Kanganaya emyatsi eyirimo

Kanganaya emyatsi eyirimo

ESOMO 03

Wanganayiketera eBiblia?

Wanganayiketera eBiblia?

Omo Biblia mukabanika esyondaghane nyingyi n’amahano mangyi. Kwa muhwa naghu wanganabya iwunasondire eriminya ebyo eBiblia ikakangiriraya, aliwe wanganabya n’eritika-tika n’eriyilandako. Linatolere iwayiketera esyondaghane n’amahano awakabanika omo kitabu kya kera ng’eki? Wanganikirirya ebyo eBiblia ikabugha oko mwatsi w’eritsemera engebe yo lino n’omo biro ebikasa? Abandu bangyi bikirirye batya. Twamakukokya erigha eBiblia iwuwene-wene.

1. Ebyo Biblia ikabugha ni ndekerano kutse ni by’ekwenene?

EBiblia ikabugha yiti yiri ‘mw’ebinywa by’ekwenene.’ (Omugambuli 12:10) Ikakanaya oko myatsi eyakolawa n’abandu ababyaho kwenene-kwenene. (Soma Luka 1:3; 3:1, 2.) Abandu bangyi abasi emyatsi y’ehistoria n’abakakwesa-kwesa ebya kera babiriligha ngoko emyaka, abandu, ebiharo, n’emyatsi eyikanibweko omo Biblia ni by’ekwenene.

2. Busanaki twanganayiketera eBiblia nomo kine kitabu kya kera?

Ngendo nyingyi eBiblia ikakanaya oko myatsi eyabya isiyasibwe omughulu yahandikawa. Eky’erileberyako, yikakanaya oko myatsi ye siyase. Emyatsi mingyi eyo ikakanayako, abandu babya isibalighireyo mo y’ekwenene omughulu yahandikawa. Aliwe esiyase ya munabwire ilighire ngoko ebyo eBiblia ikabugha ni by’ekwenene. Ni “y’eriyiketera lino na kera na kera.”​—Esyonyimbo 111:8.

3. Busanaki litolere itwayiketera ebyo eBiblia ikabugha oko mughulu owakasa?

Omo Biblia muli amaminyireri * awakatubwira embere “emyatsi eyite yabya.” (Isaya 46:10) Emyatsi mingyi eyikanibweko omo historia, eBiblia yabya iyabiribugha kuyo kw’embere ndekendeke mughulu muli embere yibererere. Kandi ikakanaya ndeke-ndeke oko myatsi eyikakoleka omo kihugho mo munabwire. Omo somo eno tukendikania oko maminyereri malebe awakabanika omo Biblia. Erilangira ngoko amaminyereri ayo ni w’ekwenene likaswekaya!

WIGHE BINGYI

Ulangire ngoko esiyase ya munabwira ikaligha ebyo eBiblia ikabugha, kandi ulebaye amaminyereri malebe w’eBiblia awakaswekaya.

4. Esiyase ikalighirana n’eBiblia

Kera, abandu babya bakalengekania bati ekihugho kihanikire oko kindu kilebe. Mulebaye EVIDEO.

Ulebaye ebyo ekitabu kya Yobu kyabugha hamabilaba emyaka kulenga 3 500. Musome Yobu 26:7, neryo musubiraye oko ribulyo lino:

  • Busanaki ebinywa ekihugho ‘erihanikwa ahate kindu’ bikaswekeya?

Omwatsi w’omutimbo w’amaghetse mwataminywa ndeke erihika hakuhi n’emyaka ye 1800. Aliwe, ulebaye ekyo eBiblia yabugha hamabilaba emyaka mingyi kutsibu. Musome Yobu 36:27, 28, neryo musubiraye oko mabulyo ano:

  • Busanaki ekyo eBiblia yamakania oko mwatsi w’omutimbo w’amaghetse kikaswekaya kutsibu?

  • Erisako lyanamawatya eriyiketera lyaghu oko Biblia?

5. EBiblia moyakania embere oko myatsi eyikendisyabya

Musome Isaya 44:27–45:2, neryo musubiraye oko ribulyo rino:

  • Ni myatsi yahi eyo eBiblia yabugha emyaka 200 embere sy’eritera ly’eBabiloni?

Ehistoria yilighire ngoko yo Kiro, Omwami we Persia n’abasuda biwe mobabambira omuyi we Babeli omo mwaka 539 E.M.W. * Mobatakula omughende erikehya amaghetse w’olusi olwabya lukateya omuyi. Enyuma sy’eringira omo muyi babilaba omo mulango owabya inianakingwire, mobahamba omuyi butsira malwa. Munabwire, hamabilaba emyaka kulenga 2 500, omuyi w’eBabiloni iniane bisambukalira bisa. Ulebaye ebyo eBiblia yalagha embere.

Musome Isaya 13:19, 20, neryo musubiraye oko ribulyo lino:

  • Obuminyereri obu mobwabererera buti?

Amatongo w’eBabeli omo Irak ya munabwire

6. EBiblia moyakania oko myatsi eyo tukalangira munabwire

EBiblia ikatubwira yiti ebiro ebyo tulimo “by’ebiro by’enduli.” (2 Timoteo 3:1) Ulebaye ebyo eBiblia yabugha embere oko biro by’enduli:

Musome Matayo 24:6, 7, neryo musubiraye oko ribulyo rino:

  • EBiblia moyabugha yiti omo biro by’enduli hakasyabya mibere yahi?

Musome 2 Timoteo 3:1-5, neryo musubiraye oko mabulyo ano:

  • EBiblia ikabugha yiti abandu bakasyabya n’emibere yahi omo biro by’enduli?

  • Naghu wabiriyilangirira emibere yahi ya kuyo?

ABANDU BALEBE BAKABUGHA BATI: “EBiblia ni kitabu ekiri mw’emyatsi y’eriyitungira n’esyondekerano.”

  • Ni myatsi yahi eyikaleka iwikirirya ngoko kwenene litolere itwayiketera eBiblia?

MUKIGHA MYATSI YAHI?

Ehistoria, esiyase, n’amaminyereri bikakanganaya ngoko twanganayiketera eBiblia.

Eriyibukya

  • Twanganabugha tuti omo Biblia mukabanika emyatsi ey’eriyitungira?

  • Ni myatsi milebe yahi eyo eBiblia ikalighiranako n’esiyase?

  • Unikirirye ngoko eBiblia ikatubwira embere emyatsi eyikasyabya omughulu owakasa? Busanaki?

Ekyo wangakola

EBINDI EBY’ERIMINYA

Omo Biblia mune amakosa awalebirye emyatsi y’esiyase?

“Esiyase ikanalighirana n’eBiblia?” (Emyatsi y’oko jw.org)

Lebaya ngoko amaminyereri w’eBiblia awalebirye obutabali bw’Obugiriki mwabererera.

“Ebinywa by’obuminyereri” mobyawatya obwikirirya bwabo (5:22)

Ulebaye ngoko amaminyereri w’eBiblia mwaleka omulume mulebe inyikirirya eBiblia.

“Okw’ingye, oMungu syaliho” (Munara wa Mulinzi Na. 5 2017)

^ Amaminyereri ni milaghe y’oMungu eyilebirye ebikasyakoleka omughulu owakasa.

^ E.M.W. ni bughambu “Embere sy’oMughulu Wetu,” na M.W. ni bughambu “Mughulu Wetu.”