Kanganaya emyatsi eyirimo

Kanganaya emyatsi eyirimo

EBiblia ikabugha yitiki okwihinduka ly’obutuku n’omughulu wetu owakasa?

EBiblia ikabugha yitiki okwihinduka ly’obutuku n’omughulu wetu owakasa?

 “Emibere y’obutuku yabiritsanda kutsibu. Kinemwasa kikakala eribya oko kihugho.”​—Egazeti The Guardian.

 Abandu banemubana ebitsibu ebikalire ebyo babiriyiletera ibobene-bene. Abanasayasi bangyi bakalighirana ngoko ebyo bandu banemukola byo binemuleka ekihuhania ikyakanyirira omo kihugho kyosi. Kundi ekihuhania kyabirikanyirira, obutuku bwabirihinduka n’erileta ebitsibu ebikalire. Omo bitsibu ebyo muli

  •   Ekihuhania erikanya kutsibu, eryuba erikola oko mughulu muli, emisitu eryakamo oluhindi n’esyongetse erighunga.

  •   Eriyeyuka ly’ebibwe binene-binene by’amatsuku ebiri omo luhande lw’endata no lw’eyikwa olwe kihugho.

  •   Erikanya ly’amaghetse omo syongetse.

 Ebitsibu ebikabya busana n’obutuku erihinduka byabirileta amaligho ehosi omo kihugho. Enyuma sy’erikania oko mibere y’obutuku omo bihugho 193, egazeti New York Times muyabugha yiti: “Ekihugho kinemulaka kikasaba obuwatikya.” Abandu bangyi babirihola n’eriaghalwa busana n’obutuku erihinduka, busana n’ekyo e Kitongole ky’omo Kihugho kyosi Ekikalebaya Emyatsi y’eAfya (OMS) muyabugha yiti erihinduka ly’obutuku “ni lubanza olukalire kutsibu oko afya y’abandu.”

 Nomo bine bitya, hane ekikaleka itwabya n’amaha w’ebiro ebikasa. EBiblia muyakania embere oko myatsi eyo tunemulangira munabwire, muyakangania kutya ekyo twangalindirira oko Mungu erikola n’ebyo akendikola busana n’erituteya oko mughulu owakasa.

Erihinduka ly’obutuku linemuberererya obuminyereri bw’eBiblia?

 Ingaa. Ebitsibu ebikaletawa busana n’ekihuhania erikanya omo kihugho bihambene n’emyatsi eyo eBiblia yabugha yiti ikendisyabya omo biro byetu.

 Obuminyereri: OMungu ‘akendisyatoghotya abandu abakatsandaya ekihugho.’​—Eribisulirwa 11:18.

 EBiblia muyanabugha embere oko mughulu owo bandu byangahikire oko kika ky’erisonda eritsandya ekihugho busana n’ebyo bakakola. Busana n’ekihuhania erikanya omo kihugho, ekihugho kinemutsanda kutsibu lino kwilaba kera.

 Obuminyereri obu bwamakangania omwatsi mughuma owangaleka itwatahira amaha wetu oko abandu erilamya ekihugho. Bukanganaya ngoko oMungu akendisyakola abandu ibakinalola embere ‘eritsandya ekihugho.’ Emyatsi eyuwene eyo abandu b’amalengekania awuwene banemukola busana n’erikakirya ekihuhania erikanya, siyendisyatoka erikakirya abandu okwitsandya ekihugho.

 Obuminyereri: “Hasyabya eryubahirirya, n’ebiminyikalo bikalua omo kyanya.”​—Luka 21:11.

 EBiblia muyabugha yiti ‘ebiminyikalo ebikubahisaya’ kutse emyatsi eyikubahisaya yangalangirikire omo biro byetu. Erihinduka ly’obutuku lyabirileta ehosi omo kihugho emyatsi mingyi eyikubahisaya. Munabwire, abandu bangyi banemuhangya-hangya kutsibu bakalengekania bati abandu bakendihola busana n’obutuku eritsanda.

 Obuminyereri: “Oko biro by’enyuma-nyuma hasyabya emighulu eyikalire. Kusangwa abandu basyabya abakayanza, n’erianza ebindu, . . . abatesoma, . . . Isibeghanyira, . . . Basyabya batebya, abatatsomene.”​—2 Timoteo 3:1-4.

 EBiblia yabya iyabirikania oko mibere eyikaleta obutu ibwatsanda munabwire. Amatabali n’abakarondaya esyofranga babirihira esyofranga sy’embere isibatsomene engebe nga ikendisyabya yiti omo biro ebikasa. Nibya n’omughulu bakayisogha erikola haghuma, sibangatatoka erilighirana oko ebyo bangakola batoke erikakirya erihuhana ly’obutuku.

 Obuminyereri obu bwamakangania ngoko situtolere erilengekania tuti mbino abandu bakendisyabindula emikolere yabo n’eriteya ekihugho. Omo mwanya w’ekyo, eBiblia yiti abandu abakayitsomana ibo basa ‘bakendikanyirira eribya babi.’​—2 Timoteo 3:13.

Ekyangaleka itwikirirya ngoko oMungu akendisyakola niki?

 EBiblia ikakanganaya ngoko Yehova a Mungu, oMuhangyiki wetu, atsomene kutsibu ekihugho n’abandu abikere mukyo. Terilengekania oko masako asatu w’eBiblia awakakanganaya ngoko oMungu akendikola.

  1.  1. OMungu “mwatahangika [ekihugho] eribya mulala, mwabumbakyo kikalawemo.”​—Isaya 45:18.

     OMungu akendisyaberererya ekyaleka iniahangika ekihugho. (Isaya 55:11) Syendisyalekakyo ati kitsandibawe kutse ikyabya isikyangatasy’ikalwamo.

  2.  2. “Abakayikehaya basyikala ndeke omo kihugho, basyayitsemera omo buholo bunene.”​—Esyonyimbo 37:11, 29.

     OMungu akalagha ngoko abandu bakendisyikala oko kihugho kera na kera omo buholo.

  3.  3. “Nikwa ababi [basyatoghotibwa] erilua omo kihugho.”​—Emisyo 2:22, nwt.

     OMungu akalagha eribughaho abakalola embere erikola ebibi, imo muli n’abakatsandaya ekihugho.

Emyatsi eyo oMungu akendikola oko mughulu owakasa

 OMungu akendisyaberererya ati ebyo abirilagha busana n’ekihugho? Akendisyakolesya obutabali bw’omo kihugho kyosi, nibughambu oBwami bw’oMungu. (Matayo 6:10) OBwami obo bukendisyatabala erilua elubula. Sibwendisyakola n’amatabali w’ekihugho oko myatsi eyilebirye eritasyuwania ekihugho. OBwami b’oMungu bukendisyatabala omo mwanya w’amatabali w’abandu.​—Danieli 2:44.

 OBwami b’oMungu bukendisyakolera abandu n’ekihugho emyatsi eyuwene. (Esyonyimbo 96:10-13) Terilengekania oko ebyo Yehova Mungu akendikola erilabira oBwami bwiwe.

  •   Akenditasyakokotya obutuku

     Ekyo Biblia yikabugha: “Embwarara n’olukurutsu byasyatsema, embwarara yasyatsanga n’erihulukya omusanga ng’erikanga.”​—Isaya 35:1.

     Ekyo nibughambu: Yehova akendisyakokotya ekihugho, nibya n’ebiharo ebyo bandu babiritsandya kutsibu.

  •   Akendisyateya ekihugho okw’itsanda ly’obutuku

     Ekyo Biblia ikabugha: “[Yehova] akabonderaya akanyabungu, n’ebisunda bikabondera.”​—Esyonyimbo 107:29, nwt.

     Ekyo nibughambu: Yehova ane n’obutoki bw’erisondola akaghala akali omo buhangwa. Abandu sibendisyasyaghalwa busana n’obutuku eritsanda.

  •   Akendisyakangirirya abandu erisugha ekihugho

     Ekyo Biblia ikabugha: “Nasyakukangirirya enzira y’erilabamo, nasyakuhana n’erikwiyisya.”​—Esyonyimbo 32:8.

     Ekyo nibughambu: Yehova mwaha abandu b’omubírí w’erisugha ekihugho. (Enzuko 1:28; 2:15) Akendisyakangiriryabo enzira eyuwene y’erisugha obihangyikwa biwe, n’erikala oko kihugho ko ndeke, isihakiri eritsandya obutuku.

a Yehova ry’erina ly’oMungu. (Esyonyimbo 83:18) Lebaya omwatsi “Yehova nindi?