Dlulela kokumunyethweko

Dlulela erhelweni leenhloko

Kghani Bewazi?

Kghani Bewazi?

Ngesikhathi sakaJesu, ngimiphi imithelo abantu ebekufuze bayibhadele?

EMINYAKENI eminengi, ama-Israyeli bekufuze kube nemali ayibhadelako bona akghone ukusekela ukukhulekela kwamambala. Ukubhadelwa kwemithelo kwahlangahlangana begodu kwabamthwalo emaJudeni ngesikhathi sakaJesu.

Kobana basekele itabernakeli begodu esikhathini esizako nethempeli, woke amaJuda akhulileko bekufuzele abhadele isiquntu setjhekeli (amadrakma amabili). Ngeenkhathi zakaJesu umthelo lo bewusetjenziselwa umnikelo nokutlhogomela ithempeli elakhiwa nguHerode. Amanye amaJuda abuza uPitrosi ngombono kaJesu malungana nendaba le begodu uJesu akhange aphikisane nayo. Kokwakho, uJesu wayalela uPitrosi ukuyokufuna isipaparwana sesiliva, azokubhadela umthelo.—Mat. 17:24-27.

Ekadeni abantu bakaZimu bebanikela kwetjhumi, okukhambisana nokunikela kwetjhumi kokuvuniweko nofana emalini abanayo. (Lev. 27:30-32; Num. 18:26-28) Abadosiphambili bezekolo bebakatelela ukuthi kwetjhumi kubhadelwe ngokutjheja okukhulu kiyo yoke imifino ngitjho ‘nokweminti, kwedili nekhumini.’ UJesu khenge akusole ukunikelwa kwetjhumi kodwana wakubeka epepeneneni ukuzenzisa kwababhali nabaFarisi.—Mat. 23:23.

Ngesikhatheso bekubusa amaRoma begodu bekabhadelisa imithelo eminengana yezakhamuzi ezijayelekileko. Omunye umthelo bewubhadelwa ngilabo abanendawabo begodu bebangabhadela ngemali nofana ngepahla abanayo. Lokho bekufuze bakubhadele bekungaba maphesenthi ama-20 kuya kwama-25. Bekunomthelo obekufuze ubhadelwe mJuda ngamunye. Ngiwo umthelo lo abaFarisi ababuza ngawo uJesu. Waveza indlela ebekufuze baqale ngayo umthelo lokha nakathi “Nje-ke, buyiselani izinto zakaKhesari kuKhesari, kodwana izinto zakaZimu, kuZimu.”—Mat. 22:15-22.

Bekunomthelo wepahla ebeyingena namkha iphuma endaweni ebhadelwako. Umthelo loyo bewubhadelwa emadoyilweni, emabhlorhweni, epambanondlela, ebungenweni bedorobha nemarageni.

Umthelo nasele uwoke bewuba mthwalo obudisi ebantwini ebebaphila ngaphasi komthetho wamaRoma. Ngokuya ngosomlandu weRoma u-Tacitus ngesikhathi sokubusa kombusi u-Tiberius lokha uJesu nakase phasini wathi “iSiriya neJudiya yabawa bona ibhadele lokho engakghona ukukubhadela ngombana umthelo lo bese uthoma ukuba budisi khulu ubagandelela.”

Indlela ebekubuthelelwa ngayo umthelo yenza kwababudisi khulu emahlombabo. Ilungelo lokubuthelela umthelo lathengiselwa abantu. Okhiphe imali enengi bekunguye othola ilungelo lokubuthelela umthelo, ngaleyo ndlela azenzele inzuzo ngalokho akubutheleleko begodu aqatjhe abantu babe ngaphasi kwakhe ukuthi nabo bazenzele inzuzo. Kubonakala kwangathi uZakewu ngomunye obekaqatjhe abantu ukuthi bambuthelele umthelo. (Luk. 19:1, 2). Kuyazwisiseka ukuthi abantu bebangawuthandi umbono lo begodu bebahloye nalabo ebebabuthelela umthelo.