UJehova wakhuthaza ama-Israyeli bona abe babantu abacwengekileko. Ukwenzela bona abasize, wathi: “Ungafaki abantu bekhenu engozini ngokukhamba ubahleba. NginguSomnini.”—Lev. 19:2, 16.

NgesiHebheru, amezwi athi “ungafaki abantu bekhenu engozini ngokukhamba ubahleba” angatjho “ukujamelana nomuntu wekhenu.” Atjho ukuthini amezwi la? Incwadi yesiJuda ekhuluma ngoLevitikusi ithi: “Ingcenye le yevesi . . . kubudisi ukuyizwisisa ngombana akwaziwa ukuthi amezwi la atjho ukuthini ngesiHebheru nakathi, ‘ungajamelani namkha ungaphikisani.’”

Ezinye izazi zihlobanisa umutjho lo nevesi elingehla elithi: “Ningahlanakezeli isigwebo; ungakhethi ubuso besichaka namkha nijamele onothileko. Gwebani abantu bekhenu ngokulunga.” (Lev. 19:15) Ngalokho, umyalo ofumaneka kuvesi 16 okhuluma ‘ngokujamelana nomuntu wekhenu’ ungatjho ukuthi um-Israyeli bekufuze angenzi nanyana yini engakafaneli namkha ngokubandlulula nakudenjwa umlandu nabasekhotho, kwezerhwebo namkha emndenini. Um-Israyeli bekungakafuzi enze ngokungakathembeki ukuze kuzuze yena. Kuliqiniso ukuthi akukafuzi sizenze izintwezo, kodwana kunendlela engeneleleko yokuzwisisa amezwi afumaneka kuvesi 16.

Cabanga ngengcenye esevesineli. UZimu uyala abantu bakhe bona bangakhambi bahlebana. Kuliqiniso ukuthi umuntu nakakhuluma ngabanye, lokho kungabanga umraro. Lokha umuntu nakahleba omunye, lokho kumbi khulu. (IzA. 10:19; UMtj. 10:12-14; 1 Thim. 5:11-15; Jak. 3:6) Ukuhleba kukhuluma into emamala ngomunye umuntu ngomnqopho wokulimaza isithunzi sakhe. Umhlebi anganikela ubufakazi obumamala ngomunye umuntu, ngitjho nanyana lokho kufaka ukuphila komuntu loyo engozini. Khumbula ukuthi abahlebi bakhuluma amala ngoNabhothi okwabangela ukuthi akghadlhwe ngamatje kungakafaneli. (1 Kho. 21:8-13) Enye ingcenye kaLevitikusi 19:16 ithi umhlebi angafaka ukuphila kwabantu engozini.

Ukungezelela kilokho, omunye umuntu angahleba omunye ngebanga lokuthi umhloyile. Yoku-1 kaJwanisi 3:15 ithi: “Woke umuntu ohloya umfowabo umbulali, begodu niyazi ukuthi akunambulali onokuphila okungapheliko okuhlezi kuye.” Kungebangelo ngemva kokutjho amezwi asevesini 16, uZimu wathi “Ungabi nevunda nomfowenu.”—Lev. 19:17.

Umyalo ongakajayeleki lo ofumaneka kuLevitikusi 19:16 unikela iseluleko esiqinileko kumaKrestu. Kufuze silahle imicabango emimbi begodu singahlebi. Nange ‘sijamelana’ nomunye umuntu ngokuthi simhlebe ngebanga lokuthi asimthandi namkha simfela umona, lokho kuzokuveza ukuthi simhloyile. AmaKrestu kufuze akubalekele lokho.—Mat. 12:36, 37.