Kanganaya emyatsi eyirimo

Kanganaya emyatsi eyirimo

Amaisa anemwendisyasyasuba ngoko abya? Ngoko eBiblia yangatuwatikya omo kihugho ekyabiridungwa n’ekihunzo

Amaisa anemwendisyasyasuba ngoko abya? Ngoko eBiblia yangatuwatikya omo kihugho ekyabiridungwa n’ekihunzo

 “Itwe bosi twanzire engebe iyasuba ngoko yabya kera.”​—Angela Merkel, Omutabali we Alemanye.

 Alinga naghu wanganalighirana n’ebinywa ebyo kundi ekihunzo kye KORONA kinemulola embere eritema abandu omo kihugho. Amaisa erisuba nga kera ni bughambuki? Abandu bali n’amaha wahi?

  •   Abandu banzire erisubira amaisa wabo wa kera. Abandu bangyi banzire eritasyabya bakahindana n’abandi, erikumbatirana, eriramukania bakahana ebyala n’eritasyabunga bweghu-bweghu. Omungana oyukahulawamo Anthony Fauci a akabugha ati abandu bakalengekanaya bati “amaisa erisuba nga kera, kumbe esyorestora, ebyumba by’ebitsange n’eyindi myatsi ibyakingula.”

  •   Abandu banzire eritasyabya n’amaisa awuwene. Abandu balebe bakalengekanaya bati amaisa wabo anganatasyuwana kulenga kera. Bakayowa nga kitolere emyatsi mingyi iyabinduka. Eky’erileberyako esyokasi esikasaba endambi n’akaghala kanene, eribula eritunganene n’obulingirirania n’abandu erilwalira omo mutwe, bati ebyosi ebyo kumbe ibyabinduka. Klaus Schwab, oyuwatsukisaya eyikahulawamo Forum économique mondial akabugha ati “Ekihunzo kino kyamatuha akanya ak’erilengekania kutsibu oko kihugho kyetu kino n’erikola esyombinguka esitolere.”

 Abandi bandu abaghalawa kutsibu busana n’ekihunzo kino bakalengekanaya bati amaisa sy’endisyasuba nga kera. Eky’erileberyako, abangyi babiriherya emibírí yabo, amanyumba wabo, balwere, n’eky’obulighe babiriherya abanzwa babo.

 Oko kwenene, sihali oyuwasi ndeke-ndeke ekihugho kino nga kikendibya kiti enyuma w’ekihunzo kino. (Omugambuli 9:11) Nomo bine bitya, eBiblia yanganatuwatikya erilangira emyatsi yo ndeke n’erikinda obuli mwatsi owangatuhikira. Kandi eBiblia ikakanganaya ngoko omughulu ow’akasa akendisyabya, kwa muhya omo nzira eyo utalengekenie.

Eribya n’amalengekania awuwene oko kihunzo kye KORONA

 Kera eBiblia iyabiribugha ngoko omo “erihwererera lyʼemigulu” hakendisyabya ebihunzo kutse “esyondwala ehosi.” (Luka 21:11; Matayo 24:3) Twamabilengekania oko kihunzo kye KORONA omo nzira eyo, tukalangira ngoko ni kighuma ky’oko myatsi eyo eBiblia yakanayako kera​—erihirako amalwa, emisiki minene-minene n’enzala.

 Eriminya ekyo kikatulerera endundi: Nomo ekihunzo kino kyangahwa eBiblia yikatunganganaya ngoko tuli omo “emigulu ikalire.” (2 Timoteo 3:1) Eriminya ekyo, kyanganatuwatikya eribya n’amalengenakia awatolere oko biro bino ebikalire.

 EBiblia ikatuwatikaya eribya n’amalengekania awatolere: Ekihugho kyetu kino, ekikakanyirira mw’ebitsibu obuli kiro, lino-lino kikendibinduka. Kiti?

Amaisa w’omo mughulu ow’akasa

 EBiblia muyitabugha lisa oko myatsi mibi eyo tunemulolako munabwire, aliwe kandi muyabugha n’oko myatsi eyuwene eyikendihika lino-lino. Ikakanaya oko biro ebikasa ebyuwene kulenga ebyo abatabali ba munabwire bakatulagha. OMungu musa yuwangatoka erileta omughulu owuwene oyo. “Asyasangula emisonia yosi oko meso wabo. Kandi oluholo silwendisyaswabyaho, erisusumana kutse eririra, kutse eriagalwa. Emyatsi yʼerimbere yabirirenga.”​—Eribisulirwa 21:4.

 Yehova b Mungu akalagha ati: “Lebaya! Lino ngayira emyatsi yosi mo mihya-mihya.” (Eribisulirwa 21:5) Akendibughaho ebyosi ebikatwaghalaya omo kihugho kino, erihirako n’ebitsibu ebyo ekihunzo kino kilyaleta. Akenditukolera emyatsi eno:

  •   Eribya n’omubiri n’obwenge obuwenene. Erilwala n’erihola sibyendisyasyabya n’ahake.​—Isaya 25:8; 33:24.

  •   Omubírí owuwene kandi owakatsemesaya. Emibírí eyikalira abandu b’endambi n’erileka ibabya n’erihangya-hangya siyendisyasyabya n’ahake.​—Isaya 65:22, 23.

  •   Abandu bosi basyabya ndeke kundi obwera n’enzala bikendisyahwa.​—Esyonyimbo 72:12, 13; 145:16.

  •   Erihangya-hangya omo mutima lyasyahwa, kandi wasyalangira abanzwa baghu ababirihola bakalubuka.​—Isaya 65:17; Emíbírí 24:15.

 Eriminya ekyo kikatulerera endundi: EBiblia yiti: “Tuwite amaha aya awakasikaya emitima yetu.” (Abaebrania 6:19) Amaha awuwene ayo akatuwatikaya erisika. Anganatuwatikya erikinda emyatsi eyikalire, erikehya erihangya-hangya lyetu n’eritutulerya.

 Emilaghe y’eBiblia nina y’eriyiketera? Eriminya ekyo, usome omwatsi “EBiblia ni kitabu ekikabugha ekwenene.”

Amasako awangatuwatikya tukalindirira erihwa ly’ekihunzo kino

  •   Tulangire engebe mo y’obughuli

     Erisako: “Amenge akategaya engebe yʼoyuwitegho.”​—Omugambuli 7:12, nwt.

     Nibughambu: Ubye ukayisogha ndeke utoke erikehya oko ebyangaleka iwahambwa n’obukoni. Uminye ndeke ehatari eyiri omo kiharo kyenyu. Ukwame obusondoli obulebirye eriyiteya oko bukoni kandi uminye emighanzo y’abakahambawa n’obukoni n’ababiribugha eribana ekitato omo kiharo kyenyu.

  •   Ulole embere eriyiteya

     Erisako: “Omundu wʼamenge akubaha, nʼerilua oko bibi; Nikwa omukiru akayiheka omo pono, isiayitsomene”​—Emisyo 14:16.

     Nibughambu: Ulole embere erikwama obusondoli obuliho obwangakuwatikya eriyiteya oko bukoni. Abanganga bakalengekanaya bati obukoni bwe KORONA bwanganasyabugha ebiro bingyi.

  •   Isiwakwama esyongulu sy’amabehi

     Erisako: “Omukiru akikiriraya obuli kinywa; Nikwa omugerekania akalebaya ndeke ngoko angagenda.”​—Emisyo 14:15.

     Nibughambu: Ubye ukasombola n’amenge esyongulu esyo wangakwama, kundi wamabikwama esyongulu esyamabehi, iwanganayisogha muhanda.

  •   Ubye n’amalengekenia awuwene

     Erisako: “Subuge uti, Ni kyahi ekikaleka ebiro byʼerimbere ibyowana kwilaba ebiro ebi kwehi? Kusangwa Sulibulaya eki nʼamenge.”​—Omugambuli 7:10.

     Nibughambu: Uyikase eritsemera amaisa awo ulimo lino. Uleke eribya ukalengekania wuti amaisa abya ndeke embere sy’ekihunzo kino kye KORONA. Kandi isiwalenganaya kutsibu oko myatsi eyo ulyataluka erikola busana n’ekihunzo kino.

  •   Ubye ukasikya abandi

     Erisako: “Musikaye abandu bosi.”​—1 Petero 2:17.

     Nibughambu: Abandu mubakakola emyatsi ngoko banzire busana n’ekihunzo kino n’ebitsibu ebikasira mukyo. Usikaye eriyisogha lyabo, aliwe ulole embere erikwama eriyisogha ly’amenge eryo ulyakola. Isiwahira omo hatari abatebabana ekikato, abakekeluhire n’abali n’obukoni obukalire.

  •   Ubye n’omutima w’erilindirira

     Erisako: “Olwanzo siluriluha lukayira ndeke”​—1 Abanya Korinto 13:4, NTN62.

     Nibughambu: Isiwatsweba abandi omughulu bakahanga-hangaya bakayibulya nga banemwenditasyatoka erikola emyatsi eyo babya bakakola embere sy’ekihunzo kino. Ebikakiryo ebilebirye obukoni bikalusibwaho bolo-bolo, wanganataluka erisubira ndeke emibírí yaghu nga kera. Ekyo kyamakuhikira isiwabunika mutima. Ubye n’omutima w’erilindirira.

Ngoko eBiblia ikawatikaya abandu erikinda ekihunzo kino

 Abimiri ba Yehova bakasubibawa mutima n’esyondaghane esiri omo Biblia esikabugha siti ebiro ebikasa bikendisyuwana. Ekyo kikabawatikaya eritendilengekania kutsibu oko kihunzo kino. Kandi banemusubania mutima bakakwama ekyalayiro ky’eBiblia ekikabasaba eribya bakahindana haghuma bakaramya. (Abaebrania 10:24, 25) Obuli mundu abirikirwe oko mihindano y’Abimiri ba Yehova eyikakolawa erilabira eZoom omo mughulu we KORONA ono.

 Abandu bangyi bakabugha bati erihindana haghuma n’Abimiri ba Yehova bakaramya kyabiribawatikya kutsibu omo mughulu owakalire ono. Eky’erileberyako, omukali mughuma oyowakwa obukoni bwe KORONA mwaligha erihindana n’Abimiri ba Yehova oko zoom. Omuhindano oyo mwamuwatikya eritekana omo mutima nomo anabya alwere e KORONA. Enyuma waho mwabugha ati: “Munayowa nga niri w’oko kihanda ky’Abimiri ba Yehova. Erisoma eBiblia mulyaniwatikya eritekana omo mutima n’omo bwenge. Mulyaniwatikya erihwerya amalengekania waghe wosi oko maha waghe aw’ebiro ebikasa omo mwanya w’erilengekania oko bukoni bwaghe. Mwasingya eriniwatikya eriyitunda hakuhi n’oMungu. Ekyo kyo nanzire erikola erilua kera.”

a Oyukasondola ekitunga ekikalebaya amakoni awakasighalirana (Institut national des allergies et des maladies infectieuses) omo États-Unis.

b Yehova ry’erina ly’oMungu omo Biblia.​—Esyonyimbo 83:18.