Ni myatsi yahi eyanganaleka ekihugho ikwabulamo esyofranga neryo amaisa inyakukalako busana n’eriyira oko syofranga nge? Ebihunzo, ebitsinduli, emyatsi y’ekipolitike eritsanda, n’amalwa byanganaleka ikyakukala eribana esyofranga. Kyanganahangya-hangya eriherya kitsumbukirania ebindu ebyo ulwe uwiteko. Aliwe, eBiblia yirimo amahano awangakuwatikya eribyaho n’esyofranga nge.

Akanuni k’eBiblia: “Nyinasi eribyaho omo bindu bike kandi nyinasi eribyaho omw’ikanya ly’ebindu.”​—Abanya Filipi 4:12.

Nomo unemwendibya n’esyofranga nge kulenga embere, wangan’igha eribeghera emibere mihya eyo wamabyamo ey’eribya n’esyofranga nge. Iwe n’ekihanda kyaghu, mwamaligha luba ngoko emibere yenyu yabiribinduka, imukendibegherayo luba n’erikindayo.

Usondaye eriminya nga hane obuwatikya bulebe erilwa oko Leta yenyu kutse oko bitunga bilebe ebikawatikaya abandu abali omo mibere eyo mulimo. Ukole luba kundi esyondegheka esyo sikasighira abandu b’akatambi akaghanzire ak’erisaba obuwatikya.

Akanuni k’eBiblia: “Ahate amahano eriyisunza likakwa bulige, nikwa omo bungyi bw’abahani akahanganibawa.”​—Emisyo 15:22.

Ukanaye oko mwatsi oyo haghuma n’omwanze waghu n’abana baghu. Erikanirania ndeke, lyanganawatikya obuli mundu omo kihanda eriligha esyombinduka esyo litolere imwakola. N’obuli mundu amabiyikasa erilanda oko syofranga n’eritendikolesyasyo muhanda, imwanganatoka erikola bingyi omo syofranga nge esyo muwite.

Akanuni k’eBiblia: “Eriikala ahisi neriganza esyofaranka”​—Luka 14:28, NTN62

Omughulu uwite oko syofranga nge, litolere iwaminya obuli lufranga lwaghu nga lukakolesibawa luti. Uhande akalamu erikwamana n’olufranga olo ukalengekanaya uti ukendibya ukabana oko buli mwisi erikwamana n’emibere eyo ulimo. N’ekindi, tondoghola esyofranga esyosi esyo ukendibya ukakolesya oko buli mwisi, nomo unasi ngoko syanganakanyirira. Ukakola omwatsi oyo, wanganahiramo n’olulengo lulebe lw’esyofranga esyo wanzire eribika busana n’emyatsi eyanganahika kitsumbukirania n’eyangasaba erikola luba.

Wanganakola kino: Omughulu ukatondoghola esyofranga syosi esyo ukendibya ukakolesya oko buli mwisi, isiwibirirawa erihirako n’ehindu hike-hike. Alinga iwanganasweka erilangira ngoko ehindu ehyo hyasyabya hy’omughaso munene oko ghundi mughulu. Ng’eky’erileberyako, omulume mulebe abere atondoghola esyofranga esyo akakolesaya oko mwaka mwalangira ngoko abya akakolesya amamia w’esyodolare busana n’erighula ehindu hike-hike ng’esyobombo!

Akanuni k’eBiblia: “Imwatoka eriminya emyatsi y’omughaso munene.”nwt​—Abanya Filipi 1:10.

Linganisaya esyosfranga esyo ukabana n’esyo ghukakolesaya, n’erilebya ebite byamughaso munene ebyo wangaleka eribya ukaghula kutse iwakehya kubyo erikwamana n’engebe yaghu ya lino. Yiteghereraye emyatsi eyikwamire hano:

• E trasporo. Wamabya iwuwite oko mitoka mingyi, wanganaghulya omughuma? Wamabya ighuwite oko mutoka owakaghula syofranga nene, wanganaghulyagho neryo iwaghula ow’oluke? Wanganabya ukimya e taxi kutse iwabya ukaghenda oko kinga kutse omo bisando?

• Emyatsi y’eriyitsemesya. Wanganatwa oko mughulu mulebe esyoprome sy’etelevizyo esikalya franga nene, ng’esyoprograme esikakwamawa erilabira e Satelite? Wanganabana esyoprograme esy’oluke, ng’erikwama esyoprograme sy’etelevizyo esyewenyu esyebule.

• Amaghetse n’omuliro. Mukanaye omo kihanda ngoko mwangakolesya ndeke amaghetse, ekura, n’akarbira. Erilimya esyotala n’erikolesya amaghetse make anganabya nga mwatsi owatawite mughaso, aliwe emibere ng’eyo yanganawatikya eribika olufranga.

• Akalyo. Omo mwanya w’eribya ukalira omo restora, wanganabya ukayihukira akalyo. Uhandike akalyo ako ukendibya ukalya, kyamatokekana ubye ukaghula akanene utoke erihabwako omo beyi y’erirangura kandi kyamatokekana ubye ukahuka n’eritendighusa akalyo akalyasaka. Ubye ukahandika ebyo ukendiyaghula, ekyo kikawatikaya eritendighula ebite oko programe. Ubye ukaghula akalyo kabisi akalyera omo kirimo, kangyi-kangyi kakabya ikolobire. Isiwaghula akalyo akatehimba omubiri. Lengekanaya okw’ibya n’akalima kake aho waghu.

• Esyongyimba. Ubye ukaghula esyongyimba sihya-sihya omughulu esyakera syabirikula, butsira eryanza eryambala oko buli kakyimba akalyahuluka. Usondaye eriminya nga hane e solde oko mwiso w’omwaka n’erisondya ebindu ebikinuwene omo vitinamu kutse evyeti. Emibere eyo ulimo n’obutuku byamakulighira, ubye ukanika esyongyimba oko ryuba; ekyo kikendileka iwutakolesya kutsibu amasini w’eryumya esyongyimba.

• Ebyo wanzire erighula omo biro ebikasa. Embere sy’erighula ekindu kilebe, yibulaye: ‘Nanganabana esyofranga esy’erikighula? Kwenene ninalaghire kukyo?’ Wamabya iwabiripanga erighula ebindu by’omo nyumba ebikasaba omuliro kutse iwaripanga erighula omutoka, wanganalinda hake n’erisyaghulabyo oko ghundi mughulu? Oko lundi luhande, wanganaghulya ebindu ebyo sighukisyakolesaya kutse ebyo sighukilaghireko? Erikola utya likendikuwatikya eribya n’engebe eyolobire n’erikolesya ndeke olufranga lwaghu.

Wanganakola kino: Omughulu esyofranga esyo ukabana syamakeha kitsumbukirania, ekyo kyanganakuha akanya k’erilekana emibere eyikahutalaya n’eyikalya franga nene ng’erimotya, erikola oko bitsange by’esyofranga, n’erinywa obwabu bo kutsibu. Erikola esyombinduka ng’esyo sikyendikuwatikya lisa erikanyia esyofranga esyo ukabana n’eryuwania engebe yaghu.

Akanuni k’eBiblia: ‘Obutseme buli oko basi ko bali n’obwaga b’oMungu.’​—Matayo 5:3.

EBiblia yikateka erihano eritolere lino: “Amenge ni buteya, ngoko esyofranka ni buteya. Nikwa endundi y’eriminya ni menge awakategaya engebe y’oyuwiteyo.” (Omugambuli 7:12) Amenge awali ng’ayo akabanika omo Biblia, n’abandu bangyi babirilangira ngoko erikolesya obusondoli obukasira omo menge ayo kyabiribawatikya eriyihighula okw’ihangya-hangya kutsibu oko myatsi eyilebiye esyofranga.​—Matayo 6:31, 32.