1, 2. Ekyo tutolere eriminya oko Sitani n’esyombinga niki?

ENGEBE omo kihugho kihya-kihya kya Yehova yikendisyuwana. Tukendisyabya n’engebe ey’oMungu atuteghekaniraya. Aliwe lino, tuli omo kihugho ekikatabalawa n’eSitani n’esyombinga siwe. (2 Abanya Korinto 4:4) N’omo tutetwangabalangira, baneho kandi bawite akaghala kanene.

² Omo sura eno, tukendilangira ngoko twangasighala hakuhi na Yehova n’eriyiteya oko Sitani. Yehova akalagha ati akendituwatikya. Aliwe litolere itwaminya esyonzira esyo Sitani n’esyombinga siwe bakakolesaya eritutebya n’erilwa netu.

3. Sitani anzire iniatuyira ati?

³ Sitani akabugha ati abandu bakaramaya Yehova busana n’ebyo akabaha kandi ati emyatsi yamabakalako kutsibu ibakendileka erimukolera. (Soma Yobu 2:4, 5.) Omughulu omundu akakanganaya ngoko anzire erigha eriminya Yehova, Sitani n’esyombinga siwe bakaminya, neryo bakasonda erimukakirya. Bakahitana omughulu omundu akayiherera oko Yehova n’eribatisibwa. EBiblia yikabugha yiti Sitani ali “ng’endale eyikaruruma, n’erisonda-sonda oyo yangalya.” (1 Petero 5:8) Sitani  anzire eritsandya obwira bwetu haghuma na Yehova.​—Esyonyimbo 7:1, 2; 2 Timoteo 3:12.

4, 5. (a) Ekyo Sitani angatoka erikola niki? (b) Omundu ‘angalwa n’eSitani’ ati? Kanaya

⁴ Aliwe, siritolere erisagha Sitani n’esyombinga siwe. Yehova abirikehya akaghala kabo. Yehova akalagha ati “endeko nene” y’aBakristo b’ekwenene yikendisyalama oko “bulighe bunene.” (Eribisulirwa 7:9, 14) Sihali ekyo Sitani angakola erikakirya ekyo ati sikikoleke, kundi Yehova anemuteya abandu Biwe.

 ⁵ Twamasighala hakuhi na Yehova, Sitani syangabya n’obutoki bw’eritsandya obwira bwetu haghuma na Yehova. Ekinywa ky’oMungu kikatubwira kiti: “[Yehova] ali haghuma nenyu, mwamamusonda-sonda.” (2 Emyatsi y’Emigulu 15:2; soma 1 Abanya Korinto 10:13.) Abalume n’abakali bangyi bataleghula ba kera nga Abeli, Enoka, Noa, Sara, na Musa mobalwa na Sitani omw’isighala hakuhi na Yehova. (Abaebrania 11:4-40) Netu twanganakola tutya. Ekinywa ky’oMungu kikalagha kiti: “Mulwe n’eSitani, nayo ikendisyabasagha.”​—Yakobo 4:7.

6. Sitani akalwa netu ati?

⁶ Sitani anasi ngoko Yehova abirikehya ebyo angatukolako, aliwe, akasondekanaya erikola ekyosi-kyosi eky’angatoka erikehya obwira bwetu n’oMungu. Munabwire, Sitani akalwa netu omo syonzira nyingyi, kandi erilua kera akakolesaya esyonzira sighumerera. Esighuma sya kusyo ni syahi?

7. Sitani akalwa n’abandu ba Yehova busana naki?

⁷ Omukwenda Yoane mwahandika ati: “Ekihugho kyosi kiri omo butoki bw’Omubi.” (1 Yoane 5:19) Sitani yukatabala ekihugho kibi kino, kandi anzire iniatabala n’abandu ba Yehova. (Mika 4:1; Yoane 15:19; Eribisulirwa 12:12, 17) Diabolo anasi ngoko akisiya n’akatambi kake, busana n’ekyo akatukalaya kw’emyatsi ati tuleke eribya bataleghula oko Mungu. Hakanabya akatambi Sitani inialwa netu burora-rora, n’oko sindi ndambi iniakolesya ebitegho by’obubiso-biso.

8. Obuli Mukristo atolere iniaminya mwatsi wahi?

⁸ Abanya Efeso 6:12 yikabugha yiti: “Tukalwa . . . n’emilondo y’ebirimu by’ebibi ebiri omo kyanya.”  Obuli Mukristo akalwa n’eSitani n’esyombinga. Litolere itwaminya ngoko abosi abakayiherera oko Yehova bane omo malwa ayo. Omo baruha yiwe oko Banya Efeso, omukwenda Paulo mwabwira aBakristo ngendo isatu ati “muhangane, musike.”​—Abanya Efeso 6:11, 13, 14.

9. Sitani n’esyombinga bakasonda erituyira bati?

⁹ Sitani n’esyombinga bakasonda eritutebya omo nzira nyingyi. Neryo isitwalengekanaya tuti kundi motwatoka erikinda Sitani y’omo nzira nyilebe, ni bughambu syangatutegha omo yindi nzira. Diabolo akasonda eriminya ebyangatuterya bweghu-bweghu atoke erisombola ebitegho ebyo angatuhambiramo. Kundi eBiblia yikatubwira ebitegho ebyo Sitani akakolesaya, twanganatoka eriyiteya kubyo. (2 Abanya Korinto 2:11; lebaya Endomeko 31.) Ekighuma kya kubyo ry’erikania n’esyombinga.

10. (a) Erikania n’esyombinga lirimo myatsi yahi? (b) Yehova akalangira erikania n’esyombinga ly’ati?

¹⁰ Erikania n’esyombinga liri mw’obulaghuli, obuloyi, obusaki kutse erilenga omundu, n’erisonda erikania n’abaholi. EBiblia yikatubwira yiti erikania n’esyombinga ni “nye” kandi yiti sitwangabya n’obughuma nasyo itunemuramya Yehova. (Eryibuka Ebihano 18:10-12; Eribisulirwa 21:8) Abakristo batolere ibayihighula oko mihanda yosi y’erikania n’esyombinga.​—Abanya Roma 12:9.

11. Ekyangatuhikira niki twamatsemera emyatsi y’esyombinga eyikaswekaya?

¹¹ Sitani anasi ngoko twamatsemera emyatsi y’esyombinga eyikaswekaya, ikikendyoloba okwiye eritwingirya omo kitegho ky’erikania n’esyombinga. Emihanda  yosi y’erikania n’esyombinga yikatsandaya obwira bwetu na Yehova.

12. Sitani anzire inialiba-libania amalengekania wetu ati?

¹² Sitani anzire inialiba-libania amalengekania w’abandu. Lyolo-lyolo, akahira omo bandu mw’eritika-tika, n’erihika oko kika ky’erilangira “ebibi mo bibuya n’ebibuya mo bibi.” (Isaya 5:20) Sitani akakulaya omo bandu mw’amalengekania w’eribugha bati amahano w’eBiblia syawite ndundi kandi ati twanganabya n’obutseme n’omo tutetwangakwama esyokanuni sy’oMungu.

13. Sitani akasondekanaya erihira omo bandu mw’eritika-tika ati?

¹³ Eritika-tika ni kighuma ky’oko bitegho ebyo Sitani akahambira mw’abandu. Akakolesaya ekitegho ekyo erilua kera. Omw’irima lye Edeni, mwasonda erihira omo Eva mw’eritika-tika akamubulya ati: ‘Kwenene [oMungu] abiribugha ati, simusyerya oko miti yosi y’eririma kwehi?’ (Enzuko 3:1) Enyuma syaho, omo biro bya Yobu, Sitani mwabulya Yehova embere sy’abamalaika ati: ‘Kwenene Yobu akakengera [oMungu] yo busa kwehi?’ (Yobu 1:9) Yesu abere abibatisibwa, Sitani mwamulengako omw’ibugha ati: ‘Wamabya iwuli mughala w’oMungu, ubwire amabwe aya abye [mukati].’​—Matayo 4:3.

14. Sitani akakola ati atoke erihira omo bandu mw’eriyibulya ebindu ebiri mw’eby’esyombinga nga binuwene kutse iyehe?

¹⁴ Na munabwire, Sitani akinahira omo bandu mw’eritika-tika. Akuwaniriraya ebindi bindu ebiri mw’eby’esyombinga, neryo abandu ibayibulya nga binuwene kutse iyehe. Nibya n’abandi Bakristo mobabya isibakilangira obubi bwabyo. (2 Abanya Korinto 11:3) Neryo twangakolaki tutoke eriyiteya? Twangaminya  tuti ngoko situli twatoghera omo bitegho bya Sitani? Tukanaye oko nzira ibiri esyo Sitani angatuteberamo: eby’eriyitsemesyamo, n’obubalya.

15. Eby’eriyitsemesyamo byangatwingirya biti omo myatsi y’esyombinga?

¹⁵ Munabwire, eby’esyombinga, amaji, n’emyatsi y’esyombinga ey’eriswekya biswire omo syofilme nyingyi, esyovideo, esyoprograme sy’etelevizyo, ebitsange by’evideo, n’oko Internete. Abandu bangyi bakalangira nga bikatsemesaya kandi nga sibyangahutalya. Kandi sibalilangira ngoko eringirya esyombinga sy’omo ngebe yabo lyanganabitisya. Kandi omundu anganayingirya omo myatsi y’esyombinga erilabira omo bindu ebiri nga bino: emyatsi y’erilebya esyongununu, erisoma ebighanza by’ebyala, akarata ak’eriminyerera, erilangirira emyatsi y’omo kalegha k’amaghetse. Sitani akabisa ebitsibu ebiri omo myatsi eyo n’erikangania ebindu ebyo nga bikatsemesaya n’eriswekya busana situlangire obubi bwabyo. Omundu anganalengekania ati okw’iye sikibi erilebya ebindu by’esyombinga kutse eby’emyatsi y’esyombinga ebikaswekaya kundi syangakolabyo. Busana naki amalengekania ayo syuwene?​—1 Abanya Korinto 10:12.

16. Busana naki litolere itwaghana eby’eriyitsemesyamo ebirimo emyatsi y’esyombinga eyikaswekaya?

¹⁶ Sitani n’esyombinga sibangaminya ebiri omo malengekania wetu. Aliwe banganaminya ebyo twanzire n’ebyo tukalengekanayako omw’isamalira ebyo tukayisombolera n’ebyo tukasombolera ekihanda kyetu, n’ebyo tukayitsemesayamo. Twamasombola esyofilme,  emizike, kutse ebitabu eby’emyatsi y’emirimu, eby’obukumu, eby’obulaghuli, obuloyi, kutse ebindi ebiri ng’ebyo, Sitani n’esyombinga ibakendiminya ngoko twanzire eribiminya. Neryo ibakendisonda eritutoberya omo myatsi y’esyombinga.​—Soma Abanya Galatia 6:7.

17. Sitani anganatutebya ati erilabira omo ngumbu yetu y’erianza eribya itunakalire?

¹⁷ Kandi Sitani anganatutebya erilabira omo ngumbu yetu y’erianza eribya itunakalire. Munabwire, abandu bangyi bakabya ibanalwere. Omundu anganabya iniabirikolesya esyodawa nyingyi butalama. (Mariko 5:25, 26) Nibya, anganahandabuka kutsibu n’erisonda  eriligha obubalya bosi-bosi. Aliwe itwe Bakristo, litolere itwayiteya okw’isombola obubalya obute mw’erikolesya ‘eby’esyombinga’ kutse amaka w’obukumu.​—Abalawi 19:31.

18. Omukristo atolere iniaghana obubalya obuli buti?

¹⁸ Kera, omo Israeli mwabya abandu abakakolesaya “amaka w’obukumu.” Neryo Yehova mwababwira ati: “Omughulu mukasumba ebyala byenyu, nasyababisa ameso waghe. Ega, omugulu mukakanyiriraya erisaba lingyi, siniryowa.” (Isaya 1:15) Naghu terilengekania​—Yehova syanganza n’erihulikirira emisabe yabo! Sitwanganza erikola ekindu kyosi-kyosi ekyangatsandya obwira bwetu na Yehova n’ekyangaleka iniatatuwatikya, omughulu tulwere. (Esyonyimbo 41:3) Busana n’ekyo litolere itwalebya obubalya obo twanzire erikolesya nga sibuhambene n’emyatsi y’esyombinga. (Matayo 6:13) Bwamabya ibunahulikirirene n’eby’esyombinga, litolere itwaghanabo!​—Lebaya Endomeko 32.

19. Ekikaleka abandu bangyi ibasagha Diabolo niki?

¹⁹ N’omo abandu balebe bakalengekanaya bati Sitani n’esyombinga si bandu abalihokwenene-kwenene, abandi ibo banasi ngoko baneho busana n’ebyo babiriyilangirira. Abandu bangyi bali omo buba bunene bw’emirimu mibi kandi ni bakobe b’ebihaniriro. Abandi bakakanyiriraya eryubaha esyombinga omw’ikania emyatsi eyik’ita obuba eyo esyombinga sikakolera abandu. Ngendo nyingyi, abandu bakatsemera emyatsi eyo kandi bakanza erikaniryayo abandi. Emikania eyo yikaleka abandu ibasagha Diabolo.

20. Twanganakanyirirya tuti amabehi wa Sitani?

²⁰ Terilengekania oko kino: Sitani anzire abandu ibamusagha.  (2 Abanya Tesalonika 2:9, 10) Ni mubehi oyo wasi erihengemya amalengekania w’abakanza eby’esyombinga n’erileka ibikirirya ebindu ebite by’ekwenene. Abandu abo banganabugha emyatsi eyo bakalengekanaya bati babiryowa n’erilangira. Abandu bakabya bakasuba-suba omo mikania eyo, neryo bakalolaya embere omw’ihira muyo mw’ekisehya. Sitwanzire eriwatikya Sitani erikanyirirya obuba obo omw’isubirira omo mikania eyiri ng’eyo.​—Yoane 8:44; 2 Timoteo 2:16.

21. Omo mwanya w’eribwira abandu b’emikania y’esyombinga, ebyo twangakaniako ni byahi?

²¹ Omughuma w’oko bandu ba Yehova amabya imwanakola emyatsi y’esyombinga yo kera, siritolere erisubirira omo mwatsi oyo omwikaniryagho abandi eribatsemesya. Abandu ba Yehova sibatolere erisagha ekyosi-kyosi ekyo Sitani n’esyombinga siwe bangakola. Aliwe, litolere itwayiketera Yesu n’obutoki obo Yehova abirimuha. (Abaebrania 12:2) Yesu mwatabya akakanirya abigha biwe b’oko myatsi y’esyombinga. Abya akakania kutsibu oko mwatsi w’Obwami ‘n’emibiri y’amaka y’oMungu.’​—Emibiri 2:11; Luka 8:1; Abanya Roma 1:11, 12.

22. Wabiriyisogha kundu erikolaki?

²² Isitw’ibirirawa ngoko erisonda lya Sitani ly’eritsandya obwira bwetu na Yehova. Akendiyikasa erikola ekyosi eky’angatoka atoke eritsandya obwira bwetu na Yehova. Aliwe tunasi ebitegho byosi bya Diabolo kandi twabiriyisogha erighana emyatsi yosi ey’esyombinga. Sitwangaha ‘Sitani y’omwanya’ w’erikehya eriyisogha lyetu eryo. (Soma Abanya Efeso 4:27.) Twamakinda Sitani, isitwendihambwa omo bitegho biwe kandi itukendibya omo buteya bwa Yehova.​—Abanya Efeso 6:11.