu ababirihola niki? Utolere iwasoma eBiblia n’erilengekania ndeke Yehova ng’akalangira emyatsi eyo yw’ati. Ni bindu eby’“abeherwe,” kutse eby’aponire kutsibu. (Eryibuka Ebihano 27:15, NWT) Ubye ukasaba Yehova y’obuli kiro uti akuwatikaye utoke erilangira emyatsi ngoko akalangirayo n’erikuwatikya erimuramya ngoko anzire eriramibwa. (Isaya 55:9) Uminye ngoko Yehova akendikuha akaghala ako usondire utoke erilusya omo ngebe yaghu mw’ekindu kyosi ekihambene n’eriramya ly’amabehi.

LINATOLERE ITWASIKYA EKIRO KY’ENWILI?

6. Ekyaleka ekiro kya 25 oko Mwisi we 12 ikyasombolwa mo kiro ky’eribûka eributwa lya Yesu niki?

6 Omo kihugho kyosi, Enwili ni kighuma kyoko biro bikulu ebyasibwe kutsibu, kandi abandu bangyi bakalengekanaya bati n’ibûka eributwa lya Yesu. Aliwe, kwenene Enwili yalwa omw’iramya ly’amabehi. Ekitabu kighuma kikabugha kiti abapakani kutse abahuni b’eRoma babya ibak’ibûka ekiro ky’eributwa ly’eryuba oko Mwisi we 12 ekiro kya 25. Abakulu b’ebisomo basondaya bati abapakani bangyi babye Bakristo, neryo n’omo Yesu atabutawa ekiro kya 25 oko Mwisi we 12, mobahiraho eribûka eributwa lya Yesu ly’ekiro ekyo. (Luka 2:8-12) Abakwenda ba Yesu sibabya bakasikya Enwili. Ekitabu kighuma kikabugha kiti omo emyaka 200 enyuma sy’eributwa lya Yesu, “sihabya n’omughuma oyowabya asi ndeke-ndeke ekiro eky’abutawamo, kandi sihabya abandu bangyi ababya batsomene eriminya ekiro ekyo.” (Sacred Origins of Profound Things) Erisikya Enwili lyatsuka ihabirilaba emyaka maghana malebe Yesu iniabirilua oko kihugho.

7. Busana naki Abakristo b’ekwenene sibalisikaya Enwili?

7 Abandu bangyi banasi Enwili n’ebyosi ebikalaba omughulu w’Enwili ngoko byatsuka omo bupakani, ng’eriyitsemesya omw’irya linene n’erihererania ebihembo omo kiro ekyo. Eky’erileberyako, eBungeresa n’omo bihande bilebe bye Amerika, mohabya omughulu baghanaya eryibûka Enwili busana abahuni bo batsuka yo. Obuli mundu oyo wabya ak’ibûkayo ibakamusuyira. Aliwe enyuma sy’omughulu mulebe abandu mobasubira eryibûka Enwili. Ekikaleka Abakristo b’ekwenene ibaghana erisikya Enwili niki? Kundi banzire eritsemesya oMungu omo byosi ebyo bakakola.

LINATOLERE ITWASIKYA EBIRO BY’ERIBUTWA?

8, 9. Busana naki Abakristo b’erimbere sibabya bakasikya ebiro by’eributwa?

8 Ekindi kiro ekyo abandu bangyi bakasikaya kutsibu ky’ekiro ekyo babutawamo. Abakristo banatolere erisikya ebiro by’eributwa? Erisikya ebiro by’eributwa eby’eBiblia yikakanayako lyabya ly’abandu abatabya bakaramya Yehova. (Enzuko 40:20; Mariko 6:21) Erisikya ebiro by’eributwa abya mughulu w’eripipa emiungu y’amabehi. Ky’ekyaleka Abakristo b’erimbere “ibalangira erisikya ekiro ky’eributwa ly’omundu mo mutsye w’abapakani.”​—The World Book Encyclopedia.

9 Abaroma n’Abagiriki abakera babya bikirirye bati ekirimu ikikabya ah’omundu akabutirawa neryo ekirimu ekyo kyo kikasyabya kikamuteya omo ngebe yiwe yosi. Ekitabu The Lore of Birthdays kikabugha kiti: “Ekirimu ekyo kyabya ikiri omo bughuma obw’emyatsi y’esyombinga n’omungu oyo kiro kiwe ky’eributwa kyamahika ekiro eky’omundu oyo alyabutawa.”

10. Busana naki munabwire Abakristo b’ekwenene sibalisikaya ebiro by’eributwa?

10 Ukalengekanaya uti Yehova anganaligha erisikya ebiro bikulu ebihulikirirene n’ekisomo ky’amabehi? (Isaya 65:11, 12) Iyehe. Ky’ekikaleka netu itutasikya ebiro by’eributwa kutse ekiro kikulu kyosi-kyosi ekihulikirirene n’ekisomo ky’amabehi.

ERIMINYA ENZUKO NINA LY’OMUGHASO?

11. Ekikaleka abandi ibasikya ebiro bikulu niki? Aliwe ekyo tutolere itwalangira mo ky’omughaso munene ky’ekyahi?

11 Abandu balebe banasi ngoko Enwili n’ebindi biro bikulu biwite enzuko y’ekipakani, aliwe sibalileka erisikyabyo. Bakalengekanaya bati ebiro bikulu bikabaha akanya ak’erilabya endambi yo haghuma n’abomo nyumba yabo. Naghu ko ukalengekanaya utya? Sihali bubi erianza eribya haghuma n’abomo nyumba yaghu. Yehova yo wahiraho obunyumba, kandi anzire itwabya n’obwira n’abomo kihanda kyetu. (Abanya Efeso 3:14, 15) Aliwe, ekyo tutolere itwalangira mo ky’omughaso munene ly’eribya n’obwira haghuma na Yehova omo mwanya w’eritsemesya abomo kihanda kyetu tukasikya haghuma nabo ebiro bikulu by’ebisomo by’amabehi. Ky’ekyaleka omukwenda Paulo iniabugha ati: “Mwighe eriminya ebikatsemesaya Omukama.”​—Abanya Efeso 5:10.

12. Ekyangaleka Yehova iniatatsemera ekiro kikulu niki?

12 Abandu bangyi bakalengekanaya bati sibangatsomana enzuko y’ekiro kikulu, aliwe Yehova kwatelengekanaya atya. Syalitsemera ebiro bikulu ebilwire omw’iramya ly’amabehi kutse ebikapipa abandu kutse ebisosekanio. Eky’erileberyako, Abanya Misiri babya bawite biro bikulu binene busana n’emiungu yabo ey’amabehi. Enyuma sy’Abaisraeli erilwa Emisiri, mobimya ekiro kighuma ky’oko biro bikulu by’amabehi by’Abanya Misiri bamakyahula mo ‘ekiro kikulu busana na Yehova.’ Aliwe Yehova mwabasuyira busana n’erikola batya. (Eriluayo 32:2-10) Ngoko omuminyereri Isaya abugha, situtolere ‘tukatula oko kindu kitisirire.’​—Soma Isaya 52:11.

UKANGANAYE OLUKOGHO N’ERISIKYA

13. Ni mabulyo wahi awo wangabya nagho omughulu ukayisogha erileka erisikya ebiro bikulu?

13 Omughulu ukayisogha erileka erisikya ebiro bikulu, wanganabya n’amabulyo mangyi. Eky’erileberyako: Abongakola nabo omubiri bamanyibulya ekikaleka inyitasikya eNwili haghuma nabo ingendibasubirya nyitiki? Nangayira nyiti omundu amanyiha ekihembo ky’Enwili? Nangakolaki mwira waghe kutse mukali waghe amabugha ati tusikaye haghuma naye ekiro kikulu kilebe? Nangawatikya abana baghe bo nyiti eritendiyowa nabi busana n’eritendisikya ekiro kikulu kilebe kutse ekiro ky’eributwa lyabo?

14, 15. Wangayira wuti omundu amabugha ati “kiro kikulu kibuya” kutse amakuha ekihembo?

14 Litolere erikolesya obwenge omughulu ukasombola ekyo wangabugha, n’ekyo wangakola omo mibere eyiri ng’eyo. Eky’erileberyako, omundu amabugha ati “kiro kikulu kibuya,” si utolere erimuhuna. Wanganabugha uti, “Wasingya.” Aliwe amanza eriminya bingyi iwanganamubwira ekikaleka iwutasikya ekiro kikulu kilebe. Ibwa, obuli mughulu ukanganaye olukogho, obwenge, n’erisikya. EBiblia yikabugha yiti: “Erikania lyenyu libye mw’olukogho kandi libye lyuwene, imwatoka erisubirya ndeke obuli mundu.” (Abanya Kolosai 4:6) Wanganamusoboleria uti ukatsema erilabya endambi yo haghuma n’abandi n’eribaha ebihembo, aliwe ngoko siulyanza erikola utya busana n’ebiro bikulu ebyo.

15 Wangayira wuti omundu amakuha ekihembo? EBiblia siyiritutondogholera ebilayiro, aliwe yikabugha yiti tutolere itwabya n’obunya-mutima (ezamiri) obwerire. (1 Timoteo 1:18, 19) Eyindi ndambi oyukakuha ekihembo anganabya isyasi ngoko siulisikaya ebiro bikulu. Kutse anganabugha ati: “Nyinasi ngoko siulisikaya ekiro kikulu, aliwe nyanzire erikuha ekihembo kino.” Niwe ukendiminya nga ukendimya kyo kutse nga ukendighana kyo. Aliwe, ekyosi ekyo ukendikola, uminye ngoko eribya n’obunya-mutima obwerire ky’eky’omughaso. Sitwanzire erikola ekindu kyosi-kyosi ekyangatsandya obwira bwetu haghuma na Yehova.

IWE HAGHUMA N’ABOKWIWE

Abakakolera Yehova bali n’obutseme

16. Wangakolaki ab’okwiwe bamabya ibanzire erisikya ebiro bikulu?

16 Wangayira wuti ab’okwiwe bamasonda erisikya ekiro kikulu? Si utolere erikuba nabo obuhaka. W’ibuke ngoko bawite obwiranda obw’eriyisombolera ekyo b’anzire erikola. Ukanganaye olukogho n’erisikya erisombola lyabo, naghu ngoko unanzire ibasikya erisombola lyaghu. (Soma Matayo 7:12.) Aliwe ab’okwiwe bamabya ibanzire eribya haghuma naghu omughulu w’erisikya ekiro kikulu, utolere iwakolaki? Embere sy’eriminya ekyerikola, usabe Yehova akuwatikaye erisombola ndeke. Ulengekanaye kukyo kandi ukwese omwatsi oyo w’omo bitabu byetu. Isiwibirirawa ngoko wanzire eritsemesya Yehova y’obuli mughulu.

17. Wangakolaki eriwatikya abana baghu sibayowe ng’abakatala oko bibuya bakalangira abandi bakatsemera erisikya ebiro bikulu?

17 Wangakolaki eriwatikya abana baghu omughulu bakalangira abandi ibanemusikya ebiro bikulu? Ni kibuya eribya ukabahirira h’emighulu eyiri mw’ebyangabatsemesya. Wanganabya ukabaha n’ebihembo. Kandi ekihembo ekyuwene kutsibu ekyo wangaha abana baghu, y’endambi yaghu n’olwanzo lwaghu.

UKWAME ERIRAMYA LY’EKWENENE

18. Busana naki tutolere itwahindana oko mihindano y’eKikristo?

18 Eritsemesya Yehova, tutolere itwaleka ekisomo ky’amabehi n’emibere y’ebiro bikulu ebihulikirene n’ekisomo ky’amabehi. Isitwimanira aho, kandi litolere itwakwama eriramya ly’ekwenene. Twangakola tutya tuti? Enzira nguma ly’erihika oko mihindano yetu y’eKikristo obuli mughulu. (Soma Abaebrania 10:24, 25.) Emihindano ni y’omughaso munene omo mategheko w’eriramya ly’ekwenene. (Esyonyimbo 22:22; 122:1) Tukahimbana omughulu tukahindana haghuma.​—Abanya Roma 1:12.

19. Busana naki eribwira abandi oko kwenene y’eBiblia eyo wabir’igha ni ry’omughaso?

19 Erindi litegheko ly’oko mategheko w’eriramya ly’ekwenene ly’eribwira abandi b’oko ebyo wabir’igha omo Biblia. Abandu bangyi bakayowa nabi busana n’ebindu bibi ebikakoleka omo kihugho. (Ezekieli 9:4) Kwa muhwa unasi abandu balebe abakayowa batya. Ubabwire eriyiketera lyaghu eryuwene ery’ebiro bikasa. Ukendibya unemuhindana oko mihindano y’eKikristo n’eribwira abandi b’oko kwenene y’eBiblia, ukendiminya ngoko siukyanzire eribya omo kisomo ky’amabehi n’emibere yakyo. Uminye ngoko ukendibya n’obutseme kandi ngoko Yehova akendikuha emiyisa busana n’eriyikasa erimuramya omo nzira eyuwene.​—Malaki 3:10.